Ο Διονύσης Ρώμας ως Κριτικός Θεάτρου

Έναν πολύ ενδιαφέροντα και πολυσέλιδο Τόμο έλαβα πριν μερικές εβδομάδες από τον φίλο Διονύση Ν. Μουσμούτη, καλόν ερευνητή και Διευθυντή πλέον του παλαιού κι έγκριτου περιοδικού Ιστορία Εικονογραφημένη. Είναι το βιβλίο, Διονύση Ρώμα, Το θέατρο υπό κρίσιν. Κριτικές και Επιφυλλίδες, εκδ. Τρίμορφο, Ζάκυνθος 2008, σελίδες 430. Ο Μουσμούτης είχε την όλη επιμέλεια καταρτισμού κι έκδοσής του, ενώ προτάσσεται το μελέτημα της Έλσας Ανδριανού "Ο Ρώμας απέναντι στο Θέατρο" (σ. 11-38).

Περί τίνος πρόκειται; Μια σχεδόν άγνωστη, αλλά εξόχως αξιοπρόσεκτη όψη του σπουδαίου συγγραφέα και διανοητή Διονύση Ρώμα είναι, ότι ασχολείτο συχνά-πυκνά με την Κριτική του Θεάτρου. Ο Διονύσης Ν. Μουσμούτης, λοιπόν, ανύστακτη κι εργατική μέλισσα ο ίδιος πάνω από τον μόχθο των μεγάλων και διακεκριμένων Ζακυνθίων, περισυνέλεξε περισσότερες από εκατόν πενήντα θεατρικές κριτικές του Ρώμα, πολύ ενδιαφέρουσες ομολογουμένως, οι οποίες δημοσιεύτηκαν από το 1948 έως το 1953 σε διάφορα έντυπα διαφορετικής πολιτικής τοποθέτησης, δηλαδή από τις Εφημερίδες Αίμος και Ελληνική Πνοή μέχρι τους Καιρούς και την Ελευθερία.

Το πώς και το γιατί του όλου -όχι και τόσο εύκολου- αυτού εγχειρήματος μάς εξηγεί ο επιμελητής στον κατατοπιστικό Πρόλογό του:

"Ο Ρώμας έχει συνδεθεί περισσότερο με την ιστορία και την πνευματική παράδοση της Ζακύνθου. Για την εν πολλοίς λανθάνουσα δραστηριότητα του κριτικού θεάτρου ελάχιστες μόνο περιστασιακές αναφορές έχουν παραδόξως εμφανισθεί μέχρι τώρα από τους κατά καιρούς ερευνητές του έργου του. Πιθανότατα να την θεώρησαν ανάξια ή δυσανάλογη της γενικότερης εργογραφίας του και όμως η ιδιότητά του αυτή έρχεται να συμπληρώσει την εικόνα των πολυποίκιλων ενδιαφερόντων του και της πρoσωπικότητάς του. Αποκαλύπτεται ένας πλήρης άνθρωπος του θεάτρου, όπως άλλωστε επιθυμούσε να θεωρεί τον εαυτό του. Εδώ πρέπει να επισημανθεί, οτι, σε αντίθεση με κάποιους από τους oμoτέχνoυς του, που διακονούσαν την κριτική κατά την ίδια περίοδο διαθέτει, εκτός της αισθητικής και της τόλμης, θεατρολογική και ιστορική ματιά.

(...)

Στα κείμενα αυτού του τόμου, εκτός από τις θεατρικές κριτικές συμπεριλαμβάνονται και δοκίμια ή επιφυλλίδες συγγενούς χαρακτήρα. Δεδομένης και της σχετικά σύντομης περιόδου που καλύπτουν, παρατίθενται κατά χρονολογική σειρά. Έτσι ο αναγνώστης μπορεί να παρακολουθήσει ευχερέστερα την εξέλιξη της κριτικής σκέψης του Διονύση Ρώμα καθώς και το διάλογο που ανοίγει με το ελληνικό θέατρο της εποχής του".