Μια κριτική επιστολή του Π. Β. Πάσχου για τις "Καμένες Πεταλούδες"

[Είχα την τιμή να λάβω χθες μιαν επιστολή - θησαυρό κι ένα ποίημα - δώρο! Προέρχεται από τον πολυσέβαστο δάσκαλό μου, σήμερα Ομότιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ελλογιμώτατο κ. Π. Β. Πάσχο, τον και σημαντικό νεοέλληνα Ποιητή. 

Ο χειμαρρώδης λόγος την κριτικής επιστολής Π. Β. Π. αφορά στην πρόσφατη σύναξη όλων των ποιητικών συλλογών τού γράφοντος, υπό τα στοιχεία: Παναγιώτη Καποδίστρια, "Καμένες Πεταλούδες. Ποιήματα 1979-2009", εκδ. επί-γνωση Αντ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2010, σ. 464.

Το ποίημα Π. Β. Π., που συνοδεύει την κριτική, είναι νέο - αφιερωμένο στην ταπεινότητά μου, με χαρακτήρα  παραινετικό προς τον μαθητή του και θα δημοσιευθεί εδώ προσεχώς!

Τον ευχαριστώ ολόθερμα για την ανεπιτήδευτη αγάπη και την καλή διάθεσή του, να σκύψει πάνω από τους στίχους μου με τόση αγάπη και (προσ)εύχομαι να έχει πάντοτε ψυχοσωματική ολοκληρία, ώστε να μάς διδάσκει με το ήθος και την αγάπη του και την πατερική γραφίδα του!

π. Π. Κ.]

Πολϋαγαπητέ μου π. Παναγιώτη, Χριστός Ανέστη!

Πάει λίγος καιρός που έλαβα το έξοχο βιβλίο σου με τις «Καμένες Πεταλούδες».

[………]

Σε λογάριαζα πάντοτε συμπορευόμενο με το Ρωμανό Μελωδό και το Σολωμό, τον Ελύτη και τον Κάλβο. Ο διακαμός του αγίου Ανδρέου Κρήτης φανερώνεται, αλλά ενεδρεύει και ο Ερμής ο Τρισμέγιστος, οπού γνώρισα κάποτε στα Παρίσια. Παντού υποφώσκουν εικόνες από τις Άγιες Γραφές, με φανέρωση και τόλμη σχεδόν ακαριαία. Παρελαύνουν και πολλά ονόματα, κατά περίσταση (Δομέτιος, Ιω. Ευχαΐτων, Ισίδωρος Πηλουσιώτης, Ησίοδος, Μάξιμος Ομολογητής, Συναξάρι του αγίου Συμεών του δια Χριστόν σαλού, Πλίνιος, αββάς Σισώης, Φραγκίσκος Σκούφος, Κοσμάς ο Μελωδός κ.ά.), που έρχονται σε ανάγλυφες, οριζόντιες ή κάθετες εικόνες, για να φωτίσουν την αλήθεια που ο ποιητής άγρυπνα προσπαθεί και παλεύει να προσεγγίσει. Ο λόγος απροσμάχητος έστω και λυγμικός. Οι λέξεις παλιές με νέο χρώμα και ήχο, «σκήτες αθώων πουλιών». Διαβάζεις το αλφάβητο των βράχων.

Συχνά βλέπω φυσική ροή ή απόπειρα για εικονισμό και μάχη ακροστιχίδων, παρηχήσεων, ακόμη και σε δεκαπεντασύλλαβους. Άλλοτε χρησιμοποιείς ιδιωματικές λέξεις και σπάνιους τύπους, λες και μπουκάρει αίφνης παλίμψηστη ποίηση και μάλιστα ιεροκρυφίως. Ο συμβολισμός σου ενίοτε άκρατος και η ελλειπτικότης -παρόλον το ηλιομανέστατον- σπέρνει δυσκολίες και αγκάθια για τον αναγνώστη. Φτάνω κι εγώ να χαϊδεύω φιλήδονα θραύσματα στίχων, όπως έκαμα και στο Φίλο μου το Νίκο Καρούζο. Ανασαίνω σα νά 'μαι στα βουνά με τα ώ,ω, ά,α, έ,ε! Σε βλέπω με την ποιητική σου χρονογραφία να σχολιάζεις σχετλιαστικά («ούτε πια να πεθάνουμε δεν βρίσκουμε ησυχία»!), αλλά με τέχνη ειρηνόχυτη νικάς και υπερβαίνεις τα κατά κόσμον. Φέρνεις συχνά στο νου μου σελίδες «Γεροντικού», αλλά μ’ ένα σφρίγος και μια αιγλήεσσα στιλπνότητα των λέξεων που γοητεύουν.

Οι παρηχήσεις σου είναι αβίαστες και θυμίζουν και των δημοτικών τραγουδιών: «ξέρες λοιπόν πολύξερες / και νά 'ξερες τι ξέρω» (σ. 234), «λέω για τον λέοντα / κλαίω για τον Κρέοντα» (σ. 335), όπως συναντώνται συχνά και στον Ακάθιστο ύμνο, δηλ.ομοιοκαταληξίες, συνηχήσεις κλπ. Μιλάς μια «διάλεκτο ευρύχωρη / λέξεις ελέους» όπου έχουμε μια μεταθεολογία των προσευχών (σ. 337). «Το μέγα σου το πέταγμα κανείς δεν θα το μάθει», όπως θα λέγανε και οι μεγάλοι Μυστικοί μας.

Βλέπω μερικά ξενόγλωσσα «ρήματα» που θα τα προτιμούσα και σε μετάφραση – σε υποσημείωση, ή σε σημειώσεις στο τέλος. Χαίρομαι πολύ με τους έξοχους σατιρικούς στίχους σου, όπως το τελευταίο στα χοϊκά χαϊκού: «ο τελευταίος / να μην κλείσει την πόρτα / έπεται λαός» (σ. 416). Όμως, ο βαθύς λόγος έρχεται αμέσως να μάς συνεφέρει: «Σπρώξε τις λέξεις ώς το γκρεμό τους / και να, το Ποίημα» (σ. 418). Και πιο κάτω στην Δ΄ Στάση των Χαιρετισμών (σ. 439): «Προσδοκώ τις λέξεις μου / εκ του μη όντος / να τις κάμω ποίημα / αθανατίζοντάς τες»!

Αββά μου, αθανατίζεις τις λέξεις και τραβάς προς την αθανασία και τον αναγνώστη σου. Και βοηθάς και μένα, τον άλλοτε δάσκαλό σου, να κάνω μερικά βήματα στη νέα ποίηση που διακονείς βαθιά και ειλικρινέστατα.

Ασπάζομαι το χέρι σου που έγραψε που ευλογεί.

Έρρωσο κατ’ άμφω, πανοικεί, τη χάριτι και δυνάμει του Αναστάντος!

Με τιμή και αγάπη,

κεγχριαίος πβπάσχος

-: Πεντέλη, ,βια΄μαΐου ι΄ :-

Ένα γράμμα για τις "Καμένες Πεταλούδες"

[Μετά χαράς δημοσιεύουμε μιαν επιστολή, την οποία σήμερα λάβαμε. Προέρχεται από την αγαπητική διάθεση του Φίλου ποιητή Διονύση Σέρρα. Τον ευχαριστούμε για την καλότητα των συναισθημάτων!

π. Π.Κ.]

Ζάκυνθος, 28.7.2010

Αγαπητέ π. Παναγιώτη,

Διατρέχοντας με άκαυτη χαρά και συγκίνηση τις αισθητές και νοητές / συμβολικές σου «Καμένες Πεταλούδες», δέξου απλά και ειλικρινά τα θερμά μου συγχαρητήρια για την εξαίρετη συγκεντρωτική έκδοση της ποιητικής σου δημιουργίας, στο συμπλήρωμα της γόνιμης και σταθερά ποιοτικής 30χρονης πορείας σου. Δέξου, επίσης, και τα εγκάρδια ευχαριστήριά μου γι’ αυτό το προσωπικό μα και πολυφωνικό – πολυσύνθετο πόνημα και δώρημά σου, απ’ όπου ο ικανός και ευαίσθητος αναγνώστης, όπως και κάθε φίλος της ουσιαστικής και ηδύσημης Ποίησης, βγαίνει πλουσιότερος και καλύτερος, χαίροντας και αποκομίζοντας πολλά και επωφελή από τον αυθεντικό και ανθεκτικό «κόσμο» της σκέψης σου, της ψυχής σου και του από τα πρώτα κιόλας βήματά σου ώριμου και αναγνωρίσιμου (αισθητικά, υφολογικά, γλωσσικά, θεματικά…) Λόγου σου.

Ο άψογος στη μορφή και, βέβαια, στο περιεχόμενο πολυσέλιδος τόμος, χάρη στο δικό σου εκφραστικό «παρών» και χάρη στη θετική συμβολή όλων όσοι συνέβαλαν φιλοπνευματικά, σεβαστικά και αγαπητικά σ’ αυτό το καλαίσθητο και άρτιο αποτέλεσμα (Αντ. Σταμούλης, Δημ. Γ. Μαγριπλής, Αγγελική Κοκονάκη…), αποτελεί ξεχωριστή  τ ι μ ή  και για σένα, πρωταρχικά, αλλά και για τη σύγχρονη (πολυδοκιμαζόμενη) Ζάκυνθο, καθώς και για την όλη νεότερη Ποίησή μας, όπου όμως και πολλά αντιποιητικά, κοινότοπα και ασήμαντα και ανούσια συναντάμε.

Έργο και μαρτυρία ζωής, η συγκομιδή σου αυτή αποπνέει, εξελικτικά και ανοδικά, ουσία και ευρηματικότητα, ομορφιά και συγκίνηση, λυρισμό και στοχαστικότητα συνεχή, αυτογνωσία και ανθρωπογνωσία βαθιά, πλούτο έμπνευσης και γλώσσας ευφορία, αναδεικνύοντάς σε, δίκαια και συνολικά, σ’ έναν αληθινό και πιστό λειτουργό της Γνώσης και της Γραφής και σ’ ένα παραγωγικό και «μέγα χορηγό» δωρημάτων ή χαρισμάτων ποικίλων, μες στο ευρύ μα και μοναχικό «κοινόβιο» της Ζωής και της Τέχνης. Εκεί, όπου το απλοϊκό, το εύκολο, το μέτριο, το ελλιπές ή το στείρο, το εφήμερο κ.ά.π. δεν πρέπει να κατέχουν θέση μεγαλύτερη από εκείνη που τους «αξίζει»- στα μέτρα όσων θλιβερά, κατά τη «φύση» τους, τα δέχονται ή τα ανέχονται.

Από το πρώτο σου -χρονολογικά- ποίημα (δίχως το «σημάδι» ή το «στίγμα» του πρωτόλειου, που όμως και αυτό έχει τη σημασία του) και ώς την πρόσφατη συγκεντρωτική κατάθεσή σου άσβηστης «φλόγας» ή Πνοής ποιητικής, «κρατάς αναμμένα / τα σώματα πορείας» (το δικό σου και άλλων μέσα σ’ αυτό, όντας κι’ εσύ, σαν ύπαρξη πληθωρική, όχι ένας αλλά πολλοί) και μαστορικά και γενναιόδωρα «στήνεις απόχη με τον Λόγο σου», για να συλλέξουν καλότυχα, όσοι θέλουν και μπορούν, και ν’ απολαύσουν ευφρόσυνα και ανακουφιστικά / λυτρωτικά ό,τι υψηλό, ωραίο και δραστικό λιγοστεύει ή αφανίζει ανάγκες ψυχικές / πνευματικές- και ό,τι συγκροτεί και θρέφει την εσώτερη ή την «πέριξ Ερημία», σύμφωνα κ’ εδώ με τη δική σου «τοπιογραφία» ή σημειολογία.

Τι να πρωτοδιαλέξει και να τι να αναφέρει κάποιος, ενδεικτικά, από τον πλούτο της ποιητικής σου «ταυτότητας» ή «κοσμογραφίας», από τα λάμποντα μα και απαιτητικά «φωτοειδή» σου μιλήματα, από της «Χαρμολύπης σου τις μυρωδιές», από τ’ αρώματα και τους «καημούς της Άνοιξής» σου, από το τιμητικά, διδακτικά και ανεξίτηλα φιλοτεχνημένο «εικονοστάσιο» των δικών σου «αγίων», με κορυφαίους τούς Ρωμανό, Φόσκολο, Κάλβο, Σολωμό, Ελύτη, Ρίτσο κ.ά.π.; Ή από τη φιλόξενη «πινακοθήκη» σου άλλων αγαπητών σου μορφών και προσώπων, γνωστών ή όχι, ελασσόνων ή σημαντικών, επώνυμων ή ανώνυμων, αφανών ή μη, χθεσινών ή τωρινών, απόντων ή παρόντων…; Όλων αυτών, που το διάβα τους ή το «είναι» τους το σκιαγράφησες και το αθανάτισες, αναστατικά ή παραστατικά, με πινελιές λεκτικές, με εικόνες χρωματικές, με αναφορές πολυσύνθετες (εύληπτες ή υπαινικτικές, συμβολικές, ρεαλιστικές, ονειρικές…), με στοιχεία λιγότερο ή περισσότερο αποκαλυπτικά ή κρυπτικά…, όλα χαρακτηριστικά, γερά και αρμονικά ταιριασμένα ή επιλεγμένα για το πλάσιμο ή την «Κτίση» του δικού σου ποιητικού – ανθρωποκεντρικού σύμπαντος.

Όλ’ αυτά και άλλα πολλά, όπως και να τα δει, να τα κρίνει και να τ’ αποτιμήσει οποιοσδήποτε, είτε υποκειμενικά ή αντικειμενικά, μεροληπτικά ή αμερόληπτα, καλοπροαίρετα κλπ., δεν μπορεί παρά να διαπιστώσει και να δεχτεί τη γνησιότητα και τη δυναμική του πηγαίου ταλέντου σου, την αμείωτη ποιότητα και τη λειτουργικότητα της γραφής σου, την προσφορά πολύμορφου και πολυδιάστατου γνωστικού, αισθητικού κ.ά., καθαρά ποιητικού υλικού, χωρίς πεζολογίες, κενολογίες, βερμπαλισμούς ή ρητορισμούς, περιττολογίες ή πλεονασμούς κλπ. κλπ. Το δικό σου υλικό, σε όλες σου τις συλλογές και σε όλες τις σελίδες σου, πλασμένο από χάδι και πόνο (ή Ανάσα) ψυχής, είναι προορισμένο και να πείσει για την αξία του και να μείνει «ζωντανό», ανέγγιχτο από τη φθορά ή τον φθόνο του Χρόνου. Έτσι, που να επιτρέπεται στον όποιο αδύναμο μα και υποψιασμένο για πολλά (για την πορεία μας, τη «φύση» μας, το τέλος, το Πριν και το Μετά…) να κρατά, αποθησαυριστικά, μέσα του και να ψιθυρίζει, σαν Εντολή καθοδηγητική, κάτι κι από τη δική σου Βίβλο, όπως π.χ. (ψήγμα ελάχιστο):

«- Σφιχτά στη φούχτα

κράτα ό,τι έχεις

κι αν καείς

νου να τηρείς

εόρτιο διάκοσμο

και μάτι απλό».

Εγκάρδιες ευχαριστίες, π. Παναγιώτη, και γι’ αυτή τη μες στην κάψα του Ιουλίου προσφορά σου, με όλες τις γνωστές από πριν ποιητικές σου συλλογές και με την ανέκδοτη «Καμένες Πεταλούδες», όπου ανάμεσα σε άλλα πολλά και ομόλογα φωτεινά «συμβάντα» διακηρύσσεται μια ακόμη Αλήθεια:

«όταν βλέπεις τα πράγματα με άλλο μάτι

το καλοκαίρι διαρκεί περισσότερο

ο κόσμος γίνεται πιο φωτεινός

διατίθεται δωρεάν

γιατ’ η ομορφιά είν’ εσωτερική υπόθεση…»

Από τη δική σου θερινή «δωρεά» κι απ’ αυτήν την «υπόθεση ομορφιάς» βγαίνουμε και πάλι κερδισμένοι, ξορκίζοντας την ακόρεστη απληστία πολλών, την πληκτική πεζότητα των γύρω, την ξηρότητα του καιρού και την όποια «δίψα» ή ασχήμια, με την προσφορά σου, ακόμη, να συντελεί, μαγικά ή θαυμαστά, ώστε «ο τόπος [ν’] ανοιξιάζει» και μέσα «στη χαλαλοή / [να] ερωτεύεσαι ήχους / τάφους [να] ειρωνεύεσαι».

Με το δικό σου «Δόξα σοι…» -στη Ζωή και στην Ποίηση- κλείνω τη μικρή αναφορά μου, μ’ αφορμή τούτο το ανεξάντλητο και άξιο κάθε επαίνου, διάκρισης ή βράβευσης δώρημά σου, ευχόμενος απ’ την καρδιά μου να συνεχίσεις γόνιμα, όπως μέχρι τώρα, την πνευματική – ποιητική σου σπορά και ανθοφορία, ώστε και πάλι να χαρούμε κάποια στιγμή μια ανάλογης ποιότητας και ομορφιάς συγκομιδή σου.

Με τις θερμές ευχαριστίες μου

Διονύσης Σέρρας

Κρατώ τις "Καμένες Πεταλούδες"

Ήδη κρατώ στα χέρια μου τις ΚΑΜΕΝΕΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ της ψυχής μου και χαίρομαι πολύ που μπορώ να τις μοιρασθώ με όλους Εσάς, αν και τα εσώψυχα συναισθήματα είναι ανάμικτα και δεν μπορούν επακριβώς να εκφρασθούν!

Μια διαδρομή τριάντα χρόνων στο μαράζι των Λέξεων συμμαζεύτηκε σ' έναν τόμο 464 σελίδων, εξαιτίας της αγάπης και της διαρκούς μέριμνας τριών ανθρώπων: Του εκδότη μου, κ. Αντώνη Σταμούλη [τηλ. 2310264748, 2310900777, 6946461460], του Επιμελητή Δρ Δημήτρη Μαγριπλή και της εικαστικού - Καθηγήτριας Α.Σ.Κ.Τ. Αγγελικής Κοκονάκη! Τους ευχαριστώ για όλα, κυρίως για την εμπιστοσύνη, την οποία μού έδειξαν!!!

π. Π. Κ.

Για τις "Καμένες Πεταλούδες" μου

Παίρνω το θάρρος για μιαν είδους "αυτοδιαφήμιση", αλλά η χαρά μου χρειάζεται να μοιρασθεί με τους Φίλους του ΙΣΚΙΟΥ μας: Κρατώ από χθες (για τελικό έλεγχο) το πρώτο βιβλιοδετημένο αντίτυπο της συγκεντρωτικής έκδοσης των ταπεινών ποιητικών βιβλίων μου, με γενικό τίτλο "ΚΑΜΕΝΕΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ. Ποιήματα 1979-2009".

Την έκδοση ανέλαβε εξ ολοκλήρου και δωρεάν ο Εκδοτικός Οίκος Αντώνη Σταμούλη της Θεσσαλονίκης, εντάσσοντάς την στη λογοτεχνική σειρά "επί-γνωση". Ο κύριος Σταμούλης, εραστής της Ποίησης και του Ωραίου, πάσχισε με τους καλούς συνεργάτες του (και το κατόρθωσε) να βγει κάτι Καλό και Ποιοτικό! Τον ευχαριστώ από καρδιάς!

Υπερτονίζω τη λέξη ΔΩΡΕΑΝ, δεδομένου ότι συνήθως οι Εκδότες επιχειρούν να... γδάρουν οικονομικά τους ποιητές, εφόσον και η Ποίηση δεν πολυδιαβάζεται στην πεζότατη εποχή μας. Εάν προσθέσετε την τόσο επίφοβη περιρρέουσα οικονομική κρίση, τότε θα κατανοήσετε την δυσεύρετη Καλότητα του Εκδότη μου, ο οποίος, όχι μόνον εμπιστεύτηκε τη σμικρότητά μου στην Τέχνη του Λόγου, αλλά έκαμε εκδοτικά ό,τι καλύτερο μπόρεσε!

Η Αγγελική Κοκονάκη, καθηγήτρια Ψηφιδωτού στην Α.Σ.Κ.Τ. Αθήνας, παρεχώρησε δύο έργα της για να κοσμηθεί ο Τόμος. Ένα για την αρχή του βιβλίου και ένα για το εξώφυλλο (κουβερτούρα).

Ο Τόμος, 464 σελίδων, είναι πανόδετος κατά βάσιν, αλλά θα επενδυθεί με κουβερτούρα, που δεν έχει τυπωθεί ακόμη, αλλά εσείς την βλέπετε στην παρακάτω φωτό.

Όπως κατανοείτε, αγαπητοί Φίλοι μου, το εκδοτικό εγχείρημα νομίζω ότι πρέπει να υποστηριχθεί, όχι βεβαίως για εμέ, αλλά για τον ευγενέστατο Εκδότη, ο οποίος δεν αντιμετώπισε με φειδώ το εγχείρημα, αλλά έκαμε τα πάντα υπέρ της ίδιας της Ποίησης!!!

Ευελπιστούμε το έργο να βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία στα μέσα Ιουλίου. Όσοι ενδιαφέρεσθε, αναζητήστε το ή επικοινωνήστε με τον Εκδοτικό Οίκο Αντ. Σταμούλη, ως εξής: Τηλ. 2310264748, 2310900777, 6946461460 ή με e-mail: anstamoulis@hotmail.com

Ευχαριστώ όλους από καρδιάς

π. Π.Κ.

Σχεδόν έτοιμες οι "Καμένες Πεταλούδες"

Σήμερα, αγαπητοί Φίλοι, είμαι στην πολύ ευχάριστη θέση να Σάς ανακοινώσω κάτι που προετοιμάζεται περισσότερο από έναν χρόνο: Ο Εκδοτικός Οίκος Αντ. Σταμούλης της Θεσσαλονίκης ανέλαβε πέρυσι να συγκεντρώσει σ' έναν συγκεντρωτικό Τόμο όλες τις μέχρι σήμερα εκδεδομένες συλλογές μου (οκτώ εν συνόλω), με ποιητικές απόπειρες από το παλαιότερο δημοσιευμένο στιχούργημά μου (1979, στο περιοδικό Νέα Εστία) έως το 2009, όπου συμπεριλαμβάνεται και μια νέα (ανέκδοτη) συλλογή υπό τον τίτλο "Καμένες Πεταλούδες". Σημειωτέον, η υπαινικτική αυτή φράση τιτλοφόρησε την όλη έκδοση.

Πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο έργο, το οποίο επωμίσθηκε καθ' όλα ο ευγενέστατος κ. Αντώνης Σταμούλης, στη νέα, φιλόδοξη και πολλά υποσχόμενη, λογοτεχνική σειρά επί-γνωση των Εκδόσεών του, μη φειδόμενος εξόδων και κόπων, με δεδομένα την οικονομική κρίση και την εν γένει αστάθεια της εποχής και της πατρίδας μας. Είναι ένας Τόμος 464 σελίδων, διαστάσεων 14Χ21 εκ., το δέσιμο του οποίου πρόκειται να καλυφτεί με κουβερτούρα, όπου ετέθη ένα ψηφιδωτό έργο της αγαπητής φίλης και σημαντικής καλλιτέχνιδας Αγγελικής Κοκονάκη, διδάσκουσας Ψηφιδωτό στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας, ενώ την επιμέλεια της έκδοσης έχει ο φίλος Δρ Δημήτρης Γ. Μαγριπλής, Διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και στο ΤΕΙ Καλαμάτας.

Ήδη είναι έτοιμο το κυρίως σώμα του Τόμου και σήμερα έγινε η μακέτα του εξωφύλλου από την αγαπητή Ελευθερία Κεφαλοπούλου, το οποίο σπεύδουμε να γνωστοποιήσουμε στους απανταχού διαδικτυακούς Φίλους.

Όλοι όσοι εργαστήκαμε, ευελπιστούμε να βγει κάτι καλό, το οποίο αναμένουμε περί τα μέσα Ιουνίου!

π. Π.Κ.