Η ποιήτρια Ελένη Δημάκου μεταφράζει Γουσταύο Αδόλφο Μπέκερ / Gustavo Adolfo Bécquer: Rimas (1836-1870)

Γράφει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Η, ζακυνθινής καταγωγής, φίλη ποιήτρια Ελένη Δημάκου, μού απέστειλε το νέο της βιβλίο, μετάφραση ποίησης αυτή τη φορά, με τίτλο "Γουσταύο Αδόλφο Μπέκερ: Ποιήματα", από τις εκδόσεις Κουλτούρα, Αθήνα 2009, 48 σελίδων. Η επιλογή - μετάφραση των ποιημάτων και η εισαγωγή είναι της ίδιας.

Ο ρομαντικός ποιητής Gustavo Adolfo Bécquer, φλαμανδικής καταγωγής, γεννήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 1836 στη Σεβίλη, πέμπτο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειάς του, αδελφός του ζωγράφου Valeriano Bécquer, ο οποίος εποίησε και το πορτρέτο του ποιητή (βλ. φωτό δίπλα).

     Στη Μαδρίτη έζησε την μποέμικη ζωή της εποχής, συμμετέχοντας ενίοτε στα λογοτεχνικά σαλόνια. Για τα προς το ζην δούλεψε ως κατά παραγγελίαν συγγραφέας διαφόρων κειμένων.

     Μετά από την ανάρρωση από σοβαρή ασθένεια, νυμφεύτηκε και ακολούθησε μια περίοδος παραγωγής σημαντικών έργων του, των: "Rimas" και "Leyndas". Το διαζύγιό του, που ακολούθησε, πλημμύρισε την ποίησή του με πίκρα.

     Το 1864 κατέφυγε σε μοναστήρι, όπου συνέγραψε τις επιστολές "Desde mi celda". Μετά από μια μικρή περίοδο παραμονής στο Τολέδο, επέστρεψε στη Μαδρίτη. Μόλις πέθανε ο αδελφός του Valeriano έπεσε σε κατάθλιψη και πέθανε στις 22 Δεκεμβρίου 1870, μόλις 34 ετών.

Τα παραπάνω βιογραφικά στοιχεία ερανιστήκαμε από την εισαγωγή της Ελένης Δημάκου, η οποία, με λεπτότητα, σοβαρότητα και αποτελεσματικότητα μεταχειρίστηκε τον ερωτικό (εν πρώτοις) αυτόν ποιητή!

Ο Gustavo Adolfo Bécquer, μες από τον έξοχο λυρισμό των στίχων του, είναι σα να μιλάει ανθ' ημών! Τις φράσεις του θα μπορούσαμε εμείς να τις έχουμε ξεστομίσει. Που σημαίνει, ότι αγγίζει τις καρδιές μας, διότι η γραφή του, δεν είναι παρά γραφή καρδιακή και ειλικρινέστατη, εξωτερίκευση αρχέγονων κινημάτων της ψυχής!

Η Μεταφράστρια πέτυχε τον στόχο της: Να μεταλάβουμε των στεναγμών, των δακρύων, του πάθους, του βλέμματος, της γόνιμης μοναχικότητας του Bécquer, κατορθώνοντας να μάς μεταφέρει το κλίμα της εποχής που γράφτηκε τούτη η ποίηση, αλλά και τον εσωτερισμό που την διακατέχει σύγκορμη!

Αξίζει ν' αναγνώσουμε ορισμένους από τους de profundis αυτούς στίχους, ως δείγματα γραφής και μετάφρασης, ευχαριστώντας παράλληλα την Ελένη για την επίδοσή της:

XXI

-Τι είναι η ποίηση; Με ρωτάς

ενώ καρφώνεις τα γαλάζια μάτια σου

στα δικά μου.

Τι είναι η ποίηση...! Και με ρωτάς;

Εσύ είσαι η ποίηση!

XXXVIII

Οι στεναγμοί είναι αέρας

και σπάνε στον αέρα!

Τα δάκρυα είναι νερό

και πάνε στη θάλασσα!

Πες μου, γυναίκα, όταν η αγάπη

λησμονιέται,

ξέρεις εσύ πού πάει;

LXXXIV

Μπορεί να σκοτεινιάσει για πάντα ο ήλιος,

μπορεί να στεγνώσει σε μια στιγμή η θάλασσα,

μπορεί να σπάσει της γης ο άξονας

σαν εύθραυστο κρύσταλλο.

Όλα μπορούν να γίνουν! Μπορεί κι ο θάνατος

να με σκεπάσει με το πένθιμο πέπλο του,

όμως ποτέ δεν μπορεί να σβήσει μέσα μου

η φλόγα της αγάπης σου.

ΧΧ

Να ξέρεις, εάν κάποτε

ένας ζεστός αέρας κάψει

τα κόκκινα χείλη σου,

ότι η ψυχή, όπως μπορεί

να μιλάει με τα μάτια,

έτσι μπορεί να σε φιλάει

με το βλέμμα.

[Τα παραπάνω, αλλά και περισσότερα ποιήματα από την ίδια συλλογή, διαβάστε στα "παραΘέματα λόγου", κάνοντας κλικ εδώ.]