ΠΟΡΕΙΑ. Ένας ογκώδης Τιμητικός Τόμος για τον Ζακύνθιο Καθηγητή Διονύση Α. Ζήβα

Παρουσιάζει ο π. Π. Καποδίστριας

Είχα την μεγάλη τιμή να λάβω πριν λίγες ημέρες την ΠΟΡΕΙΑ, έναν ογκωδέστατο Τιμητικό Τόμο για τον Καθηγητή Διονύση Α. Ζήβα, εξοχότατο Ζακυνθινό και πολυσέβαστο Άνθρωπο (με άλφα κεφαλαίο). Ο Τόμος, ο οποίος εκτείνεται σε 648 σελίδες μεγάλου μεγέθους, αποτελεί έκδοση της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Διακεκριμένες προσωπικότητες του πνεύματος συνεισφέρουν άνθη ευγνωμοσύνης κι εκτίμησης στη συγκομιδή αυτή για τον μεγάλο Φίλο και Δάσκαλο και Άνθρωπο Ζήβα, ο οποίος δαπανήθηκε κυριολεκτικά επί σειρά δεκαετιών, είτε στην καθηγητική έδρα του Ε.Μ.Π., είτε στη σκαπάνη των ερευνών, με αγαπητότερη ενασχόλησή του -θεωρώ- την εντρύφηση στη βαθιά ιστορία του γενέθλιου νησιού και την διάσωση σπαραγμάτων Πολιτισμού από την πάλαι ποτέ «ωραίαν και μόνην»!…

Η κ. Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, Καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων, στον ευσύνοπτο Πρόλογο του Τόμου (σ. 7), μάς πληροφορεί σχετικά με το όλο εγχείρημα της έκδοσης:

«Γεννημένος στη Ζάκυνθο, από γονείς Ζακυνθινούς, ο Διονύσης Ζήβας φέρνει μαζί του, γενετικά και βιωματικά, όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το γνήσιο Ζακυνθινό, άρχοντα και λόγιο.

Έμφυτη ευγένεια και αξιοπρέπεια, αυστηρότητα αλλά και κατανόηση, ψυχραιμία αλλά και τόλμη, σύνεση αλλά και προοδευτικότητα, δυναμισμός και επιμονή αλλά και υπομονή και υποχωρητικότητα όταν και όπου αυτό ήταν απαραίτητο.

Τα στοιχεία αυτά τον βοήθησαν να διακριθεί στον επαγγελματικό, επιστημονικό και ακαδημαϊκό χώρο, δρώντας καταλυτικά ως επαγγελματίας, ως ερευνητής αλλά κυρίως ως δάσκαλος.

Από τη θέση του κοσμήτορα ή του προέδρου της Σχολής Αρχιτεκτόνων, σε περιόδους δύσκολες για το Πολυτεχνείο, κατάφερε να ισορροπήσει καταστάσεις, να αποκαταστήσει το κύρος των θεσμικών οργάνων της σχολής και κρατώντας την ενωμένη, να βοηθήσει ουσιαστικά στην ανοδική της πορεία, συμβάλλοντας στον εκσυγχρονισμό των δομών, παράλληλα με την αξιοποίηση της εκπαιδευτικής της παράδοσης.

Από το 1958, όταν διορίστηκε έκτακτος άμισθος επιμελητής στην τότε έδρα της Μορφολογίας και για τριάντα οκτώ χρόνια, υπηρέτησε με συνέπεια και αγάπη το Ε.Μ.Π. και την Αρχιτεκτονική Σχολή.

Σήμερα, ως Ομότιμος Καθηγητής, εξακολουθεί να βρίσκεται κοντά στη Σχολή, προσφέροντας διαλέξεις στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα "Προστασία Μνημείων" και ενίοτε και σε προπτυχιακά μαθήματα, ενώ, παράλληλα, συμβάλλει και σε άλλες επιστημονικές εκδηλώσεις στις οποίες η Σχολή ζητά τη συνδρομή του.

Η διεισδυτική κρίση του εξακολουθεί να μας είναι ιδιαίτερα χρήσιμη και πολύτιμη, παρ’ όλο που η έμφυτη αξιοπρέπειά του και η σοφία που του έχει προσδώσει ο χρόνος δεν του επιτρέπουν να την εκφράσει παρά μόνο όταν προσφεύγουμε σ’ αυτόν.

Η έκδοση ενός Τιμητικού Τόμου για τον καθηγητή Διονύση Ζήβα αποτελεί μονάχα μια μικρή ανταπόδοση, ένα αντίδωρο, σε όσα ο ίδιος μας έχει απλόχερα προσφέρει».

Για την καλύτερη όμως γνωριμία με τον Τόμο και τον Τιμώμενο Καθηγητή, αντιγράφουμε το ανάλογο εισαγωγικό σημείωμα (σ. 12), το οποίο υπογράφει ο κ. Γιάννης Πολύζος, Καθηγητής της Σχολής Αρχιτεκτόνων και Αντιπρύτανης του Ε.Μ.Π.:

«Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και η Σχολή Αρχιτεκτόνων τιμούν τον άξιο δάσκαλο, ομότιμο καθηγητή Διονύση Α. Ζήβα με την έκδοση ειδικού Τιμητικού Τόμου σε αναγνώριση της μακρόχρονης επιστημονικής παρουσίας του και της πολύπλευρης προσφοράς του στο Ίδρυμα αλλά και στον ευρύτερο ερευνητικό και κοινωνικό χώρο.

Η θητεία του στο Πολυτεχνείο, συνεχής και δημιουργική σε καιρούς δύσκολους, καλύπτει με συνέπεια και αποτελεσματικότητα τόσο στα εκπαιδευτικά και επιστημονικά όσο και τα διοικητικά θέματα, ενώ οι ενέργειές του σε κάθε περίπτωση χαρακτηρίζονται από ακαδημαϊκό ήθος και υπευθυνότητα.

Στο έργο του καθηγητή Διονύση Ζήβα, επιστημονικό, εκπαιδευτικό και αρχιτεκτονικό, υπάρχει ενότητα των αρχών που διατρέχουν τους τομείς με τους οποίους ασχολείται. Με μεθοδικότητα και επιστημονική συνέπεια προς τις αρχές αυτές προσεγγίζει τα θέματά του και με τον ίδιο τρόπο έχει αναδείξει την αρχιτεκτονική, πολεοδομική και κοινωνική σημασία της προστασίας και ανάδειξης του ιστορικού χώρου και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.

Η συμβολή του στον τομέα αυτό, τεκμηριώνεται διαχρονικά και πολυεπίπεδα από το ερευνητικό και συγγραφικό του έργο και από τις μελέτες που έχει εκπονήσει, ανάμεσα στις οποίες ξεχωριστή θέση έχει η διεθνώς αναγνωρισμένη και βραβευμένη μελέτη της Πλάκας, αλλά και από την εκπαιδευτική του δραστηριότητα που συνεχίζεται στο σχετικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Σχολής Αρχιτεκτόνων.

Είναι τιμή για την ακαδημαϊκή κοινότητα του Ε.Μ.Π. η παρουσία ανάμεσα στα μέλη της, του καθηγητή Διονύση Ζήβα».

Με θερμά αισθήματα γράφει, στο δικό του σημείωμα (σ. 13), περί του βίου και της πολιτείας του Καθηγητή Ζήβα ο κ. Σπύρος Ραυτόπουλος, Καθηγητής και Πρόεδρος της Σχολής Αρχιτεκτόνων:

«Η διαδρομή μίας σχολής μέσα στο χρόνο, και ιδιαίτερα μίας αρχιτεκτονικής σχολής διαμορφώνεται από τα αρχιτεκτονικά κινήματα, τους δασκάλους που δίδαξαν, τα ιστορικά γεγονότα και τους άλλους σημαντικούς σταθμούς κατά τη διάρκεια της εξέλιξής τους. Μέσα στην ιστορική αυτή εξέλιξη, ένα ποιοτικό χαρακτηριστικό αλλά και υποχρέωση, είναι η απόδοση τιμής στους δασκάλους από τους οποίους πέρασαν γενιές σπουδαστών και διδάχθηκαν και καλλιεργήθηκαν οι προσωπικότητές τους.

Με βάση αυτό το ποιοτικό χαρακτηριστικό, η Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου θεώρησε τιμή και χρέος της να εκδώσει αυτόν τον Τιμητικό Τόμο, για να τιμήσει ένα διακεκριμένο μέλος της, έναν άξιο δάσκαλο, τον ομότιμο καθηγητή Διονύση Α. Ζήβα, έναν δάσκαλο του οποίου όλοι εμείς που αποτελούμε το σημερινό διδακτικό προσωπικό έχουμε υπάρξει σπουδαστές και από τον οποίο έχουμε αντλήσει γνώση και εμπειρία.

Η πολύχρονη παρουσία του Διονύση Ζήβα σε όλους τους τομείς δραστηριότητας της σχολής μας, ήταν πάντα δημιουργική και πολύπλευρη, έχοντας αναλάβει επάξια όλες τις υπεύθυνες θέσεις του άξιου δασκάλου, του ερευνητή, του επιτυχημένου αρχιτέκτονα. Παράλληλα με τα ακαδημαϊκά του καθήκοντα ανέλαβε με επιτυχία τις υπεύθυνες θέσεις αρχικά του κοσμήτορα και αργότερα του Προέδρου, αντιμετωπίζοντας με σθένος και σταθερότητα δύσκολες καταστάσεις για το Πολυτεχνείο και προωθώντας τη διοικητική αναβάθμιση, το πρόγραμμα σπουδών και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της Σχολής μας.

Καθοριστική είναι η συμβολή του στην καθιέρωση και οργάνωση των μεταπτυχιακών σπουδών και ιδιαίτερα του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών. “Προστασία Μνημείων”. Έχει μείνει ιστορική μέχρι σήμερα η σθεναρή υποστήριξη του προγράμματος αυτού στη Σύγκλητο του Ε.Μ.Π. με ισχυρά ακαδημαϊκά και επιστημονικά επιχειρήματα.

Πέρα από την ακαδημαϊκή του καριέρα προωθεί επίμονα και μόνιμα την προστασία και αναβίωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, είτε συμμετέχοντας σε εθνικά ή διεθνή επιστημονικά συνέδρια είτε με την εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων και υποδειγματικών στο είδος τους μελετών και δημοσιεύσεων. Οι δημοσιεύσεις και οι επιστημονικές παρεμβάσεις του, έχουν πάντα απήχηση στον αρχιτεκτονικό και επιστημονικό χώρο, η δε βράβευσή του με το βραβείo Europa Nostra για τη μελέτη ανάπλασης της Πλάκας και της Ακαδημίας Αθηνών για το βιβλίο του με τίτλο “Πλάκα 1973 – 2003” αποδεικνύουν και επιβεβαιώνουν το υψηλό επίπεδο της επιστημονικής του υπόστασης.

Ο καθηγητής Διονύσης Ζήβας αποτελεί για όλους μας και ιδιαίτερα για μένα, πάντα ένα παράδειγμα φωτισμένου δασκάλου, ο οποίος προσέφερε τις γνώσεις του στους σπουδαστές με αγάπη και αφοσίωση. Η πολύχρονη παρουσία του αποτελεί ένα επιστημονικό κεφάλαιο, η δε Σχολή Αρχιτεκτόνων θα συνεχίσει να τιμά την προσφορά του».

Ακολουθούν εκφραστικά τα εισαγωγικά σημειώματα του κ. Γιώργου Γεράκη, Καθηγητή και Προέδρου (κατά τα έτη 2003-2007) της Σχολής Αρχιτεκτόνων (σ. 14) και των κ.κ. Επιμελητριών της έκδοσης Μ. Γραφάκου, Μ. Καρδαμίτση-Αδάμη, Ε. Μαΐστρου, Καθηγητριών της Σχολής Αρχιτεκτόνων (σελ. 15). Έπεται συνοπτική παρουσίαση με γεικό τίτλο: Βιογραφικό Σημείωμα – Χρονολόγιο – Κατάλογοι δημοσιεύσεων και έργων – Διακρίσεις – Έρευνες – Συνέδρια – Παράλληλες δραστηριότητες του κ. Ζήβα. Ένα άλλο κεφάλαιο τιτλοφορείται «Τρεις Αρχιτέκτονες μιλούν για τον Διονύση Α. Ζήβα» (σσ. 17-55), ενώ ακολουθεί η μεγάλη ενότητα, με πρωτότυπα εν πολλοίς και αξιολογότατα «Κείμενα αφιερωμένα στον Διονύση Ζήβα» (σσ. 57-625), τα οποία υπογράφουν κορυφαία ονόματα της Επιστήμης και που τα προσφέρουν εδώ στον Τιμώμενον, από το περίσσευμα της επιστημοσύνης τους, ως δώρο αγάπης ή ως αντίδωρο για την απλόχωρη αγάπη εκείνου. Επιλογικά υπάρχουν τα της Εκδήλωσης προς τιμήν τού Δ. Α. Ζήβα της 28ης Ιουνίου 1995 (σσ. 626-644).

Κλείνοντας την μικρή αυτή αναφορά - παρουσίαση του Τόμου, ευχόμαστε στον ελλογιμότατο συμπατριώτη μας να μακροημερεύει, ώστε να μάς πλουτίζει όλους με την μεγαλόπρεπα ταπεινή παρουσία του και την ήρεμα καταλυτική σκέψη του, κυρίως σε ό,τι αφορά στην αποκατάσταση ποιοτικού φρονήματος στην άναρχη συμπεριφορά των (με κάθε έννοια και συνέπεια) τσιμεντωμένων Νεοζακυνθίων!