ΥΠΠΟΑ: Αποτελέσματα υποβρύχιας έρευνας 2021 στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων - Οι στόχοι επιτεύχθηκαν στο μέγιστο βαθμό

Ολοκληρώθηκαν, σύμφωνα με τη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και την απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, οι προκαταρκτικές και διερευνητικές εργασίες για το έτος 2021 στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων.

Ο υπολογιστής των Αντικυθήρων στο νέο τεύχος (Νοεμβρίου 2012) τού περιοδικού "Ιστορία Εικονογραφημένη"

Μάς πληροφορεί σχετικά, μες από το ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗΣ

Το ναυάγιο των Αντικυθήρων  χρονολογείται στο β΄ τέταρτο του 1ου αι. π. Χ., όταν η εμπορική ναυσιπλοΐα και οι θαλάσσιες μεταφορές έργων τέχνης από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ιταλία είχαν ενταθεί. Το φορτίο του πλοίου μαρτυρεί για το θαλάσσιος εμπόριο μεταξύ της κοσμοπολιτικής Ελληνιστικής Ανατολής και της φθίνουσας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας καθώς και για τις απολαύσεις της ιταλικής αριστοκρατίας και των πλουσίων εμπόρων στον κόλπο της Νεαπόλεως και τη Σικελία. Το ναυάγιο ανακαλύφθηκε το 1900 σε βάθος περίπου 40 με 64 μέτρων και πολλοί θησαυροί, αγάλματα και άλλα αντικείμενα, ανασύρθηκαν από Συμιακούς σφουγγαράδες και βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.

Στις 17 Μαΐου του 1902 ο αρχαιολόγος και διευθυντής του Μουσείου Βαλέριος Στάης πρόσεξε ότι ένα από τα ευρήματα είχε έναν οδοντωτό τροχό ενσωματωμένο και εμφανείς επιγραφές με αστρονομικούς όρους. Ο μηχανισμός είναι η αρχαιότερη σωζόμενη διάταξη με γρανάζια. Είναι φτιαγμένος από μπρούντζο σε ένα ξύλινο πλαίσιο και έχει προβληματίσει και συναρπάσει πολλούς ιστορικούς της επιστήμης και της τεχνολογίας αφότου ανακαλύφθηκε.

Όταν το 1901 ήλθαν στο φως τα μικρά οξειδωμένα θραύσματα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, ενός από τους σπανιότατους και πλέον πολυσύνθετους αρχαίους μηχανισμούς που μας έχουν διασωθεί, κάθε άλλο παρά εντυπωσίαζαν με την ασαφή, σαν συμπαγή μάζα, μορφή και την, πρωτίστως, κακή διατήρησή τους. Ο μηχανισμός είναι η αρχαιότερη σωζόμενη διάταξη με γρανάζια. Είναι φτιαγμένος από μπρούντζο σε ένα ξύλινο πλαίσιο και έχει προβληματίσει και συναρπάσει πολλούς ιστορικούς της επιστήμης και της τεχνολογίας αφότου ανακαλύφθηκε. Η πιο αποδεκτή θεωρία σχετικά με τη λειτουργία του υποστηρίζει ότι ήταν ένας αναλογικός υπολογιστής σχεδιασμένος για να υπολογίζει τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων. Πρόσφατες λειτουργικές ανακατασκευές της συσκευής υποστηρίζουν αυτήν την ανάλυση. Από τις πρόσφατες έρευνες καταρρίφθηκε η θεωρία ότι εμπεριέχει ένα διαφορικό γρανάζι, όμως ο ανακαλυφθείς μηχανισμός της κίνησης της Σελήνης είναι ακόμα πιο εντυπωσιακός, καθότι δίνει τη δυνατότητα μεταβλητής γωνιακής ταχύτητας στον άξονα που κινεί τη Σελήνη (δεύτερος Νόμος Κέπλερ).

Όποιο προορισμό πάντως και να είχε ο Μηχανισμός, ήταν ασφαλώς σε χρήση, όπως δείχνουν τα ίχνη των επισκευών που παρουσιάζει. Λόγω της έλλειψης και γραπτών πηγών δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι δεν υπήρξε κάποια παράδοση τέτοιων μηχανισμών. Τα στοιχεία που διασώζει πάντως ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι ο κατασκευαστής του θα είχε πολύ προχωρημένες γνώσεις τεχνολογίας και μηχανικής. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι το σημαντικότερο μέχρι σήμερα αρχαιολογικό εύρημα από μπρούντζο που δείχνει το υψηλό επίπεδο τεχνολογικής ανάπτυξης της ελληνικής αρχαιότητας του 1ου αιώνα μ.Χ. Σώθηκε δυστυχώς σε θραύσματα και είναι ελλιπής. Πολλές πληροφορίες αρχαίας τεχνολογικής γνώσης καλύφθηκαν στις στοιβάδες της προχωρημένης διάβρωσης που υπέστη στο θαλάσσιο περιβάλλον που βρέθηκε. Η κατασκευή και η λειτουργία του έχει διαχρονικά προσεγγισθεί, εξακολουθεί όμως να παραμένει ένα μυστήριο και οι σύγχρονη έρευνα καλείται να δώσει απαντήσεις αν τα θραύσματα του μηχανισμού αποτελούν ένα ενιαίο μετρητικό όργανο ή ένα στατικό όργανο με δυναμική επεξεργασίας αστρονομικών πληροφοριών ή συνδυασμό ανεξάρτητων οργάνων.

Ο θρύλος γύρω από τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων συνεχίζεται ακόμη και σήμερα.

Οι "Τραγουδιστάδες τση Ζάκυθος" στον πολυχώρο Ζείδωρος των Κυθήρων

"Των οικιών ημών εμπιπραμένων, ημείς άδομεν". Και τούτο αποτελεί την έσχατη διέξοδό μας από τα πολυειδή προβλήματα!!!... Οι "Τραγουδιστάδες τση Ζάκυθος" βρίσκονται στα Κύθηρα, όπου χθες παρουσίασαν την δουλειά τους, συνεγείροντας τους Τσιριγώτες!

Η Ελένη Χάρου, από τα Κύθηρα [βλ. ανωτέρω φωτό, στο κέντρο], μάς πληροφορεί σχετικά: "Το μεγάλο δίδαγμα που μας έδωσαν οι Ζακυθινοί στα Κύθηρα είναι ότι η πραγματική τέχνη, η υψηλή τέχνη, αυτή που λυτρώνει την ψυχή, είναι σεμνή. Ούτε ιδιοτροπίες και απαιτήσεις, ούτε κακόγουστες και πολυδάπανες εξέδρες, ούτε μικρόφωνα, ούτε καλώδια, ούτε όργιο φωτιστικών, ούτε προετοιμασίες, ούτε κραυγαλέες αφίσες, τίποτα απ' όλα αυτά. Οι πραγματικοί καλλιτέχνες δεν είναι μεγαλομανείς. Σ΄ένα θεατράκι τσέπης με σύμμαχο το φεγγάρι, τη θάλασσα και τον υπέροχο καιρό, χωρίς περιττά φτιασιδώματα, κατέθεσαν την ψυχή τους και κατόρθωσαν αυτό που δεν κατόρθωσε ΚΑΝΕΙΣ από τους πολυδάπανους καλλιτέχνες που κατά καιρούς πέρασαν από τα Κύθηρα".

Ταξίδι στα Κύθηρα [2]

"Νησί των γλυκών μυστικών και των γιορτών της καρδιάς" έχει ονομάσει το Τσιρίγο ο Μπωντλαίρ. Ανήκει (κατά τα ισχυριζόμενα) στα Επτάνησα, αλλά στην ουσία αιγαιοπελαγίζει. Με άλλα λόγια, στέκεται με το ένα πόδι στη Δύση και με το άλλο στην Ανατολή, δίχως να ξέρει, πού να γείρει.

Κάποιες επιπλέον φωτογραφίες αναρτώ εδώ για να ολοκληρωθεί το μικρό μας αφιέρωμα στα Κύθηρα, δίχως να μπορούμε να πούμε ότι τελειώσαμε μ' αυτό. Διότι αν πας μια φορά, επιστρέφεις, πάντα επιστρέφεις εκεί!...

Μια Ελληνίς Γοργόνα στ' ανοιχτά των Κυθήρων, δια χειρός Φρύνης Δρίζου. Το έργο, καμωμένο με μεράκι πάνω σ' ένα παλιόξυλο, κοσμεί τη βιβλιοθήκη μου.

Τουριστικό κατάστημα στο κεντρικό σοκάκι της Χώρας, με ζωγραφισμένη πρόσοψη και όμορφα ενθύμια εντός.

Η αναγεννησιακής επιρροής πρόσοψη της Μονής Οσίου Θεοδώρου.

Μια άλλη γραφική γωνιά της πιο πάνω Μονής.

Ταβερνάκι στην Πλατειά Άμμο, κοντά στον ανάλαφρο κυματισμό του Πελάγους.

Οικισμός τις, αφημένος νωχελικά στην πλαγιά του βουνού. Περιβάλλον και ατμόσφαιρα αιγαιοπελαγίτικη, αν και Επτάνησα.

Ταξίδι στα Κύθηρα [1]

Τον Σεπτέμβριο του 2000 βρέθηκα, κατά μιαν ευτυχέστατη συγκυρία, στα μαγευτικά Κύθηρα, προσκεκλημένος του Καθηγητή Λεοντσίνη για μια εισήγηση στο Α΄ Διεθνές Συνέδριο Κυθηραϊκών Μελετών "Κύθηρα: Μύθος και Πραγματικότητα".

Πρωτόφαντη όντως εμπειρία, με πολλά πολλά θαυμαστικά!!! Τα πάντα εδώ λειτουργούν στους δικούς τους ρυθμούς, έξω και πάνω από τον (παρα)τρέχοντα Χρόνο. Όλα εδώ επιθυμείς να τα βιώσεις έως ρανίδας, με σύνολες τις αισθήσεις και τις συναισθήσεις! Τα πάντα, λοιπόν, (όπως υποψιάζεσθε) αποτυπώθηκαν σ' ένα ποίημα, τσιριγώτικης ασφαλώς επιρροής, το οποίο αντιγράφω στο τέλος αυτής της ανάρτησης.

Από τα Κύθηρα μάλιστα προέρχονται και οι παρακάτω φωτογραφίες, τις οποίες σκανάρισα όσο καλύτερα μπορούσα, διότι τότε δεν είχα το προνόμιο της ψηφιακής απεικόνισης.

Στα σοκάκια της πρωτεύουσας, της Χώρας Κυθήρων.

Υπέρθυρο πλουσιόσπιτου στον Βούργο.

Ορθάνοιχτο λαϊκό παράθυρο σ' ένα από τα πυργοειδή σπίτια εντός του Βούργου.

Μπλε εξουσιαστικό έως αιχμαλωσίας προς βορράν, στην φιλικότατη παραλία της Πλατειάς Άμμου.

Η λαϊκή ζωγράφος Φρύνη Δρίζου στο Εργαστήριό της στο Κάτω Λειβάδι, φιλόξενη και καλοσυνάτη. Είναι σύζυγος του γνωστού ζωγράφου Γιώργου Δρίζου.

Κόκκινο επιβλητικό και αναπότρεπτο στο φημισμένο Μοναστήρι του Οσίου Θεοδώρου. O Όσιος (του Ι΄ αιώνα μ.Χ.) καταγόταν από την Κορώνη. Ασκήτεψε στον εγκαταλελειμμένο ναό των Αγίων Σεργίου και Βάκχου για ένα χρόνο με μοναδική τροφή τα χαρούπια. Πέθανε πιθανώς το 922 μ.Χ. Το σκήνωμά του ανευρέθη αναλλοίωτο από Μονεμβασίτες κι ενταφιάστηκε στο εσωτερικό του ναού. Αργότερα ιδρύθηκε στον τόπο αυτόν η Μονή. Επί Αγγλικής Προστασίας χτίστηκε εκεί και σχολείο.

Καλλιτεχνημένο υπέρθυρο στον Όσιο Θεόδωρο, σε ρυθμό μπαρόκ.

Εγκατάλειψη παλαιών οικοδομημάτων κοντά στον Καραβά, ένα έξοχο χωριό στα βόρεια του νησιού. Ερείπια... πολλά ερείπια στο νησί, δείγμα της βαθύτατης κρίσης που υπέστη η ελληνική ύπαιθρος κατά την παρελθούσα πεντηκονταετία.


ΘΙΑΣΟΣ

Με τόνα χέρι ρόπτρο

τ' άλλο σήμαντρο
σιωπή του Βούργου εμπαθής
και πάλι ολόζεστη
ξύλα της Φρύνης θηλυκά
μυρτομανέστατα
αγιόφιδα της ερημιάς
να ρητορεύουνε.

Θάλασσα του Χαλκού

και σπάργανα νερά 
γλυκασμοί θεογονίας

φιλίες εμπύρετες

βουή των αθεάτων ιερή 
ψιχάλες Αρμονίας.

Άσε τις ψιμιθιές απόψε
κι έλα μου
πατρίδα ωραία του Πανικού
και Πορφυρούσα μου
μόνη ως αγία
ταμένη αντρογυναίκα του Χαμού
να ξεθεώνεσαι
και semprevive.