Μια Κρήνη «ποτίζει» την ιστορία και τις παραδόσεις της Χαλκιδικής

Ενδείξεις μιας πρώιμης κατοίκησης έχουν εντοπιστεί τα τελευταία χρόνια στην Κρήνη Χαλκιδικής, το μικρό χωριό των 380 κατοίκων που απέχει 44 χλμ από την Θεσσαλονίκη και 23 χλμ από τα Νέα Μουδανιά. Προϊστορικά κατάλοιπα, όστρακα, αγγεία που προέρχονται από τυχαίες ανασκαφές (για την ανέγερση του Ι.Ν.Αγίου Γεωργίου και σε άλλα σημεία του οικισμού) μαρτυρούν, όπως αναφέρουν στο βιβλίο τους ο Βασίλειος και η Σμαραγδή Τσέλιου ότι η περιοχή της Κρήνης πρωτοκατοικήθηκε στους προϊστορικούς χρόνους, διαπίστωση που καθιστά την μικρή Κρήνη ως ένα από τα παλιότερα χωριά της Χαλκιδικής. Η προϊστορική κατοίκηση ήταν η αρχή ενώ βυζαντινά έγγραφα αποδεικνύουν την κομβική όσο και διαχρονική παρουσία του χωριού, ενώ από το 1821 μέχρι και την απελευθέρωση της Μακεδονίας, η Κρήνη εξελίχθηκε μέσα από καταστροφές και αναστηλώσεις, μαζί με τις ρίζες και τις παραδόσεις της. Σήμερα, οι απόγονοι των Μακεδονομάχων συνεχίζουν να παραμένουν στο χωριό, ενώ όσοι μετανάστευσαν επιστρέφουν κάθε καλοκαίρι για τις διακοπές τους, αναζητώντας τις μνήμες της παιδικής τους ηλικίας. Αναπόσπαστο κομμάτι του καλοκαιριού είναι ο πανηγυρικός εορτασμός του Δεκαπενταύγουστου, που από τον Μεσοπόλεμο και έπειτα δίνει στο χωριό τον παλμό της παράδοσης.

Τενεκέδες από τυρί μετατράπηκαν σε έργα ζωγραφικής, στην Άφυτο Χαλκιδικής

Οι τενεκέδες από το τυρί είναι ένα υλικό που συνήθως καταλήγει στους κάδους απορριμμάτων. Ποιος θα μπορούσε να σκεφτεί να τους μετατρέψει σε καμβά ζωγραφικής και να εκφραστεί επάνω τους δημιουργικά; Και ακολούθως, να φυτέψει μέσα στους τενεκέδες πολύχρωμα λουλούδια, σκορπίζοντάς τους στους δρόμους ενός παραδοσιακού χωριού και στήνοντας με τον τρόπο αυτό μία πρωτότυπη ανοιχτή γκαλερί;

Η συγκεκριμένη ιδέα πήρε «σάρκα και οστά» σε έναν από τους πιο γραφικούς οικισμούς της Χαλκιδικής, γεμάτο με πλακόστρωτα καλντερίμια, που σφύζει από ζωή κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, την Άφυτο. Εμπνευστής ήταν ο γλύπτης και πρώην πρόεδρος της κοινότητας, Βασίλης Παυλής, ο οποίος κάνοντας ένα «ταξίδι» πίσω στο χρόνο θυμήθηκε τις γιαγιάδες του χωριού που δεν πετούσαν τους τενεκέδες από το τυρί, αλλά τους μετέτρεπαν σε γλάστρες φυτεύοντας, με ιδιαίτερο μεράκι, λουλούδια της αρεσκείας τους.

Από τη στιγμή που «γεννήθηκε» η ιδέα, ακολούθησε η υλοποίησή της. Ο κ. Παυλής επικοινώνησε τόσο με καλλιτέχνες σε ολόκληρη τη χώρα, για να βοηθήσουν στο συγκεκριμένο εγχείρημα, όσο και με μαθητές νηπιαγωγείων, δημοτικών και ειδικών σχολείων που λαχταρούσαν να δημιουργήσουν πάνω σε έναν τόσο ξεχωριστό καμβά.

«Ήθελα να επαναφέρω την παραδοσιακή γλάστρα, αυτή των γιαγιάδων μας, που φύτευαν λουλούδια, και ιδίως μέσα στην Άφυτο γιατί είναι ξεχωριστός τόπος. Για το λόγο αυτό απευθύνθηκα σε φίλους ζωγράφους και σε σχολεία που ανταποκρίθηκαν άμεσα και μάλιστα με θέρμη», δήλωσε στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Παυλής.

Η προσπάθεια που ξεκίνησε λίγο μετά το νέο έτος κράτησε περίπου πέντε μήνες και μέσα σε αυτό το διάστημα 110 ζωγράφοι από όλη την Ελλάδα και περίπου 170 παιδιά δημιούργησαν περισσότερα από 300 έργα στους τενεκέδες τυριού. Κι εφόσον δεν υπήρχε κανένας περιορισμός για τους καλλιτέχνες και τους μαθητές επέλεξαν -μεταξύ άλλων- να μεταφέρουν εικόνες από τη θάλασσα, γοργόνες, δειλινά, ανεμόμυλους και ηλιοτρόπια.

«Δημιουργήθηκε μια Ομάδα Εθελοντών στην Άφυτο και αφού αποκτήσαμε πρώτα εμείς την τεχνογνωσία, αρχίσαμε να ενημερώνουμε τους καλλιτέχνες και τα σχολεία για τη διαδικασία που θα έπρεπε να ακολουθήσουν. Αρχικά, τους λέγαμε πού μπορούν να βρουν τους τενεκέδες, φυσικά να τους ασταρώσουν για να μη χαλάσουν και αφού τους ζωγράφιζαν, μας τους έστελναν ταχυδρομικά και τέλος φυτεύτηκαν τα λουλούδια», πρόσθεσε ο γλύπτης.

Η ανταπόκριση σε αυτό το κάλεσμα ήταν μεγάλη, ενώ ανάλογος ήταν και ο ενθουσιασμός για το τελικό αποτέλεσμα, στο οποίο συνέβαλε σημαντικά και ο νυν πρόεδρος της κοινότητας, Λεωνίδας Παπαβασιλείου.

Πλέον, όλα αυτά τα έργα τέχνης μπορεί να τα θαυμάσει κάποιος επισκέπτης, περπατώντας στα καλντερίμια της Αφύτου, στη χερσόνησο της Κασσάνδρας. Στην ουσία είναι μια ανοιχτή γκαλερί καθώς τα έργα έχουν τοποθετηθεί στην κεντρική πλατεία και σε όλους τους δρόμους, ανά ζωγράφο και εργαστήριο, ώστε να μπορούν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες να τα απολαμβάνουν και να τα φωτογραφίζουν καθ' όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Παράλληλα, είναι ένας τρόπος να προωθηθεί η σημασία και τα οφέλη της ανακύκλωσης, αποδεικνύοντας με τον πιο ξεχωριστό τρόπο πως κανένα αντικείμενο δεν είναι για πέταμα.

Α. Καρυπίδου | ΑΠΕ-ΜΠΕ

Λευκαδίτικη λαδόπιτα

Επιστρέφοντας από Λευκάδα, σάς φέρνουμε και σάς κερνάμε ένα από τα παραδοσιακά γλυκίσματα του νησιού: Την Λαδόπιτα! Πρόκειται για ένα αγαπημένο στους ντόπιους γλυκό, εύκολο στην παρασκευή του (όπως μάς δίδαξαν επιτόπου), με υλικά φτηνά και αγνά. Στη Λευκάδα ετοιμάζεται και προσφέρεται σε όλων των ειδών τις χαρές (γάμους, βαφτίσια κλπ.), ενδείκνυται μάλιστα σε καιρό νηστείας, όπως τώρα. Διατηρείται εξάλλου πολύ καιρό εκτός ψυγείου.

Παρακάτω η συνταγή, την οποία γυρέψαμε (!!!) για τους φίλους της ιντερνετικής μας παρέας:

Τι χρειαζόμαστε:

Λάδι τρία ποτήρια
Νερό τρία ποτήρια
Ζάχαρη δύο ποτήρια
σουσάμι, κανέλα
1 κιλό αλεύρι
1/2 φλιτζάνι σιμιγδάλι

Ας επιδοθούμε:

Καίμε το λάδι και σιγά-σιγά ρίχνουμε το σιμιγδάλι και το αλεύρι, ώστε να δημιουργηθεί πηχτός χυλός. Συνεχίζουμε σε μέτρια φωτιά ν' ανακατεύουμε έτσι, ώσπου να σκουρήνει το χρώμα του. Τώρα προσθέτουμε το σιρόπι που έχουμε ήδη φτιάξει, βράζοντας για 10 λεπτά περίπου το νερό με τη ζάχαρη. Ανακατεύουμε ώσπου το υγρό ν' απορροφηθεί. Στρώνουμε το μίγμα που δημιουργήθηκε σ' ένα ανάλογο ταψί, ισιώνοντας την επιφάνεια και πασπαλίζοντας με σουσάμι. Κόβουμε σε ρόμβους. Ψήνουμε το παρασκεύασμα στους 200 βαθμούς σε προθερμασμένο φούρνο για ένα τέταρτο και μετά στους 180 βαθμούς για περίπου τρία τέταρτα της ώρας. Πασπαλίζουμε με κανέλα. Τη ζάχαρη μπορούμε να την αντικαταστήσουμε με μέλι. Μπορούμε να διακοσμήσουμε κάθε ρόμβο μ' ένα αμύγδαλο ασπρισμένο.

Στον Ταξιάρχη του Χολομώντα

Στο κέντρο της Χαλκιδικής και προς τα βόρεια δεσπόζει ο ορεινός όγκος του Χολομώντα, περιοχή κατάφυτη με απίστευτη ομορφιά και υπέροχη θέα προς κάθε κατεύθυνση.

Ο Χολομώντας ήταν γνωστός από την αρχαιότητα, λόγω της ξυλείας του, η οποία ήταν περιζήτητη από τους ναυπηγούς. Ονομάζεται και υψίζωνος, δηλαδή "υψηλά εζωσμένον", λόγω της εντυπωσιακής του βλάστησης.

Ο ορεινός όγκος του Χολομώντα καλύπτεται από βελανιδιές στα χαμηλά, καστανιές, πουρνάρια, πεύκα, έλατα, οξιές στα ψηλότερα. Η εικόνα του δάσους διακόπτεται από τα ξέφωτα ή τα λιβάδια με τα αγριολούλουδα και τα αρωματικά φυτά. Συναντάμε επίσης μανιτάρια, βότανα, τσάι του βουνού και ρίγανη, ενώ πλούσια είναι και η πανίδα του βουνού με πολλά είδη άγριων ζώων και πουλιών.

Η καλύτερη περιοχή για να το δείτε είναι το χωριό Ταξιάρχης. Η διαδρομή από την στροφή από τον κεντρικό ασφαλτοστρωμένο δρόμο, πριν από την Αρναία, μέσα από το χωριό είναι υπέροχη και διασχίζει την καρδιά του δάσους, έτσι ώστε ο επισκέπτης να έχει τη δυνατότητα να το δει σε όλο του το μεγαλείο και να σταματήσει σε διάφορα σημεία για να απολαύσει τη φύση.

Στην περιοχή του Ταξιάρχη υπάρχει παράρτημα του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

[Στοιχεία από το travel.gr]

Όλα τα παραπάνω θυμήθηκα, καθώς το πανέμορφο αυτό χωριό του Ταξιάρχη σήμερα, που η Εκκλησία επιτελεί τη Σύναξη των Αρχαγγέλων, έχει πανηγύρι. Συνδεόμαστε αδελφικά με τον Εφημέριο Αρχιμανδρίτη Μάξιμο Ντούρμα, έναν ευγενέστατο, φιλόκαλο και φιλόξενο Κληρικό, ο οποίος δαπανά όλες του τις δυνάμεις για την ευπρόσωπη παρουσία της Ενορίας του.

Βρεθήκαμε εκεί με τη Φωτεινή το απόγευμα της 19ης Ιουνίου 2004, προερχόμενοι από μιαν εκδήλωση στην όμορφη πόλη του Κιλκίς και μια συγκλονιστική συνάντηση στη Θεσσαλονίκη με τον ποιητή Τάκη Βαρβιτσιώτη. [Για τη συνάντηση αυτήν θα υπάρξει -ελπίζω- μια ιδιαίτερη ανάρτηση στο μέλλον].

Ο π. Μάξιμος έκανε κυριολεκτικά σαν μικρό παιδί. Μάς δέχτηκε με πολλή αγάπη, μάς ξένισε σ' ένα υπέροχο μοναχικό σπίτι στο δάσος με τα έλατα (σημειωτέον, ότι εδώ καλλιεργούνται τα έλατα, για να κοπούν τα Χριστούγεννα, εξ ου και ο χαρακτηρισμός του Ταξιάρχη ως "χωριού του Άη Βασίλη") και ακούραστος μάς ξενάγησε σε γωνιές απείρου κάλλους του γύρω τόπου, αδιανόητες σ' εμάς τους νησιώτες!

Την άλλη μέρα, που ήταν Κυριακή, συλλειτουργήσαμε στον περικαλλέστατο ναό του Αρχαγγέλου, απ' όπου η θέα προς τα τρία πόδια της Χαλκιδικής κόβει την ανάσα!

Αξίζει να θυμηθώ, κάτι που μάς έκαμε εντύπωση: Το σπίτι όπου μείναμε ήταν έξω απ' το χωριό κι έπρεπε να διανύσουμε μέχρι το ναό, πολύ πρωί για τον Όρθρο, μιαν απόσταση δυο περίπου χιλιομέτρων. Μόλις φτάσαμε στα πρώτα σπίτια του χωριού, προσέξαμε, ότι απ' όλα τα σπίτια και τις αυλές έβγαιναν άνδρες γυναίκες με σχετική γρηγοράδα, τόσο που υποψιαστήκαμε ότι κάτι έκτακτο συμβαίνει και όλοι τρέχουν να δουν τι γίνεται... Μόλις όμως φτάσαμε στην εκκλησία, διαπιστώσαμε το (γι' αυτούς) αυτονόητο: Πήγαιναν άπαντες να εκκλησιασθούν!!! Ο ναός γέμισε γρήγορα και στην ώρα της ομιλίας, την οποία με παρακάλεσε ο π. Μάξιμος να κάμω, ένιωθα ότι πρόκειται για ένα μεγάλο πανηγύρι, αν και ήταν μια απλή καλοκαιριάτικη Κυριακή! Αδιανόητα όλ' αυτά για εμάς τους Ιόνιους, τους επηρεασμένους καταλυτικά πια από το πνεύμα της τουριστικοπάθειας και της χαύνωσης περί τα πνευματικά σε όλα τα επίπεδα και όχι μόνον όσον αφορά στη θρησκευτικότητα!...

Άλλοι άνθρωποι οι Μακεδόνες και γενικώς οι Βορειοελλαδίτες!!! Συνδεδεμένοι μεταξύ τους, με πηγαία αγάπη και αυθεντικότητα αισθημάτων, με έντονη λειτουργική - λατρευτική ζωή! Αλλιώς ωραίοι!!!

Και από τη θέση αυτήν ευχόμαστε στον π. Μάξιμο (ο οποίος μάλιστα παρακολουθεί συχνά-πυκνά τους εδώ ιστοχώρους μας) και σε όλους τους ευγενείς κατοίκους του Ταξιάρχη, να έχουν πάντοτε όλες τις δωρεές τ' Ουρανού στη ζωή και στα έργα τους!

* Για όσους επιθυμούν να μάθουν περισσότερα για τη φιλική μας αυτήν Ενορία και το Χωριό, δείτε την πλούσια Ιστοσελίδα τους, κάνοντας κλικ εδώ.

* Πρέπει να υποσημειωθεί, ότι επειδή τότε στην επίσκεψη δεν είχαμε την άνεση της ψηφιακής φωτομηχανής, δανειζόμαστε εκτάκτως κάποιες φωτογραφίες του τόπου από το Διαδίκτυο (η 1η, 4η και 5η από το Panoramio), παρότι δεν το συνηθίζουμε.