Για την Ημέρα της Ποίησης 2019 το Μουσείο Σολωμού Ζακύνθου προτείνει Σολωμό, Κάλβο και Φώσκολο

Κείμενο: π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων και οι άνθρωποί του κάνουν πάλι την διαφορά: Τιμούν τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (21η Μαρτίου) προτείνοντας τους επιφανέστερους των Ποιητών της Ζακύνθου και της Ελλάδας: Διονύσιο τον Σολωμό, Ανδρέα τον Κάλβο και Ούγκο τον Φώσκολο. Και τούτο μες από τέσσερις ευφάνταστες αφισέτες, οι οποίες κυκλοφορούνται σήμερα διαδικτυακώς ανά την υφήλιο. 

Θυμίζουμε στους απανταχού αναγνώστες μας ότι δύο από αυτούς, ο Σολωμός και ο Κάλβος, κοιμούνται τον αιώνιο ύπνο στα σπλάχνα του εν λόγω Μουσείου, οπότε και δικαιωματικά σήμερα προτείνουν οι υπεύθυνοί του τον λόγο και τη φυσιογνωμία τους. Διότι, εκτός από το πρόσωπό τους (στην περίπτωση Κάλβου, κατά φαντασίαν, διότι δεν σώζεται η αυθεντική μορφή του), προτείνονται στίχοι τους - σχεδίες διαφυγής από το ασφυκτικό εδώ και τώρα της καθημερινότητάς μας. Στίχοι εσχάτης παρηγορίας, στίχοι ανοιξιάτικα παυσίλυποι για την ψυχούλα μας, στίχοι λαλέοντες πολλά...

Εύγε, αγαπητοί φίλοι! Επιθυμούμε να λαβαίνουμε εκπλήξεις από τις τόσο ποιοτικές (=ποιητικές) πρωτοβουλίες Σας!

21η Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης η σημερινή, πρώτη μέρα μετά την εαρινή ισημερία, αρχή της άνοιξης. «Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης θα ενισχύσει την εικόνα της ποίησης στα ΜΜΕ, ούτως ώστε η ποίηση να μην θεωρείται πλέον άχρηστη τέχνη, αλλά μια τέχνη που βοηθά την κοινωνία να βρει και να ισχυροποιήσει την ταυτότητά της» είναι το σκεπτικό της ΟΥΝΕΣΚΟ, η οποία το 1999 υιοθέτησε και υπερψήφισε την ελληνική πρόταση να γιορτάζεται παγκόσμια η ποίηση. «Οι πολύ δημοφιλείς ποιητικές αναγνώσεις μπορεί να συμβάλουν σε μια επιστροφή στην προφορικότητα και στην κοινωνικοποίηση του ζωντανού θεάματος και οι εορτασμοί μπορεί να αποτελέσουν αφορμή για την ενίσχυση των δεσμών της ποίησης με τις άλλες τέχνες, καθώς και με τη Φιλοσοφία, ώστε να επαναπροσδιοριστεί η φράση του Ντελακρουά «Δεν υπάρχει τέχνη χωρίς ποίηση».

Σύμφωνα με το ιστορικό, η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Η αρχική ιδέα ανήκει στον ποιητή Μιχαήλ Μήτρα (έφυγε από τη ζωή πριν λίγες ημέρες, στις 6 Μαρτίου 2019) ο οποίος το φθινόπωρο του 1997 πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να υιοθετηθεί ο εορτασμός της ποίησης στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες και να οριστεί συγκεκριμένη μέρα γι' αυτό.

Την εισήγησή του υιοθέτησε ο τότε πρόεδρος της Εταιρείας Κώστας Στεργιόπουλος και η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου πρότεινε ως ημέρα εορτασμού την 21η Μαρτίου, πρώτη ημέρα μετά την εαρινή ισημερία, που συνδυάζει το φως από τη μία και το σκοτάδι από την άλλη, όπως η ποίηση, που συνδυάζει το φωτεινό πρόσωπο της αισιοδοξίας με το σκοτεινό του πένθους. Η πρώτη Ημέρα Ποίησης γιορτάστηκε το 1998 στο παλιό ταχυδρομείο της πλατείας Κοτζιά και είχε μεγάλη επιτυχία.

Την επόμενη χρονιά ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO, εισηγήθηκε στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του οργανισμού η 21η Μαρτίου να ανακηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, όπως η 21η Ιουνίου είναι Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής. Οι Γάλλοι, οι Ιταλοί, οι Τυνήσιοι και άλλοι πρέσβεις από χώρες της Μεσογείου υποστήριξαν την εισήγηση και η ελληνική πρόταση υπερψηφίστηκε.

Η ΕΡΤ και η Εταιρεία Συγγραφέων στα ίχνη των ποιητών του κόσμου

Το ξεχωριστό ύφος και το κλίμα της ημέρας μεταφέρουν, από το πρωί, όλα τα ραδιοφωνικά προγράμματα της ΕΡΑ σε σύμπραξη με την Εταιρεία Συγγραφέων: απαγγελίες σύγχρονων και κλασικών ποιητών, αφιέρωμα στον Μπομπ Ντίλαν, στην ποιητική γενιά του '70 και τη νεότερη γενιά, καλεσμένοι, συνεντεύξεις, αρχειακό υλικό, πρωτότυπα αφιερωματικά δίλεπτα ποίησης και ζωντανές συνδέσεις σε όλα τα ραδιοφωνικά προγράμματα της ΕΡΑ, μεταφέρουν το ξεχωριστό ύφος και το κλίμα της ημέρας.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Η ΕΡΤ και η Εταιρεία Συγγραφέων γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

Όλες οι ραδιοφωνικές συχνότητες της ΕΡΑ, την Πέμπτη 21 Μαρτίου 2019, Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, «ακολουθούν» τα ίχνη των ποιητών του κόσμου.

Σύγχρονοι και κλασικοί ποιητές, αφιέρωμα στον Μπομπ Ντίλαν, στην ποιητική γενιά του ’70 και τη νεότερη γενιά, απαγγελίες, καλεσμένοι, συνεντεύξεις, αρχειακό υλικό, πρωτότυπα αφιερωματικά δίλεπτα ποίησης και ζωντανές συνδέσεις σε όλα τα ραδιοφωνικά προγράμματα της ΕΡΑ, μεταφέρουν το ξεχωριστό ύφος και το κλίμα της ημέρας.

Ένα μεγάλο αφιέρωμα της ΕΡΤ σε σύμπραξη με την Εταιρεία Συγγραφέων, που εισηγήθηκε στην UNESCO την καθιέρωση του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης την 21η Μαρτίου· πρώτη μέρα μετά την εαρινή ισημερία – αρχή της άνοιξης.

Το πρόγραμμα διαμορφώνεται ως εξής:

ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

07:45 Στην εκπομπή «Απολύτως σχετικό» με τον Ανδρέα Παπασταματίου και τη Στεφανία Χαρίτου: καλεσμένος σε τηλεφωνική επικοινωνία ο Γιώργος Χουλιάρας, πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων, για να δώσει το στίγμα της ημέρας.

17:00-18:00 Στην πολιτιστική εκπομπή του Πρώτου Προγράμματος «Μπλε σαν πορτοκάλι» με τον Γιώργο Γιανναράκο και τη Μαίρη Βενέζη: καλεσμένοι σε τηλεφωνική επικοινωνία ο Σταμάτης Πολενάκης και η Χλόη Κουτσουμπέλη, οι οποίοι μοιράστηκαν εξ ημισείας το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το 2017. Ο Σταμάτης Πολενάκης για το ποιητικό έργο του με τίτλο Τα τριαντάφυλλα της Μερσέδες και η Χλόη Κουτσουμπέλη για το έργο της με τίτλο Οι ομοτράπεζοι της άλλης γης.

18:00-20:00 Έκτακτη δίωρη εκπομπή αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης με κύριους άξονες την ποιητική γενιά του ’70 και τη νεότερη γενιά. Παρουσιάζει η Έλενα Μαράκα. Παραγωγή: Μαρία Σφυρόερα.

18:00-19:00 Η γενιά του ’70

Αναστάσης Βιστωνίτης, ποιητής, δοκιμιογράφος και κριτικός βιβλίου. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το σύνολο της ποίησής του στον τόμο με τίτλο Ποιήματα (1971-2008), ο οποίος αποτελείται από δεκατέσσερις συλλογές εξαντλημένες εδώ και χρόνια: από τη Μετοικεσία, τους Ανιχνευτές, τις Τέφρες, τα Ποιήματα στον E.A. Poe και το Έδαφος της δεκαετίας του 1970 έως τον Ήλιο στην Τάφρο και Τα ρόδα της Αχερουσίας της δεκαετίας του 2000.

Δήμητρα Χριστοδούλου, ποιήτρια. Τελευταία της ποιητική συλλογή ο Παράκτιος οικισμός.

19:00-20:00 Νέα γενιά ποιητών

Λένα Καλλέργη. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Περισσεύει ένα πλοίο (Βραβείο Κύκλου Ποιητών και τελικές υποψηφιότητες για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης, 2017) και Κήποι στην άμμο (Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Ποιητή «Μαρία Πολυδούρη», 2011).

Ασημίνα Ξηρογιάννη με αφορμή την ποιητική της συλλογή Δεύτερη φύση, που περιλαμβάνει εξήντα πέντε χαϊκού, εμπνευσμένα από τη ζωή και την τέχνη.

Νίκος Παπαδόπουλος με αφορμή την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Άλλη μοίρα.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Έλληνες ηθοποιοί απαγγέλλουν ποίηση:

Το «Μικρό αναλόγιο» του Δευτέρου Προγράμματος στην Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

Την Πέμπτη 21 Μαρτίου 2019 από τις 9 το πρωί και ανά μία ώρα, εκλεκτοί ηθοποιοί του θεάτρου απαγγέλλουν το αγαπημένο τους ποίημα και μας μεταφέρουν σπάνια αισθητικά μηνύματα μεγάλων ποιητών. Οι επιλογές τους γέννησαν ένα ενδιαφέρον μωσαϊκό ρευμάτων και εποχών, με ποιήματα κλασικά αλλά και σύγχρονα, ένα ψηφιδωτό λέξεων και σκέψεων που έρχεται να μας συναντήσει για να μας μιλήσει για τον έρωτα, το ψέμα, την απώλεια, την ελπίδα, τη μοναξιά, με λίγα λόγια για την ίδια τη ζωή.

Συμμετέχουν κατά αλφαβητική σειρά οι: Κάτια Γέρου, Ευγενία Δημητροπούλου, Μαρία Κίτσου, Δημήτρης Λάλος, Δημήτρης Λιγνάδης, Μέμος Μπεγνής, Αλέξανδρος Μπουρδούμης, Γωγώ Μπρέμπου, Ιωάννα Παππά, Γιώργος Πυρπασόπουλος, Λυδία Φωτοπούλου, Νίκος Ψαρράς.

Επιμέλεια παραγωγής: Λίτσα Τότσκα

Ηχητική επιμέλεια: Γιώργος Κωστόπουλος

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Κάτια Γέρου

Το ποίημα του Λευτέρη Πούλιου «Επίλογος» από τη συλλογή Ο γυμνός ομιλητής.

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Ευγενία Δημητροπούλου

«Το σκάκι», ποίημα του Μανώλη Αναγνωστάκη.

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Μαρία Κίτσου

Απόσπασμα από τον «Λάμπρο» του Διονύσιου Σολωμού.

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Δημήτρης Λάλος

Απόσπασμα από το «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας» του Οδυσσέα Ελύτη.

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Δημήτρης Λιγνάδης

«Προφητικόν». Απόσπασμα από το Άξιον Εστί του Οδυσσέα Ελύτη.

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Μέμος Μπεγνής

«Τα άλογα του Αχιλλέως» του Κωνσταντίνου Καβάφη.

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Αλέξανδρος Μπουρδούμης

Ποίημα του Λουίς Αραγκόν για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου.

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Γωγώ Μπρέμπου

«Ο ηδονικός Ελπήνωρ» από την Κίχλη του Γιώργου Σεφέρη.

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Ιωάννα Παππά

«Ελένη» του Οδυσσέα Ελύτη. Από την ενότητα «Σποράδες» της συλλογής Προσανατολισμοί.

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Γιώργος Πυρπασόπουλος

«Κουμπωμένα σχήματα». Απόσπασμα από την ομώνυμη ποιητική συλλογή του Γιώργου Τάρδιου.

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Λυδία Φωτοπούλου

Απόσπασμα από την «Ιδιωτική Οδό» του Οδυσσέα Ελύτη.

ΜΙΚΡΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ – Νίκος Ψαρράς

Απόσπασμα από το Άσμα Ασμάτων του Σολομώντα. Μετάφραση: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Επίσης, από τη Δευτέρα 18 Μαρτίου 2019, το Δεύτερο Πρόγραμμα εντάσσει στο πρόγραμμά του νέα πρωτότυπα αφιερωματικά δίλεπτα ποίησης με τίτλο «Ο ποιητής της εβδομάδας». Πρόκειται για μια παραγωγή του ραδιοφωνικού σταθμού της Φωνής της Ελλάδας, όπου κάθε εβδομάδα είναι αφιερωμένη σ’ έναν σύγχρονο ή κλασικό Έλληνα ποιητή, ενώ δεν απουσιάζουν και οι ποιητές της Διασποράς. Οι ίδιοι οι ποιητές επιμελούνται τις ραδιοφωνικές ερμηνείες, απαγγέλλοντας έργα της επιλογής τους. Παράλληλα, τα ποιήματα για πρώτη φορά «ντύνονται» με πρωτότυπη μουσική, που δημιουργήθηκε ειδικά για τον σκοπό αυτό στο στούντιο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας.

Η εβδομάδα 18 έως 22 Μαρτίου 2019 είναι αφιερωμένη στον ποιητή, συγγραφέα και δημοσιογράφο Αντώνη Φωστιέρη. Η πρωτότυπη μουσική σύνθεση και μουσική επιμέλεια είναι της Μαρίας Ρεμπούτσικα, ενώ τα ποιήματά του διαβάζει ο ίδιος ο ποιητής. «Ο ποιητής της εβδομάδας» θα μεταδίδεται από Δευτέρα έως Παρασκευή στις 11 το πρωί και σε επανάληψη στις 6 το απόγευμα από τη συχνότητα του Δεύτερου Προγράμματος της ΕΡΑ.

Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Tην Πέμπτη 21 Μαρτίου 2019, Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, στις 20:00 στο Studio «Αντώνης Κοντογεωργίου» (Studio «Ε») της Ελληνικής Ραδιοφωνίας στο Ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής, «Η Φωνή της Ελλάδας» και το Δεύτερο Πρόγραμμα διοργανώνουν έναν Διάλογο Ποίησης και Μουσικής με καλεσμένους τους ποιητές Τίτο Πατρίκιο και Γιώργο Δουατζή, καθώς και τον συνθέτη Γιώργο Βαρσαμάκη.

Οι ποιητές, πλαισιωμένοι από μουσικές συνθέσεις του Γιώργου Βαρσαμάκη, θα διαβάσουν ποιήματά τους και από ένα ανέκδοτο ποίημα αφιερωμένο στους απόδημους Έλληνες. Σε πρώτη εκτέλεση θα ακουστεί, μεταξύ άλλων, και το έργο του Γιώργου Βαρσαμάκη «Nόστος».

Παίζουν οι μουσικοί: Κώστας Καριτζής (βιολί), Ελένη Λίγγρη (βιόλα), Αγγελική Μουρίκη (τσέλο), Κώστας Ιωαννίδης (κλαρινέτο), Γιώργος Τοσικιάν (κιθάρα), Γιώργος Βαρσαμάκης (πιάνο).

Η εκδήλωση, η οποία θα πραγματοποιηθεί παρουσία κοινού, θα μεταδοθεί απευθείας από το Δεύτερο Πρόγραμμα και από τη Φωνή της Ελλάδας και θα την παρουσιάσει η δημοσιογράφος Νατάσα Βησσαρίωνος.

Η είσοδος για το κοινό, που επιθυμεί να παρακολουθήσει την εκδήλωση στο Studio «Αντώνης Κοντογεωργίου» στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ στην Αγία Παρασκευή (Λ. Μεσογείων 432), είναι με κράτηση θέσεων.

Για κρατήσεις θέσεων, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να στείλουν μήνυμα στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις: thevoiceofgreece@ert.gr και deftero@ert.gr

Αξίζει να αναφερθεί ότι «Η Φωνή της Ελλάδας» τιμά τον Τίτο Πατρίκιο όλη την εβδομάδα 18 Μαρτίου 2019 έως 24 Μαρτίου 2019, μεταδίδοντας ποιήματά του καθημερινά, στο πλαίσιο του αφιερώματος «Ο ποιητής της εβδομάδας» που έχει θεσπίσει με σκοπό τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού.

Τα ποιήματα διαβάζει ο ίδιος ο ποιητής σε πρωτότυπη μουσική σύνθεση των μουσικών της ΕΡΤ, Μαρίας Ρεμπούτσικα (βιολί) και Γιώργου Κωνσταντινίδη (πιάνο).

Τέλος, την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, «Η Φωνή της Ελλάδας» διαμορφώνει το πρόγραμμά της με ειδικά αφιερώματα στους Έλληνες ποιητές της Διασποράς.

ΤΡΙΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

10:00-12:00 O Kώστας Καναβούρης και ο Πανταζής Τσάρας στο μικρόφωνο του Τρίτου Προγράμματος σάς κρατούν συντροφιά σ’ ένα πρωινό δίωρο αφιέρωμα με ποιήματα για την ποίηση και τους ποιητές. Και με μουσικές εξαίσιες. Η εκπομπή είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ποιητή και παραγωγού στο Τρίτο Πρόγραμμα, Μιχαήλ Μήτρα, που είχε την ιδέα για τη θέσπιση της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης.

14:00-15:00 Στην Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης είναι αφιερωμένο και το πρώτο μέρος της εκπομπής «Άλλος πλανήτης, άλλη αλεπού, άλλο τριαντάφυλλο» με τον Γιώργο Γιανναράκο. Θα μιλήσει ο Βασίλης Βασιλικός, που ως πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO είχε υποστηρίξει την ιδέα του ποιητή Μιχαήλ Μήτρα, που πριν από λίγες μέρες «έφυγε» από τη ζωή, για την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης και τη σύνδεσή της με την εαρινή ισημερία.

17:00-18:00 Στην εκπομπή «Τιμής ένεκεν στην ποίηση», ο Δαυίδ Ναχμίας συνδυάζει για μία ώρα σπάνιες απαγγελίες: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Μάνος Κατράκης, Γιάννης Βαρβέρης (διαβάζει Ρίτσο). Ο Σον Κόνερι διαβάζει την «Ιθάκη» του Καβάφη στα Αγγλικά και πολλοί ακόμα παρελαύνουν ανάμεσα από, λίγα σχόλια και κάποια ποιητικού ενδιαφέροντος ελαφρά τραγούδια, όπως το μοναδικό ελαφρό τραγούδι (μελοποιημένη ποίηση) «Οι μοιραίοι» του Κώστα Βάρναλη από τον Χρήστο Χαιρόπουλο.

20:00-21:00 Αφιέρωμα στην αραβική ποίηση και μουσική, από την εκπομπή «Με αφιέρωση» με την Αφροδίτη Κοσμά. Στους στίχους της αραβικής ποίησης, στίχοι με ευαισθησία, η πολιτική συναντά τον έρωτα, ο ερωτικός πόνος το αίτημα για ελευθερία, η υπαρξιακή αγωνία την καταγγελία. Η ποίησή τους αποτυπώνει το υψηλό επίπεδο της αραβικής ποίησης, παραδοσιακής και ελεύθερης, γραμμένης στην κλασική αραβική ή σε τοπική διάλεκτο – ή και σε άλλη γλώσσα πια, στην αραβική Διασπορά. Οι στίχοι των Αράβων ποιητών συναντούν τις νότες Αράβων μουσικών, τη γόνιμη και πλούσια παράδοση των παραδοσιακών, σύγχρονων τζαζ και ηλεκτρονικών ήχων.

21:10-23:00 Χίλιες και μία νύχτες στην ποίηση και στη μουσική στην εκπομπή «Ο αφηρημένος ταχυδρόμος της EBU» με την Αλεξάνδρα Γιαλίνη.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, θα μεταδοθεί συναυλία με την Εθνική Ορχήστρα Languedoc-Roussillon του Μονπελιέ και τη μέτζο σοπράνο Karine Deshayes υπό τη διεύθυνση του Michael Schonwandt να ερμηνεύουν αποσπάσματα από τον Αλαντίν του Carl Nielsen και τις Σεχραζάντ του Maurice Ravel και του Nikolai Rimsky-Korsakov.

Ανάμεσά τους, ο ηθοποιός Lambert Wilson απαγγέλλει ποιήματα εμπνευσμένα από τη μαγεία της Ανατολής: το «Claire de lune» από τη συλλογή του Β. Ουγκό Τα ανατολίτικα, «Η Αυγή» του Αρθούρου Ρεμπό, τα «Δύο φλάουτα» του Λι Τάι Πο και δύο ποιήματα του Αλμπέρ Σαμέν: «Η αγορά» και ο «Αδιάφορος».

KOSMOS

Αφιέρωμα στον Μπομπ Ντίλαν

Tο Κosmos 93.6 & 107 έχει ετοιμάσει ένα αφιέρωμα στον Μπομπ Ντίλαν.

O πιο επιδραστικός τραγουδοποιός των τελευταίων 60 χρόνων, ένας ποιητής με κιθάρα, ο πρώτος μουσικός που βραβεύτηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, θυμόμαστε τα τραγούδια που πραγματικά άλλαξαν τον κόσμο της μουσικής και της ποίησης σε ελληνική απόδοση των στίχων του μεγάλου τροβαδούρου, που εξέφρασε την «ασυμβίβαστη γενιά».

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ 2019

Στις 22 Μαρτίου 2019 και ώρα 19:30, η Εταιρεία Συγγραφέων και η ΕΡΤ συνεορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (Ακαδημίας 50, είσοδος κι από Σόλωνος) με μια εκδήλωση «Στο φως του Ομήρου».

Θα μιλήσει και θα συντονίσει ο συγγραφέας και ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργης Γιατρομανωλάκης. Αποσπάσματα από τα ομηρικά έπη θα διαβάσουν οι συγγραφείς και μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων, Ζυράννα Ζατέλη και Αχιλλέας Κυριακίδης. Μουσική του Στέφανου Κόκκαλη, γραμμένη ειδικά για την εκδήλωση αυτή, θα ερμηνεύσει ο συνθέτης.

«Ανδρέας Κάλβος. Ποιητής και λόγιος» τιμήθηκε απόψε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ανταπόκριση - φωτορεπορτάζ: Ιωάννης Πορφύριος Καποδίστριας

Απόψε, 19 Μαρτίου 2019, στην μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε αξιόλογη εκδήλωση με τίτλο: «Ανδρέας Κάλβος. Ποιητής και λόγιος». 
     Η εκδήλωση οργανώθηκε από το ΕΚΠΑ, τον Τομέα  Φιλολογίας του Τμήματος Νεοελληνικής Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής, το Μουσείο Μπενάκη και το λογοτεχνικό περιοδικό Νέα Ευθύνη, τελούσε μάλιστα υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου, ο οποίος παρέστη αυτοπροσώπως και χαιρέτισε εμπνευσμένα την ομήγυρη. Εκ μέρους του Μουσείου Μπενάκη, χαιρέτησε την εκδήλωση η κ. Ειρήνη Γερουλάνου, Πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής. 

     Ακολούθως, σύμφωνα με το πρόγραμμα, παρουσιάστηκαν ειδικές περί Κάλβου ομιλίες από τους: Δημήτρη Αρβανιτάκη, Γιάννη Ξούρια, Κωνσταντίνο Μπελέζο, Σπύρο Ν. Παππά, Νάσο Βαγενά, Μιχαήλ Πασχάλη και Ευριπίδη Γαραντούδη. 

     Στο πλαίσιο της βραδιάς παρουσιάστηκε η έκδοση: Ανδρέας Κάλβος. Έργα, Τόμος Β΄. Πεζά κείμενα, εκδ. Μουσείου Μπενάκη, Αθήνα 2018. Σχετικές ομιλίες παρουσίασης έκαναν ο Λίνος Μπενάκης και η Αγγέλα Γιώτη.

ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ ΠΟΙΗΣΗΣ 2019 για την Ημέρα Ποίησης, 21 Μαρτίου

Αγαπητοί φίλοι ΠΟΙΗΤΕΣ,

όπως συνέβη δύο παλαιότερες χρονιές (2012 και 2013), το e-περιοδικό μας διοργανώνει Μαραθώνιο Ποίησης για την Ημέρα των Ποιητών, 21 Μαρτίου 2019.

Προς τούτο, όσοι ποιητές μάς διαβάζουν, μπορούν να στέλνουν από τώρα έως και την 20ή Μαρτίου στις 12 το μεσημέρι, από ένα μέχρι τρία ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΠΑΝΤΩΣ ποιήματά τους, τα οποία θα ετοιμάσουμε και θα δημοσιεύουμε σταδιακά καθ' όλη την ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ 2019, στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ (www.parathemata.com) του ηλεκτρονικού περιοδικού μας ΣΤΟΝ ΙΣΚΙΟ ΤΟΥ ΗΣΚΙΟΥ.

Συμμετοχές στο μέιλ μας: pakapodistrias@gmail.com, με την ένδειξη ως θέμα μέιλ: "ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ 2019".

Κάνοντας κλικ ΕΔΩ, μπορείτε -για παράδειγμα- να μελετήσετε το αρχείο Μαραθωνίου 2012, ενώ για το αρχείο του Μαραθωνίου 2013, κάντε κλικ ΕΔΩ!

Με θερμά και ειλικρινή αισθήματα 

π. Παναγιώτης Καποδίστριας

[Δημιουργία αφίσας: Ιωάννης Πορφύριος Καποδίστριας]

Ωραία στην Αθήνα [539η φωτογραφία ταυτότητας]

Στον Μιχάλη Συριόπουλο το θεατρικό βραβείο «Δημήτρης Χορν»

Ο Μιχάλης Συριόπουλος είναι ο φετινός νικητής του βραβείου «Δημήτρης Χορν» για τις ερμηνείες του σε δύο παραστάσεις της περσινής θεατρικής σεζόν (2017-2018). Συγκεκριμένα, βραβεύτηκε για τον ρόλο του Καντίντ στο «Καντίντ ή Η αισιοδοξία» του Βολταίρου, σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου (Θέατρο Πόρτα) και για τον ρόλο του Κίμωνα στην «Πόλη» της Λούλας Αναγνωστάκη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου (Φεστιβάλ Αθηνών/ Πειραιώς 260).

«Θέλω να αφιερώσω αυτό το βραβείο σε δύο ανθρώπους που μου έμαθαν να είμαι καλοπροαίρετος και να χαμογελάω στα δύσκολα, στους γονείς μου» δήλωσε ο ηθοποιός παραλαμβάνοντας το βραβείο από τον Σταμάτη Φασουλή και πρόσθεσε: «Είναι λίγο περίεργη στιγμή για μένα. Προέρχομαι από μία πολύτεκνη οικογένεια που δεν είχε καμία σχέση με το θέατρο. Πριν από 14 χρόνια, είχα χάσει 36 κιλά για το θέατρο και τριγυρνούσα σε θεατρικές κριτικές επιτροπές με το τραγούδι του Χορν "Πες μου μια λέξη" και με απέρριπταν. Μέχρι και σε τζαζ εκτέλεση το είχα ερμηνεύσει. Απόψε βρίσκομαι εδώ σε μία άλλη πόλη, στην Αθήνα, και η μισή μου ζωή βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην πλατεία αυτού του θεάτρου: η οικογένεια μου, οι φίλοι μου, η δασκάλα μου... Θέλω να ευχαριστήσω μέσα από την καρδιά μου τους σκηνοθέτες μου για τους ρόλους που μου πρόσφεραν, αλλά κυρίως τον Θωμά Μοσχόπουλο γιατί μ' έκανε να ρισκάρω και να κατέβω από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα φορτωμένος με τα πράγματα μου, τον σκύλο μου και 20 ευρώ στην τσέπη και τον Γιάννη Μόσχο γιατί μ' έκανε να κοιτάξω από τον καθρέφτη της ψυχής μου. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συναδέλφους μου γιατί το θέατρο είναι ομαδικό σπορ».

Το επαμειβόμενο βραβείο «Δημήτρης Χορν», είναι ο χρυσός σταυρός που φορούσε ο ηθοποιός, ο οποίος περνάει κάθε χρόνο από τον έναν βραβευμένο στον άλλο, συνοδευόμενος από περγαμηνή. Το θεσμοθέτησε ο Σταμάτης Φασουλής και το χρηματοδοτεί ο Γιάννης Χορν. Μέλη της επιτροπής είναι ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο Σταμάτης Φασουλής, η Ξένια Καλογεροπούλου, η Λυδία Κονιόρδου και η δημοσιογράφος Αντιγόνη Καράλη.

Την εκδήλωση της απονομής που πραγματοποιήθηκε στο θέατρο Χορν, άνοιξε ο Σταμάτης Φασουλής. «Όταν θεσπίσαμε αυτό το βραβείο πριν από 19 χρόνια ήμασταν κάποιοι άλλοι άνθρωποι και ζούσαμε σε μία άλλη χώρα. Χαίρομαι που δώσαμε 18 βραβεία σε 18 πρωταγωνιστές οι οποίοι έκαναν μία ζηλευτή καριέρα, και γι' αυτό ως μέλη της επιτροπής που αποφασίζει για το βραβείο μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι. Ωστόσο επειδή όλα αλλάζουν, εμείς δεν μπορούμε να παραμείνουμε ίδιοι. Γι' αυτό και την επόμενη χρονιά που θα συμπληρωθούν είκοσι χρόνια από τη θέσπιση του βραβείου Χορν θα παραδώσουμε τα σκήπτρα σε μία νέα επιτροπή, σ' ένα σχήμα πιο νεανικό» ανέφερε ο Σταμάτης Φασουλής και είπε χαριτολογώντας πως «δεν είναι ωραίο για νέους ανθρώπους να αποφασίζουν υπερήλικες».

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Η Επανάσταση του 1821 στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων

Το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, διευρύνοντας τον κύκλο των εκπαιδευτικών του προγραμμάτων, οργανώνει για μια ακόμα χρονιά, τον φετινό Μάρτιο εκπαιδευτικές ξεναγήσεις για τα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. 

Επίσης θα πραγματοποιηθεί εκ νέου η ψηφιακή έκθεση-αφιέρωμα με καθημερινές δημοσιεύσεις εκθεμάτων του μουσείου (21-25/3/2019) που σχετίζονται με τον αγώνα του 1821, σε όλες τις Ψηφιακές του Πλατφόρμες και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, με θέμα: «Η Ελληνική Επανάσταση στο Μουσείο Σολωμού & Επιφανών Ζακυνθίων», στο πλαίσιο και των εορτασμών της Διακοσιετηρίδας από την έναρξη της Επανάστασης (1821-2021).

Καλούνται τα ενδιαφερόμενα σχολεία να προγραμματίσουν τις επισκέψεις τους στο τηλέφωνο 26950-48982. (Υπεύθυνη κ. Κατερίνα Δεμέτη).

Διευθύνσεις ψηφιακής έκθεσης:

Ιστοσελίδα: http://zakynthos-museumsolomos.gr/

Facebook: https://www.facebook.com/museumsolomos/

Instagram: https://www.instagram.com/museumsolomos/

#EpanastasiMuseumSolomos

Ατενίζοντας τον Ινδικό Ωκεανό στη Μοζαμβίκη | Indian Ocean, Mozambique {4}

Ταξίδεψε και φωτο-αποτύπωσε ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Ατενίζοντας τον Ινδικό Ωκεανό στη Μοζαμβίκη | Indian Ocean, Mozambique {3}

Ταξίδεψε και φωτο-αποτύπωσε ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος ομιλεί περί Ποιήσεως | Titos Patrikios: Poetry in the modern world [video]

Προτεινόμενος ο Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης, ως σπαρακτικός Ορφέας, για το Βραβείο Θεάτρου "Δημήτρης Χορν"

Όπως, σε προηγούμενο δημοσίευμά μας ανακοινώθηκε, στην τριάδα των προτεινόμενων νέων ηθοποιών για το βραβείο Θεάτρου ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΡΝ περιλαμβάνεται ο Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης, για την ενδιαφέρουσα απόδοση του ρόλου του Ορφέα στο έργο «Ορφέας κι Ευρυδίκη», σε σκηνοθεσία - σύνθεση κειμένου του Δημήτρη Μπογδάνου (Θέατρο του Νέου Κόσμου).

Το πολυπεριοδικό μας προκρίνει (καθόσον ως κοινό μπορούμε να το κάνουμε) την υποψηφιότητα Παπαδοκωνσταντάκη, δημοσιοποιώντας και χαρακτηριστικές φωτο-αποτυπώσεις από την εν λόγω παράσταση, την οποία παρακολούθησε συνεργάτης μας.

[Φωτογραφίες: Ιωάννης Πορφύριος Καποδίστριας] 

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Το πιο απαρηγόρητο love story όλων των αιώνων ζωντανεύει σε μια σπαρακτική ποιητική αφήγηση για την ατόφια, οικουμενική, διαμπερή αγάπη που κάθε εμβληματικό ή καθημερινό ερωτευμένο ζευγάρι πεθαίνει να ζήσει.

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Μπογδάνος ανα-παριστά έναν άλλο “Άλλο Κόσμο” που διατηρεί με καθαρότητα και ευαισθησία το παραμυθένιο και συγκινησιακό φορτίο του μύθου των διαχρονικών εραστών, αλλά ταυτόχρονα στέκει ωμά στο σήμερα λες και η Ιστορία ξανασυνέβη προχθές, σε λίγο, τώρα ή αύριο. Η βία και το απροσδόκητο επανεξετάζονται μέσω μίας διάφανης, λιτής, απογυμνωμένης οπτικής, άλλοτε τρυφερής κι άλλοτε άγριας και θνητής, παρασέρνοντας τον θεατή στο θεοσκοτεινό ταξίδι του ανυπόμονου αοιδού που με την Αγάπη του κερδίζει για λίγο τον Άδη και με τον “Άδη” του χάνει για πάντα την Αγάπη.

Όλα τα σύμβολα, οι οιωνοί και οι πυξίδες υποδεικνύουν ξανά και ξανά την ίδια στιγμή, την ίδια στιγμή, την ίδια στιγμή, εκείνο το αγύριστο νανοδευτερόλεπτο όπου οι μοίρες κάνουν οριστικά στροφή, γκρεμίζοντας την ελπίδα για κάθε Ορφέα και κάθε Ευρυδίκη που αρνούνται να πειθαρχήσουν στο σκοτάδι.

Ποιος είπε πως δεύτερη ζωή δεν έχει; Έχει αν το θέλεις πολύ. Αν όμως δεν χειριστείς με σεβασμό τη δεύτερη ζωή στον Έρωτα, παραμονεύει και δεύτερος θάνατος. Κι αν ο Έρωτας στέκει μόνο έτσι, μόνο “μέχρι θανάτου”; Αντέχεις να τον ξαναζήσεις;

Οι υποψήφιοι για το θεατρικό Βραβείο «Δημήτρης Χορν»

Για δέκατη ένατη χρονιά φέτος θ' απονεμηθεί το βραβείο «Δημήτρης Χορν», σε ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 18 Μαρτίου (στις 20.00) στο θέατρο «Δημήτρης Χορν» (Αμερικής 10).

Το επαμειβόμενο Βραβείο «Δημήτρης Χορν» είναι ο σταυρός που φορούσε ο ηθοποιός, ο οποίος περνάει κάθε χρόνο από τον έναν βραβευμένο στον άλλο, συνοδευόμενος από περγαμηνή.

Το βραβείο είναι ετήσιο και απονέμεται για την καλύτερη ερμηνεία νέου άντρα ηθοποιού κατά την περασμένη θεατρική περίοδο. Το θεσμοθέτησε ο Σταμάτης Φασουλής και το χρηματοδοτεί ο Γιάννης Χορν.

Οι τέσσερις υποψήφιοι για το «Βραβείο Δημήτρης Χορν» για τη σεζόν 2017-2018 είναι οι ακόλουθοι:

- Θάνος Λέκκας για τον ρόλο του Νάνκι-Που στην όπερα «Ο Μικάδος» των Ουίλιαμ Σβενκ Γκίλμπερτ και Άρθουρ Σάλλιβαν, σε σκηνοθεσία Ακύλλα Καραζήση (Εθνική Λυρική Σκηνή /Εναλλακτική Σκηνή).

-Μιχάλης Πανάδης για τον ρόλο του Έντουαρντ στον «Φεγγίτη» του Ντέιβιντ Χέαρ, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη (Εμπορικόν).

-Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης για τον ρόλο του Ορφέα στο «Ορφέας κι Ευρυδίκη» σε σκηνοθεσία - σύνθεση κειμένου του Δημήτρη Μπογδάνου (Θέατρο του Νέου Κόσμου).

-Μιχάλης Συριόπουλος για τον ρόλο του Καντίντ στο «Καντίντ ή η αισιοδοξία» του Βολταίρου, σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου (Πόρτα) και για τον ρόλο του Κίμωνα στην «Πόλη» της Λούλας Αναγνωστάκη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου (Φεστιβάλ Αθηνών/ Πειραιώς 260).

Την εκδήλωση θα ανοίξει ο Σταμάτης Φασουλής. Στον θεσμό του βραβείου θα αναφερθεί ο πρόεδρος της επιτροπής, Κώστας Γεωργουσόπουλος (μέλη της επιτροπής είναι ο Σταμάτης Φασουλής, η Ξένια Καλογεροπούλου, η Λυδία Κονιόρδου και η δημοσιογράφος Αντιγόνη Καράλη). H Ανδριάννα Μπάμπαλη θα ερμηνεύσει τραγούδια του Δημήτρη Χορν.

Ο περσινός νικητής του «Βραβείου Δημήτρης Χορν», Γιάννης Νιάρρος, θα παραδώσει τον χρυσό σταυρό του Δημήτρη Χορν που είχε λάβει κατά την περσινή βράβευσή του στον φετινό βραβευθέντα.

Τη συνολικότερη οργάνωση έχουν επιμεληθεί ο Σταμάτης Φασουλής και ο Θεοδόσης Ισαακίδης. Τη βραδιά επιμελείται σκηνοθετικά ο Γιώργος Λύρας. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

«Αντώνιος Βραχλιώτης: Ένας λανθάνων Προσολωμικός». Ομιλία στην Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών

Ομιλία του κ. Νάσου Βαγενά, ποιητή, ομότιμου Καθηγητή της Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα «ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΒΡΑΧΛΙΩΤΗΣ: Ένας λανθάνων Προσολωμικός» θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 20 Μαρτίου 2019 και ώρα 20.00 στο Μουσείο Σολωμού, Μουράγια. Η είσοδος είναι ελεύθερη. 

Ο Νάσος Βαγενάς γεννήθηκε στη Δράμα το 1945, και το 1960 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για τις σπουδές του. Σπούδασε φιλολογία στα Πανεπιστήμια Αθηνών (1963-1968), Ρώμης (1970-1972), Έσσεξ (1972-1973) και Καίμπριτζ, όπου (1974-1978) εκπόνησε διδακτορική διατριβή με θέμα την ποίηση και την ποιητική του Γιώργου Σεφέρη. Από το 1980 ως το 1991 διετέλεσε καθηγητής της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, και από το 1992 διετέλεσε καθηγητής της Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εκτός από τα ποιητικά βιβλία του, ο Νάσος Βαγενάς έχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία μελετών και δοκιμίων πάνω σε θέματα της λογοτεχνίας και της λογοτεχνικής κριτικής, που τον έχουν αναδείξει ως έναν από τους σημαντικότερους σήμερα Έλληνες κριτικούς. 

Το Ίδρυμα Ωνάση δημοσιεύει την ψηφιακή συλλογή του Αρχείου Καβάφη

Είχατε ποτέ φανταστεί ότι θα μπορούσατε να βρείτε στο διαδίκτυο χειρόγραφα, φωτογραφίες, κείμενα ημερολογιακού χαρακτήρα και προσωπικά αντικείμενα του Κ. Π. Καβάφη;

Το Ίδρυμα Ωνάση ψηφιοποίησε περισσότερα από 2.000 αρχειακά τεκμήρια, που είναι πλέον διαθέσιμα σε όλους στην ψηφιακή συλλογή του αρχείου Καβάφη και σύντομα θα εγκαινιάσει έναν χώρο στο κέντρο της Αθήνας, που θα φιλοξενεί τη βιβλιοθήκη του Αλεξανδρινού ποιητή, δημιουργώντας ένα οικιστικό τρίγωνο πολιτισμού και παιδείας στο κέντρο της Αθήνας, που θα περιλαμβάνει το Αρχείο Καβάφη, την Ωνάσειο Βιβλιοθήκη αλλά και το κτίριο του Onassis AiR.

Το αρχείο Καβάφη περιήλθε στη διαχείριση του Ιδρύματος Ωνάση στα τέλη του 2012, εξασφαλίζοντας την παραμονή του στην Ελλάδα και αποφεύγοντας ενδεχόμενο κατακερματισμό του. Σκοπός του αρχείου Καβάφη είναι η προστασία του αρχειακού υλικού που συνδέεται με τον κορυφαίο ποιητή, ενώ στόχος ήταν και παραμένει η ελεύθερη πρόσβασή του σε κοινό και ερευνητές, καθώς και η διάδοση του διεθνούς χαρακτήρα της ποίησης του Αλεξανδρινού ποιητή, ύστερα από την ψηφιοποίηση και εκ νέου τεκμηρίωσή του, στα ελληνικά και στα αγγλικά.

Ο K. Π. Καβάφης, παράλληλα με την έντυπη κυκλοφορία των ποιημάτων του σε τεύχη, συνήθιζε να προσφέρει σε φίλους χειρόγραφα αντίγραφα. Η καλλιγραφική κληρονομιά της γραφής του είναι μοναδική για τα ελληνικά γράμματα, καθώς μέσω αυτής διασώζεται η φθίνουσα διδασκαλία της καλλιγραφίας. Ο σχεδιασμός της γραμματοσειράς του Κ. Π. Καβάφη είναι βασισμένος στο Τετράδιο Σεγκόπουλου. Τον σχεδιασμό ανέλαβε η Ελληνική Ψηφιακή Τυποθήκη και οι γραφίστες Γιάννης Καρλόπουλος και Βασίλης Γεωργίου (www.fonts.gr).

Στην παρουσίαση της νέας ημέρας του αρχείου Καβάφη, μιας νέας ημέρας για τα ελληνικά γράμματα και όχι μόνο, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου, έκανε λόγο για τη νέα εποχή του αρχείου, που εκτός από την ελεύθερη πρόσβαση σε όλους, μας επιφυλάσσει άλλη μια έκπληξη: «Το Ίδρυμα Ωνάση, θα προχωρήσει σύντομα στη νέα στέγαση του αρχείου σε ένα περιβάλλον που πληροί όλες τις προϋποθέσεις, σε έναν χώρο στο κέντρο της Αθήνας που έχει προκύψει μετά από συγκεκριμένη μελέτη και εκεί θα φιλοξενηθεί η βιβλιοθήκη του ποιητή, τα χειρόγραφα των καβαφικών ποιημάτων, οι έντυπες αυτοσχέδιες εκδόσεις, τα πεζά λογοτεχνικά κείμενα, τα άρθρα, οι μελέτες και οι σημειώσεις του ποιητή, καθώς και το προσωπικό αρχείο του Κ. Π. Καβάφη με πλούσια αλληλογραφία, κείμενα και φωτογραφίες.

Επενδύουμε εδώ και καιρό υλικούς και πνευματικούς πόρους για την παρουσίαση και ανάδειξη του ίδιου του αρχείου σε ένα χώρο πολιτισμού και παιδείας στον οποίο όλοι θα έχουν πρόσβαση δωρεάν. Και με την κατασκευή του, θα δημιουργηθεί υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Ωνάση, ένα οικιστικό τρίγωνο πολιτισμού και παιδείας στο κέντρο της Αθήνας που θα περιλαμβάνει το Αρχείο Καβάφη, δίπλα στην Ωνάσειο Βιβλιοθήκη, γνωστή για το πολιτιστικό της απόθεμα με την βιβλιοθήκη παλαιτύπων, την περιηγητική βιβλιοθήκη, τα έργα τέχνης μεγάλων καλλιτεχνών αλλά και το κτίριο του Onassis AiR, του προγράμματος φιλοξενίας που απευθύνεται σε διεθνείς καλλιτέχνες. Πρόκειται για μια επένδυση που δεν αφορά μόνο το παρελθόν και το παρόν αλλά και το μέλλον στην πολιτιστική εξέλιξη της Αθήνας. Η κατασκευή ενός κτιρίου που η πόλη είχε ανάγκη θα προσθέσει άλλον ένα διεθνή πόλο πολιτισμικής κληρονομιάς, στη διάθεση του κατοίκου, του μελετητή, του επισκέπτη».

Η εκτελεστική διευθύντρια & διευθύντρια παιδείας του Ιδρύματος Ωνάση, Έφη Τσιότσιου, μίλησε για τη συγκίνηση και τη χαρά που προκαλεί η ανοιχτότητα σε όλους του αρχείου «ενός κορυφαίου ποιητή, η αξία του οποίου ξεπερνάει την ελληνική διάσταση. Ενός ποιητή, η φωνή του οποίου έχει καταγωγή και μνήμες, αλλά ο αντίλαλός της παγκόσμια εμβέλεια». Έκανε αναφορά στην εννεαμελή επιτροπή, που εγγυάται την επιστημονική αρτιότητα και τον στρατηγικό σχεδιασμό των δράσεων του αρχείου, καθώς απαρτίζεται από Έλληνες και ξένους πανεπιστημιακούς διεθνούς φήμης, ειδικευμένους στους τομείς της Φιλολογίας, της Νομικής, της Αρχειονομίας, των Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών και των Πληροφοριακών Συστημάτων, αλλά και στη θεσμοθέτηση της συνεργασίας με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, ώστε να υπάρχει μια ολιστική προσέγγιση της συντήρησης δημιουργώντας ένα νέο προϊόν πνευματικής εργασίας.

Στη συνέχεια, η κ. Τσιότσιου μίλησε για την ένταξη του καβαφικού έργου στη μεγάλη οικογένεια των εκπαιδευτικών δράσεων του Ιδρύματος Ωνάση (υποτροφίες καβαφικών σπουδών προς έλληνες και αλλοδαπούς, εκπαιδευτικά προγράμματα με ήδη 54 σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από όλη τη χώρα, προγράμματα για το ευρύ κοινό, συνεργασία με πανεπιστήμια, σεμινάρια και το Διεθνές θερινό Σχολείο Καβάφη). «Στο Ίδρυμα Ωνάση ανακαλύπτουμε κι εμείς το διαρκές μυστήριο του Κωνσταντίνου Καβάφη, με τους όρους που ο ίδιος έθεσε για την ποίησή του. "Απ' όσα έκαμα κι απ' όσα είπα να μη ζητήσουνε να βρουν ποιος ήμουν. Οι πιο απαρατήρητές μου πράξεις και τα γραψίματά μου τα πιο σκεπασμένα - από εκεί μονάχα θα με νοιώσουν"» σημείωσε.

Ο Πρόδρομος Τσιαβός, υπεύθυνος ψηφιακής πολιτικής & ανάπτυξης του Ιδρύματος Ωνάση, ανέφερε ότι με το άνοιγμα του αρχείου Καβάφη πραγματοποιείται μια ουσιαστική συνεισφορά στα ψηφιακά και πολιτιστικά κοινά (commons): «Με τις άδειες Creative Commons, o οποιοσδήποτε μπορεί να μεταφορτώσει (δλδ να κατεβάσει), να διανείμει, να αντιγράψει, και να διαθέσει το τεκμήριο στο κοινό. Αντίστοιχα, να το τροποποιήσει, να το βελτιώσει ή να το προσθέσει σε άλλη καλλιτεχνική σύνθεση, κάνοντας πάντα αναφορά στον αδειοδότη (δικαιούχο) και τον δημιουργό και διαθέτοντάς το τεκμήριο με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις. Εφόσον τηρούνται αυτές οι προϋποθέσεις, η αξία του αρχείου αυξάνει και δεν απομειώνεται από την αναπαραγωγή και την διάδοση των τεκμηρίων».

H Αμαλία Παππά, αρχειονόμος, αναπληρώτρια διευθύντρια των Γενικών Αρχείων του Κράτους, (προϊσταμένη του τμήματος βιβλιοθήκης & αναγνωστηρίου των ΓΑΚ), μίλησε για την αρχειονομική προσέγγιση του υλικού του αρχείου Καβάφη που «αποτελεί μοναδική περίπτωση λογοτεχνικού αρχείου ως προς την πληρότητά του. 'Αλλωστε, ο ίδιος ο ποιητής φρόντιζε συστηματικά να συγκεντρώνει και να αρχειοθετεί το έργο του, παραδίδοντας ένα σύνολο χωρίς μεγάλες φυσικές διασπάσεις και ανακολουθίες». Εξήγησε τη μεθοδολογία ταξινόμησης των τεκμηρίων και τη δημιουργία νέου ευρετηρίου και υπογράμμισε πως «η επεξεργασία του αρχειακού υλικού υλοποιήθηκε με τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται στο περιβάλλον ενός ηλεκτρονικού αναγνωστηρίου».

«Η ψηφιακή αναπαραγωγή των τεκμηρίων που υλοποιήθηκε, αφενός εγγυάται την ασφάλεια των πρωτοτύπων και αφετέρου εξασφαλίζει τη μακροχρόνια διατήρησή τους. Η σύνδεση των ψηφιακών αναπαραγωγών των τεκμηρίων με τις αρχειακές περιγραφές τους, αποδίδει ένα ολοκληρωμένο σύνολο, ένα εργαλείο φιλικό προς τον χρήστη, το οποίο θα τον καθοδηγεί, θεωρούμε με επάρκεια, στις πληροφορίες που αναζητά» τόνισε.

Ο Τάκης Καγιαλής, Καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας, πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και μέλος της επιστημονικής επιτροπής του αρχείου Καβάφη ανέφερε: «Σήμερα, το Ίδρυμα Ωνάση προσφέρει αυτήν την πολύτιμη ύλη, το πλούσιο και γόνιμο υπέδαφος του καβαφικού έργου, άρτια ψηφιοποιημένο, ταξινομημένο και σχολιασμένο, σε κάθε ερευνητή, σε κάθε δάσκαλο και μαθητή, αλλά και σε κάθε πολίτη, στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο. Όσοι είχαμε το προνόμιο να συμβάλουμε στο έργο της τεκμηρίωσης του Αρχείου Καβάφη αισθανόμαστε τη στιγμή αυτή υπερήφανοι. Η γενναία απόφαση του Ιδρύματος Ωνάση να προσφέρει το Αρχείο σε ανοιχτή και γενική χρήση θα αυξήσει ακόμη περισσότερο το κοινό του ποιητή, θα απελευθερώσει νέες, ευφάνταστες και δημιουργικές αναγνώσεις και ακόμη θα συμβάλει δραστικά στην ανανέωση και στην εμβάθυνση της έρευνας του καβαφικού έργου. Με την έναρξη της διαδικτυακής του λειτουργίας και βάσει της δίγλωσσης επεξεργασίας του, το αρχείο Καβάφη βγαίνει από τα όρια της ελληνικής φιλολογικής κοινότητας και εντάσσεται στο πεδίο της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς, δίπλα στα ψηφιακά αρχεία του William Blake, της Emily Dickinson, του Walt Whitman και άλλων σπουδαίων δημιουργών».

Ο Διομήδης Σπινέλλης, καθηγητής στο τμήμα διοικητικής επιστήμης και τεχνολογίας, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών μίλησε για τα επόμενα τεχνικά αλλά πολύ σημαντικά βήματα υλοποίησης σε σχέση με την ψηφιακή συλλογή του Αρχείου Καβάφη που θα μπορούσαν να διασφαλίσουν τη μακροχρόνια διατήρηση και διαλειτουργικότητά της, μέσα από παραδείγματα άλλων μεγάλων αποθετηρίων, όπως η Wikipedia, που έχουν πάντα σκοπό τον διαμοιρασμό της γνώσης.

Το Αρχείο Καβάφη και το όραμα του Ιδρύματος Ωνάση

Ανάμεσα στα αρχειακά τεκμήρια συγκαταλέγονται χειρόγραφα καβαφικών ποιημάτων καθώς και έντυπες αυτοσχέδιες εκδόσεις, αλλά και πεζά λογοτεχνικά κείμενα, άρθρα και μελέτες του ποιητή. Εντοπίζονται επίσης μεταφράσεις ποιημάτων καθώς και σημειώσεις λογοτεχνικού και προσωπικού χαρακτήρα, όπως και το προσωπικό αρχείο του ποιητή, το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, πλούσια αλληλογραφία, κείμενα ημερολογιακού χαρακτήρα και φωτογραφίες.

Ξεχωριστή ενότητα αποτελεί το αρχείο Αλέκου και Ρίκας Σεγκοπούλου, στο οποίο περιλαμβάνεται υλικό σχετικό με τον ποιητή, καθώς και το αρχείο της «Αλεξανδρινής Τέχνης», του περιοδικού που διηύθυνε ο Α. Γ. Συμεωνίδης και η Ρίκα Σεγκοπούλου, με την συχνή καθοδήγηση του Κ. Π. Καβάφη.

Το όραμα του Ιδρύματος Ωνάση για το αρχείο Καβάφη, το οποίο αποκτήθηκε το 2012, ταυτίζεται με την ελεύθερη πρόσβαση σε αυτό και την ενίσχυση της αρχειακής εκπαίδευσης. Στην κατεύθυνση αυτή εντάσσεται ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μιας ανοιχτής σε όλους ψηφιακής συλλογής.

Η ψηφιακή αναπαραγωγή του πρωτότυπου αρχειακού υλικού ολοκληρώθηκε το 2017 (11.086 λήψεις). Την ίδια χρονιά ψηφιοποιήθηκαν και τα 158 μικροφίλμ τα οποία απεικονίζουν τη φωτογράφιση του αρχείου, που πραγματοποιήθηκε το 1963 από τον μεγάλο νεοελληνιστή Γ. Π. Σαββίδη (4.741 λήψεις). Η πολιτική που ακολουθείται επιτρέπει την πλήρη ανοιχτή πρόσβαση και διάθεση για το σύνολο του ψηφιοποιημένου υλικού, σύμφωνα με διεθνώς προσδιορισμένους όρους. Η πλήρης περιγραφή και τεκμηρίωση του αρχειακού υλικού επιτρέπει την καλύτερη δυνατή πλοήγηση στο ψηφιοποιημένο αρχείο καθώς και την αξιοποίησή του μέσω των νέων τεχνολογιών.

**Ανακαλύψτε στην ψηφιακή συλλογή του αρχείου Καβάφη χειρόγραφα καβαφικών ποιημάτων, πεζά λογοτεχνικά κείμενα, μελέτες, σημειώσεις του ποιητή, καθώς και το προσωπικό αρχείο του Κ. Π. Καβάφη με πλούσια αλληλογραφία, κείμενα και φωτογραφίες στο cavafy.onassis.org.