© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2008

Στων Ελλήνων τις Κοινότητες στο Γιοχάνεσμπουργκ / Greeks of Johannesburg

Ένα χρόνο ακριβώς πριν, τα χαράματα της 31ης Οκτωβρίου 2007, πετάγαμε από το αεροδόμιο "Ελευθέριος Βενιζέλος", κατευθείαν για το Γιοχάνεσμπουργκ. Ταξίδι εννιά ωρών, δίχως ενδιάμεσο σταθμό. Δύσκολο στον πηγαιμό, διότι το όχημα ήταν φουλαρισμένο με διακόσιους πενήντα (και βάλε) αιθεροβάμονες, στον ερχομό ήταν όλα υπεράνετα, μια και ταξιδεύαμε περί τους σαράντα. Τουτέστιν, περί τις επτά αεροπλανικές θέσεις ο καθείς για ύπνο!!!

Στα μισά περίπου της πτήσης και την ώρα που πετάμε πάνω από την έρημο Καλαχάρι (έκτασης 900.000 τ. χλμ. - "Όϊ, όϊ, μάνα μου..."), πληροφορούμαστε από την οθόνη, ότι βρισκόμαστε σε ύψος 11.300 m, έχουμε ταχύτητα 887 km/h, η δε εξωτερική θερμοκρασία είναι -50 βαθμούς C. Τέλεια η πληροφόρηση και "η καρδιά περιβόλι"!...

Το ίδιο απόγευμα φτάνουμε στον κομψό βυζαντινότροπο ναό των Αγίων Αναργύρων στην περιοχή Sophiatown, όπου εφημερεύει μέχρι αυτή την ημέρα ο Ζακυνθινός Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Τσαφταρίδης. Αργότερα, μετακινείται στο Germiston.

Ολόκληρος ο ναός αγιογραφημένος βυζαντινά, ζεστός και ολοκάθαρος, είναι καθ΄ όλα έτοιμος για την εορτή των Αγίων Αναργύρων. Πανηγυρίζει δηλαδή απόψε και αύριο!

Πράγματι τελείται ο επίσημος Αρχιερατικός Εσπερινός, υπό τον Μητροπολίτη Ιωαννουπόλεως και Πρετορίας κ. Σεραφείμ, με τη συμμετοχή ικανοποιητικού αριθμού Ορθοδόξων.

Μια φωτό των Αφρικανών βοηθών του ιερέα και του ναού, αμέσως μετά τον Εσπερινό. Ο παπα Γιάννης, πνεύμα οργανωτικό και δραστήριο, έχει καταφέρει τ' ακατόρθωτα εδώ πέρα. Κάποια στιγμή θα κάμουμε ειδική μνεία για τη χάρη του!

Μετά την Αρχιερατική θεία Λειτουργία του πανηγυριού (της 1ης Νοεμβρίου), είθισται να παρατίθεται επισημότατο τραπέζι για όλους στη μεγάλη αίθουσα του δίπατου κτιρίου, που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην εκκλησία.

Είναι τόσος ο κόσμος που συμμετέχει, ώστε έχει προβλεφτεί να υπάρχει στημένο στον προαύλιο χώρο ένα τεραστίων διαστάσεων αντίσκηνο, ώστε να χωρούν άπαντες. Τι έφαγε όλος ετούτος ο λαός; Μα, ελληνικότατη ψητούρα! Τι άλλο;
Φύσει και θέσει αηδιάζων με όλα τούτα και περιοριζόμενος στα σαλατικά, είπα ν' απέλθω διακριτικά προς επικοινωνίαν με τον δυτικό κόσμο, δια του ίντερνετ, στο γραφείο του Εφημέριου, αλλά (κλαψ...) εδώ στο South Africa, δεν γνωρίζουν ακόμη από υπεργήγορες ιντερνετικές συνδέσεις... Ο δυτικός τρόπος ιντερνετίζειν δεν τους έχει "εκπολιτίσει" ακόμη τόσο, όσο εμάς. No yet, later!...

Ένας άλλος μεγάλος Ναός των Ελλήνων του Γιοχάνεσμπουργκ είναι αυτός, που τιμάται επ' ονόματι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, στην όμορφα λουλουδιασμένη περιοχή του Germiston, όπου και η έδρα όλων των ελληνικών σωματείων της πόλης.


Γοτθικίζουσα η αρχιτεκτονική του και πολύ μεγάλης χωρητικότητας. Βρίσκεται στο κέντρο ενός οικοπέδου μεγάλης επίσης έκτασης, που ανήκει στην Ομογένεια. Ανεμίζουν (εξ αριστερών προς δεξιά) οι σημαίες της Νοτίου Αφρικής, της Ελλάδας και του πάλαι ποτέ Βυζαντίου.


Στη Λειτουργία κάθε Κυριακή, η οποία αρχίζει πολύ αργά και τελειώνει το καταμεσημέρο, συμμετέχουν κάποιες εκατοντάδες εκκλησιασιαζόμενων. Εδώ ο ορθόδοξος Έλληνας -όπως είναι κατανοητό- έχει ανάγκη περισσότερο τη συνοχή με τον συμπατριώτη του, παρότι στη μητροπολιτική πατρίδα.


Οι Ελληνορθόδοξοι υπάγονται πνευματικά στη Μητρόπολη Ιωαννουπόλεως και Πρετορίας, της οποίας προΐσταται ο εκ Κύπρου Μητροπολίτης κ. Σεραφείμ (Κυκκώτης). Όλοι μαζί αποτελούν αναπόσπαστο μέλος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής.
Στη φωτό ο κ. Σεραφείμ μπροστά στο Γραφείο της Μητροπόλεως. Και από αυτή τη θέση τον ευχαριστούμε από καρδιάς για την αγάπη και την εγκάρδια φιλοξενία του.

Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2008

Επανεκδόθηκε το βιβλίο "Ιερά Υμνωδία κατά το Ζακύνθιον Ύφος"

Ένα ιδιαίτερα χαρούμενο γεγονός για τα (ανθηρά ομολογουμένως) εκδοτικά πράγματα της Ζακύνθου: Η φωτογραφική επανέκδοση του ήδη εξαντλημένου προ πολλών χρόνων μουσικού βιβλίου του μακαριστού Βασιλείου Αντ. Πομόνη ιερέως, Ιερά Υμνωδία κατά το Ζακύνθιον Ύφος, (γ΄ τόμος), με επιμέλεια κι επεξεργασία του Αντωνίου Κλάδη (καθηγητή Βυζαντινής Μουσικής στο Μουσικό Σχολείο Ζακύνθου), από τις εκδόσεις Έντυπο, Ζάκυνθος 2008, σελίδες 208.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, που μάς παρέχει στο Προλογικό Σημείωμά του ο Επιμελητής, ο ιερέας Βασίλειος Πομόνης (βλ. φωτό 2) γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1883 και απεβίωσε στην Αθήνα το 1947. Καθ' όλη τη ζωή του υπηρέτησε με όλες του τις δυνάμεις το ιδιάζον ζακυνθινό εκκλησιαστικό μέλος, το οποίο στην εποχή του γνώρισε ιδιαίτατη ακμή.

Η Ιερά Υμνωδία του πρωτοεκδόθηκε το 1930 (αυτός μόνον ο γ΄ τόμος, οι δε άλλοι ουδέποτε εκδόθηκαν) με δαπάνες της Ιεράς Μητροπόλεως Ζακύνθου, για τις ανάγκες των μαθητών της Εκκλησιαστικής Σχολής Απόρων Παίδων "Ο Άγιος Διονύσιος", που λειτούργησε στο νησί μέχρι το 1940. Στο βιβλίο διασώζονται ποικίλες περίτεχνες μελισματικές θέσεις, οι οποίες ελλείπουν στη σημερινή έκφραση της λεγόμενης "ζακυνθινής ψαλμωδίας". Τούτο βέβαια κάνει το βιβλίο πολυτιμότερο!

Στην τωρινή, β΄ έκδοση, προτάσσεται τιμητικά ένα μικρό, αλλά μεστό, εισαγωγικό του Μάρκου Δραγούμη, σπουδαίου μουσικολόγου και μελετητή της Ζακυνθινής Μουσικής. Αξίζει να παρακαολουθήσουμε τη σκέψη του και την εκτίμησή του γι' αυτή τη νέα έκδοση:

"Στο βιβλίο μου Η μουσική παράδοση της Ζακυνθινής Εκκλησίας, σημείωνα ότι το Ζακυνθινό μέλος εξαφανίζεται μεταξύ άλλων, γιατί λείπουν τα κατάλληλα βοηθήματα για τη μελέτη και εκτέλεσή του και, διότι η πορεία του κόσμου προς την ισοπέδωση και την τυποποίηση οδηγεί του Επτανήσιους στην εξομοίωση με το ψαλτικό ύφος, που ευδοκιμεί στην υπόλοιπη χώρα. Όταν τα έγραφα αυτά, δεν περίμενα, ότι τόσο γρήγορα θα βρισκόταν κάποιος νέος από μέσα από τη Ζάκυνθο που θα αφοσιωνόταν με τέτοια γνώση και επιμονή στη μελέτη και διάδοση του γνήσιου ζακυνθινού ύφους.

Τον Αντώνη Κλάδη τον γνωρίζω από καιρό και εκτιμώ ιδιαίτερα την εξαιρετική του επίδοση ως καταγραφέα του ζακυνθινού ιδιώματος, τόσο στη μελωδική, όσο και στην αρμονική του διάσταση. Το διαπίστωσα αυτό μελετώντας τις δυο συλλογές που μου ταχυδρόμησε και περιέχουν το μουσικό μέρος των ακολουθιών του Ακάθιστου Ύμνου και των Παρακλητικών Κανόνων. Είναι κρίμας που οι λαμπρές αυτές εργασίες δεν έχουν ακόμα εκδοθεί. Εν τω μεταξύ τον συγχαίρω για την πρωτοβουλία του να παραχωρήσει με τις απαραίτητες βελτιώσεις στην επανέκδοση της ΄Ιεράς Υμνωδίας' του Πομόνη. Το βιβλίο αυτό είχε βοηθήσει πολύ στο να κρατηθεί ζωντανό για πολλά χρόνια το ζακυνθινό ιδίωμα και ελπίζω ότι και τώρα πάλι θα έχει εξίσου ευεργετικά αποτελέσματα".
Κλείνοντας αυτή τη σύντομη παρουσίαση, δεν έχουμε παρά να συγχαρούμε τον φίλο και συνάδελφο Αντώνη Κλάδη για την αφοσίωσή του στο Ζακυνθινό Εκκλησιαστικό Μέλος, ευχόμενοι συνάμα να βρει μιμητές, ώστε να τελεσφορήσει ο πόθος κάθε ζακυνθινής ψυχής, για την μετ' επιστήμης αρτίωση του ζακυνθινού ύφους στη Ψαλτική μας!

Το πρώτο τεύχος του περιοδικού "Μουσικός Ελληνομνήμων"

Το Εργαστήριο Ελληνικής Μουσικής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου κατά καιρούς μ' ενημερώνει φιλοφρόνως για την όποια εκδήλωση ή δραστηριότητά του. Για παράδειγμα, μού έχουν αποστείλει επτά μέχρι τούδε τευχίδια του Τριμηνιαίου Δελτίου τους.

Εεε, αυτό το Δελτίο μετεξελίχτηκε πλέον σε Περιοδικό, υπό τον τίτλο Μουσικός Ελληνομνήμων. Ήδη κρατώ στα χέρια μου το πρώτο τεύχος των 32 σελίδων, οι οποίες γέμουν με ποιοτικά κείμενα αγάπης και μέριμνας για τα μουσικά πράγματα στον χώρο της Μουσικής και δη εκείνης που θεραπεύεται στην επικράτεια των Επτανήσων, δίχως αυτό -εννοείται- να είναι δεσμευτικό.

Το Περιοδικό, όπως εξαγγέλλεται, θα κυκλοφορείται τρεις φορές τον χρόνο, εσωκλείοντας μουσικολογικές μελέτες και παρουσιάσεις τεκμηρίων, σε πολυτονικό μάλιστα σύστημα γραφής.

Στο ανά χείρας πρώτο τεύχος διαβάζουμε τη μελέτη της Στέλλας ΚΟΥΡΜΠΑΝΑ "Τα θεατρικά περιοδικά και η μουσική πραγματικότητα στην Αθήνα του 19ου αιώνα" (πριν εμφανιστεί η Μουσική Εφημερίς του Ναπολέοντος Λαμπελέτ), απ' όπου απορρέουν πλείστες όσες ενδιαφέρουσες πληροφορίες περί Μουσικής.
Έπεται το άρθρο της Ανδρομάχης ΜΠΑΤΖΙΟΥ "Η φωνασκία στην Αρχαία Ελλάδα". Στη συνέχεια διαβάζουμε την παρουσίαση του Κώστα ΚΑΡΔΑΜΗ "Με αφορμή μιαν εικόνα. Ο Διονύσιος Ροδοθεάτος και τα συμφωνικά έργα του".
Το τεύχος ολοκληρώνεται με το κείμενο του Χάρη ΞΑΝΘΟΥΔΑΚΗ "Συμπληρωματικά για το φλάουτο" κι ένα ενημερωτικό για την επετειακή Συναυλία "Σε ποίηση Σολωμού και μουσική Μάντζαρου", που έγινε από το Εργαστήριο Ελληνικής Μουσικής στην Ακαδημία Αθηνών για τα 150 χρόνια από τον θάνατο του Ποιητή (4/12/2007).

Ο Μουσικός Ελληνομνήμων, λιτά γοητευτικός ως προς την εμφάνιση και ουσιαστικότατος ως προς το περιεχόμενο, αξίζει της προσοχής μας! Καλή δύναμη στη συντακτική του Ομάδα και καλοτάξιδος στο αχανές πέλαγος των πολυΕκδόσεων!

Οι δυο πρώτες "Εκδόσεις του Ιονίου Πανεπιστημίου"


Έφερε ο ταχυδρόμος σήμερα δύο αξιοπρόσεκτα βιβλία από την Κέρκυρα και μάλιστα από το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Σε συνοδευτική του επιστολή, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Καθηγητής Δημήτριος Τσουγκαράκης μάς πληροφορεί:
"Με τη δημιουργία των ΄Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Ιονίου Πανεπιστημίου΄ φιλοδοξούμε να συνεισφέρουμε στην ελληνόγλωσση επιστημονική βιβλιογραφία και στην ευρύτερη επιστημονική μελέτη και τεκμηρίωση των επιστημών που θεραπεύονται στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, στηρίζοντας παράλληλα εκδοτικά την ερευνητική δραστηριότητα των ακαδημαϊκών τμημάτων και των μεταπτυχιακών προγραμμάτων του Πανεπιστημίου μας".

Πράγματι, οι πρώτοι καρποί βρίσκονται στα χέρια μας: Είναι δύο τομίδια από τη σειρά "Επτανησιακά περιοδικά - Ημερολόγια - Επετηρίδες". Η σειρά αυτή αποτελεί υλοποίηση μέρους του Προγράμματος Πρακτικής Άσκησης Φοιτητών του Τμήματος ιστορίας, ιδρυματική υπεύθυνη του οποίου είναι η Καθηγήτρια Ελένη Αγγελομάτη - Τσουγκαράκη.

Τα δύο εκδοθέντα τομίδια (Κέρκυρα 2007) είναι τα: Α) Πρόσπερος (1949-1954) και Β) Φιλολογικά Νέα (1945).
Την ομάδα σύνταξης των ευρετηρίων των δύο αυτών παλαιών περιοδικών της Κέρκυρας απετέλεσαν αλφαβητικά οι προπτυχιακοί φοιτητές Ελένη Βοντίτσου, Καλλιόπη Θέρμου, Χριστόδουλος Μικούσης, Γεωργία Μπόγδου, Μαργαρίτα Ξαγοραράκη, Θεοδώρα Χρήστου και Αθηνά Χολέβα, υπό την επίβλεψη του μεταπτυχιακού φοιτητή Σωκράτη Πουλή.
Την όλη εποπτεία είχε ο Αναπληρωτής Καθηγητής Θεοδόσης Πυλαρινός, εξαίρετος φίλος μας και δοσμένος ολοσδιόλου στην επιστήμη του, ο οποίος έκαμε και τα εισαγωγικά -άκρως κατατοπιστικά- κείμενα και των δύο πονημάτων.
Σημειωτέον, ότι ο Πρόσπερος υπήρξε περιοδικό όργανο του Βρετανικού Συμβουλίου Κερκύρας, ενώ τα βραχύβια Φιλολογικά Νέα κυμάνθηκαν μεταξύ αμιγούς - υψηλής λογοτεχνικής άποψης και ενός συνονθυλεύματος εκλαϊκευμένων θεμάτων.
Συγχαίρουμε όλους τους συντελεστές των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων κι ευχόμαστε καλή συνέχεια για την ωφέλεια την Επτανησιακής Γραμματείας, αλλά και της Επιστήμης εν γένει!

Κάτι σαν κοσμοπολίτες στην Πλατεία του San Marco της Βενετίας

Προερχόμενοι από το Ριάλτο με το βαπορέτο, αποβιβαζόμαστε στη στάση κοντά στο Παλάτσο Ντουκάλε. Πρώτη μας μέριμνα, ν' αφήσουμε να εκφραστεί εδώ ένας βαθύς, βαθύτατος αναστεναγμός μπροστά στη Γέφυρα των Στεναγμών... Η γέφυρα ενώνει το Παλάτσο (αριστερά στη φωτό) με τις Φυλακές (δεξιά στη φωτό). Γιατί "των Στεναγμών"; Διότι το πέρασμα των ήδη Καταδικασμένων από το χλιδάτο κτίριο στο διπλανό κάτεργο σήμαινε επώδυνο και αργό θάνατο άφευκτο.


Αμέσως μετά περνάμε μπροστά από το μεγαλοπρεπέστατο Παλάτσο Ντουκάλε, το κέντρο αποφάσεων της Γαληνοτάτης. Δεν είναι ώρα τώρα να μπούμε στις μοναδικού κάλλους σάλες του. Για καλό και για κακό, ρίχνουμε ένα βλέφαρο, μήπως ξεμοναχιάσουμε κανέναν... δόγη, που να ξέμεινε στον Χρόνο.

Ώρα για τον πρώτο μας καφέ, εδώ στην Πιατσέτα, κάτω ακριβώς από την περιώνυμη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη. Απόλαυση! Και ο καφές (ας παραγγείλουμε καυτό διπλό espresso stretto) και οι ενδιαφέρουσες φυσιογνωμίες! Για τα κτίρια, ουδείς λόγος! Απλώς, Τέλεια! Εδώ μπορείς να βιώσεις το Νυν, κατέχοντας δυνάμει το Αεί σου! Τελεία και παύλα!

Περπατάμε ήδη μεταξύ Παλάτσο Ντουκάλε και της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου. Μα εδώ αισθάνεσαι πράγματα!... Μη μοι γένοιτο...

Ωωω! Ο "μέγας ναός" της Βενετίας! Παλιό παρεκκλήσι των Δόγηδων, απετέλεσε το σύμβολο της θρησκευτικής και πολιτικής εξουσίας τους. Δείτε πάνω από την κεντρική είσοδο: Δεσπόζουν τα τέσσερα μπρούτζινα άλογα του Λυσίππου (Δ΄ αιώνα), που, ως λάφυρα πολέμου, έφερε ο Δόγης Ενρίκο Ντάντολο από την Κωνσταντινούπολη, το 1204. Αυτά που βλέπετε πάντως είναι τ' αντίγραφα. Τα ορίτζιναλ φυλάχτηκαν εντός του ναού.

Λεπτομερειών πρώτη ομάδα: Η περίτεχνη πρόσοψη πάνω από την κεντρική θύρα! Ο λέων της Βενετίας περίοπτος! Και μεγαλειώδης!

Λεπτομερειών δεύτερη ομάδα: Πάνω ακριβώς από την είσοδο, το περίφημο μωσαϊκό του Λιμπόριο Σαλάντρι, έργο του 1836. Εικονίζει τον Χριστό εν δόξη και τριγύρω αναπτύσσεται το θέμα της Δευτέρας Παρουσίας.


Λαός πολύς στην Πιατσέτα. Είναι οι μέρες της 51ης Biennale (Ιούνιος 2005) κι έχουν συρρεύσει χιλιάδες φιλότεχνων απ' όλες σχεδόν τις χώρες. Κι εμείς από κοντά, για τον ίδιο σκοπό! Άσκοπα, ωστόσο! Διότι, είναι ενδεχόμενο, να κυκλοφορείς ολόμονος μέσα σε τόσο πλήθος... Εμείς -ευτυχώς- είμαστε παρέα καλή!


Ώρα για τον δεύτερο (τσουχτερότατο από πλευράς τιμής) καφέ. Στο μυθικό Καφέ Φλοριάν αισθανόμαστε για λίγο διάσημοι. Κάτι μεταξύ Προυστ και Καζανόβα, που πέρασαν από εδώ πολύ πριν από εμάς!... Διάσημοι, για ελάχιστα πάντως! Μην παρεξηγηθούμε κιόλας!...


Όλα εδώ μυρίζουν Αναγέννηση! Η Πλατεία πλατιάζει περισσότερο με τόσους και τόσους ανθρώπους, φερμένους από το Παντού! Τα συναισθήματα γίνονται ολοένα κι αισθαντικότερα στα πέριξ, ενώ οι μπαρόκ ήχοι απ' τις ορχήστρες της Πλατείας σαγηνεύουν τις ώρες μας!

*** Ώσπου χτυπάει το πρωινό ξυπνητήρι και τ' Όνειρο ήταν απλώς ένα επιπλέον όνειρο!...


Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2008

Ανάβαση στο βουνό Σκοπός [α']

Χθες το απομεσήμερο, μετά από δυο δεκαετίες, οργάνωσα έτσι τα πράγματα, ώστε να πάρω μια μεγάλη χαρά: Κατάφερα να ξανανέβω στον Σκοπό, το βουνό της Αρτέμιδας και της Παναγίας της Σκοπιώτισσας, στο χωριό Βασιλικός, ιδιοκτησίας της Οικογένειας των Λογοθετών.

Πράγματι, μεγάλη μου η χαρά! Το απόγευμα ήταν κάτι περισσότερο από εξαίσιο εκεί στα ύψη! Όση ζεστασιά απόμεινε ακόμη στον φθινοπωρινό μας ήλιο συναπαντιόταν με τη φρεσκάδα του αχανούς Ιονίου τριγύρω μας, δημιουργώντας μιαν έντονη διάθεση αναθεώρησης όλων των δεδομένων της πληκτικής και πνιγηρής μας καθημερινότητας. Έτσι κι αλλιώς η πόλη της Ζακύνθου στα πόδια μας, σαν σε χάρτη, μακρινή και... τιποτένια. Εμείς, στο ύψος μας!!!


Οι τοίχοι του παρακείμενου ναού του Αγίου Νικολάου του Μεγαλομάτη υποστυλωμένοι, μήπως και κάτι διασωθεί… Οψόμεθα...

Αναθυμήθηκα την πρώτη ανάβαση εδώ, το 1981 και πώς αποτύπωσα φωτογραφικά κάποιες τοτινές απόψεις των κτιρίων του Βουνού. Δείτε εδώ τη Σκοπιώτισσα κι εδώ τον Μεγαλομάτη εκείνης της μακρινής εποχής.

Ξαναπερπάτησα σε τόπο μυστικά ιερό, όπου ο σταυροειδής μετά τρούλου Ναός της Κυράς και το περιβάλλον Μοναστήρι βρίσκονται σε κατάσταση αναγέννησης, ευτυχώς! Τα έργα προχωρούν εντατικά και τα καλά αποτελέσματα είναι ήδη ορατά.

Αμέσως μετά την πρώτη εκείνη (του 1981) άνοδο στον Σκοπό, με πλημμύρισαν -θυμάμαι- στίχοι σχετικοί. Βρήκαν, μαζί με άλλους, την οριστική τους θέση στο πρώτο μου ποιητικό βιβλίο, που, με τίτλο «Δήθεν υαλογραφία», κυκλοφόρησε το 1987 από τις εκδόσεις Περίπλους. Ύστερα, το 1994, δημοσιεύτηκαν (αυτά μόνον), με τον περιστασιακό τίτλο «Η Νόνα η Σκοπιώτισσα» στην άριστη και δυσεύρετη πλέον Ανθολογία «Η Ζάκυνθος στην ελληνική και ξένη ποίηση», που επιμελήθηκε ο Δ. Σέρρας. Από εκεί αναδημοσιεύονται σήμερα παρακάτω:


[Η Νόνα η Σκοπιώτισσα]

1
Είσαι υποθέτω της φυλής των Οπιταϊδών
φορούσες κεφαλόδεσμο το φως
την αθωότη ανάποδα

έτσι καθώς δεντρόσχημος ο άρχοντας πυλωρός
ο Αστροδηγός
ο Αρχάνεμος
ο Αποβρεχάρης ο μικρός
κρούει εμμελώς
το τάλαντο το τάλαντο το τάλα- τάλα- τάλαντο

οπότε οι θίασοι όλοι των νεκρών
αρχαίοι λυγμοί κι έν’ άστρο απ’ τα σβημένα
- πενάκια βουτημένα στο αίμα
το αίμα μου
αγιογραφούν μεταθανάτια των θεών σιωπές παρθενογένεσης

πλοιάρια δουλεμπορικά με τη σημαία του Κεραυνούχου
και τρεις ως έμελλε λοιπόν ψιχάλες ύπνου
δυο σάββατα ελληνοπρεπή και μια σελήνη εταίρα
κάτι ασχημάτιστα πουλιά
δήθεν υαλογραφία.


2
Ποιος αέρας εξαπτέρυγος φυλλομετράει τον ύπνο σας
βαρδιόλες σαραντάπυλες σκήτες αθώων πουλιών

Ποια ιέρειά σου απρόσεχτη
απάνου που μας μοίραζε τον άρτο απ’ τα οστά της
σ’ είδε Μεγαλομάτη μου
κι έγινε σταλαχτίτης

Εδώ λοιπόν κοιμότανε προτού σε στάχτη αναλυθεί
ο τελευταίος πυρφόρος
ώσπου κι ενώ ιστορούσε τα μελλούμενα
σπηλιές κυανές ένα σωρό
μούρθε στα δόντια όλο αστραπές το αλφάβητο των βράχων
το αιώνες ανερμήνευτο

νάχω από τότε να μιλώ στη διάλεκτο του πανικού
πως έτσι αποτεφρώνεται ό,τι με κόπο λεπτολόγαες
και φως λύχνου ου μη φάνη εν σοι έτι

ωστόσο εγώ κι όσο κατέχω από φωνή
θα σού ετοιμάζω στιχηρά γι’ αυτή ακριβώς την άποψη.




Τρίτη 28 Οκτωβρίου 2008

Ηρωικά και πένθιμα...






Οδυσσέα Ελύτη
[ΑΣΜΑ ΗΡΩΙΚΟ ΚΑΙ ΠΕΝΘΙΜΟ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΑΜΕΝΟ ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ]
IΔ´
Τώρα χτυπάει πιο γρήγορα τ’ όνειρο μες στο αίμα
Tου κόσμου η πιο σωστή στιγμή σημαίνει:
Ελευθερία
Έλληνες μες στα σκοτεινά δείχνουν το δρόμο:
EΛEYΘEPIA
Για σένα θα δακρύσει από χαρά ο ήλιος
Στεριές ιριδοχτυπημένες πέφτουν στά νερά
Kαράβια μ’ ανοιχτά πανιά πλέουν μες στους λειμώνες
Tα πιο αθώα κορίτσια
Tρέχουν γυμνά στα μάτια των αντρών
Kι η σεμνότη φωνάζει πίσω από το φράχτη
Παιδιά! δεν είναι άλλη γη ωραιότερη...
Του κόσμου η πιο σωστή στιγμή σημαίνει!
Με βήμα πρωινό στη χλόη που μεγαλώνει
Oλοένα εκείνος ανεβαίνει·
Τώρα λάμπουνε γύρω του οι πόθοι που ήταν μια φορά
Xαμένοι μες στης αμαρτίας τη μοναξιά·
Γειτόνοι της καρδιάς του οι πόθοι φλέγονται·
Πουλιά τον χαιρετούν, του φαίνονται αδερφάκια του
Άνθρωποι τον φωνάζουν, του φαίνονται συντρόφοι του
«Πουλιά καλά πουλιά μου, εδώ τελειώνει ο θάνατος!»
«Σύντροφοι σύντροφοι καλοί μου, εδώ η ζωή αρχίζει!»
Αγιάζι ουράνιας ομορφιάς γυαλίζει στα μαλλιά του
Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλο
Αύριο, αύριο, αύριο: το Πάσχα του Θεού!

Εικόνες από το βαπορέτο στο Canal Grande της Βενετίας [2]


Μια αιφνίδια επι-στροφή στη Βενετία ουδένα έβλαψε ουδέποτε! Ξαναμπαίνουμε στο βαπορέτο (το θαλάσσιο αστικό λεωφορείο) από τη στάση της γέφυρας του Ριάλτο και κατηφορίζουμε στα (όχι και τόσο καθαρά) νερά της παλαίφατης Δόξας.

Συναπαντιόμαστε με τα δεκάδες θαλάσσια ΤΑΧΙ, ενώ ταυτόχρονα φωτοαποτυπώνουμε θαυμαστικά τους παρόχθιους ολάνθιστους κήπους των αρχοντικών, που βρέχονται διαιώνια από το Μεγάλο Κανάλι.

Στις στάσεις ανεβοκατεβαίνει λαός. Τουρίστες μικροί - μεγάλοι, κυρίως Γιαπωνέζοι, ενώ πίσω απ' τις κουρτίνες των παλάτσων νομίζεις, ότι μπορείς και να ξεδιακρίνεις φυσιογνωμίες άλλων εποχών!

Τα ΤΑΧΙ των υδάτων δίνουν, παίρνουν και περνούν με αυξημένη πάντα ταχύτητα κι εμείς παρατηρούμε τα ζεστά χρώματα των προσόψεων, σημαδεμένων πάντως από την διαρκή και ασίγαστη υγρασία του τόπου.

Το βαπορέτο πλέει αυτή τη στιγμή μπροστά από την πιατσέτα του Σαν Μάρκο, όπου βρίσκονται μερικά από τα σπουδαιότερα μνημεία της πόλης, π.χ. στο βάθος η ομώνυμη Βασιλική και δεξιά το Παλάτσο Ντουκάλε. Πολυκοσμία πολύβουη! Κέντρο του Κόσμου λες!

Τώρα βρισκόμαστε ακριβώς μπροστά από το περίφημο Παλάτσο Ντουκάλε. Πανοραμική η άποψή του από το Κανάλι! Κάπου εκεί θα κυκλοφορούν οπωσδήποτε οι ήσκιοι των Δόγηδων. Όμως εμείς πρέπει να κατέβουμε στην επόμενη στάση, έτσι που να σας βγάλουμε βόλτα στην πλατεία του Σαν Μάρκο. Σε μιαν άλλη ανάρτηση, εννοείται!

Δευτέρα 27 Οκτωβρίου 2008

Ένα βιβλίο με "Επιστολές του Διονύση Ρώμα στον Κωστή Μπαστιά και στον Αλέξη Μινωτή"


Το βιβλίο "Επιστολές του Διονύση Ρώμα στον Κωστή Μπαστιά και στον Αλέξη Μινωτή" (από τις ανελισσόμενες εκδόσεις Τρίμορφο, Ζάκυνθος 2007, σελίδες 168) είναι έν' ακόμη από τα πολλά πονήματα του Ζακυνθινού συγγραφέα, σοβαρού ερευνητή και καλού μας φίλου ΔΙΟΝΥΣΗ Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗ, νέου Διευθυντή του περιοδικού Ιστορία Εικονογραφημένη.
Μελετώντας το, σχηματίζουμε αμέσως την άποψη ότι πρόκειται αφ' ενός μεν περί συμβολής στην περισυλλογή και μελέτη επιστολικών σπαραγμάτων - ντοκουμέντων, αφ' ετέρου δε περί ουσιαστικού βηματισμού της Νεοελληνικής Επιστολογραφίας!

Σύμφωνα με το εισαγωγικό κείμενο του Επιμελητή τής εν λόγω έκδοσης Δ. Ν. Μ.,
"Από την πληθώρα των επιστολικών κειμένων του Διονύση Ρώμα (1906-1981) -είναι γνωστό ότι υπήρξε ακούραστος επιστολογράφος- έχει κατά καιρούς δημοσιευτεί ένα αρκετό αξιόλογο τμήμα, όσο τουλάχιστον εντοπίστηκε στα κατάλοιπά του ή σε άλλα ιδιωτικά αρχεία. Είναι ευνόητο ότι το θέμα δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει κλείσει, γιατί από την αλληλογραφία του έχει ανακοινωθεί κατά κύριο λόγο το τμήμα με αποδέκτες φιλικά του πρόσωπα από τον κύκλο περισσότερο των συμπατριωτών του. Ως προς το περιεχόμενό τους, οι επιστολές αυτές μπορούν να θεωρηθούν ευρυτέρου ενδιαφέροντος γιατί, εκτός από την διαπίστωση των γενικότερων πνευματικών αναζητήσεων-προτιμήσεών του, των συναισθηματικών διακυμάνσεων και των ιδεολογικών ροπών του, αντλούμε πληροφορίες ερμηνευτικές της λογοτεχνικής εργασίας του, που στο μεγαλύτερο μέρος τους αφορούν την προσπάθειά του συγκέντρωσης στοιχείων τόσο για το γράψιμο του πολύτομου Περίπλου, όσο και μικρότερων μελετημάτων.
(...)
Μεταξύ των ανέκδοτων επιστολών του σημαντικό -και άκρως ενδιαφέρον- τμήμα καταλαμβάνουν όσες απευθύνονται στον Κωστή Μπαστιά και στον Αλέξη Μινωτή.
(...)
Οι επτά επιστολές του Ρώμα στο Μπαστιά που έχουμε στη διάθεσή μας -απόκεινται στο Αρχείο Μπαστιά-, εκτός του ότι αποτελούν πολύτιμη πηγή ενός μεγάλου φάσματος πληροφοριών ως αφορώσες πράγματα της λογοτεχνικής, θεατρικής, πολιτικής ιστορίας μας ή της τοπικής ιστορίας της ιδιαίτερης πατρίδας του, αναδεικνύουν τη γνωριμία και την εξέλιξη της φιλικής σχέσης που ανέπτυξε με τον αποδέκτη τους, μιας σχέσης καθοριστικής για την πνευματική πορεία, τη σταδιοδρομία του.
(...)
Όπως διαπιστώνεται από το περιεχόμενο των τεσσάρων επιστολών του Ρώμα στο Μινωτή, η φιλία τους υπήρξε μακρόχρονη, ειλικρινής και σαφέστατα απείχε από τα όρια της κοινωνικής τυπικότητας. Εμφανέστατα επίσης είναι τα αισθήματα αγάπης, η μεγάλη εκτίμηση και ο θαυμασμός του προς την Κατίνα Παξινού" .

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails