Οι "Σκλάβοι στα δεσμά τους": Αυτοί, χωρίς εαυτούς...

Παρουσιάζει ο π. Παν. Καποδίστριας

Ο καλός φίλος μου σκηνοθέτης Τώνης Λυκουρέσης, με την ευγένεια που τον διακρίνει, μερίμνησε ώστε απόψε να δω τη ταινία του "Σκλάβοι στα δεσμά τους", τη βασισμένη σε λογοτέχνημα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη.

Είμαι αμέσως μετά την προβολή και δεν μπορώ να μην είμαι ιδιαίτατα φορτισμένος από τη θέασή της. Δεν μένω μόνο στη δυνατή ιστορία -σκαμπίλι στον επτανησιακό καθωσπρεπισμό των αρχών του 20ού αιώνα- αλλά μ' ενδιαφέρει να υπερτονίσω ορισμένα στοιχεία και σημεία, τα οποία -θεωρώ- δηλούν τη σκηνοθετική επάρκεια και την ευθύβολη ματιά του Λυκουρέση.

Το κινηματογραφικό χρώμα ήταν τόσο υποβλητικό, ώστε γινόταν στενάχωρο, αν όχι φυλακιστικό, αντικατόπτρισμα πάντως των στενάχωρων ψυχών και των συνθηκών καθημερινής ψευδο-ζωής της μυθιστορίας. Οι νοητοί όφεις, που κατέφαγαν εντέλει τον Οφιούχο, εξαιρετικά ευδιάκριτοι ανά πάσα στιγμή. Οι χαρές τόσο στερεμένες, ώστε να είναι εντελώς ανύπαρκτες. Το αρχοντικό κόκκινο των εσωτερικών τοίχων έμοιαζε δυσώδες, όπως και η υγρασία στα πεζούλια και την ψυχή της Κέρκυρας. Τα ρούχα εγκιβώτιζαν την κακοτυχία μιας ολόκληρης ξεθωριασμένης εποχής. Τα προπατορικά πορτρέτα καλοδέχονταν τα σκισίματα των καναβάτσων τους, ώστε να λυτρωθούν -έστω κι έτσι- οι εγκλωβισμένες μορφές και οι παγωμένοι μορφασμοί των μοιραίων προγόνων. Οι όσοι ερωτισμοί, ανοργασμικοί και με άλφα στερητικό, εξαιτίας του περιρρέοντος παρακμιακού τοπίου και της εσωτερικής ανεστιότητας. Το φως πλάγιο και ατελέσφορο στα λυπηρά δωμάτια, με θέα στο πέλαγος του Πουθενά και ηχώ τη Σιωπή. Ο Άλκης, ο φτισικός αδικημένος της Αγάπης, απείκασμα όλων των αδιέξοδων και αποδιοπομπαίων ερώτων νυν και αεί. Η Ευλαλία, θυσία στην αλαλία των κατεστημένων συμφερόντων και των αδιάγνωστων σκοπιμοτήτων. Κακόμοιροι όλοι τους, παραδομένοι στα ένστικτα και τις τριβές της Ιστορίας. Δαχτυλίδια, δίχως δάχτυλα... Αυτοί, χωρίς εαυτούς... Σκλάβοι στα δεσμά τους, όνομα και πράμα...

Ο Λυκουρέσης πέτυχε με το παραπάνω -πιστεύω- αυτό που επιθυμούσε! Και το βεβαιώνω τούτο μετά λόγου γνώσεως, επειδή γνωρίζω, ότι ο Τώνης ανέκαθεν στην Τέχνη του δεν περιορίζεται σε μιαν απλοϊκή καταγραφή γεγονότων, μια συνήθη ανατομία εποχής ή μιαν ατμοσφαιρική ηθοπλασία, αλλά ορέγεται (επιτρέψατέ μου, παρακαλώ, την έκφραση) τη νεκροψία τεθνεώτων συναισθημάτων, προς γνώσιν πάντως και συμμόρφωσιν... Και τούτο, επειδή πολύ καλά γνωρίζει (και όλοι το γνωρίζουμε, ας μην τρέφουμε αυταπάτες), ότι όλα τα παραπάνω που αναφέραμε και άλλα τόσα που αιχμαλωτίζονται καρέ-καρέ στην ταινία και δεν μπορούν με λόγια να περιγραφούν, επιστρέφουν ανά εποχή... Μπορεί με άλλα ρούχα, άλλα χρώματα, άλλα δάκρυα, άλλες μορφές, άλλους λυγμούς και μορφασμούς, όμως επιστρέφουν... Όλα εντέλει ανακυκλώνονται, πορευόμενα όπως-όπως στον μοιραίο κύκλο της Ανάγκης.

Ευχαριστώ τον πολύτιμο Φίλο Τώνη Λυκούρεση για την ευκαιρία που μού χορήγησε απόψε και τού εύχομαι πάντα επιτυχίες.

Να σημειώσω τέλος, ότι παλαιότερα δημοσιεύσαμε δύο εξαιρετικές θεάσεις της ταινίας, τις οποίες ετοίμασαν ειδικά για το πολυπεριοδικό μας δύο πιστές αναγνώστριές μας, η Αριάδνη και η Αναΐς, τις οποίες μπορείτε να διαβάσετε εδώ κι εδώ αντίστοιχα.