Ταξιδεύοντας στην Παταγονία, Ushuaia, Γη του Πυρός

  Κείμενο - φωτογραφίες: π. ΜΙΧΑΗΛ ΒΙΣΒΙΝΗΣ 

P a t a g o n i a

H Παταγονία προσδιορίζεται γεωγραφικά να καταλαμβάνει το νοτιότερο τμήμα της Νότιας Αμερικής και βρίσκεται στις νότιες περιοχές της Αργεντινής και της Χιλής, διασχίζεται από την οροσειρά των Άνδεων και βρέχεται από δύο ωκεανούς: τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό.

Το όνομα «Παταγονία» προέρχεται, σύμφωνα πάντα με ερευνητές, από τη λέξη «παταγών» (Patagon), την οποία αρχικά χρησιμοποίησε ο Μαγγελάνος, για να περιγράψει τους ιθαγενείς που συνάντησε στην περιοχή και θεώρησε ότι είχαν γιγάντιες διαστάσεις. Ιδιαίτερα εντυπωσιάστηκε από τις τεράστιες πατούσες τους. Pata, στα ισπανικά, σημαίνει πατούσα. Μέχρι σήμερα, πιστεύεται ότι οι Παταγόνες ήταν Ινδιάνοι Τεουέλχες, οι οποίοι είχαν μέσο ύψος 1.80 εκατοστό, σε σύγκριση με το μέσο ύψος 1.55 εκατοστό των Ισπανών, εκείνη την εποχή.

Στους αιώνες που ακολούθησαν ελάχιστοι τολμηροί ταξιδιώτες κατάφεραν να επισκεφθούν την περιοχή. Από τα τέλη του 20ού αιώνα η βιομηχανία του τουρισμού ανακάλυψε την Παταγονία και άρχισε να εκμεταλλεύεται την περιοχή με αεροπορικές και οδικές συγκοινωνίες.

Η Παταγονία έχει ένα απίστευτο οικοσύστημα, που -δυστυχώς- κινδυνεύει.

U s h u a i a

Πετάμε σε δίωρη πτήση από το Buenos Ayres για την Ushuaia. Έχει χαρακτηρισθεί ως η νοτιότερη πόλη του κόσμου. Είναι η πρωτεύουσα της Γης του Πυρός (Tierra del Fuego).

Η πόλη, όπως είναι κτισμένη, έχει την πλάτη της εκεί που ξεψυχά η οροσειρά των Άνδεων, ενώ ξαπλώνει νωχελικά προς την θάλασσα Canal Beagle. Ορμητήριο για την Ανταρκτική. Από εδώ ξεκινούν όλα τα πλοία με τους τυχερούς, αλλά και τολμηρούς συνάμα. Αν βρεθείτε καλοκαίρι, Δεκέμβριο με Μάρτιο, θα εκπλαγείτε από τα λουλούδια. Βέβαια, ο καιρός είναι απρόβλεπτος, όλα μπορεί να συμβούν, να είστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή για όλους τους καιρούς... Τα πάντα είναι καταπράσινα. Τον χειμώνα το χιονισμένο τοπίο αλλάζει τη φυσιογνωμία του, γίνεται αλπικό.

Στην Ushuaia θα πρέπει να καταλύσει κανείς, προκειμένου να επισκεφθεί την Γη του Πυρός. Ευτυχώς, προστατεύεται ως Εθνικό Πάρκο από την Κυβέρνηση της Αργεντινής. Πολλές δραστηριότητες μπορεί να αναπτύξει κανείς, αν φυσικά έχει την πολυτέλεια του χρόνου.

Μισή μέρα θα πρέπει να διαθέσει για μια επίσκεψη στη Γη του Πυρός. Μια κρουαζιέρα στο Beagle Canal. Βόλτα στο χωριό που τελευταία πνίγεται από τον τουρισμό.

Γη του Πυρός - Tierra del Fuego

Η Γη του Πυρός είναι το μεγάλο Αρχιπέλαγος στην εσχατιά της Γης, το ακρότατο σημείο της Νότιας Αμερικής, μοιρασμένο ανάμεσα στην Χιλή και την Αργεντινή.

Ανακαλύφθηκε από τον Μαγγελάνο το 1520, ο οποίος έδωσε και το όνομα «Γη του Πυρός». Σύμφωνα με διηγήσεις ναυτικών της εποχής εκείνης, στον ανεμοδαρμένο, κακοτράχαλο και αφιλόξενο αυτόν τόπο ζούσαν ιθαγενείς, που ήσαν γυμνοί και δεν είχαν ούτε σπίτια, και για να ζεσταθούν άναβαν παντού πολλές φωτιές και έκαιγαν ξύλα από τα δάση, μέρα και νύχτα.

Όταν βρεθείς εκεί, στην άκρη της γης, συνειδητοποιείς ότι εκεί τελειώνουν τα βήματα σου. Aπό εκεί και πέρα, ένα απέραντο σκούρο γαλάζιο, ωκεανός και ουρανός ενώνονται στον ορίζοντα, όλα είναι γοητευτικά και σε παρασύρουν, σε βυθίζουν σε μια σιωπή.

Το μικρό καλοκαίρι ο δρυμός είναι γεμάτος από λουλούδια, πουλιά, αλεπούδες, κάστορες και άλλα άγρια ζώα, που δεν έτυχε να δούμε. Τον χειμώνα το χιόνι θα βυθίσει τα πάντα σε χειμερία νάρκη. Αυτόν τον χειμώνα, που έρχεται, τον θυμίζουν οι πάντα χιονισμένες κορυφές τής οροσειράς των Άνδεων, που εξαντλούνται στον ωκεανό.

Να μην το ξεχάσω κι αυτό: Ο ήλιος εδώ ανατέλλει και δύει προς τα βόρεια! Ιδιαίτερα τον χειμώνα διαγράφει μία ελλειπτική καμπύλη, που σημαίνει ότι η ημέρα δεν διαρκεί πολύ.

Demetrio Louizon,

ένας Έλληνας στην Γη του Πυρός

Εκείνες τις μέρες, που ετοιμάζαμε το ταξίδι για τον νοτιά, άρχισα το ψάξιμο στο διαδίκτυο, σ’ αυτό το απίστευτο και εκπληκτικό εργαλείο. Βρήκα την διεύθυνσή του και το τηλέφωνό του, με την σκέψη να τον συναντήσουμε και να τού πούμε μια καλημέρα. Ποιος ξέρει τι ιστορίες θα έχει να διηγηθεί από τη ζωή του, ποιοι αέρηδες τον έφτασαν ως εκεί!... Εκεί που τελειώνει η γη, τέρμα κάτω!... Εκεί που βλέπεις ότι τέρμα δεν έχει παρά μόνο ο ουρανός!...

Εκείνη την ημέρα η τύχη μάς χαμογελούσε, ο ουρανός καταγάλανος με τα αντιανεμικά μας βέβαια, σκούφους κασκόλ κλπ., αλλά με τον ήλιο συντροφιά. Το πρόγραμμα έλεγε μια μικρή, κάποιων ωρών, κρουαζιέρα στο Canal Beagle. Το 1520 έφθασε εκεί ο Μαγγελάνος. Πάμπολλες βραχονησίδες και όλες κατοικημένες με πιγκουΐνους, φώκιες, γλάρους, θαλάσσιους ελέφαντες κλπ.

Το ταξίδι μας τελείωσε και επιστρέψαμε, ξεμπαρκάραμε στην ακτή. Ο οδηγός μας άρχισε να μας ενημερώνει για το υπόλοιπο πρόγραμμα. Με πολλή καλοσύνη τού είπαμε ότι θέλουμε να μας πάει στην διεύθυνση αυτήν...... και να μας αφήσει εκεί. Άλλο που δεν ήθελε φυσικά. Με απίστευτη χαρά έστριψε το τιμόνι του και αλλάξαμε κατεύθυνση. Βέβαια, περάσαμε και μια μικρή ανακρισούλα, τι, ποιος, πού, πότε κλπ. Με λίγη υπομονή και επιμονή βρήκαμε την διεύθυνση!

Εκείνη την ώρα ο Demetrio έβγαζε τα σκουπίδια τού σπιτιού έξω στον κάδο. Τον πλησιάσαμε και τού είπαμε ότι είμαστε Έλληνες. Αμέσως έλαμψε το πρόσωπο του από χαρά! Του έδωσα ένα καπέλο με την ελληνική σημαία, που του είχα πάρει. Μόλις το είδε, έβγαλε το καπέλο του, το πέταξε και λέει: «Από τώρα θα φοράω αυτό»!!! Με αφοπλιστική καλοσύνη μάς πέρασε στο σπίτι του, μία πολύ όμορφη μικρή μονοκατοικία. Δυστυχώς, δεν μιλάει ελληνικά, μόνο ισπανικά. Μας έβγαλε καφέ και νερό. Όση ώρα μιλούσε, επειδή δεν γνωρίζω ισπανικά, διέκρινα στον άνθρωπο αυτό μιαν αδιόρατη μελαγχολία. Σύντομα άρχισα να παρατηρώ το σαλόνι του. Μια φωτογραφία μού προξένησε περιέργεια, μια μαυρόασπρη παλιά φωτογραφία. Όταν είδε ότι την πήρα στα χέρια, χαμογέλασε και άρχισε την ιστορία του:

Ο πατέρας του, Στέλιος Λουΐζος, γεννήθηκε στην Τένεδο. Σκεπτόμενος -προφανώς- ο άνθρωπος ότι δεν θα πάνε καλά τα πράγματα με τους Τούρκους, αποφάσισε να πάρει των ομματιών του -που λένε- και να τραβήξει για την Αργεντινή. Στην Ushuaia λοιπόν, ο μόνος Έλληνας! Δραστηριοποιήθηκε εμπορικά, άνοιξε ένα παντοπωλείο, το “El Griego” στον κεντρικό δρόμο San Martin str. Έφτιαξε και οικογένεια, έκανε δέκα παιδιά: έξι κορίτσια και τέσσερα αγόρια. Πρώτος από τ' αγόρια ο Demetrio. Από όλα τα παιδιά μόνο ο Δημήτριος αποφάσισε να ταξιδέψει, να πάει να δει τον τόπο, όπου γεννήθηκε ο πατέρας του. Πήγε στην Τένεδο, έψαξε, δεν βρήκε συγγενείς, αλλά βρήκε το σπίτι της οικογενείας του πατέρα του. Το 1952, εικοσιπεντάρης ο Δημήτριος, ασυρματιστής στο επάγγελμα, αποφασίζει να υπογράψει ένα συμβόλαιο με την κυβέρνηση με πολύ καλό μισθό και να πάει για δουλειά στην Ανταρκτική. Φυσικά, σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Θέλεις ο καλός μισθός, θέλεις το σύνδρομο του Οδυσσέα, που ως Έλληνας κουβαλάει μέσα του, ίσως και τα δύο μαζί... ο φίλος μας βρέθηκε στην Ανταρκτική. Όταν έφθασαν στην βάση Ellworths, στην πλέον αφιλόξενη Ήπειρο του Πλανήτη, οι καιρικές συνθήκες έγιναν πιο δύσκολες, οι πιο δύσκολες για τα τελευταία πεντακόσια χρόνια. Η θερμοκρασία έπεσε στους -52 βαθμούς C, με αποτέλεσμα να αποκλειστούν 27 άνθρωποι για δύο χρόνια και να ζήσουν 24 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης. Δεν ήταν δυνατόν να φθάσει ούτε παγοθραυστικό πλοίο. Αναγκαστικά έμειναν στην Ανταρκτική δύο ολόκληρα χρόνια. Εκ περιτροπής έβγαινε ένας, για να πάρει χιόνι, να το βράσουν για να έχουν νερό στον καταυλισμό τους. Ένας ή δύο από αυτούς δεν άντεξαν στο τόσο κρύο, με αποτέλεσμα να πεθάνουν. Οι περισσότεροι έζησαν, αλλά με ψυχολογικά προβλήματα. Μετά από όλ' αυτά, άρχισα να καταλαβαίνω αυτή την μελαγχολία στο βλέμμα του Δημήτρη, όμως, η ζωή φύλαγε και άλλες οικογενειακές περιπέτειες στον Δημήτρη. Ο ασυρματιστής Δημήτρης μετέδιδε καθημερινά δελτίο της ημέρας στο Buenos Ayres.

Ο Δημήτρης είναι σήμερα στα 76 του χρόνια, συνταξιούχος από το Ταχυδρομείο της Αργεντινής, είναι παππούς, λατρεύει τα εγγόνια του αλλά και τα χόμπι του, το ψάρεμα, που με υπερηφάνεια μάς ζήτησε να σηκωθούμε, για να μας δείξει ένα σπάνιο ψάρι 45 κιλά που έπιασε στο Μεξικό!!! Το άλλο του χόμπι, τι άλλο θα μπορούσε να είναι; Στην εποχή του internet, των e-mails και του skype, εκείνος επιμένει στα σήματα Μορς. Μας ανέβασε στον επάνω όροφο. Σ’ ένα μικρό γραφειάκι ο Δημήτρης έχει κτίσει τον παράδεισο του, επικοινωνεί με πάρα πολλούς σε όλο τον κόσμο, με πολλούς Έλληνες από το εξωτερικό. «Αν ποτέ συμβεί κάτι στη γη, θα γυρίσουμε και θα επικοινωνούμε μόνο με τα Μορς», μάς είπε.

Σκεφθήκαμε να φύγουμε, για να μην τον κουράσουμε άλλο. Τον καλέσαμε να δειπνήσουμε μαζί το βράδυ. Αλλά μας πρόλαβε μια απρόσμενη έκπληξη. Την στιγμή εκείνη έφθασε η σύντροφος τού Δημήτρη, η Αΐντα. Εκπληκτική δασκάλα μπαλέτου η Αΐντα! Μας κάλεσαν για καφέ στα χιονισμένα βουνά των Άνδεων. Φύγαμε αμέσως! Πώς είναι δυνατόν ν’ αφήσεις έναν τέτοιο άνθρωπο και να μην εκμεταλλευτείς και το τελευταίο δευτερόλεπτο μαζί του; Ένας άνθρωπος - μια ζωή - μια περιπέτεια. Μετά από κάμποσα, αρκετά θα έλεγα, χιλιόμετρα φθάσαμε σ’ ένα κυριολεκτικά αλπικό τοπίο. Δυο φλιτζάνια ζεστός, αρωματικός καφές ήταν ό,τι καλύτερο! Πήραμε τον δρόμο της επιστροφής, μέσα από αδιαπέραστα δάση με κωνοφόρα δέντρα. Σταματήσαμε να θαυμάσουμε κάποιες λίμνες και πάλι στον δρόμο της επιστροφής.

Είμαστε με τον Δημήτρη, ήταν δυνατόν να μην περάσουμε μια έστω και μικρή περιπέτεια; Στην επιστροφή μας το αυτοκίνητο, ολοκαίνουργιο μιας εβδομάδος μόνο, μας άφησε... Μάλλον επειδή η Αΐντα, η ιδιοκτήτριά του, το άφησε χωρίς βενζίνη... Μείναμε κυριολεκτικά στην μέση τού πουθενά... Γελάσαμε πολύ, το κρύο τσουχτερό και νύχτα άρχισε να μας δείχνει τα μαύρα της φτερά. Τελικά καταφέραμε να φθάσουμε στην Ushuaia, μετά από επτά ώρες, φορτωμένοι στην καρότσα ενός ημιφορτηγού. Δόξα τω Θεώ, γλιτώσαμε την πνευμονία. Συνεχίσαμε με την πρόσκλησή μας για δείπνο στον Δημήτρη και την Αΐντα. Τους αποχαιρετήσαμε, γιατί την επομένη το πρωί πετούσαμε για το El Calafate. Την επομένη, στο αεροδρόμιο, ο Δημήτρης ήταν εκεί να μας χαιρετίσει και πάλι με τα δωράκια του. Μας είπε: «Εμείς είμαστε Έλληνες»!!!...