© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2009

"Εγενόμην εν Πάτμω" [11. Στο Κάστρο - Μοναστήρι του Θεολόγου]


Κάθε χρόνο, στις 26 Σεπτεμβρίου, η Εκκλησία γιορτάζει τη Μετάσταση Ιωάννου του Θεολόγου. Σήμερα λοιπόν κι εμείς λέμε να ταξιδέψουμε νοερά στην Πάτμο ξανά, όπου ο "ηγαπημένος μαθητής", ο Ιωάννης, το 95 μ.Χ., απόχτησε θέα του Αθέατου και στις μέρες μας υφίσταται εκεί το περιώνυμο Κάστρο και Μοναστήρι, που φέρει τ' όνομά του.


Ως γνωστόν, βρεθήκαμε στην Πάτμο πριν κάμποσες μέρες (από 1 μέχρι 3 Σεπτεμβρίου 2009) και θαυμάσαμε από κοντά και ιδίοις όμμασι τα κορυφαία πράγματι έργα της Τέχνης και της Πίστης των προπατόρων μας σ' εκείνον τον ιερό τόπο.


Μόλις διαβείς την Πύλη του Κάστρου, παντού τριγύρω σου αισθάνεσαι το Ιερό (με κάθε έννοια) να έχει μόλις διαβεί ευεργετικό από τον τόπο ετούτον! Η απόλυτη λευκότης των τοίχων συναρμόζεται άριστα με τις γλυκόηχες καμπάνες, αλλά και τις πνοές των παντοειδών Αέρηδων!


Τα κτίσματα, στο εσωτερικό του Κάστρου, είναι από δαιδαλώδη έως λαβυρινθώδη. Οι αψίδες αποτελούν ανοίγματα προς την άκρα εσωτερικότητα, οδηγώντας μάλιστα τους υποψιασμένους προς την παραμέσα Ψυχή των Πραγμάτων.


Το Καθολικό της Μονής του Θεολόγου δεσπόζει και καθυποβάλλει τον επισκέπτη, τόσο με τις αξιοθαύμαστες τοιχογραφίες του, όσο και με την αίσθηση του θείου που διασώζει εντός. Η συγκίνηση στη θέα τέτοιων αριστουργημάτων μάς είναι έκδηλη από τον εξωνάρθηκα ήδη!


Κατάφορτος ο εξωνάρθηκας από τις πινελιές των αιώνων και ζωγράφων αφοσιωμένων του 17ου αιώνα, οι οποίοι ιστόρησαν παραστάσεις χρωματικά φιλικές και μορφές που μάς καλοδέχονται. Οι μαρμάρινοι κίονες είναι του 7ου αιώνα, από παλαιότερη βασιλική.


Ο κοσμοχαλαστής Χρόνος δεν έχει -ευτυχώς- νικήσει τις Μορφές, δεν έχει καταλύσει τα χνάρια, παρά τις όσες πληγές έχει διαιώνια επιφέρει στο σώμα και στα ενδύματά τους. Ανθίστανται κι επιμένουν, επιδεκτές στους καλούς επιστήμονες - συντηρητές της Μονής!


Η κεντρική Πύλη του Καθολικού, λιθόγλυπτη εξαιρετικά με σχέδια λεπτεπίλεπτα, διασώζει ακοές μυριάδων Εισερχομένων κι Εξερχομένων διαιώνια, οι οποίοι έχουν κατατεθεί στ΄ Αρχεία είτε της Μνημοσύνης, είτε της Λησμοσύνης. Καταγράφει κι εμάς ολοένα..., σε ποιο Αρχείο άραγε;;; Σίγουρα στο δεύτερο...


Μπροστά στην Τοιχογραφία των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, αναθυμάμαι το λαϊκό δίστιχο, το οποίο έχω παλαιόθεν ταμιεύσει από κάποιον Ζακύνθιο γέροντα: "Σαράντ' Αγίοι βοηθάτε μου κι ένα θεριό με πνίγει / να το σκοτώσω δεν μπορώ, να φύγω δε μ' αφήνει".


Εκεί δίπλα, σε μικρό παρεκκλήσιο, θησαυρίζεται το Λείψανο του Οσίου Χριστοδούλου του Κτήτορος της Μονής. Ο Χριστόδουλος ο Λατρηνός άρχισε το 1088 να χτίζει τον Μοναστήρι, έχοντας λάβει από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ τον Κομνηνό την Πάτμο ως καταφύγιο από τον διωγμό που υφίστατο από τους Τούρκους.


Το πολυξυλόγλυπτο Τέμπλο, έργο πολύτιμο του 15ου αιώνα, και οι πολυπρισματικές ΜεταΜορφώσεις του Ιερού επιτείνουν τα ήδη αναπεπταμένα μας συναισθήματα! Κι εμείς και όσοι βρίσκονται δίπλα μας από τις διάφορες φυλές της γης, παραμένουν θαυμάζοντας "με ανοιχτό το στόμα"!!!


Κάτω από τον τρούλο του Παντοκράτορα αισθανόμαστε απαξάπαντες δέος το ανεπανάληπτο!... Είναι πράγματι αλήθεια εκείνο που πρεσβεύει η ορθόδοξη ναοδομία: Ο τρούλος όντως γειώνει τον Ουρανό και ουρανίζει τα χαμερπή της καθημερινότητάς μας!


Στη νότιο θύρα του ναού, δεξιά μας, ξανοίγεται ένα μικρό παρεκκλήσιο, το επονομαζόμενο "της Κυρίας των Αγγέλων", δημιούργημα του 12ου αιώνα, εξίσου όμορφο και κατανυκτικό.


Η υπεύθυνα διαρρυθμισμένη και επιστημονικά συντηρημένη Βιβλιοθήκη της Μονής, κρυμμένη στα σπλάχνα του Κάστρου, αποτελεί κυριολεκτικά θησαυρό! Το περιεχόμενό της μπορούμε να το κατατάξουμε σε τρεις μεγάλες ενότητες: Α) τους Κώδικες (χειρόγραφα, με κυριότερο τον "Πορφυρού Κώδικα"), Β) τα Έγγραφα και Γ) τα Παλαίτυπα.


Το Μέγα Σκευοφυλάκιο εκτείνεται σε δύο ορόφους κι εδώ φυλάσσονται όλα τα τιμαλφή και αξιομνημόνευτα κειμήλια της Μονής του Θεολόγου.


Μεταξύ αυτών η ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου Νικολάου του 11ου αιώνα, υφαντά και άμφια χρυσοκέντητα, ασημένια και χρυσά σκεύη, π.χ. η μίτρα του Πατριάρχη Νεόφυτου Στ΄, με πολύτιμα πετράδια και χρυσό.


Εδώ φυλάσσεται και η εικόνα του Νυμφίου, έργο Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, όπως και κάποια σημαντικά έργα λιθογλυπτικής και μαρμαρογλυπτικής, ούτως ή άλλως κομψοτεχνήματα.


Και η περιδιάβασή μας συνεχίζεται, έχοντας εισπράξει τόσες και τέτοιες πληροφορίες, τις οποίες μάς φαίνεται αδύνατον ότι μπορούμε ν' αφομοιώσουμε, τόσο τουλάχιστον γόνιμα, όσο αρμόζει σε τέτοιες επισκέψεις.


Όλα καλοσυντηρημένα και απαστράπτοντα! Όλα συμμετρικά και διαυγέστατα: Από τους θωπευτικούς ίσκιους έως τις φωτοσκιάσεις, από το υπέρλευκο των κτιρίων έως το απόλυτο γαλάζιο τ' Ουρανού!


Πώς μπορεί κανείς να ξεφύγει από τον Ήσκιο του Θεολόγου; Μα και ο ίδιος δεν ξέφυγε από την Αποκάλυψη του Παμμέγιστου Αγαπώντος! Όλοι όσοι βρεθήκαμε στον τόπο εκείνον της αποκεκαλυμμένης Θεολογίας, παραμένουμε αιχμάλωτοι του Λόγου και των Χρωμάτων, του Λευκού Φωτός και της πνευματικής Καθαρότητας, της σιωπής του Ιωάννη και του δέους των εκ περάτων Επισκεπτών του εξακουστού ετούτου Καστρομονάστηρου!

18 σχόλια:

roadartist είπε...

Ένας τόπος που θα ήθελα πολύ να επισκεφτώ!

Τατιάνα Καρύδη είπε...

Πήγε κάποτε ο πατέρας μου εκεί και ποτέ δεν ξέχασα εκείνα που μου είπε, όπως και τον συγκλονισμό που τον διαπέρασε σ εκείνο τον Ιερό Τόπο, και μου τον μετάφερε ατόφιο.
Θέλω οπωσδήποτε να πάω κάποτε εκεί.

Τατιάνα Καρύδη είπε...

Θα σας πω και κάτι εντελώς πεζό και πρακτικό, αλλά που θέλω να το μοιραστώ. Πρόσεξα τις φωτογραφίες που έχουν τα τόξα αλλά και ένα δοκάρι που συνδέει τη μιά άκρη με την άλλη. Κι αυτό γιατί είμαι επηρεασμένη απο μια ομιλία που παρακολούθησα χθές απο τον καθηγητή σεισμολογίας Παναγιώτη Καρύδη (δείτε εδώ:http://agiosprokopios.blogspot.com/) Φαίνεται οτι προστατεύουν καθοριστικά και απόλυτα σε περίπτωση σεισμού. Συχνά τα αφαιρούν για λόγους καλαισθησίας και όμως πολλές εκκλησίες γκρεμίσθηκαν ΜΟΝΟ εξ αιτίας αυτού στους τελευταίους σεισμούς στην Πελοπόνησσο, όπως είδαν μετά απο έρευνα.

Benikos place είπε...

Απιστευτα ομορφο καο επιβλητικο το μοναστηρι, Πολυ ομορφες φωτογραφιες και πολυ κατατοπιστικα τα σχολια σας.Χαιρετισμους.

Άστρια είπε...

Σ' αυτή την 11η, "ήμουν κι εγώ εκεί" ένιωσα, αφού τουλάχιστον δύο φωτογραφίες που πήρα φέτος, έχουν σχεδόν την ίδια οπτική γωνία, θα άξιζε ίσως να δεις αγαπητέ π.κ. τη σύμπτωση των επιλογών. (Το καμπαναριό κάτω από την αψίδα, οι δύο καμπάνες στη στέγη).
Στο εσωτερικό του μουσείου (όπου απαγορεύονταν οι φωτογραφίες:) πήρα κρυφά την θέα στο πέλαγος από το παράθυρο.Πραγματικά οι θησαυροί του μοναδικοί!
Και μέσα στο εκκλησάκι το μικρό το Μεγάλο, η αίσθηση ξεχωριστή.

Οι 9η και 10η που τις είχα περιδιαβεί χωρίς ν' αφήσω σχόλιο και τις ξαναείδα σήμερα, ανάσες ουράνιες - πελαγίσιες!

Πολύ πετυχημένα ανάμεσα να συνυπάρχουν οι γήινοι βολβοί της γέννεσης (και της αποκάλυψης)

Καλό Σαββατοκύριακο!

Ανώνυμος είπε...

είναι ανάγκη να ξεφεύγει ο νους από τα καθημερινά για να αγγίξει την "Ψυχή των Πραγμάτων"

P. Kapodistrias είπε...

@ Roadartist,

Μην αμελήσεις! Θα μείνεις με ανεξίτηλες εντυπώσεις!

P. Kapodistrias είπε...

@ Αναΐς,

Κι εσύ μην αμελήσεις να πας! Θα λάβεις πολλές απαντήσεις στα ενδεχόμενα ερωτήματά σου!

Την ευχή του πατέρα σου να έχεις! Τον μνημονεύω πάντα!

P. Kapodistrias είπε...

@ Αναΐς,

Αυτό περί των δοκαριών δεν το είχα σκεφτεί, ομολογουμένως. Ο δε κ. Καρύδης πολύ καλός επιστήμων! Κι εδώ στη Ζάκυνθο έχει κάμει διάφορες εισηγήσεις, τις οποίες (όπως είναι αναμενόμενο) ουδείς άκουσε... Ο Μπενάκης και Βγαινάκης...

Ευχαριστώ για την πληροφόρηση!

P. Kapodistrias είπε...

@ Αγαπητέ Μπενίκο,

Καλώς ήρθες στην παρέα μας! Ευχαριστώ για τη θετική γνώμη.

Χαιρετσμούς σε όλους τους φίλους, τους εν Βερολίνω!!!

P. Kapodistrias είπε...

@ Άστρια,

Πολύ χαίρομαι που μετέλαβες κι εσύ της Πάτμου. Που ένιωσες τις θωπείες του Αόρατου και άκουσες τις Φωνές!

Ευχαριστώ για την θετική αντιμετώπιση των πατινιώτικων αναρτήσεων! Ο λόγος σου, θεραπευτικό μελτέμι απομεσήμερου από ανοιχτό στο Αιγαίο παράθυρο της Χώρας Πάτμου!!!!!

P. Kapodistrias είπε...

@ Ηλιογράφε,

Εάν εσύ πήγαινες στη Πάτμο, θα μάς εξέπληττες ύστερα με τις στιγμές που θ' αποτύπωνες!!!

Τατιάνα Καρύδη είπε...

Με συγκινήσατε πάλι!

P. Kapodistrias είπε...

@ Αναΐς,

Μα μήπως γι' αυτό δε ζούμε τελικά; Για μια Συγκίνηση αυθεντική κι εκ βαθέων!!!

Αριάδνη είπε...

Μακάρι να μας αιχμαλωτίσει το Φως..
γιατί περισσότερο μ εκφράζει εκείνο το ανεπανάληπτο που γράψατε:"Σαράντ' Αγίοι βοηθάτε μου κι ένα θεριό με πνίγει / να το σκοτώσω δεν μπορώ, να φύγω δε μ' αφήνει"..

P. Kapodistrias είπε...

@ Αριάδνη,

Όλα το Θεριό τα φταίει... Ας εναντιωθούμε να εκτοπίσουμε από την Ψυχούλα μας!

panagiotisandriopoulos είπε...

Kαταπληκτικό το αφιέρωμα αυτό στην Μονή του Θεολόγου!

Και εις άλλα προσκυνηματικά ταξίδια με υγεία, αγαπητέ μας Π.Κ., για να απολαμβάνουμε μαζί σου όψεις του... Αθέατου...

P. Kapodistrias είπε...

@ Παναγιώτη,

Αχ, αυτό το Αθέατο!... Πώς να το εμπεδώσεις;;;;;;;;;;

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails