© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Τρίτη 3 Νοεμβρίου 2009

Ανδρέας Κάλβος, πάντα στην πρωτοπορία

140 χρόνια σήμερα από τον θάνατό του

Ὁ Ἀνδρέας Κάλβος, τόν ὁποῖον μετά λόγου γνώσεως ἔχω παλαιότερα ὀνομάσει «νυκτερινό μαθητή τοῦ Ὁμήρου» (1), θά μποροῦσε νά παρομοιασθεῖ μ' ἕναν ἀπρόσμενο καί γιγάντιο μετεωρίτη, ὁ ὁποῖος προέκυψε ἔτσι ἐντελῶς ξαφνικά στά Γράμματά μας καί ραγδαιότατος προξένησε ἀνενόχλητος ὅσα μπόρεσε καί δεν μπόρεσε στήν Ποίησή μας, παραμένοντας ἀνεπανάληπτος καί μοναδικός ὡς πρός τούς ἰδιάζοντες τρόπους ἔκφρασης καί συμπεριφορᾶς, ἐνῶ πάντως συντάραξε ἰαματικά τό γνωστό μέχρι τότε τοπίο, ἐντός κι ἐκτός Ἑλλάδας. Ἡ παρακάτω ἐκτίμηση τοῦ Ὀδυσσέα Ἐλύτη περί τῆς καλβικῆς ἀξίας δέν εἶναι καθόλου ἀμελητέα καί ἰσχύει διαρκῶς: «Ἡ ἔμφυτη ποιητική νοημοσύνη τοῦ Κάλβου ἀβίαστα φτάνει σέ τεχνικά εὑρήματα πού θά τά ζήλευαν οἱ πιό μεγάλοι ξένοι πρωτοπόροι, ἄν ἦταν σέ θέση νά γευτοῦν τά μυστικά καί τίς δυσκολίες τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας» (2).

Δίχως μάλιστα, ὡς φυσική παρουσία, νά μᾶς ἔχει κληροδοτήσει (ἐσκεμμένα τό πράττει ὁ παράξενος αὐτός τύπος, ἔχω τήν ὑποψία) μέ φωτογραφική ἀπεικόνιση τῆς μορφῆς του καί μέ τήν ἀπροσδόκητη σ' ἐκφραστικά μέσα καί λυρισμό γραφή του, μεγαλύνει ἀνά πᾶσα στιγμή μέ πένθος τολμηρότατο καί μεγαλοπρεπές τήν παγκόσμια Ἰδέα τῆς Πατρίδας, τήν ἀναγκαιότητα τῆς Ἐλευθερίας καί τῆς Ἀρετῆς ὡς ὑπέρτατων ἀγαθῶν τῆς ἀτομικῆς ἤ κοινωνικῆς ὀντότητας, τῆς πανεύφημης Νίκης, τοῦ ἔνδοξου ὕστερα Θανάτου, τοῦ γνώριμου ἐκείνου Φαντάσματος πού πάντα ἐπιστρέφει κι ἐπιμένει, τῆς Δόξας ἐξάλλου, τῶν Εὐχῶν-Προσευχῶν ἤ τῶν Μουσῶν!!!

Καί δέν παύει, μεταξύ πολλῶν ἄλλων, νά μᾶς ἐπισημαίνει:

«Διά παντός μοιράσατε,
Θεῖαι παρθένοι τήν δίκην·
Διά παντός χαρίσατε
Τῶν ἀνθρώπων αἰσθήσεις
Ὑψηλονόους.

(..........)

Φυλάξατε τούς ὕμνους
Διά τούς δικαίους· μόνον
Εἰς αὐτούς τήν εἰρήνην,
Καί τούς χρυσοῦς στεφάνους
Εἰς αὐτούς δότε»
(3).

«Ὦ, δόξα, διά τόν πόθον σου
Γίνονται καί πατρίδος,
Καί τιμῆς, καί γλυκείας
Ἐλευθερίας καί ὕμνων
Ἄξια τά ἔθνη»
(4).



ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. π. Παναγιώτη Καποδίστρια, «Ὀφειλόμενα στό νυκτερινό μαθητή τοῦ Ὁμήρου Ἀνδρέα Κάλβου», Δελτίο τῆς Ὀργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς γιά τό ἔτος Κάλβου, Φλεβάρης 1992, τεῦχ. 2, σ. 53-76.
2. Ὀδυσσέα Ἐλύτη, Ἀνοιχτά Χαρτιά, Ἐκδ. Ἴκαρος, (Ἀθήνα 1982) [2η ἔκδοση], σ. 65 [ἀπό τό δοκίμιο «Ἡ ἀληθινή φυσιογνωμία καί ἡ λυρική τόλμη τοῦ Ἀνδρέα Κάλβου»].
3. Ἀνδρέου Κάλβου, Ἅπαντα, Ἐκδ. Ἰονίου Πανεπιστημίου, Κέρκυρα 1992, σ. 115 ἑξ. [ἀπό τήν Ὠδή «Εἰς Μούσας», στροφές ια' καί ιδ'].
4. ὅ. π., σ. 99.

* Το παραπάνω κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το δοκίμιο π. Παναγιώτη Καποδίστρια, "Οι πολίτες του Κόσμου Κάλβος, Σολωμός, Ρίτσος, Ελύτης (Νεότερες προσβάσεις στο έργο τους)", Περιοδικό Επτανησιακά Φύλλα 25 (2005)365-367. Κυκλοφόρησε και σε ανάτυπο.

7 σχόλια:

Τατιάνα Καρύδη είπε...

Αισθάνομαι οτι κάθομαι σ ένα θρανίο και μου διδάσκετε πράγματα που βοηθάνε την ψυχή μου ν αναπνέει.

Α. Παπαγιάννης είπε...

Πριν μερικά καλοκαίρια, με υπόδειξη συναδέλφου που ξέρει κάποια πράγματα, βρέθηκα στο χωριό Keddington της Ανατολικής Αγγλίας. Δίπλα στην εκκλησία του κοιμητηρίου υπάρχει μια ταφόπλακα που τα γράμματά της μόλις διαβάζονται: Andrea Calvo. Όπως μου είπαν, στο εσωτερικό της εκκλησίας υπάρχει εντοιχισμένη αναμνηστική πλάκα από τον εποχή της ανακομιδής των λειψάνων του ποιητή. Δυστυχώς δεν βρήκα τον... κλειδούχο της εκκλησίας για να τη δω. Έχω κάπου και φωτογραφία του τάφου, δυστυχώς όχι ψηφιακή, και κάποια στιγμή θα την αναρτήσω. Ωστόσο, παραθέτω τους στίχους που έγραψε κάποτε ο Κάλβος, ίσως από κάποιο προαίσθημα για το πού θα ταφεί:
Ας μη μού δώση η μοίρα μου
εις ξένην γην τον τάφον·
είναι γλυκύς ο θάνατος
μόνον όταν κοιμώμεθα
εις την πατρίδα. [Ωδαί: Ο Φιλόπατρις]

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Ευστοχότατοι οι χαρακτηρισμοί, Π.Κ.
Τουλάχιστο κι εγώ έτσι ακριβώς τον αισθάνομαι να έχει εισβάλει στα ελληνικά γράμματα, θαυμασίως και ιδιο-τρόπως. Μοναδικά.

P. Kapodistrias είπε...

@ Ρεγγίνα,

Μήπως υπερβάλλεις; Εσύ, μια Regina;;;;

P. Kapodistrias είπε...

@ Α. Παπαγιάννη, Γιατρέ μας,

Οι πληροφορίες σου αξιοσημείωτες! Οι δε στίχοι του Φιλόπατρι πάντα γλυκόπικροι!...

Καλό ξημέρωμα!

P. Kapodistrias είπε...

@ Διονύσνη Μάνεση,

Αχ, αυτές οι ιδιο-τροπίες!!! Ευτυχώς που υπάρχουν και μάς ξεχωρίζουν από τον σωρό και τον όχλο!

Τατιάνα Καρύδη είπε...

Και οι Ρεγγίνες έχουν ψυχή..!

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails