© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011

Ατίθασες λέξεις από στάχτες

Γράφει η Καθηγήτρια Πανεπιστημίου ΖΩΗ ΣΑΜΑΡΑ

Πηγή: Βιβλιοθήκη της Εφημερίδας Ελευθεροτυπία, Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011, φύλλο 640, σ. 12 

 Παναγιώτης Καποδίστριας, Καμένες πεταλούδες. Ποιήματα 1979-2009, Θεσσαλονίκη, Αντ. Σταμούλης – Επί-γνωση, σ. 466, € 33,02

Ποιητική κατάθεση τριάντα ετών, οι Καμένες πεταλούδες του Παναγιώτη Καποδίστρια μάς ταξιδεύουν στα βάθη του ουρανού και της θάλασσας. Μέσα από τη στάχτη ξεπροβάλλουν ατίθασες λέξεις. Μεταφέρουν την ιστορία της ποίησής μας, κρύβουν κάτω από τα φτερά τους υπο-κείμενα, υπαινιχτικά μηνύματα, με ακροβατικά παιχνίδια που οδηγούν σε ένα ποιητικό θαύμα, μια ποίηση βαθιά ανθρώπινη. Από τις πρώτες λέξεις ο ποιητής αστροφόρος προσκαλεί σε κοσμικό ταξίδι που δεν ευοδώνεται: «Το πλοίο με τους διάττοντες στα ύφαλα ποντισμένο». Αν κάθε γνήσιος ποιητής έχει ένα δικό του τόπο που μας προσκαλεί να εξερευνήσουμε, τόπος εδώ είναι η ανθρώπινη ύπαρξη.

«Σπρώξε τις λέξεις ως τον γκρεμό τους / και να, το Ποίημα»: μια οριακή εμπειρία το ποίημα, μια συνεχής πάλη με την ανυπαρξία. Στην άκρη του γκρεμού οι λέξεις παίζουν, ζουν, μεταμορφώνονται σε επικίνδυνα όπλα στα χέρια του ποιητή: το λέπι γύρω από τον άνθρωπο-ιχθύ γίνεται λεπίδι. Ο ποιητής τοποθετεί τις λέξεις σε ανοίκειο περιβάλλον, τις αναζωογονεί. Όταν προειδοποιεί: «Την τόλμη / να φοβάσαι των ποιητών / την προπατορική», η ποιητική λειτουργία συγγενεύει με το προπατορικό αμάρτημα, ενώ το τελευταίο εξαγνίζεται, ανάγεται σε ηρωική πράξη. Οι λέξεις χάνουν σκοπίμως τον δρόμο τους, συγκρούονται στο πέρασμα με άλλες πιο ηχηρές, ξυπνούν ιερές στιγμές. Η ιερότητα γίνεται μια προσωπική υπόθεση υψίστης σημασίας για τον καθένα μας, ενώ ο ποιητής ιερωμένος κρατά πάντα εν εγρηγόρσει τη σοφία του, όπως στο «χοϊκό χαϊκού»: «Κι αν παριστάνεις / και τον καμπόσο Κάμπια / το τέλος εγγύς». Ωστόσο, η θλίψη δεν είναι εδώ τόσο έντονη όσο στο τρίστιχο «Δούρειος έρως»: «Μεγάλη Πέμπτη / στα κάτεργα του σώματος / και στάζεις ήλιο». Μυθολογία, χριστιανική θρησκεία, πλατωνική φιλοσοφία, ελληνικό τοπίο συνδυάζονται για να προσφέρουν την αλλοπρόσαλλη εικόνα μιας αδιέξοδης κουλτούρας που αναμασά τις ρίζες της. Ο εμπνευσμένος ποιητής κρούει τον κώδωνα του κινδύνου.

Φόρο τιμής στη δημιουργικότητα της ελληνικής γλώσσας, αλλά και στους Έλληνες ποιητές, ιδιαίτερα στους μεγάλους Ζακύνθιους Κάλβο και Σολωμό, αποτίνει ο Καποδίστριας, με την εθνική πνοή τους να διαπερνά το έργο του. Καθώς στην εποχή της παγκοσμιοποίησης η ευθύνη του ποιητή διευρύνεται, η μετανάστευση, η προσφυγιά, ο πόλεμος σε Ιράκ ή Λίβανο –«ρωγμή στον τοίχο του Όνειρου»– αναταράζουν την ποίηση. Η επιθυμία για ανατροπή, για την αποκάλυψη μιας βαθιάς αλήθειας χτίζει τον ρυθμό του ποιήματος: «Πού ’ναι το κράτος σου / να κηρύξω επανάσταση;» ρωτά τον καθένα μας. Και ποιος δεν θα συμφωνήσει με τους ανάλαφρους στίχους που σπάνε φθόγγους και πέτρες: «Κάμανε κόμμα τα χρώματα / εναντίον μου. / – Δεν πολιτεύομαι, τους δήλωσα / κι έμεινα / ο επιπόλαιος / εκτός σχεδίου πόλεως».

Θεματική του π. Παναγιώτη Καποδίστρια είναι το ιερό στη ζωή και στην ποίηση. Κάθε λέξη, μεγαλειώδης ή ταπεινή, κρύβει το δέος του ποιητή για τη Δημιουργία. Και όταν φαίνεται να μιλά για ουρανό, πάλι μιλά για τον άνθρωπο: «αλλόκοτες χημείες τ’ ουρανού / στο πρώτο αστροπελέκι / μηχανορραφίες εωσφόρων για το πώς / να ξαναγίνουν άγγελοι».

17 σχόλια:

St. Panteleimon & St. Paraskevi Church είπε...

Συγχαρητήρια! Πάντα Άξιος και Πρωτοπόρος!

Μπάμπης Πυλαρινός είπε...

Ωραία...

Unknown είπε...

Εύχομαι να είστε πάντα δημιουργικός και να μας "χαρίζετε" τους στίχους σας!

Μαρία Λιτσαρδάκη είπε...

Αγαπητέ πατέρα Παναγιώτη,

Τι να πω εγώ;
Όταν ο ποιητής βιώνει το νόημα των λέξεων, όπως λέει και ο Μπονφουά, η ποίηση γίνεται κοινωνία βάθους αισθημάτων και έκφραση του άρρητου που όλοι αισθανόμαστε μέσα μας. Όταν η ίδια ποιητική και λεκτική ευαισθησία χαρακτηρίζει τον κριτικό, η συνάντηση αποβαίνει εκστατική εμπειρία για τον αναγνώστη.
Να είστε πάντα καλά και η ανήσυχη συνείδησή σας πάντα δημιουργικά να μας οδηγεί προς το φως της ύπαρξης και της αυτογνωσίας.

Με εκτίμηση
Μαρία Λιτσαρδάκη

Roni Bou Saba είπε...

Πολύ ωραία και τολμηρή παρουσίαση!! Δεν είναι λίγο να βγει σε αθηναϊκή (= πανελλαδική) εφημερίδα να πει την εξής μεγάλη αλήθεια:
"Φόρο τιμής στη δημιουργικότητα της ελληνικής γλώσσας, αλλά και στους Έλληνες ποιητές, ιδιαίτερα στους μεγάλους Ζακύνθιους Κάλβο και Σολωμό, αποτίνει ο Καποδίστριας, με την εθνική πνοή τους να διαπερνά το έργο του".
Μ' αυτά τα λόγια τα πε όλα. Πρέπει να είναι σπουδαία γυναίκα η οποία μίλησε για ένα σπουδαίο έργο ενός σπουδαίου ποιητή.
τώρα- είμαι σίγουρος- θα ακολουθήσουν και άλλες παρουσιάσεις.

με αγάπη
ρ.

Κατερίνα Δεμέτη είπε...

Θερμά συγχαρητήρια π. Παναγιώτη!!!

Τατιάνα Καρύδη είπε...

Πολύ Σημαντική κριτική που ανταποκρίνεται στην Αξία όπως ακριβώς καταγράφεται από τους Ειδήμονες και Ειδικούς.
Σας συγχαίρω από την κατηγορία των ..ανειδίκευτων.
Εγώ κρατάω εκείνο:"το λέπι γύρω από τον άνθρωπο-ιχθύ γίνεται λεπίδι."

P. Kapodistrias είπε...

@ Ρεγγίνα,

Ευχαριστώ για την Αποδοχή! Η φράση της κ. Καθηγήτριας που σού άρεσε, παραπέμπει σε ημέτερους στίχους, από τη συλλογή Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΑΓΡΟΦΥΛΑΞ. Τους αντιγράφω, αφιερώνοντάς τους σ' εσένα:

ΣΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Τα ψάρια ήταν σαν άνθρωποι
φορούσαν λέπια

το λέπι επιθυμία
το λέπι σιωπή -


- το λεπίδι θα ερχόταν μετά.

Πρωτοπρεσβύτερος ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΠΟΥΡΓΙΤΗΣ είπε...

Θαυμάσια η κριτική της κ. Ζωής Σαμαρά.

Σας ανήκουν συγχαρητήρια!

P. Kapodistrias είπε...

@ π. Αναστάσιε από Λονδίνο,

Χαίρετε και αγαλλιάσθε! Ευχαριστώ! Πρωτοπόροι για εμάς εδώ: Σολωμός, Κάλβος, Φώσκολος!

Κάνει κρύο εκεί στην Ιγγλετέρα; Χιονίζει στην αυλή σας; Τη μετάνοιά μου στον Άγιο Παντελεήμονα!

P. Kapodistrias είπε...

@ Μπάμπη Πυλαρινέ,

Μακάρι!!!...

Πώς πήγε η Έκθεση; Είσαι ευχαριστημένος;

P. Kapodistrias είπε...

@ Ντάνα Σεμιτέκολο,

Ευχαριστώ για την ευγένεια. Σε χάσαμε, αλλά για καλό, απ' ότι έμαθα!!!!

P. Kapodistrias είπε...

@ Μαρία Λιτσαρδάκη, φιλτάτη Κυρία Καθηήτρια,

Οι λόγοι Σας. λόγοι επαϊούσης και όχι τυχαίος, αποτελεί για μένα ώθηση για ανώτερα! Να είσθε καλά να διακρίνετε το Αίσιον!!!

Σάς νοστάλγησα!

P. Kapodistrias είπε...

@ Roni Bou Saba,

Είδες ότι στην κριτική μνημονεύτηκε η πατρίδα σου, ο εξαίσιος Λίβανος!!!

Ευχαριστώ για την εκτίμηση που εξέφρασες! Πάλι εκ του μη όντος έβγαλες το Είναι!

Όλα σου καλά! Χαθήκαμε...

P. Kapodistrias είπε...

@ Κατερίνα Δεμέτη,

Ευχαριστώ τα μάλα! Να είσαι καλά, να δημιουργείς κι εσύ!

P. Kapodistrias είπε...

@ Σεβαστέ Γέροντα, π. Παναγιώτη Σπουργίτη,

Ο λόγος σου, λόγος καρδιακής ευγένειας, με χαροποίησε πολύ!

Να είσαι γερός και δυνατός για να μάς οδηγείς με την πνευματοφόρα παρουσία Σου!

Τατιάνα Καρύδη είπε...

π Παναγιώτη,
την Αποδοχή;;;;
Το Θαυμασμό!!!
Πάντως αισθάνομαι όλο και περισσότερο...ψάρι!
Το ποίημα αυτό όντως σε μένα έπρεπε να χαριστεί! Και το λεπίδι του ομοίως..
Ευχαριστώ!

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails