"Η Μαριέττα Γιαννοπούλου-Μινώτου, ο Γιάννης Ψυχάρης και ο Ούγκο Φόσκολο" του Διονύση Ν. Μουσμούτη

Μικρή παρουσίαση από τον π. Παναγιώτη Καποδίστρια 

Ελήφθη σήμερα, εδώ στον ίσκιο του Ήσκιου, με μια θερμή αφιέρωση, το νέο πόνημα ενός πολύ καλού φίλου και συνεργάτη, του Διονύση Ν. Μουσμούτη, διευθυντή του έγκριτου περιοδικού Ιστορία Εικονογραφημένη. Πρόκειται για το βιβλίο, που τιτλοφορείται "Η Μαριέττα Γιαννοπούλου-Μινώτου, ο Γιάννης Ψυχάρης και ο Ούγκο Φόσκολο" και κυκλοφορείται αυτό τον καιρό (2012) από τις καλαίσθητες εκδόσεις Ευθύνη / σειρά Αναλόγιο λδ΄, με 176 σελίδες.

Ο εκλεκτός και προσεκτικός ερευνητής μάς παρέχει για μιαν ακόμη φορά χρησιμότατα δομικά στοιχεία για την αρτίωση τόσο της τοπικής, όσο και της καθόλου ελληνικής Γραμματείας. Τα στοιχεία αυτά, παρότι από μόνα τους μπορεί να δείχνουν δευτερεύοντα ή κάποτε αμελητέα, συντιθέμενα όμως από την έμπειρη ερευνητική και κριτική γραφίδα τού Διονύση Ν. Μουσμούτη παρέχουν ολοκληρωμένη εικόνα για πολυσήμαντα πρόσωπα και πράγματα προγενέστερων εποχών. 

Αξίζει να αποκτηθεί και να μελετηθεί! Διονύση, εύγε!

ΟΛΙΓΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ 

Η Μαριέττα Γιαννοπούλου-Μινώτου (1900-1962) αποτελεί μια από τις πλέον αξιοπρόσεκτες περιπτώσεις στον χώρο όχι μόνο των επτανησιακών αλλά και των νεοελληνικών γραμμάτων γενικότερα χάρη στην έκταση και την ιδιομορφία του έργου της, συγγραφικού –κριτικές μελέτες, βιογραφίες, μεταφράσεις– ερευνητικού και εκδοτικού. Υπήρξε εκδότρια του γυναικείου περιοδικού Εύα Νικήτρια (1921-1923) και διευθύντρια της Ιονίου Ανθολογίας (1927-1941) την οποία εξέδιδε με τον σύζυγό της Σπύρο Μινώτο (1897-1988). Υπήρξε πρωτοπόρα και τολμηρή φεμινίστρια, και συνάμα είχε σημαντική συμβολή στη διάδοση και την ανάπτυξη του επτανησιακού πολιτισμού, που φοβόταν –από τότε– ότι κινδύνευε να νεκρώσει. 

 Η γνωριμία της Μινώτου με τον Ψυχάρη, τον μεγάλο πρόμαχο του δημοτικισμού, υπήρξε σύντομη –διήρκεσε μόλις δύο χρόνια–, όμως σφράγισε την πνευματική εξέλιξη της Μινώτου. Στο Αρχείο Ψυχάρη, το οποίο απόκειται στη Βουλή των Ελλήνων, ο Διονύσης Ν. Μουσμούτης εντόπισε σειρά 9 ανέκδοτων επιστολών, που μετά την πρώτη ανακοίνωσή τους το 2003 στο επετειακό τεύχος των Επτανησιακών Φύλλων, εκδίδονται (με την προσθήκη μίας επιπλέον επιστολής που εντοπίστηκε εκ των υστέρων) πλέον πλήρως σχολιασμένες, αναδεικνύοντας έτσι αφενός τη σημαντική πτυχή ενός αγνώστου επιστολογραφικού έργου και αποκαλύπτοντας πτυχές της προσωπικότητας της σημαντικής Ζακυνθινής λογίας, ενώ, αφετέρου, προσφέρουν στους μελετητές της περιόδου μια αυθεντικότατη πηγή για μια λεπτομερειακή και εκ των έσω μελέτη πολλών πνευματικών γεγονότων της εποχής. Κυρίως όμως συμπίπτουν χρονικά με τα πρώτα χρόνια κυκλοφορίας της Ιονίου Ανθολογίας, και με τις εορταστικές εκδηλώσεις στη Ζάκυνθο για τα εκατό χρόνια από τον θάνατο του Ούγκο Φόσκολο (1778-1927). 

Πέρα όμως από τη σημασία τους ως δεξαμενής πληροφοριών, οι επιστολές της Γιαννοπούλου-Μινώτου στον Ψυχάρη παρουσιάζουν μια δική τους αυτόνομη αξία. 

Η δροσιά του ανεπιτήδευτου-αυθόρμητου λόγου και η αποκαλυπτική ειλικρίνεια τις καθιστά αληθινά λογοτεχνήματα, από τα καλύτερα δείγματα του είδους που έχει να επιδείξει η νεοελληνική επιστολογραφία. 

Όλες διακρίνονται για το σπινθηροβόλο πνεύμα, για τον συναισθηματικό πλούτο και την αμεσότητα, για την επτανησιακή κομψότητα που συνδυάζεται ενίοτε με τον αυθορμητισμό, προπάντων όμως για τη χάρη τους. 

Στο παράρτημα του βιβλίου προσφέρονται επίσης στον αναγνώστη ένα κείμενο της Μινώτου για τον Ψυχάρη, καθώς και ένα κείμενο του Ψυχάρη για τον Ούγκο Φόσκολο. 

Ύστερα από την έκδοση του έργου "Ούγκο Φόσκολο. Ιστορικά και βιογραφικά παραλειπόμενα", 2011 (Βραβείο Δοκιμίου του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών), ο Διονύσης Ν. Μουσμούτης αναδεικνύει με την έρευνά του πόσο γόνιμη πνευματικά εξακολουθούσε να είναι η μορφή του Φόσκολο ακόμη και στους νεότερους Επτανήσιους διανοούμενους του 20ού αιώνα.