Στον Άγιο Γεώργιο των Ελλήνων της Βενετίας [2] / San Giorgio dei Greci - Venezia [2]

Ωραίο να επιστρέφεις! Πανωραίο! Σε τόπους, όπου περπάτησε αυτοπροσώπως και για αιώνες η Ιστορία! Σε κανάλια, όπου έπλευσαν και ακόμη πλέουν τα Όνειρα! Στη λιμνοθάλασσα της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας! Στη Βενετία των Καημών!

Αυτή τη φορά, χρησιμοποιώντας εναπομείναντα φωτοστιγμιότυπα από το ταξίδι μας του 2005, επιστρέφουμε στην αρχοντική Πολιτεία των Υδάτων και μάλιστα στη συνοικία των Ελλήνων.

Εδώ συναντάμε τον San Giorgio dei Greci και κολλητά του το Φλαγγίνειο Κολλέγιο, όπου σήμερα έχει δραστηριότατα ενεργοποιηθεί το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών.

Η είσοδος προς το όλο συγκρότημα "κατορθώνεται" από τη Γέφυρα των Ελλήνων (Ponte dei Greci).

Το κατά τι γυρτό (από τότε που πρωτοχτίστηκε) Κωδωνοστάσιο, πυργοειδές και αγέρωχο, αν και ανάμεσα σε μεγαθήρια πολιτισμικά, διατηρεί την πατίνα γεγονότων ιστορικών. Έχει δει (κι αν έχει δει!) στην εμβέλειά του να διαδραματίζονται τα μύρια όσα!


Εισοδεύουμε τώρα στον περιώνυμο Ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων, όπου σήμερα στεγάζεται η Ορθόδοξη Μητρόπολη Ιταλίας και Μελίτης, με προσετώτα τον Μητροπολίτη κ. Γεννάδιο. Ναός έκτακτης λαμπρότητας, αναγεννησιακής εμπνοής με έργα τού Μιχαήλ Δαμασκηνού στο τέμπλο. Οικοδομήθηκε μ' έγκριση (1514) του Δόγη Leonardo Loredan το 1514, για τις λατρευτικές χρείες των Ελλήνων. Η ανέγερσή του άρχισε 22 χρόνια μετά (το 1536) και ολοκληρώνεται το 1577. Χρηματοδοτήθηκε από ειδικό φόρο σε όλα τα πλοία, τα οποία κατέπλεαν στη Venezia από Ορθόδοξες περιοχές.

Την πρώτη μας αναφορά στο ίδιο θέμα, δείτε εδώ.

Προσκύνημα στο Ησυχαστήριο του Τιμίου Προδρόμου Ακριτοχωρίου στις Σέρρες

Σήμερα, 29 Αυγούστου, κατά την οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει την Αποτομή της Κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου, πανηγυρίζει το ομώνυμο Ησυχαστήριο, το οποίο δεσπόζει πάνω από το Ακριτοχώρι, στους πρόποδες του όρους Κερκίνη (Μπέλες).

Το επιβλητικό αυτό και καλοκαμωμένο Ησυχαστήριο οικοδομήθηκε πολύ πρόσφατα, το 1981 μόλις. Ανήκει εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη Σιδηροκάστρου, όντας ταυτόχρονα αγιορείτικο Μετόχι, όπως πληροφορηθήκαμε επιτόπου.

Απέχει 24 μόνο χιλιόμετρα από το Σιδηρόκαστρο και 50 από τις Σέρρες. Είναι κτισμένο επάνω στο διεθνές περιπατητικό μονοπάτι Ε 4/6 και έχει απαράμιλλη θέα στη λίμνη Κερκίνη.

Σήμερα εγκαταβιούν εκεί περί τις 40 μοναχές. Ηγουμένη είναι η Μοναχή Ιακώβη (βλ. δίπλα φωτό, δανεισμένη από το διαδίκτυο).

Ο κεντρικός ναός οικοδομήθηκε σύμφωνα με τα πρότυπα των καθολικών του Αγίου Όρους και δη της Μονής Ξενοφώντος (φωτό 1η).

Τα τελευταία χρόνια, εκτός του περιβόλου της Μονής, ανεγείρεται ένας υπερμεγέθης βυζαντινός ναός, που οικοδομείται σύμφωνα με την τεχνογνωσία του Αγίου Όρους και τη Βυζαντινή τεχνική, χωρητικότητας 1000 ανθρώπων (φωτό 9η).

Είχαμε την ευλογημένη ευκαιρία να βρεθούμε ως περαστικοί προσκυνητές εκεί, το κυριακάτικο απόγευμα της 28ης Ιουνίου 2009, απ' όπου και το οπτικοακουστικό υλικό της σημερινής μας ανάρτησης. Και από τη θέση αυτήν ευχαριστούμε τις ευγενείς Μοναχές για την ξενία τους.

Εάν βρεθείτε, φίλοι μας, προς εκείνα τα μέρη, μην αμελήσετε να επισκεφθείτε τον παραδείσιο τόπο της Μονής! Θα σάς προκαλέσει άριστες εντυπώσεις!

Σολωμός μελοποιούμενος: "Η καρδιά συχνοσπαράζει"

Στο βίντεο, που παρουσιάζουμε σήμερα, αποδίδονται οι στροφές 139-141 από το μακροσκελές ποίημα του Διονυσίου Σολωμού "Ύμνος εις την Ελευθερίαν" (ολόκληρο διαβάστε το στα "παραθέματα λόγου", εδώ), μελοποιημένες πρόσφατα από τον Ζακυνθινό Μουσικό Αντώνη Κλάδη και τιτλοφορείται "Η καρδιά συχνοσπαράζει" (από τον α΄ στίχο των μελοποιημένων).

Πρωτοπαρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2009 στη σχολική εκδήλωση του Μουσικού Σχολείου Ζακύνθου κι επαναλήφθηκε στην Grenoble της Γαλλίας, λίγες ημέρες μετά (27.3.2009). Τραγουδούν αισθαντικά οι μαθήτριες Άννα Αδαμίδου και Μαρκέλα Μανταλά και συνοδεύει η Χορωδία του Σχολείου.

Για διευκόλυνση των αναγνωστών μας, παραθέτουμε παρακάτω τους σολωμικούς στίχους:

Η καρδιά συχνοσπαράζει.
Πλην τι βλέπω; Σοβαρά
να σωπάσω με προστάζει
με το δάκτυλο η θεά.

Κοιτάει γύρω εις την Ευρώπη
τρεις φορές μ' ανησυχιά,
προσηλώνεται κατόπι
στην Ελλάδα, και αρχινά:

Παλληκάρια μου, οι πολέμοι
για σάς όλοι είναι χαρά,
και το γόνα σας δεν τρέμει
στους κινδύνους εμπροστά.

Τα Πρακτικά και το οπτικοακουστικό υλικό από τη Συνάντηση για την Πολιτιστική Κληρονομιά των Ιονίων Νήσων

Σε δημοσίευμά μου του Δεκεμβρίου 2009 είχα αναφερθεί σ' ένα Επτανησιακό Συνέδριο, που διοργανώθηκε στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς από τον Δήμο της πόλης και στο οποίο ο γράφων είχε αναλάβει μιαν εισήγηση - ανακοίνωση.
Για να Σάς θυμίσω λίγο τα πράγματα, ο Δήμος Αργοστολίου υλοποίησε πέρυσι το έργο: «ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ», που περιλάμβανε Θεατρικές, Χορευτικές και Χορωδιακές παραστάσεις, καθώς κι ένα Συνέδριο περιφερειακού χαρακτήρα, στο Θέατρο "Κέφαλος", με θέμα "Ο πολιτισμός των Ιονίων Νήσων χθες και σήμερα". Περισσότερα, δείτε στη σχετική ανάρτηση εδώ, όπου και το Πρόγραμμα του μεγάλου εκείνου Συνεδρίου.

Η γρηγοράδα όμως στο να προφθάσουν οι διοργανωτές τις ημερομηνίες, τούς οδήγησαν στο να ορίσουν την όλη Συνάντηση στα μέσα του Δεκεμβρίου, μες στο καταχείμωνο, οπότε ήταν άκρως προβληματική η πρόσβαση των συμμετεχόντων στο Αργοστόλι.
Θυμάμαι, ότι με ακραία καιρικά φαινόμενα, ετοιμαστήκαμε καθ' όλα οι της ζακυνθινής πλευράς, να ταξιδέψουμε αεροπορικώς προς Αργοστόλι και παραμείναμε με τις βαλίτσες "αμανάτι" στο Αεροδρόμιο Ζακύνθου, ενώ στον ίδιο χώρο κατέλυσαν και οι προερχόμενοι από Κέρκυρα, Ιωάννινα κλπ, μια και ήταν αδύνατον το αεροπλανάκι της γραμμής να προσγειωθεί στην θυελλοκρατούμενη Κεφαλονιά. Κι έτσι, ενώ εμείς επιστρέψαμε περίλυποι στα σπίτια μας, οι επιστήμονες από τ' άλλα μέρη κατέλυσαν στο Αεροδρόμιο Ζακύνθου (όπερ και χειρότερο), αναμένοντας την άλλη μέρα να φθάσουν επιτέλους στο Αργοστόλι.
Τελικά δεν παρασταθήκαμε όλοι στις εργασίες του Συνεδρίου, αποστείλαμε όμως τα μελετήματά μας και ήδη, από τις αρχές του φετινού Καλοκαιριού, έχουμε λάβει τα Πρακτικά και το σχετικό οπτικοακουστικό υλικό των εκδηλώσεων του Έργου.

Ο Α΄ Τόμος επιγράφεται "Η Μουσική κληρονομιά των Ιονίων Νήσων".

Ο Β΄ Τόμος φέρει τον γενικό τίτλο "Ανθολογία Ιονίου Λογοτεχνίας".

Ο Γ΄ Τόμος λέγεται "Το θέατρο μέσα από το έργο των καλλιτεχνών και την ιστορική μνήμη".

Ο Δ΄ Τόμος επιγράφεται "Οι εικαστικές τέχνες στο Ιόνιο".

Στη συνέχεια τυπώθηκε ένας Τόμος "Λεύκωμα με παραδοσιακά χορευτικά σχήματα και την ιστορία των παραδοσιακών χορών".

Ακολουθεί ένα CD, όπου, υπό τον τίτλο "Επτανησιακές Χορωδίες", αποτυπώθηκαν ζωντανές ηχογραφήσεις στο θέατρο "Κέφαλος" του Αργοστολίου κατά το δίμηνο Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου 2008. Περιλαμβάνονται αποδόσεις τραγουδιών από τη Μικτή Χορωδία Αργοστολίου, τη Γυναικεία Χορωδία Δωματίου Δήμου Αργοστολίου, τη Χορωδία Αργοστολίου, τη Μικτή Χορωδία Δ.Ε.Κ.Π.Α. Δήμου Παλικής "Τζώρτζης Δελλαπόρτας", τη Χορωδία Κέρκυρας, την Αγιομαυρίτικη Παρέα Λευκάδος και τη Μαθητική Μαντολινάτα - Χορωδία και Μουσικό Σχολείο Ζακύνθου.

Η τελευταία έκδοση είναι DVD, που, υπό τον τίτλο "Επτανησιακοί Χοροί", περικλείει χορούς από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σκουλικάδου "Ερωοτόκριτος" Ζακύνθου, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Δήμου Πυλαρέων. τον Μουσικοφιλολογικό Σύλλογο "Ορφέας" Λευκάδος, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μπάλλος Κεφαλονιάς, Ποτ Πουρί, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σταρτιών "Το Σπάρτο" και τη Χορευτική Ομάδα "Τζώρτζης Δελλαπόρτας" της ΔΗ.Κ.Ε.Π. Δήμου Παλικής.

Όλα τα παραπάνω συνιστούν ένα όντως μεγαλεπήβολο έργο, το οποίο απαίτησε πολύ χρόνο, πολύ δημόσιο χρήμα, πολλές εργατοώρες όσων ασχολήθηκαν με την πραγμάτωσή του και βεβαίως την συμμετοχή πλείστων όσων πνευματικών ανθρώπων του Ιόνιου χώρου ή ειδικών επτανησιολόγων, την συνήθως προσφερόμενη δωρεάν.

Και να, γιατί επισημαίνω και υπογραμμίζω τη λέξη "δωρεάν": Εμείς, οι ενασχολούμενοι με την Ιστορία του τόπου μας, που μάλιστα πολύ ευχαρίστως εμπλακήκαμε στην όλη (κατ' αρχήν γοητευτική) περιπέτεια, δεν ζητήσαμε τίποτε ως συνήθως, εκτός από
α) Την αυτοπρόσωπη παρουσία μας στον τόπο της Συνάντησης, όπου μέγα είναι για εμάς το αγαθό της διαπροσωπικής επαφής και της εκ του σύνεγγυς ανταλλαγής γνώσεων κι εμπειριών, ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ, μια και το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε μεσοχειμωνιάτικα, οπότε... τζίφος...
β) Την αξιοπρεπή δημοσίευση των εισηγήσεών μας στα Πρακτικά. Όμως αυτά τα Πρακτικά που ήδη λάβαμε παρουσιάζουν τέτοιας έκτασης λάθη στην εκτύπωσή τους, ώστε τα μειονεκτήματα υπερτερούν των όποιων προτερημάτων τους. Οι εργασίες όλων μας (εν πολλοίς πρωτότυπες) αντιμετωπίστηκαν με περισσή προχειρότητα, υποσημειώσεις κάπου δεν μπήκαν, αλλού μπήκαν δίχως να παραπέμπουν σε δείκτες του κειμένου.

Η πλήρης απογοήτευση αφορά στον Β΄ Τόμο, ο οποίος έλπισε να καταστεί "Ανθολογία Ιονίου Λογοτεχνίας". Εδώ, όπως φαίνεται, οι εργασίες που έφθασαν για δημοσίευση ήταν πολλές κι έπρεπε (!) να χωρέσουν -ατυχώς- σε συγκεκριμένο αριθμό σελίδων... Έτσι, στο Τυπογραφείο μίκρυναν τόσο πολύ τη γραμματοσειρά, ώστε το διάβασμα αποτελεί πλέον τραυματική εμπειρία... Για να γίνω σαφέστερος, παίρνω την δική μου εργασία ως παράδειγμα: Σύμφωνα με το σχετικό αρχείο word στο pc μου, αποτελείται από 3.857 λέξεις, ήτοι 14 σελίδες Α4, στις οποίες υπάρχουν και τρεις φωτογραφίες. Στον περί ου ο λόγος Τόμο κατάντησε να χωρέσει (άκουσον, άκουσον) σε μόνον... έξι (6) σελίδες, στις οποίες περιλαμβάνονται σε σμίκρυνση δύο από τις τρεις φωτογραφίες. Η τρίτη... κόπηκε, παρότι πολύ σημαντική -θεωρώ- για το κείμενό μου...

Πλήρης απογοήτευση... Προσωπικά θεωρώ την ανακοίνωσή μου άκρως αδικημένη όπως δημοσιεύτηκε, την ανάρτησα πάντως στον ιστότοπό μας "παραΘέματα λόγου" και μπορείτε να την διαβάσετε εκεί, επιφυλάσσομαι μάλιστα στο εγγύς μέλλον να την δημοσιεύσω αξιοπρεπώς αλλού.

π. Π.Κ. απογοητευμένος

Οι Έλληνες της Αυστραλίας για ζωτικά θέματα της σύγχρονης κοινωνικής ζωής

Ο Σύνδεσμος Ελλήνων Λογοτεχνών-Συγγραφέων Αυστραλίας, σε συνεργασία με τον Ελληνο-Αυστραλιανό Πολιτιστικό Σύνδεσμο Μελβούρνης και τον Παναρκαδικό Σύνδεσμο Μελβούρνης και Βικτόριας μάς προσκαλούν σε δημόσια διάλεξη, την Κυριακή, 6 Σεπτεμβρίου 2009 στις 3.30 το απόγευμα, στην αίθουσα του Παναρκαδικού Συνδέσμου (570 Victoria Street, N. Melbourne, 2ος όροφος), με θέματα:

Πρόσφυγες- Ανταλλαγή Πληθυσμών,

Μετανάστευση.

Τα φλέγοντα παραπάνω θέματα θα διαπραγματευτούν με ομιλίες τους οι κ.κ. Χρήστος Φίφης και Διονυσία Μούσουρα-Τσουκαλά (φίλη συγγραφέας και συνεργάτις των ιστοτόπων μας).
Συντονιστής εκδήλωσης ο κ. Θύμιος Χαραλαμπόπουλος.

Η είσοδος είναι ελεύθερη, ενώ θα προσφερθούν τσάι / καφές κι εδέσματα.

Πολύ ενδιαφέροντα ακούγονται όλα τα παραπάνω. Λέω, να "πεταχτούμε" ως εκεί, ώστε ν' απολαύσουμε τους άξιους ομιλητές και τα... εδέσματα που θα προσφέρουν! Αγαπητή μας Διονυσία, παρακαλούμε, κράτα ορισμένες θέσεις για τους αναγνώστες των ιστοτόπων μας!!! Ερχόμαστε!!!

Η Ζάκυνθος τιμά τον Προστάτη και Πολιούχο της Άγιο Διονύσιο

Η Ζάκυνθος, παρά τα πολλαπλά εγκαύματα στο πρώην ολοπράσινο κορμί της, εξαιτίας των αλλεπάλληλων Πυρκαγιών του φετινού Καλοκαιριού, γιορτάζει αυτές τις μέρες την Μετακομιδή από τα νησιά των Στροφάδων του αλώβητου από τον Χρόνο Σκηνώματος του Προστάτη και Πολιούχου της Αγίου Διονυσίου, ένα ιστορικό γεγονός του 1717.

Η σχέση των Ζακυνθίων με τον Άγιό τους είναι αξιοπρόσεκτη, λόγω της ιδιοτυπίας της. Η τιμή στην αγιασμένη παρουσία του Αγίου της Ανεξικακίας φθάνει έως και τη λατρεία, κάτι που από θεολογική άποψη αρμόζει μόνο στον ίδιο τον Θεό. Εεε, λοιπόν, πάμπολλοι από τους συμπολίτες μας, οι οποίοι εκφράζουν ούτως ή άλλως σκεπτικισμό σχετικά με τα υπαρξιακά / θεολογικά ζητήματα, παραδέχονται την καταλυτική παρουσία του Αγίου στη ζωή τους. Κάμποσοι μάλιστα λένε: "Είμαι άθεος. Δε θέλω να ξέρω για Θεούς, Παναγίες, Εκκλησίες και τα τοιαύτα. Δεν πιστεύω πουθενά, εκτός από τον Άγιο Διονύσιο" (!!!), τον επικαλούνται μάλιστα στις περιστάσεις του βίου τους ως έμπιστο φίλο και ταχύ συναντιλήπτορα.

Υπό αυτά τα μύχια αισθήματα τιμάμε τον Προστάτη μας αυτές τις μέρες! Πιο συγκεκριμένα: Από την 11η πρωινή της 23ης Αυγούστου (με τα "βγαλσίματα" από την Λάρνακα) έως και την 11η πρωινή της 26ης Αυγούστου (με τα "μπασίματα" και την επανατοποθέτησή Του στη Λάρνακα της Κοίμησής Του).

Ο εκκλησιαστικός μας ιστότοπος, το "Νυχθημερόν" έχει αναλάβει την παρουσίαση των λειτουργικών δρωμένων αυτών των φορτισμένων συγκινησιακά ημερών, παραδεδομένων πάντως ως ιδιάζουσες εκκλησιαστικές Τελετές από τους προγενέστερους Ζακυνθινούς σ' εμάς τους επιγόνους τους. Ήδη μπορείτε να δείτε:

α) Ο επίσημος Εσπερινός για την Μετακομιδή του Αγίου Διονυσίου από τα Στροφάδια στη Ζάκυνθο,

β) Πρόσωπα της θερινής Εορτής του Αγίου,

γ) Στιγμιότυπα από το Αρχιερατικό Συλλείτουργο προς τιμήν του Πολιούχου Ζακύνθου,

δ) Πρόσωπα της Λιτανείας του Αγίου,

ε) Στιγμιότυπα από τη μεγαλειώδη Λιτανεία του Αγίου στην πόλη της Ζακύνθου και

στ) Ήχος και εικόνα από τη Λιτανεία.

Ανανέωση 26ης Αυγούστου 2009:

ζ) Δέος και κατάνυξη στα "Μπασίματα" του Αγίου.

Η Ζωή Σαμαρά αθανατίζοντας "Το πέρασμα της Ευρυδίκης"

Είχα τη μεγάλη τιμή να λάβω πριν μερικές ημέρες, από την Ποιήτρια, θεωρητικό της Λογοτεχνίας και Θεάτρου και Ομότιμη Καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κυρία Ζωή Σαμαρά την ποιητική της συλλογή «Το πέρασμα της Ευρυδίκης» (εκδ. Νέα Πορεία 1997). Επισημαίνω μ’ έμφαση το «μεγάλη τιμή», επειδή η Κυρία Σαμαρά αποτελεί, κατά κοινή ομολογία, σημαντικότατο κεφάλαιο στην ελληνική και διεθνή Γραμματεία και Βιβλιογραφία, έχοντας παράξει πρωτογενές έργο μες από το «γεώργιον» των επιστημών στις οποίες επιδίδεται «εξ απαλών ονύχων» μέχρι και σήμερα.

Τα ποιήματα στο βιβλίο «Το πέρασμα της Ευρυδίκης» μού θύμισαν τα ευγενή σπαράγματα βυζαντινών νωπογραφιών, τα οποία μετά δέους και στοργής αποτοιχίζουν οι αφοσιωμένοι συντηρητές, αιώνες μετά την πρώτη Αιτία τους. Εεε, λοιπόν, τα ποιήματα της κ. Σαμαρά αποτελούν θραύσματα μιας αρχαιόθεν αρμονικής πολυεικόνας, η οποία δια του πυρός του Χρόνου ή των Δακρύων λαβώθηκε, φθάνοντας έως εμάς αποσπασματική μεν, πολλά ομιλούσα δε. Θα μπορούσαμε να ονομάσουμε την παλαιή αυτήν πολυεικόνα με μια λέξη: Μνήμη. Όμως Μνήμη, όχι ως συνήθως την αναφέρουμε, αλλά με την μυχιέστερη έννοια του όρου, ως προπατορικής πατρίδας (και μητρίδας) της ύπαρξης, στην οποίαν προσφεύγει κανείς σε ώρα «λοιμού, λιμού, σεισμού, καταποντισμού, πυρός, μαχαίρας, επιδρομής αλλοφύλων, εμφυλίου πολέμου και αιφνιδίου θανάτου», ώστε από αυτή την ανελέητα στοργική καταφυγή ν’ αντλήσει τον απαιτούμενο ανασασμό, για να συνεχίσει την οδοιπορία στην αγκαθερή ατραπό, που κατ’ ευφημισμόν ονομάζουμε Ζωή.

Αγάπησα την Ευρυδίκη της κ. Σαμαρά έως λυγμού και λατρείας, την συνόδευσα μάλιστα "στα έγκατα του λόγου", αφού "Τήρησα την υπόσχεσή μου και δεν έκλαψα", ήτοι στο ιδιωτικό Πάσχα της (το προσωπικό Πέρασμα - Πέταγμά της) από Σταυρού, Επιταφίου, Άδου Κάθοδο έως Ανάστασης και Ανάληψης. Δεν θεολογώ ή, τουλάχιστον δεν είναι στις προθέσεις μου κάτι τέτοιο. Απλώς, κατοπτεύω την Ευρυδίκη στα βήματα, που θα την καταστήσουν ξανά σώα και αβλαβή. Και αυτά τα βήματα ακούγονται καθαρά πλέον μόνο δια της Μνήμης. Η Μνήμη, για να τελεσφορήσει, είναι (ή πρέπει να είναι) συνομήλικη με την Αγάπη και τότε από κοινού έχουν την δυναμική να σπονδυλώσουν την Αθανασία.

Δεν θ' αποτολμήσω να μπω σε λεπτομέρειες φιλολογο-ερμηνευτικές επί των ομιλητικών ποιημάτων της ερίτιμης κ. Σαμαρά. Δεν διαθέτω άλλωστε την αρματωσιά για ένα τέτοιο εγχείρημα -όντας μαθητούδι κακομαθημένο και ισχυρόγνωμο επί των υψηλών ποιήσεων-, κυρίως όσον αφορά σε μια κορυφαία Δασκάλα, αφιερωμένη κατά πάντα στην Τέχνη και τη Μαγεία του Λόγου ως Παραμυθίας! Έκαμα μόνο νύξεις, παραθέτοντας τέσσερα μόνον ενδεικτικά ποιήματα παρακάτω από το πολύτιμο δώρο τής αγάπης της:

Η κόρη τού Οδυσσέα

Κοίταζε τον Ουρανό που την κοιτούσε με μάτια
τυφλά απ’ το περίσσιο φως το προγεγεννημένο
Περνούσε μέσα από αχτίνες
κατακερματισμένες
τα μάτια της άκουγαν
ναι άκουγαν
την αρμονία τού φωτός
να ψιθυρίζει γνώριμα τραγούδια
σε νότες άγνωστες λατρευτικές

Οι Σειρήνες σώπασαν
μπροστά στην κόρη τ’ Ουρανού
καθώς εκείνη έβλεπε το σύμπαν να σπαράζει
μέσα στα μάτια τού πρωτόγονου πατέρα της

Η Ιθάκη καρτερούσε στην αγκαλιά τού χρόνου
ζούσε στον αργαλειό τα όνειρά της
κεντούσε λέξεις χιλιοειπωμένες
που όμως ποτέ δεν είχαν ειπωθεί
Κι η κόρη κατακτούσε τις πέντε θάλασσες
ναύτης μαζί και νέα γοργόνα
ρωτούσε αν επέστρεψε ο Οδυσσέας


Αριάδνη

Ξεκίνησε για ένα άλλο ταξίδι
εκείνο που δεν έκανε ποτέ
Το είχε αφήσει χαραγμένο στα όνειρα
των παιδικών της χρόνων
Πήρε το δρόμο
τον ανηφορικό τον μόνο που ήξερε
κι ήταν πια ανάλαφρη
χωρίς αποσκευές
έτοιμη για το ξεκίνημα
Είπε πως όλα είναι τέλεια
γι' αυτό όλα τελειώνουν
Αν βρισκόταν στην άκρη τού ονείρου
θα άνοιγε την πόρτα
αυτήν που δεν μπόρεσε ποτέ να κλείσει
Θα έπεφτε θα ανέβαινε τι άραγε;
Ήξερε τι την περιμένει;
Η ζωή είναι όνειρο
Ε όχι
όχι
το όνειρο είναι ζωή
Πασιφάη με τον Μινώταυρο στα σπλάχνα της
Κι η Αριάδνη να κόβει το μίτο και να ψάχνει το δικό της Διόνυσο
ο μεγάλος Θησέας να τα εγκαταλείπει όλα για μια Φαίδρα
Κι ο Μινώταυρος μόνος
να φοβάται κρυμμένος στο λαβύρινθο


Το τραγούδι τής Νύχτας

Η Σελήνη έκρυψε το πρόσωπό της
Σκέπασε τον Ενδυμίωνα με μια λευκή δαντέλα
Την είχε υφάνει με όλη την υπομονή που δίνει η Νύχτα

Κι όμως δεν ήτανε αυτό το ποίημα που θέλησε να γράψει
Πάνω στο χαρτί έμοιαζε σώμα και ύλη
Είχε χάσει τη γοητεία τού φευγαλέου
Να το έσβηνε με μια κίνηση
με μια αχτίδα από το δάνειο φως της

Κι ο Ενδυμίων χαμογελούσε
είχε ξεφύγει από το βλέμμα της
όμμα ανέσπερο
Τρόμαξε την Ευρυδίκη
καθώς εκείνη περνούσε δήθεν αδιάφορη
από τη Νύχτα στο φως τής Ημέρας

Κι ο Ενδυμίων τώρα τραγουδούσε
«Η Σελήνη χάνεται κάθε πρωί
το ποίημα μένει πάντα νέο»


Αμίλητο νερό

Ο ήλιος ήταν πιο δυνατός απ' την αγάπη μου
Η πέτρα έσκαζε χωρίς μια λέξη θεϊκή
το χώμα άνοιγε στα δυο χωρίς μιλιά
και το νερό κυλούσε μέσα σε βουβά ρυάκια

Η αγάπη μου ήταν πιο δυνατή από τον Ήλιο
Πλησίαζε ο Ίκαρος περίεργα τη Γη
έσβηνε ο Φαέθων τη φλόγα του στον ποταμό Ηριδανό
κι εγώ γελούσα μες στις φωτιές τού Άη-Γιάννη

* * * Αυτά και περισσότερα ποιήματα από την ίδια συλλογή μπορείτε να διαβάσετε στα "παραΘέματα λόγου", κάνοντας κλικ εδώ.

Ένα άγνωστο έργο της Άριας Κομιανού σε ταφικό μνημείο

Η Χαράκτρια Άρια Κομιανού, με την οποίαν ασχολείται συχνότατα και καθηκόντως ο "Ίσκιος" μας, έχει δημιουργήσει, πλην των πολλών και θαυμάσιων ξυλογραφιών της, ένα και μοναδικό (απ' όσο μπορούμε να γνωρίζουμε) σχέδιο για ταφικό μνημείο, το οποίο βρίσκεται στο Νότιο Κοιμητήριο της πόλης της Ζακύνθου. Απεικονίζει δυο πουλιά, συναρμοσμένα σχεδόν σε ένα, τα οποία προσβλέπουν προς τον ήλιο.

Κάτω από το φαινόμενο έργο τέχνης υποδηλούται η τραγική ιστορία δυο παιδιών ερωτευμένων που συναντήθηκαν τραγικότατα με τον Θάνατο πριν μερικά χρόνια (2001). Τα ονόματα παραλείπονται εδώ, για λόγους προσωπικών δεδομένων. Η ευαίσθητη Καλλιτέχνις εποίησε το πρωτότυπο σχέδιο, το οποίο μετέφεραν μ' επιτυχία σε πέτρα ζακυνθινή οι επιτήδειοι ντόπιοι λιθογλύπτες. Εις μνημόσυνον αιώνιον των Χαμένων Παιδιών - Πουλιών...

Η "Παλινδρόμηση στο Χρόνο" του Διονύση Παπαδάτου στην Πάτμο

Λάβαμε σήμερα μιαν εξόχως τιμητική πρόσκληση, που αφορά σ' έναν καταξιωμένο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό άνθρωπο της σύγχρονης Τέχνης και ακριβό μας Φίλο, τον Ζακυνθινό ζωγράφο Διονύση Παπαδάτο.

Περί τίνος πρόκειται; Ιδού: Το Ελληνικό Συμβούλιο Καλλιτεχνικής Βιοτεχνίας και Εφαρμοσμένων Τεχνών WCC, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής στην Πάτμο, οργανώνει, σε συνεργασία με την Εταιρεία Πατμιακού Πολιτισμού, στο Αρχοντικό του Σταύρακα στο ιερό νησί της Πάτμου, Έκθεση του εικαστικού Διονύση Παπαδάτου με τον χαρακτηριστικό τίτλο "Παλινδρόμηση στο Χρόνο".

Στην πολλά υποσχόμενη αυτήν Έκθεση μπορεί ο φιλότεχνος επισκέπτης να δει και να μελετήσει διάφορες αξιοπρόσεκτες μεταλλικές κατασκευές - ζωγραφική και την προβολή για πρώτη φορά video art / land art.

Η Έκθεση άνοιξε ήδη τις πύλες της για το κοινό πριν λίγες μέρες, στις 12 Αυγούστου 2009 και πρόκειται να διαρκέσει μέχρι και τις 8 Σεπτεμβρίου 2009. Παραγματοποιείται με την ευλογία της Ιεράς Μονής Πάτμου και τη χορηγία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας και του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Υπεύθυνη της Έκθεσης είναι η κ. Λία Ρακά-Περατικού.

Τον καλαίσθητο τρίγλωσσο Κατάλογο της Έκθεσης προλογίζει ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος μ' ένα πυκνό κείμενό του. Εκεί, μεταξύ άλλων, γράφει: "Αυτός που βλέπει τη Σπείρα του Διονύση Παπαδάτου αντιλαμβάνεται πόσο η ζωγραφική απαιτεί τη σύνολη δράση του δημιουργού, τη δράση του μυαλού, των χεριών, της καρδιάς του. Και ταυτόχρονα νιώθει όχι μόνο μιαν οπτική απόλαυση αλλά και μιαν άμεση επαφή με τη γήινη συνεχώς μεταβαλλόμενη, πραγματικότητα".

Οικουμενικός Πατριάρχης και Τούρκος Πρωθυπουργός σήμερα στην Πρίγκηπο

Tων Νίκου Μαγγίνα και Νίκου Παπαχρήστου
Φωτογραφίες: Νίκος Μαγγίνας, Πηγή: Φως Φαναρίου

Στο ιστορικό Ορφανοτροφείο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και την Μονή Αγίου Γεωργίου Κουδουνά υποδέχθηκε σήμερα το απόγευμα ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος τον Πρωθυπουργό της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος συνοδευόταν από πολυμελές κλιμάκιο Υπουργών της Κυβέρνησής του.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ξενάγησε τον κ. Ερντογάν στους χώρους του Ορφανοτροφείου και στην συνέχεια πήγαν στην Μονή Αγίου Γεωργίου. Ο Τούρκος Πρωθυπουργός επισκέφθηκε το Καθολικό της Μονής ενώ στο Αρχονταρίκι είχε την ευκαιρία να συζητήσει με τον Οικουμενικό Πατριάρχη.

Υποδεχόμενος τον κ. Ερντογάν ο Οικουμενικός Πατριάρχης έκανε λόγο για ιστορική στιγμή αφού, όπως επεσήμανε, είναι η πρώτη φορά που Πρωθυπουργός της χώρας επισκέπτεται το Ορφανοτροφείο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και την Μονή του Αγίου Γεωργίου.

Ακολούθως ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος τού προσέφερε ως δώρο μια ελαιογραφία που εικονίζει την Μονή του Αγίου Γεωργίου και ένα Αγιορειτικό κομποσχοίνι. Ο Πρωθυπουργός Ερντογάν το περιεργάστηκε, ρώτησε εάν έχει 33 χάνδρες και ζήτησε να μάθει τον συμβολισμό του. Ο Πατριάρχης του απάντησε ότι έχει 50 κόμπους. Σε ανταπόδοση ο κ. Ερντογάν έδωσε στον Οικουμενικό Πατριάρχη το κομπολόι του. Κίνηση, που ώθησε τον κ.κ. Βαρθολομαίο να τού προσφέρει το δικό του.

Ο κ. Ερντογάν ευχαρίστησε τον Οικουμενικό Πατριάρχη για την υποδοχή, την ξενάγηση στους χώρους της Μονής και του Ορφανοτροφείου και για τα δώρα που του προσέφερε. Εκείνη την στιγμή ο κκ Βαρθολομαίος τού έδωσε ένα ακόμα κομποσχοίνι λέγοντάς του, «για να προσεύχεται η σύζυγός σας».

Αξίζει να σημειωθεί ο συμβολισμός της επίσκεψης Ερντογάν σε αυτά τα δύο ιστορικά ιδρύματα της Ομογένειας αφού μόλις πριν μερικούς μήνες το Οικουμενικό Πατριαρχείο δικαιώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για το ιδιοκτησιακό καθεστώς του Ορφανοτροφείου, ενώ η Μονή του Αγίου Γεωργίου έχει χαρακτηρισθεί «κατειλημμένο» ακίνητο από την Διεύθυνση Βακουφίων. Μια συνηθισμένη πρακτική για την υφαρπαγή της Ομογενειακής και Εκκλησιαστικής περιουσίας στην γειτονική χώρα.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης πλαισιωνόταν από τον επιχώριο Μητροπολίτη Πριγκηποννήσων Ιάκωβο, τον π. Δοσίθεο Αναγνωστόπουλο και τον κ. Παντελή Βίγκα, εκπρόσωπο των μειονοτήτων στο ειδικό συμβούλιο που συνέρχεται στην Άγκυρα.

Τον Τούρκο Πρωθυπουργό συνόδευαν ο αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως Μπουλέντ Αριντς, ο υπουργός Επικρατείας, αρμόδιος για τις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, Εγκεμέν Μπαϊς, ο υπουργός Προεδρίας Φαρούκ Τσελίκ, ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Ερτεγρούλ Γκιουνάϊ, η υπουργός Παιδείας Νιμέτ Τσουμκουκσού καθώς επίσης και ο κ. Γιουσούφ Μπεγιαζίτ, Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διευθύνσεως Βακουφίων.

Νωρίτερα ο πρωθυπουργός Ερντογάν, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, εκπρόσωποι των μειονοτήτων παρακάθισαν σε γεύμα που παρέθεσε ο δήμαρχος της Πριγκήπου Μουσταφά Φαρσάκογλου και οι ΜΚΟ των Πριγκηποννήσων στην ιστορική "Λέσχη της Ανατολής". Στην ομιλία του ο κ. Ερντογάν υποστήριξε ότι στην γειτονική χώρα δεν γίνονται θρησκευτικές διακρίσεις και δεν υφίσταται θρησκευτικός εθνικισμός, ενώ αναφέρθηκε και σε ένα περσικό ρητό: «Ήρθαμε, φάγαμε, ήπιαμε και φύγαμε αλλά να υπάρχουν και αποτελέσματα».

Αργότερα σε δηλώσεις του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ο Οικουμενικός Πατριάρχης σημείωσε: «Ήταν μια μεγάλη μέρα για την ομογένεια και για τα ιδρύματά μας», είπε και εξέφρασε την ικανοποίηση και την ευχαρίστησή του, επειδή ο κ. Ερντογάν είναι ο πρώτος Πρωθυπουργός της Τουρκίας που επισκέπτεται τα σημαντικά αυτά ιδρύματα, που έχουν υποστεί μεγάλες διώξεις και δείχνει προσωπικό ενδιαφέρον για τα προβλήματα της ομογένειας.

«Μας έδωσε πολλές ελπίδες, είμαστε αισιόδοξοι», είπε ακόμα ο Πατριάρχης και ευχήθηκε «με την βοήθεια της Παναγίας που εορτάζουμε σήμερα την κοίμησή της, όλα να εξελιχθούν προς το καλύτερο και η ομογένεια να δικαιωθεί σε πολλές από τις προσδοκίες της».
«Είχε την καλοσύνη να ανταποκριθεί στη πρόσκληση που του έκαναν και να έλθει στα νησιά, να ενδιαφερθεί για τα ζητήματά μας, να επισκεφθεί το Ορφανοτροφείο και να δει την κατάσταση στη οποία βρίσκεται το κτίριο», είπε o Πατριάρχης.
Στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, ο Πατριάρχης αντάλλαξε δώρα με τον Τούρκο πρωθυπουργό. «Μας τίμησε με την παρουσία του, άκουσε με πολλή προσοχή τα αιτήματά μας τα οποία φυσικά τα γνωρίζει, αλλά τα άκουσε και από πρώτο χέρι», είπε ακόμα ο Πατριάρχης.

Οι Παναγίες της Άριας Κομιανού

Κορυφαία μέρα για όλους μας το Δεκαπενταύγουστο! "Πάσχα του Καλοκαιριού" ονομάζεται. Η Παναγία, κορυφαίο πρόσωπο της πίστης των Χριστιανών, μεθίσταται στον Ουρανό.

Εεε, λοιπόν, αυτή τη γιορτή εδώ στον "Ίσκιο" την πανηγυρίζουμε προβάλλοντας την Παναγία στην Τέχνη και ειδικότερα στην Χαρακτική Τέχνη της Άριας Κομιανού.

Στην πρώτη ξυλογραφία της σεβαστής μας Καλλιτέχνιδας, έργο του 1989, το κυρίαρχο μαύρο μελάνι τονίζει ακόμη περισσότερο το σεμνό κι ελαφρώς γηρασμένο πρόσωπο της Θεοτόκου. Όλη Της η ιερή Ιστορία και κυρίως η υπακοή Της στο "σχέδιο της θείας Οικονομίας" προκύπτει απ' το πικραμένο βλέμμα, που έχει αποδοθεί με περισσή επιτυχία στο χαρακτικό αυτό.

Μια άλλη μορφή της Παναγίας έχει έγχρωμα αποτυπώσει η Κομιανού το 1970, για τις ανάγκες του διδακτικού εγχειριδίου της Καινής Διαθήκης της Δ΄ τάξης των Δημοτικών Σχολείων και για λογαριασμό του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Εδώ η μοναχική -πλην νεανική- μορφή και δη η ματιά της Παναγίας δείχνει πολύ απορημένη. Θα μπορούσε κανείς να θεολογήσει και να πει, ότι "απορεί και εξίσταται" μπροστά στο "απερινόητο Μυστήριο", το οποίο εβίωσε!

Για τις ανάγκες του εν λόγω διδακτικού εγχειριδίου η Φίλη Καλλιτέχνις απέδωσε χαρακτικά, το 1971, την Κοίμηση της Θεοτόκου. Εδώ οι έγχρωμες μορφές είναι πένθιμα συγκρατημένες μπροστά στην Απώλεια της Μητέρας. Το κόκκινο του μαφορίου της Παναγίας εστιάζει το βλέμμα μας στο κεντρικό - τιμώμενο πρόσωπο της σύνθεσης. Οι άλλοι χρωματισμοί υποκλίνονται από τριγύρω στο Γεγονός.

Να είναι καλά η αγαπημένη μας Άρια Κομιανού να τεχνουργεί τα Συναισθήματα και τις Μορφές του Μεγαλείου! Την ευχαριστούμε, διότι χωρίς να το επιδιώκει, μάς παρέχει -μες από το έργο της- δυνατότητες πρόσβασης στο Ωραίο που διακονείται από την Τέχνη! Τής ευχόμαστε όλα τα Καλά!

* Για τα χαρακτικά της Κομιανού στα πάλαι ποτέ διδακτικά βιβλία, διαβάστε το ειδικό άρθρο μας Οι έγχρωμες ξυλογραφίες της Άριας Κομιανού με θέματα από την Καινή Διαθήκη.

Ο Νίκιας Λούντζης και "Η Ζάκυνθος μετά μουσικής..."

Πραγματοποιήθηκε χθες το βράδυ στο φιλόξενο πλάτωμα του ιστορικού Λόφου του Στράνη, εκεί "στον ίσκιο του Ήσκιου" του Παμμέγιστου Διονυσίου του Σολωμού, η παρουσίαση του Β΄ Τόμου του πολυαπαιτητικού έργου του Ζακυνθίου ερευνητή και συγγραφέα Νίκια Λούντζη "Η Ζάκυνθος μετά μουσικής...", έκδοση του Σωματείου "Οι Φίλοι του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων", Αθήνα 2009, με σύνολο σελίδων 472. Αυτός ο Β΄ Τόμος αφορά στην "Κοσμική Μουσική (Έντεχνη)". Στο εξώφυλλο κοσμείται από την ελαιογραφία σε μουσαμά "Musici Veneti" και σχέδια του Κώστα Καμπουρόπουλου.

Στην εκδήλωση, εκεί όπου το δείλι του Zante δηλοί την παρουσία του Ήσκιου του Ποιητή ολοζώντανη, παρέστησαν όλοι σχεδόν οι πνευματικοί άνθρωποι της Ζακύνθου, μόνιμοι και παρεπιδημούντες, ανταποκρινόμενοι στο ευγενικό κάλεσμα του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων.

Ουδείς βεβαίως λησμόνησε, ότι η 12η Αυγούστου αποτελεί αποφράδα ημέρα για τη Ζάκυνθο, επειδή κατ' αυτή την ημέρα πριν από 56 χρόνια αφανίσθηκε από προσώπου γης το πάλαι ποτέ περικαλλέστατο πρόσωπο της όντως Ζακύνθου, εξαιτίας της Σεισμοπυρκαγιάς του 1953.
Υπό το διαρκές αυτό πένθος, στην εκδήλωση εισήγαγε τους παρευρισκόμενους ο Πρόεδρος του Δ. Σ. του Μουσείου κ. Ιωάννης Στεφάνου Παπαδάτος, ο και Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου του νησιού μας.

Πρώτος ομιλητής ήταν ο καλός συνθέτης και μουσικολόγος κ. Ιάκωβος Κονιτόπουλος, ο οποίος με ποιητική γλαφυρότητα και γνήσια αμεσότητα μάς ταξίδεψε στη μουσική επικράτεια του βιβλίου και συνάμα της παλαιάς Ζακύνθου, απ' όπου αντλήσαμε για πολλοστή φορά τη στυφή γεύση-αίσθηση περί του πρωτοποριακού χαρακτήρα των πάλαι ποτέ Ζακυνθίων έναντι των τοτινών νεωτερισμών και προκλήσεων (εν προκειμένω όσον αφορά στη Μουσική), σε συνδυασμό ή σχέση με το Λίγο, το Ευτελές και το Καρακιτσάτο, που πλέον έχει κατοικοεδρεύσει μονίμως στη μετασεισμική μας πόλη, ως άλλου είδους πανδημία...

Ακολούθησε στο βήμα ο ίδιος ο ευγενικός συγγραφέας του παρουσιαζόμενου Τόμου κ. Νίκιας Λούντζης, ο οποίος κυριολεκτικά συνάρπασε το πολυπληθές και φιλόμουσο κοινό, επειδή μετά πολλής επιστημοσύνης μύησε όλους μας στο μεγαλείο της Έντεχνης Μουσικής, όπως αυτή θεραπεύτηκε στο νησί των Ποιητών πριν τη Μεγάλη Καταστροφή. Παρένθετα στην ομιλία του μουσικά παραδείγματα μάς ταξίδεψαν διαχρονικά σε τρόπους αγωγής και δι-εξόδου της ψυχής προ πολλού πλέον παραθεωρημένους.

Κλείνοντας τη μικρή αυτή παρουσίαση, αξίζει να σημειωθεί, ότι ο Α΄ Τόμος του έργου "Η Ζάκυνθος μετά μουσικής..." και με τον υπότιτλο "Εκκλησιαστική και Κοσμική Μουσική (Λαϊκή)" (400 σελίδων) παρουσιάστηκε πριν έναν ακριβώς χρόνο στον ίδιο απλόχωρο τόπο του Λόφου Στράνη. Όπως προανήγγειλε ο αγαπητός μας κ. Λούντζης ακολουθεί του χρόνου -συν Θεώ- ο Γ΄ και τελευταίος Τόμος.
Εμείς δεν έχουμε παρά να τού ευχηθούμε να έχει αδιάπτωτη υγεία και δύναμη, ώστε να ολοκληρώσει το μεγαλεπήβολο έργο του και να μάς οδηγήσει μετά και σε υψηλότερες κορφές της Γνώσης!

Who is Who Νίκιας Λούντζης

Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μεταπτυχιακά μελέτησε στο Λονδίνο Ναυτικό Δίκαιο και Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα έγινε μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, ενώ, παράλληλα, ασχολήθηκε με την επτανησιακή ιστορία και την επτανησιακή τέχνη (κυρίως μουσική και ζωγραφική). Έχει δημοσιεύσει σχετικά δοκίμια σ' εφημερίδες, περιοδικά και δίσκους. Είναι μουσικός παραγωγός του Γ΄ Προγράμματος της ΕΡΑ και του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Έργα του: "Μηνύματα του κύκλου" Αθήνα 1972, "Ίσκιος ο ερχόμενος" Αθήνα 1975, "Miscellanea" (μετάφραση) Αθήνα 1978, "Στο Ιόνιο Λιμπερτά" (ιστορικό μυθιστόρημα σε τέσσερις τόμους) Αθήνα 1990-2002, "Φανερωμένης της Ζακύνθου προφήτες και ζωγράφοι" (αισθητικό δοκίμιο) Περίπλους 1999, "Μια ανθελληνική συνωμοσία στη Γενεύη, το 1827" (ιστορικό δοκίμιο) Περίπλους 2001.