« Σπάνια διαβάζω τόσο γρήγορα (σύντομα) κάποιο από τα πάμπολλα (δυστυχώς) βιβλία που μου στέλνουν. Η ποίησή σας - απ' όσο νιώθω καθ' ότι μη ποιητής - με συνεπήρε. […] ».
ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ
Συγγραφέας-Ακαδημαϊκός
« […] Μου αρέσει ο ευγενικός σας αγώνας να συμφιλιώσετε το εδώ με το εκεί, το “τόδε τι” με το Άλλο, να υμνήσετε -γιατί όχι;- το ένα μέσω του άλλου.
Τι εξαίσιο –στη δυνατότητά του να διευρυνθεί μεταφορικά- εκείνο το:
Ιδέτε κόσμοι:
Τον Αχώρητο χωρά
λαδοτέμπερα!
Έτσι είναι εύλογη η ανησυχία σας για το ενδεχόμενο “εγκοσμίωσης” που θα γίνεται από “αφέντες μαστροπούς” - αυτό σημαίνει σπάσιμο της -τόσο δυσαπόκτητης άλλωστε- ισορροπίας. […] ».
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΡΑΚΛΗΣ
Καθηγητής Πανεπιστημίου
« Έλαβα, ευφράνθηκα, ευχαριστώ -
Καθώς η ποίησή σας (αναγκαστικά) εκκοσμικεύεται περισσότερο κι ενώνονται οι επιτακτικές πτυχές του βίου με τις πτυχώσεις του δόγματος, κερδίζετε σε συνδυασμούς, ουσίες, χρώματα, πτήσεις, αισθήσεις. Καμιά φορά η γλωσσική ελευθεριότης σας οδηγεί σε λεκτικές ακροβασίες trop andaciences. Θα νικήσουν; Είθε.
Είστε, όμως, ποιητής γερός, φίλτατε, δεν έχω πια καμιάν αμφιβολία. […] ».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΕΡΗΣ
Ποιητής-Κριτικός
« […] μου φαίνεται πως από τις σελίδες ετούτου του βιβλίου αναδύεται μια “ωριμότητa” και στη γραφή, και στις σαφέστατες νύξεις και στο όλο στήσιμό του. Λες να ευθύνεται για όλα αυτά το σαραντάρισμα; […] » .
ΔΙΟΝΥΣΗΣ Α. ΖΗΒΑΣ
Ομότιμος Καθηγητής Ε. Μ. Πολυτεχνείου
« […] Χαίρομαι το λόγο σας, που μαρτυρεί την αυθεντική λυρική σας φύση και συνεπώς την γνησιότητα και εγκυρότητα της ποιητικής σας φωνής. […] ».
ΟΡΕΣΤΗΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ
Ποιητής
« […] Στα ποιήματα που διάβασα διέκρινα μία δύναμη κι' έναν έντονο συναισθηματικό παλμό. Παρατήρησα ακόμη ότι διακατέχει την ποίησή σας η Βυζαντινή κατάνυξη του Ελύτη, όπου ο κόσμος όλος είναι ο οίκος του Θεού και μεις οι λειτουργοί του. […]».
ΤΖΕΝΝΗ ΜΑΡΚΑΚΗ
Χαράκτρια
« […] μόλις τώρα βρήκα την ηρεμία και χρόνο να τη διαβάσω την ενορχηστρωμένη, θα την έλεγα, ποίησή σας, με την ευρηματική μορφή και το πάντα υποβλητικό, συχνά αινιγματικό περιεχόμενο ».
ΦΑΝΗΣ Ι. ΚΑΚΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Πανεπιστημίου
« […] Ο ποιητικός σας λόγος και σε τούτη τη συλλογή σας, “΄Εσχατος Φίλος”, είναι θαυμάσιος, εμπνευσμένος, ευρηματικός, της καρδιάς και του νου. Τα χάϊκου, λαμπερά και μ’ έξοχη τεχνική. Είσαστε ένας γνήσιος ποιητής, μια πνευματική προσωπικότητα, άξια πολλής εκτίμησης. […] ».
ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΚΑΡΤΕΡ
Ποιητής
« […] Πάντα όταν επικοινωνεί κανείς με την ποίησή σας, μεγαλώνει εσωτερικά ενώ μια αίσθηση χρέους απέναντι στους άλλους παίρνει το χαρακτήρα μιας ευλογίας κι όχι μιας υποχρεωτικής κοινωνικής συνθήκης. […] ».
ΘΑΝΑΣΗΣ ΝΙΑΡΧΟΣ
Ποιητής
« […] Υψηλή η δική σας η ποίηση και βαθυσήμαντη. Έμπλεη πνευματικότητας. Δεν θα έλεγα ιερατική. Έντονη η σφραγίδα της ιθαγένειας και φανερή η έγνοια για το αρτιμελές και τη διαδοχή της Ποίησης. Και πάντα δημιουργικός ο διάλογος με τους τρόπους της νεωτερικότητας και τον Δάσκαλο, όντως χάριν υγείας. […] ».
ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΑΝΤΙΟΧΟΣ
Ποιητής
« [ …] Ανέρχεσαι αλματωδώς τα σκαλιά της ποιήσεως, με τον δικό σου, προσωπικό τρόπο. Εύγε! Οι σιωπές στους ελλειπτικούς στίχους σου, πολύ γοητευτικές! […] ».
Π. Β. ΠΑΣΧΟΣ
Ποιητής - Καθηγητής Πανεπιστημίου
« […] Ο στίχος σου, στα συγκεκριμένα, με πηγαίνει σε τόπους, ονόματα κι’ ομορφιές που αγαπήσαμε και πάντα θ’ αγαπάμε. Στα αφηρημένα και τεχνοταιριασμένα με ταξιδεύει στις σπηλιές των ονείρων μιας εποχής που οι οσμές της ή οι ριπές των ανέμων της ποτέ δεν κοιμήθηκα, Οι λέξεις σου μ’ αρέσουν! Είναι διαμάντια ακόμη και αν δεν μπορώ να φτιάξω περιδέραιο. […] ».
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΟΥΣΟΥΡΑΣ
Διδάκτωρ Φιλολογίας
« […] αν και “ασάνδαλος” κομίζετε “ανάσες άνασσες ούτως ή άλλως”. Εύχομαι πάντα καλοτάξιδος, ως είθισται, των Ιονίων ποντοπόρων ποιητών. […] ».
ΜΑΡΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ
Ποιήτρια
« […] Χαίρομαι να διαβάζω ποίησή σου. Και φρόντισες πάλι να μου δώσεις χαρά με τον “Έσχατο Φίλο” σου: Κήπος δροσερός φωτεινών λέξεων, ευγενών ονείρων, διαρκούς μνήμης και συνεχούς έρωτος προς άστρα – μάτια – θαύματα. […] ».
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ
Ποιητής
« […] Μου κάνει βεβαίως εντύπωση που η συλλογή κυκλοφορεί “ιδίοις αναλώμασιν”, όχι για το ασύνηθες του πράγματος, επειδή οι εκδότες μας όσο πάνε και βγάζουν στην αγορά ό,τι τους περάσει από το κεφάλι, αλλά κυρίως επειδή θα έπρεπε, για την πνευματική παραγωγή της περιφέρειας να υπάρχει κάποια μέριμνα, τόσο για την έκδοση όσο και για την προβολή της.
Και σε ετούτη τη συλλογή σας εξακολουθείτε να κινείστε στο προσωπικό κλίμα που έχετε καλλιεργήσει, όπου το θύραθεν και το υπερβατικό συνιστούν στοιχεία μιας έντονης αναζήτησης της καθαρότητας. […] ».
Φ. Θ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Συγγραφέας
« […] Διάβασα την ποίησή σου και ευφράνθηκα! Επιτέλους, είπα, ένας αληθινός ποιητής μέσα στην πολυφωνία των μετρίων! Ομολογώ πως μ’ έχουν κουράσει οι άκαρπες προσπάθειες πολλών ανθρώπων που δεν είναι γεννημένοι για ποιητές. Συχνά αποστρέφομαι βιβλία και τραγούδια μην αντικρίσω πάλι ένα ψεύδος.
Στην ποιητική τέχνη δεν περνούν τα δικαιώματα. Δεν δικαιούται ο καθένας να γράφει, επειδή οι καιροί τού τα επιτρέπουν όλα.
Αλίμονο! Η ποίηση είναι αριστοκρατική: Για τον μυημένο, τον ευαίσθητο, τον προχωρημένο, τον εννοούντα, γιατί αποτελεί ακραία μορφή ζωής, εκχύλισμα ευγένειας και ελευθερίας. Είναι το έπαθλο για τον μελετητή της βαρύτητας των ήχων και των νοημάτων, της αρμονίας και του ύφους. Μια αμοιβή για τον εραστή της απομάκρυνσης από το ήδη κατακτημένο θαύμα.
Και βέβαια οι συνταγές και οι τεχνικές που θα διδαχθεί κάποιος δε φθάνουν για να τον κάνουν ποιητή. Πρέπει να διαθέτει το χάρισμα, το θείο αυτό δώρο που εξευγενίζει την ύπαρξη και την αποθεώνει.
Αυτό λοιπόν το σκίρτημα της ψυχής πέρα από συμβάσεις είναι εμφανές στο έργο σου, άξιε ποιητή, πρωτοπρεσβύτερε Παναγιώτη! Ο στίχος σου είναι ελεύθερος, γιατί το έχει κατακτήσει χωρίς να παραπαίει μοντερνίζων και αδύναμος. Καί ξέρουμε πόση καταφυγή προσφέρει το ανεξέλεγκτο του σουρρεαλίζοντα στίχου σε κάθε επίδοξο ποιητή που προσπαθεί να κρύψει τη γύμνια του διεισδύοντας σε ισχυρά ρεύματα τέχνης χρησιμοποιώντας το περίπλοκο, το δυσνόητο και το αυθαίρετο της φαντασίας σαν δείγμα περίτεχνης ποιητικής γραφής, που όμως της λείπει το κύριο στοιχείο, η αίσθηση δηλαδή της αρμονίας και ο αληθινός ρυθμός, ή αλλιώς η τέχνη της αναφηλάφισης των αιωνίων θεμάτων που εμφανίζονται κάθε φορά διαφορετικά και απροσδόκητα.
Με συγκίνησε ιδιαίτερα η γραφή σου και με βοήθησε να απελευθερώσω κρυμμένες δυνάμεις της ψυχής. Πολλές φορές κατά την ανάγνωση καθηλώθηκα από πρωτόγνωρες σε φαντασία και δύναμη εικόνες και συνδυασμούς νοημάτων και ήχων, από την ηρεμία της γλώσσας, την ευφυή ευρηματικότητα και τόλμη των συλλήψεων και τη δραματική φόρτιση των συναισθημάτων.
Και όλα αυτά χωρίς να διακρίνεται κανένα στοιχείο εξεζητημένο ιδεολογικά και στρατευμένο αδέξια, δέσμιο μέσα σε αδήριτες νοητικές υποτέλειες.
Ο λόγος μπορώ να πω κυλάει ισοδύναμα και μοιρασμένα […]. Αν επιχειρούσα κάπου να σταθώ, χωρίς να φανώ βέβηλος αδικώντας τα υπόλοιπα, θα έλεγα πως τα τρίστιχα στα “Έμψυχα ξύλα” είναι από τις υψηλότερες μορφές ποίησης που έχει συναντήσει η φτωχή μου πνευματική περιπλάνηση των τελευταίων χρόνων.
Όλα τα παραπάνω θεώρησέ τα ως πρόθεση βαθύτερης επικοινωνίας, αφού άλλωστε δεν αισθάνομαι άξιος, ούτε και θα ήθελα να δω το έργο σου από την ψυχρή σκοπιά ενός κριτικού. […] ».
ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΔΑΜΟΥ
Συνθέτης-Τραγουδιστής
