Λόγος τιμής για τον εκδημήσαντα Καθηγητή Διονύση Ζήβα

Ο εκλεκτός Ζακυνθινός Διονύσης Ζήβας έφυγε για την αιωνιότητα. Καταξιωμένος δάσκαλος, δίδαξε, κυρίως, ευπρέπεια, ευγένεια και σεμνότητα!

Λυπήθηκα πολύ που δεν μπόρεσα να είμαι κοντά στους ανθρώπους που τον αποχαιρέτησαν. Ιδιαίτερα στους συγγενείς του, για να τους τονίσω πόσο υπερήφανοι μπορούν να είναι για τον δικό τους άνθρωπο και πόσο υπερήφανοι αισθανόμαστε εμείς οι Ζακυνθινοί για τον επιστήμονα και για τον άνθρωπο.

Τώρα που ο φίλος έφυγε, και έτσι δεν κινδυνεύω να παρεξηγηθώ ότι τον κολακεύω, μπορώ να αποκαλύψω μια προσωπική πρόταση- συζήτηση μαζί του.

«Δάσκαλε, δεν έρχεσαι κάτου να βάλεις υποψηφιότητα για …. Ξέρεις, δεν θα ζητήσεις κομματικό χρίσμα. Θα είσαι υπερκομματικός και όλοι θα είμαστε κοντά σου».

Η απάντηση του Διονύση Ζήβα:

«Δεν με λυπάσαι, Δεσπότη μου;»

«Γιατί, αφέντη μου;» αντέτεινα.

«Να, αμέσως θα πούνε όλοι: "πάει χάλασε κι ο Ζήβας..."!!!»

Αυτός ήταν, λοιπόν, ο Ζήβας! Κρίμα που δεν «κοιμάται» εις την Πατρίδα!

Ο Μητροπολίτης Δωδώνης Χρυσόστομος

Διονύσης Ζήβας, ένας τζέντλεμαν της αρχιτεκτονικής

ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ  Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 16.2.2018

Ο αρχιτέκτων καθηγητής Διονύσης Ζήβας σε εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Υπήρξε μία σημαντική φωνή στον χώρο της αρχιτεκτονικής.

Ένας ευγενής της αρχιτεκτονικής, ένας διανοούμενος του τοπίου και του ιστορικού αποτυπώματος, υπήρξε ο αρχιτέκτων καθηγητής Διονύσης Ζήβας. O θάνατός του, σε ηλικία 90 ετών, ολοκλήρωσε έναν κύκλο διαρκούς προσφοράς στη σύγχρονη σκέψη και κληροδοτεί ένα έργο πολύπλευρο και βαθύ. Ο Διονύσης Ζήβας ανήκε σε εκείνη τη γενιά που ενηλικιώθηκε την πρώτη μεταπολεμική περίοδο με τη φιλοδοξία της εθνικής ανασυγκρότησης. Το έργο του αναλύεται τόσο σε θεωρητικό όσο και πρακτικό σκέλος, και ανάμεσα στα χτισμένα έργα του σημειώνονται το Ξενία της Άρτας (που παραμένει ερειπωμένο, με το ΚΑΣ να έχει σταματήσει την προοπτική οποιασδήποτε επένδυσης στο Κάστρο), το Ξενία της Κομοτηνής, το κτίριο γραφείων της Ασκληπιού 9 στο κέντρο της Αθήνας και το κτίριο Υπηρεσιών Χωροφυλακής Ζακύνθου.

Με τη Ζάκυνθο, όπου γεννήθηκε το 1928, διατήρησε ψυχικό και ερευνητικό δεσμό σε όλη τη διάρκεια της ζωής του και η «Αρχιτεκτονική της Ζακύνθου» αποτέλεσε το θέμα της διδακτορικής διατριβής του. Συνεχής ήταν η αγωνία του για την τύχη των μνημείων της γενέτειράς του και οι δημοσιεύσεις του για τα ζακυνθινά θέματα και πλήθος ακόμη ήταν πυκνές και έχαιραν μεγάλης εκτίμησης. Ο Διονύσης Ζήβας συνδέθηκε διά βίου με την αρχιτεκτονική κοινότητα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, από όπου αποφοίτησε το 1953. Το 1960 διορίσθηκε επιμελητής στην έδρα Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας και Ρυθμολογίας, το 1972 εξελέγη έκτακτος καθηγητής των Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων και το 1978 τακτικός καθηγητής στην ίδια έδρα. Διετέλεσε διευθυντής του Σπουδαστηρίου Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων (1973 -1996), κοσμήτωρ της Σχολής Αρχιτεκτόνων (1979-1983) και πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων (1989-1995).

Το διαρκές ενδιαφέρον του για την ιστορική φυσιογνωμία των οικισμών και των πόλεων, ήδη από τη δεκαετία του ’60, εκφράστηκε εμπράκτως με τη μακρόχρονη ενασχόλησή του με τη διάσωση της Πλάκας και καταγράφηκε στο έργο «Πλάκα 1973-2003» που κυκλοφόρησε το 2006 από το Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ). Η Πλάκα ήταν έργο ζωής όπως και η Ζάκυνθος. Από τα όψιμα έργα του, ο «Αρχιτεκτονικός οδηγός Αθηνών» (ΠΙΟΠ, 2012) ήταν μία πολύτιμη προσφορά γνώσης.

Απεβίωσε σήμερα ο Καθηγητής Διονύσης Α. Ζήβας, ένας αμετανόητος Ζακυνθινός

Ο Διονύσης Α. Ζήβας γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1928. Μεγάλωσε στην Αθήνα και σπούδασε στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, από όπου έλαβε το δίπλωμά του το 1953. Το 1958 διορίσθηκε άμισθος και το 1960 έμμισθος επιμελητής στην έδρα της Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας και Ρυθμολογίας, με τον καθηγητή Π. Α. Μιχελή. Η "Αρχιτεκτονική της Ζακύνθου" αποτελεί τη διδακτορική διατριβή του, που εγκρίθηκε από τη Σχολή το 1970. Το 1972 εξελέγη έκτακτος καθηγητής των Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων και το 1978 τακτικός καθηγητής στην ίδια Έδρα. Διετέλεσε διευθυντής του Σπουδαστηρίου Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων του Ε.Μ.Π. από το 1973 μέχρι το 1996. Εξελέγη Κοσμήτωρ της Σχολής Αρχιτεκτόνων για δύο διετίες, από το 1979 μέχρι το 1983 και πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων για τρεις διετίες, από το 1989 μέχρι το 1995. Απεχώρησε το 1996 λόγω ορίου ηλικίας και από το 1997 είναι ομότιμος καθηγητής της Σχολής. Διετέλεσε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιονίου Πανεπιστημίου κατά τα έτη 1984-89 και 1993-98.

Έχει δημοσιεύσει την "Αρχιτεκτονική της Ζακύνθου" (εκδ. ΤΕΕ 1970, 1984, 2002) και τις "Προβιομηχανικές αγροτικές εγκαταστάσεις στη Ζάκυνθο" (εκδ. ΠΤΙ-ΕΤΒΑ 2000) καθώς και πολλές μικρότερες εργασίες για τη Ζάκυνθο και τα Επτάνησα. Περισσότερες εξ' άλλου από εβδομήντα εργασίες του είναι δημοσιευμένες σε επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά εθνικών και διεθνών συνεδρίων και σε συλλογικές εκδόσεις. Σχετικά πρόσφατα εκδόθηκε το βιβλίο του "Τα μνημεία και η πόλη" (Libro 1997, α΄ εκδ. Λυρούδιας 1991). Στα πλαίσια του Σπουδαστηρίου των Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων έχει διευθύνει δώδεκα ερευνητικά προγράμματα για θέματα αρχιτεκτονικής και θέματα προστασίας και διατήρησης ιστορικών οικισμών και ιστορικών κέντρων πόλεων, θέμα με το οποίο έχει ιδιαίτερα ασχοληθεί. Επικεφαλής ομάδων μελέτης για την προστασία και την αναβίωση της Πλάκας από το 1973 μέχρι σήμερα, έργο το οποίο τιμήθηκε το 1982 με το μετάλλιο της Europa Nostra. Το 1993 εξ' άλλου του απονεμήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης το Βραβείο Gottfried von Herder για το σύνολο του έργου του. Έχει μετάσχει σε περισσότερα από εξήντα εθνικά και διεθνή Συνέδρια, στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει παρουσιάσει ισάριθμες ανακοινώσεις.

Υπήρξε μέλος του ΤΕΕ, του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας, του Κέντρου Μελετών Ιονίου, του ICOMOS και άλλων επιστημονικών ενώσεων. Έχει επανειλημμένα εκλεγεί στο Δ.Σ. του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, του οποίου διετέλεσε Πρόεδρος το 1965, στην Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ και την Επιστημονική Επιτροπή των Αρχιτεκτόνων του ΤΕΕ. Έχει εκλεγεί Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ενώσεως Αισθητικής ("International Association of Aesthetics") για την τριετία 2001-2004 και είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αισθητικής και του Ιδρύματος Παναγιώτη και Έφης Μιχελή.

Η αρχιτεκτονική της Ζακύνθου 
Από τον ΙΣΤ' μέχρι τον ΙΘ' αιώνα

Η αρχιτεκτονική των Επτανήσων, μιας τόσο σημαντικής, από κάθε άποψη ελληνικής περιοχής, παραμένει ουσιαστικά άγνωστη ακόμη και σήμερα, όχι μόνο στο ευρύτερο κοινό αλλά και στους ειδικούς επιστήμονες, αντίθετα προς ό,τι συμβαίνει με τις παραδοσιακές αρχιτεκτονικές μορφές άλλων περιοχών της χώρας, η μελέτη των οποίων έχει ήδη αρκετά προχωρήσει. Ακόμη χειρότερα, η αρχιτεκτονική των Επτανήσων, παρεξηγημένη πολλές φορές από τον γενικό χαρακτηρισμό της ως "δυτικής επιδράσεως", κινδυνεύει να αγνοηθεί μόνο γι' αυτόν το λόγο, πράγμα άδικο και καθόλου αντικειμενικό αφού είναι γνωστό πως οι δυτικές επιδράσεις δεν σταματούν, βέβαια, στο Ιόνιο. [...]

Η "Αρχιτεκτονική της Ζακύνθου" που, ύστερα από ένα αρκετά μακρό χρονικό διάστημα συλλογής στοιχείων, παρουσιάζεται σήμερα, προς αυτήν ακριβώς την κατεύθυνσι σκοπεύει, της μελέτης δηλαδή της Επτανησιακής αρχιτεκτονικής παραδόσεως σ' ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα της. [...]

Προς τους καθηγητάς της Ανωτάτης Σχολής Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου επιθυμώ να εκφράσω θερμές ευχαριστίες για το ενδιαφέρον τους για τη μελέτη αυτή και την έγκρισή της ως διδακτορικής διατριβής. Θα ήθελα δε, εντελώς ιδιαίτερα και θερμά, να μπορούσα να ευχαριστήσω τον καθηγητή Π. Α. Μιχελή, στην προτροπή του οποίου, το συνεχές έντονο ενδιαφέρον και τις συμβουλές, η μελέτη αυτή και ο γράφων πολλά οφείλουν. [...]

Αθήναι, Ιανουάριος 1970

Διονύσης Α. Ζήβας

(από τον πρόλογο στην α' έκδοση του βιβλίου)

190 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή Νικόλαο Ούγκο Φόσκολο

Μπορεί να πέρασαν 190 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή Νικόλαο Ούγκο Φόσκολο, η Zάκυνθος, όμως, το νησί που έζησε και «άντρεψε», δεν τον ξέχασε. Παραμένει περήφανη που είναι η γενέτειρα γη τριών σπουδαίων ποιητών με αίγλη και ακτινοβολία, οι οποίοι που ξεπέρασαν τα σύνορα της Ελλάδας. Πλάι στους μεγάλους ποιητές Διονύσιο Σολωμό και Ανδρέα Κάλβο, ο Νικόλαος Ούγκο Φόσκολο χάνει την αίγλη του στην Ελλάδα, κερδίζοντάς της, όμως, επάξια στην Ευρώπη.

Ο Φόσκολο γεννήθηκε στη Ζάκυνθο από Ελληνίδα μητέρα και Βενετσιάνο πατέρα το 1778 και έζησε στο νησί έως το 1792, οπότε έφυγε για σπουδές στη Βενετία και έκτοτε ακολούθησε μία περιπετειώδη ζωή, κατά τη διάρκεια της οποίας έγραψε υπέροχα έργα και διακρίθηκε για την ένταξή του στα επαναστατικά κινήματα της εποχής. Ήταν η εποχή που η Γαλλική Επανάσταση είχε δημιουργήσει μία νέα τάξη πραγμάτων στην Ευρώπη και πολλοί ενθουσιώδεις νέοι είχαν συστρατευτεί και είχαν υποστηρίξει τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην προσπάθεια ανατροπής των παραδοσιακών αυτοκρατοριών της Ευρώπης.

Ο Ούγκο Φόσκολο ήταν ένας από αυτούς που πολέμησε στο πλευρό των Γάλλων Δημοκρατικών και εργάστηκε μαζί με πολλούς άλλους για τη δημιουργία του σύγχρονου ιταλικού κράτους. Επρόκειτο, όμως, να απογοητευτεί από τη διάψευση των ελπίδων και των προσδοκιών που γέννησε η Γαλλική Επανάσταση και απογοητευμένος κατέφυγε στο Λονδίνο όπου πέθανε το 1827, σε ηλικία μόλις 49 ετών.

Αν και όλα τα έργα του τα έγραψε στην κυρίαρχη, εκείνη την εποχή, ιταλική γλώσσα, ποτέ δεν ξέχασε την ελληνική καταγωγή του και ύμνησε με πάθος της ιδιαίτερη πατρίδα του. Όνειρο του, όπως αποδεικνύουν οι τελευταίες επιστολές προς συγγενικά του πρόσωπα στη Ζάκυνθο, ήταν να επιστρέψει και να ζήσει στο νησί που γεννήθηκε. Αυτό το όνειρο δεν κατάφερε να το πραγματοποιήσει και ο θάνατος του, στο προάστιο Τέρνχαμ Γκριν του Λονδίνου στις 10 Σεπτεμβρίου του 1827, προκάλεσε αίσθηση σε όλη την Ευρώπη. Στο άκουσμα του θανάτου του Φόσκολο, στη Ζάκυνθο τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου και τον επικήδειο λόγο εκφώνησε τότε ο νεαρός ποιητής Διονύσιος Σολωμός στην ιταλική γλώσσα.

Έκτοτε, οι Ζακυνθινοί δραστηριοποιήθηκαν πολλές φορές, αλλά δίχως επιτυχία, για να μεταφέρουν τα οστά του ποιητή στη γενέτειρα γη. Αυτό, όμως, που δεν πέτυχαν οι συγγενείς και οι φίλοι του στη Ζάκυνθο, πέτυχε η ιταλική κυβέρνηση το 1870, η οποία έλαβε την άδεια από το Αγγλικό Κράτος και μετέφερε τα οστά του στο «Πάνθεον των Ιταλών ποιητών», στην εκκλησία της Σάντα Κρότσε στη Φλωρεντία.

Ωστόσο, οι Ζακυνθινοί, αν και απογοητεύτηκαν από την ολιγωρία των ελληνικών Αρχών της εποχής να πετύχουν τη μεταφορά των οστών του Ούγκο Φόσκολο στη Ζάκυνθο, το 1885 προχώρησαν, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, στην εξαγορά της οικίας που γεννήθηκε και στη μετατροπή της, λίγα χρόνια αργότερα, σε δημοτική βιβλιοθήκη με το όνομα «Φωσκολιανή Βιβλιοθήκη». Αυτό το σπίτι είναι το μοναδικό μνημείο αναφοράς στον μεγάλο ποιητή της Ζακύνθου και ακολούθησε μία περιπετειώδη διαδρομή έως τις μέρες μας. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου βομβαρδίστηκε και επισκευάστηκε πρόχειρα από τους Ιταλούς κατακτητές. Όμως, το 1953 καταστράφηκε ολοσχερώς από τους σεισμούς και παρέμεινε οικόπεδο για περισσότερο από 60 χρόνια.

Το 2009 ιδρύθηκε από φιλοπρόοδους Ζακυνθινούς ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ζακύνθου «Ούγος Φώσκολος», αφιερωμένος στην ανάδειξη της μορφής και του έργου του ποιητή. Με πρωτοβουλία του Συλλόγου, σε συνεργασία του οικείου Δήμου και της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, οικοδομήθηκε το σπίτι του Φόσκολο στην αρχική μορφή του, δηλαδή όπως ήταν από τα μέσα του 18ου αιώνα, στη γειτονιά της Οδηγήτριας στο κέντρο της πόλης. Τα σχέδια εκπόνησε ο καθηγητής του ΕΜΠ Διονύσης Ζήβας, ο οποίος υπήρξε και πρόεδρος του Συλλόγου την περίοδο 2015-2017.

Ακριβώς δίπλα από το σπίτι του ποιητή, στον πεζόδρομο της οδού Κυριάκου Ξένου, επανατοποθετήθηκε το γλυπτό «Θρηνούν πνεύμα», του σπουδαίου γλύπτη Ιωάννη Βιτσάρη, το οποίο, από το 1970, είχαν τοποθετήσει οι τοπικές Αρχές στο οικόπεδο της προσεισμικής οικίας, πάντα στη μνήμη του ποιητή, ένα γλυπτό που έχει ανακηρυχθεί από το υπουργείο Πολιτισμού σε μνημείο νεώτερης πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το σπίτι του Ούγκο Φόσκολο, το οποίο ήδη έχει γίνει αντικείμενο διεθνούς προβολής, κυρίως στην Ιταλία, φιλοδοξεί να στεγάσει σύντομα μια συλλογή εκθεμάτων από το έργο και τη ζωή του ποιητή. Γι' αυτόν τον σκοπό εκπονείται μία ειδική μελέτη εσωτερικού χώρου και ο Σύλλογος συνεργάζεται με πανεπιστήμια και βιβλιοθήκες του εξωτερικού για την αποτύπωση και μεταφορά του εκθεσιακού υλικού.

Φέτος, συμπληρώνονται 190 χρόνια από τον θάνατο του Ούγκο Φόσκολο και στην Ιταλία, τη Γαλλία και άλλες χώρες έχουν γίνει πολλές εκδηλώσεις και συνέδρια στη μνήμη του. Μία τέτοια εκδήλωση θα γίνει το προσεχές Σαββατοκύριακο και στη Ζάκυνθο, με πρωτοβουλία του Συλλόγου, όπου θα παρευρεθούν και θα μιλήσουν ο καθηγητής Ιταλικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου Paolo Borsa, με θέμα «Μεταξύ Ιταλίας, Αγγλίας και Ελλάδας: Ούγκο Φόσκολο, πολιτικός ποιητής», η αναπληρώτρια καθηγήτρια Συγκριτικής Λογοτεχνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Φανή Καζαντζή, με θέμα «Ο Φόσκολο και η νεολαία», και ο καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Ευριπίδης Γαραντούδης, με θέμα «Επτανήσιοι μεταφραστές του Φόσκολο μεταξύ Ζακύνθου, Κέρκυρας και Αθήνας».

Η εκδήλωση, την οποία θα συντονίσει ο Δημήτρης Αρβανιτάκης, ιστορικός και υπεύθυνος εκδόσεων του Μουσείου Μπενάκη, θα λάβει χώρα στην αίθουσα Η' Επτανησιακής Τέχνης του Μουσείου Μεταβυζαντινής Τέχνης Ζακύνθου και θα αρχίσει στις 19:00.

Μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για τις προσπάθειες ανάδειξης του έργου και της μορφής του Ούγκο Φόσκολο, ο πρόεδρος του Συλλόγου, Φίλιππος Συνετός, σχολίασε: «Υπάρχει καταγεγραμμένο στην ιστορία ένα "χρέος" της τοπικής κοινωνίας να τιμήσει ένα από τα πιο φωτισμένα παιδιά της, που ακόμα δεν έχει αναγνωριστεί στην ευρύτερο ελληνικό χώρο. Ο Νικόλαος Ούγκο Φόσκολο, αν και έζησε και έγραψε στην ιταλική γλώσσα και τιμάται ως εθνικός ποιητής της Ιταλίας, υπήρξε γνήσιος Έλληνας και στους πόθους και τους οραματισμούς του βρισκόταν πάντα η σκλαβωμένη -τότε- Ελλάδα. Μεγάλωσε και πολέμησε στην Ευρώπη για τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης και διατύπωσε οράματα που επηρεάζουν ακόμα και στις μέρες μας το οικουμενικό πνεύμα της σύγχρονης Ευρώπης. Αυτό το χρέος προσπαθούμε να εκπληρώσουμε, εδώ, στη Ζάκυνθο, και είμαστε ευγνώμονες προς την πολιτεία και την αυτοδιοίκηση που αναγνωρίζει τις προσπάθειές μας. Άμεσος στόχος μας είναι η "Οικία Ούγκο Φόσκολο", που μόλις επανοικοδομήθηκε, να καταστεί επισκέψιμος ιστορικός χώρος και κέντρο ευρωπαϊκών αναφορών για τον μεγάλο Ζακύνθιο ποιητή, που πρώτοι τίμησαν και αναγνώρισαν ο Διονύσιος Σολωμός και ο Ανδρέας Κάλβος».

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Η εισήγηση του Καθηγητή Διονύση Ζήβα στο Ι΄ Πανιόνιο Συνέδριο [video]

 Κέρκυρα, πρωί Πρωτομαγιάς 2014, στην αίθουσα της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας 
Μαγνητοσκόπηση του ανταποκριτή μας π. Δημητρίου Κοσκινά 

Ο σπουδαίος Ζακύνθιος κ. Διονύσης Ζήβας, Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ, εισηγήθηκε στο Ι΄ Πανιόνιο Συνέδριο το θέμα: "Ο νεοκλασικός ναός της αγίας Μαρίνας στην ομώνυμη κοινότητα της Ζακύνθου".

ΠΟΡΕΙΑ. Ένας ογκώδης Τιμητικός Τόμος για τον Ζακύνθιο Καθηγητή Διονύση Α. Ζήβα

Παρουσιάζει ο π. Π. Καποδίστριας

Είχα την μεγάλη τιμή να λάβω πριν λίγες ημέρες την ΠΟΡΕΙΑ, έναν ογκωδέστατο Τιμητικό Τόμο για τον Καθηγητή Διονύση Α. Ζήβα, εξοχότατο Ζακυνθινό και πολυσέβαστο Άνθρωπο (με άλφα κεφαλαίο). Ο Τόμος, ο οποίος εκτείνεται σε 648 σελίδες μεγάλου μεγέθους, αποτελεί έκδοση της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Διακεκριμένες προσωπικότητες του πνεύματος συνεισφέρουν άνθη ευγνωμοσύνης κι εκτίμησης στη συγκομιδή αυτή για τον μεγάλο Φίλο και Δάσκαλο και Άνθρωπο Ζήβα, ο οποίος δαπανήθηκε κυριολεκτικά επί σειρά δεκαετιών, είτε στην καθηγητική έδρα του Ε.Μ.Π., είτε στη σκαπάνη των ερευνών, με αγαπητότερη ενασχόλησή του -θεωρώ- την εντρύφηση στη βαθιά ιστορία του γενέθλιου νησιού και την διάσωση σπαραγμάτων Πολιτισμού από την πάλαι ποτέ «ωραίαν και μόνην»!…

Η κ. Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, Καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων, στον ευσύνοπτο Πρόλογο του Τόμου (σ. 7), μάς πληροφορεί σχετικά με το όλο εγχείρημα της έκδοσης:

«Γεννημένος στη Ζάκυνθο, από γονείς Ζακυνθινούς, ο Διονύσης Ζήβας φέρνει μαζί του, γενετικά και βιωματικά, όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το γνήσιο Ζακυνθινό, άρχοντα και λόγιο.

Έμφυτη ευγένεια και αξιοπρέπεια, αυστηρότητα αλλά και κατανόηση, ψυχραιμία αλλά και τόλμη, σύνεση αλλά και προοδευτικότητα, δυναμισμός και επιμονή αλλά και υπομονή και υποχωρητικότητα όταν και όπου αυτό ήταν απαραίτητο.

Τα στοιχεία αυτά τον βοήθησαν να διακριθεί στον επαγγελματικό, επιστημονικό και ακαδημαϊκό χώρο, δρώντας καταλυτικά ως επαγγελματίας, ως ερευνητής αλλά κυρίως ως δάσκαλος.

Από τη θέση του κοσμήτορα ή του προέδρου της Σχολής Αρχιτεκτόνων, σε περιόδους δύσκολες για το Πολυτεχνείο, κατάφερε να ισορροπήσει καταστάσεις, να αποκαταστήσει το κύρος των θεσμικών οργάνων της σχολής και κρατώντας την ενωμένη, να βοηθήσει ουσιαστικά στην ανοδική της πορεία, συμβάλλοντας στον εκσυγχρονισμό των δομών, παράλληλα με την αξιοποίηση της εκπαιδευτικής της παράδοσης.

Από το 1958, όταν διορίστηκε έκτακτος άμισθος επιμελητής στην τότε έδρα της Μορφολογίας και για τριάντα οκτώ χρόνια, υπηρέτησε με συνέπεια και αγάπη το Ε.Μ.Π. και την Αρχιτεκτονική Σχολή.

Σήμερα, ως Ομότιμος Καθηγητής, εξακολουθεί να βρίσκεται κοντά στη Σχολή, προσφέροντας διαλέξεις στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα "Προστασία Μνημείων" και ενίοτε και σε προπτυχιακά μαθήματα, ενώ, παράλληλα, συμβάλλει και σε άλλες επιστημονικές εκδηλώσεις στις οποίες η Σχολή ζητά τη συνδρομή του.

Η διεισδυτική κρίση του εξακολουθεί να μας είναι ιδιαίτερα χρήσιμη και πολύτιμη, παρ’ όλο που η έμφυτη αξιοπρέπειά του και η σοφία που του έχει προσδώσει ο χρόνος δεν του επιτρέπουν να την εκφράσει παρά μόνο όταν προσφεύγουμε σ’ αυτόν.

Η έκδοση ενός Τιμητικού Τόμου για τον καθηγητή Διονύση Ζήβα αποτελεί μονάχα μια μικρή ανταπόδοση, ένα αντίδωρο, σε όσα ο ίδιος μας έχει απλόχερα προσφέρει».

Για την καλύτερη όμως γνωριμία με τον Τόμο και τον Τιμώμενο Καθηγητή, αντιγράφουμε το ανάλογο εισαγωγικό σημείωμα (σ. 12), το οποίο υπογράφει ο κ. Γιάννης Πολύζος, Καθηγητής της Σχολής Αρχιτεκτόνων και Αντιπρύτανης του Ε.Μ.Π.:

«Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και η Σχολή Αρχιτεκτόνων τιμούν τον άξιο δάσκαλο, ομότιμο καθηγητή Διονύση Α. Ζήβα με την έκδοση ειδικού Τιμητικού Τόμου σε αναγνώριση της μακρόχρονης επιστημονικής παρουσίας του και της πολύπλευρης προσφοράς του στο Ίδρυμα αλλά και στον ευρύτερο ερευνητικό και κοινωνικό χώρο.

Η θητεία του στο Πολυτεχνείο, συνεχής και δημιουργική σε καιρούς δύσκολους, καλύπτει με συνέπεια και αποτελεσματικότητα τόσο στα εκπαιδευτικά και επιστημονικά όσο και τα διοικητικά θέματα, ενώ οι ενέργειές του σε κάθε περίπτωση χαρακτηρίζονται από ακαδημαϊκό ήθος και υπευθυνότητα.

Στο έργο του καθηγητή Διονύση Ζήβα, επιστημονικό, εκπαιδευτικό και αρχιτεκτονικό, υπάρχει ενότητα των αρχών που διατρέχουν τους τομείς με τους οποίους ασχολείται. Με μεθοδικότητα και επιστημονική συνέπεια προς τις αρχές αυτές προσεγγίζει τα θέματά του και με τον ίδιο τρόπο έχει αναδείξει την αρχιτεκτονική, πολεοδομική και κοινωνική σημασία της προστασίας και ανάδειξης του ιστορικού χώρου και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.

Η συμβολή του στον τομέα αυτό, τεκμηριώνεται διαχρονικά και πολυεπίπεδα από το ερευνητικό και συγγραφικό του έργο και από τις μελέτες που έχει εκπονήσει, ανάμεσα στις οποίες ξεχωριστή θέση έχει η διεθνώς αναγνωρισμένη και βραβευμένη μελέτη της Πλάκας, αλλά και από την εκπαιδευτική του δραστηριότητα που συνεχίζεται στο σχετικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Σχολής Αρχιτεκτόνων.

Είναι τιμή για την ακαδημαϊκή κοινότητα του Ε.Μ.Π. η παρουσία ανάμεσα στα μέλη της, του καθηγητή Διονύση Ζήβα».

Με θερμά αισθήματα γράφει, στο δικό του σημείωμα (σ. 13), περί του βίου και της πολιτείας του Καθηγητή Ζήβα ο κ. Σπύρος Ραυτόπουλος, Καθηγητής και Πρόεδρος της Σχολής Αρχιτεκτόνων:

«Η διαδρομή μίας σχολής μέσα στο χρόνο, και ιδιαίτερα μίας αρχιτεκτονικής σχολής διαμορφώνεται από τα αρχιτεκτονικά κινήματα, τους δασκάλους που δίδαξαν, τα ιστορικά γεγονότα και τους άλλους σημαντικούς σταθμούς κατά τη διάρκεια της εξέλιξής τους. Μέσα στην ιστορική αυτή εξέλιξη, ένα ποιοτικό χαρακτηριστικό αλλά και υποχρέωση, είναι η απόδοση τιμής στους δασκάλους από τους οποίους πέρασαν γενιές σπουδαστών και διδάχθηκαν και καλλιεργήθηκαν οι προσωπικότητές τους.

Με βάση αυτό το ποιοτικό χαρακτηριστικό, η Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου θεώρησε τιμή και χρέος της να εκδώσει αυτόν τον Τιμητικό Τόμο, για να τιμήσει ένα διακεκριμένο μέλος της, έναν άξιο δάσκαλο, τον ομότιμο καθηγητή Διονύση Α. Ζήβα, έναν δάσκαλο του οποίου όλοι εμείς που αποτελούμε το σημερινό διδακτικό προσωπικό έχουμε υπάρξει σπουδαστές και από τον οποίο έχουμε αντλήσει γνώση και εμπειρία.

Η πολύχρονη παρουσία του Διονύση Ζήβα σε όλους τους τομείς δραστηριότητας της σχολής μας, ήταν πάντα δημιουργική και πολύπλευρη, έχοντας αναλάβει επάξια όλες τις υπεύθυνες θέσεις του άξιου δασκάλου, του ερευνητή, του επιτυχημένου αρχιτέκτονα. Παράλληλα με τα ακαδημαϊκά του καθήκοντα ανέλαβε με επιτυχία τις υπεύθυνες θέσεις αρχικά του κοσμήτορα και αργότερα του Προέδρου, αντιμετωπίζοντας με σθένος και σταθερότητα δύσκολες καταστάσεις για το Πολυτεχνείο και προωθώντας τη διοικητική αναβάθμιση, το πρόγραμμα σπουδών και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της Σχολής μας.

Καθοριστική είναι η συμβολή του στην καθιέρωση και οργάνωση των μεταπτυχιακών σπουδών και ιδιαίτερα του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών. “Προστασία Μνημείων”. Έχει μείνει ιστορική μέχρι σήμερα η σθεναρή υποστήριξη του προγράμματος αυτού στη Σύγκλητο του Ε.Μ.Π. με ισχυρά ακαδημαϊκά και επιστημονικά επιχειρήματα.

Πέρα από την ακαδημαϊκή του καριέρα προωθεί επίμονα και μόνιμα την προστασία και αναβίωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, είτε συμμετέχοντας σε εθνικά ή διεθνή επιστημονικά συνέδρια είτε με την εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων και υποδειγματικών στο είδος τους μελετών και δημοσιεύσεων. Οι δημοσιεύσεις και οι επιστημονικές παρεμβάσεις του, έχουν πάντα απήχηση στον αρχιτεκτονικό και επιστημονικό χώρο, η δε βράβευσή του με το βραβείo Europa Nostra για τη μελέτη ανάπλασης της Πλάκας και της Ακαδημίας Αθηνών για το βιβλίο του με τίτλο “Πλάκα 1973 – 2003” αποδεικνύουν και επιβεβαιώνουν το υψηλό επίπεδο της επιστημονικής του υπόστασης.

Ο καθηγητής Διονύσης Ζήβας αποτελεί για όλους μας και ιδιαίτερα για μένα, πάντα ένα παράδειγμα φωτισμένου δασκάλου, ο οποίος προσέφερε τις γνώσεις του στους σπουδαστές με αγάπη και αφοσίωση. Η πολύχρονη παρουσία του αποτελεί ένα επιστημονικό κεφάλαιο, η δε Σχολή Αρχιτεκτόνων θα συνεχίσει να τιμά την προσφορά του».

Ακολουθούν εκφραστικά τα εισαγωγικά σημειώματα του κ. Γιώργου Γεράκη, Καθηγητή και Προέδρου (κατά τα έτη 2003-2007) της Σχολής Αρχιτεκτόνων (σ. 14) και των κ.κ. Επιμελητριών της έκδοσης Μ. Γραφάκου, Μ. Καρδαμίτση-Αδάμη, Ε. Μαΐστρου, Καθηγητριών της Σχολής Αρχιτεκτόνων (σελ. 15). Έπεται συνοπτική παρουσίαση με γεικό τίτλο: Βιογραφικό Σημείωμα – Χρονολόγιο – Κατάλογοι δημοσιεύσεων και έργων – Διακρίσεις – Έρευνες – Συνέδρια – Παράλληλες δραστηριότητες του κ. Ζήβα. Ένα άλλο κεφάλαιο τιτλοφορείται «Τρεις Αρχιτέκτονες μιλούν για τον Διονύση Α. Ζήβα» (σσ. 17-55), ενώ ακολουθεί η μεγάλη ενότητα, με πρωτότυπα εν πολλοίς και αξιολογότατα «Κείμενα αφιερωμένα στον Διονύση Ζήβα» (σσ. 57-625), τα οποία υπογράφουν κορυφαία ονόματα της Επιστήμης και που τα προσφέρουν εδώ στον Τιμώμενον, από το περίσσευμα της επιστημοσύνης τους, ως δώρο αγάπης ή ως αντίδωρο για την απλόχωρη αγάπη εκείνου. Επιλογικά υπάρχουν τα της Εκδήλωσης προς τιμήν τού Δ. Α. Ζήβα της 28ης Ιουνίου 1995 (σσ. 626-644).

Κλείνοντας την μικρή αυτή αναφορά - παρουσίαση του Τόμου, ευχόμαστε στον ελλογιμότατο συμπατριώτη μας να μακροημερεύει, ώστε να μάς πλουτίζει όλους με την μεγαλόπρεπα ταπεινή παρουσία του και την ήρεμα καταλυτική σκέψη του, κυρίως σε ό,τι αφορά στην αποκατάσταση ποιοτικού φρονήματος στην άναρχη συμπεριφορά των (με κάθε έννοια και συνέπεια) τσιμεντωμένων Νεοζακυνθίων!

"Φιόρα Τιμής για τον Μητροπολίτη Ζακύνθου Χρυσόστομο Β΄ Συνετό"

Με μεγάλη χαρά και ικανοποίηση γνωστοποιείται στο ευρύ κοινό, ότι σήμερα κυκλοφορήθηκε ο Χαριστήριος Τόμος «Φιόρα Τιμής για τον Μητροπολίτη Ζακύνθου Χρυσόστομο Β΄ Συνετό» (1040 σελίδων), ο οποίος εκδόθηκε από την «Επιτροπή Πρωτοβουλίας για την Έκδοση Τιμητικού Τόμου», με την ευκαιρία της συμπλήρωσης τριών σημαντικών επετείων της εκκλησιαστικής διακονίας του Μητροπολίτη Ζακύνθου κ. Χρυσοστόμου Β΄: α) το 70ό έτος της ηλικίας του, β) 50ετία από την Μοναχική Κουρά του στην Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά και γ) 15ετία από την ανάρρησή του στον Μητροπολιτικό Θρόνο της Ζακύνθου.

Κορυφαίοι Ιεράρχες της Ορθοδοξίας, οι συνεργάτες του στο Μητροπολιτικό Γραφείο και πνευματικοί άνθρωποι του νησιού μας θεώρησαν άξιο και δίκαιο -σαν ελάχιστη εκδήλωση τιμής, σεβασμού και αγάπης στο πρόσωπό του- να ετοιμασθεί ένας Επιστημονικός Τόμος αφιερωμένος στον Προεστώτα της Εκκλησίας των Ζακυνθίων, με θέματα αφενός μεν ζακυνθινολογικά πάσης φύσεως, αφ’ ετέρου δε θέματα διαφόρων Επιστημών, ούτως ώστε, μόλις η αυλαία των επετείων πέσει, ν’ απομείνει ως απόκτημα των μεταγενεστέρων ένας Τόμος Ποιότητας, ουσιαστική συμβολή στην τοπική Γραμματεία, την εν γένει Ιστορία και τις Επιστήμες.

Ο Τόμος, την Επιμέλεια του οποίου είχε ο Καθηγητής Δημήτριος Γόνης, είναι ήδη έτοιμος και περιλαμβάνει:
α) Προλόγισμα της Επιτροπής (σελ. 7-9),
β) Χαιρετισμούς των κορυφαίων της Ορθοδοξίας: Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ.κ. Θεοδώρου, Πατριάρχου Μόσχας και πάσης Ρωσίας κ.κ. Κυρίλλου, Πατριάρχου Βουλγαρίας κ.κ. Μαξίμου, Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Χρυσοστόμου Β΄, Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου, Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ.κ. Αναστασίου (σελ. 11-24),
γ) Παρουσίαση από τον Πρωτοπρεσβύτερο Παναγιώτη Καποδίστρια της πενηντάχρονης πορείας του Μητροπολίτη Ζακύνθου στα εκκλησιαστικά πράγματα με πλούσιο φωτογραφικό υλικό (σελ. 25-35),
δ) Εξήντα επτά (67) πρωτότυπα Άρθρα - Mελετήματα (σελ. 37-1029), τα οποία υπογράφουν οι ακόλουθοι εβδομήντα ένας (71) Επιστήμονες - Φίλοι του Τιμώμενου Ιεράρχη: Μητροπολίτης Ηλείας Γερμανός, Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγ. Βλασίου Ιερόθεος, Μητροπολίτης Κένυας Μακάριος Τηλλυρίδης, Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου Ανδρέας Νανάκης, Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας, Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος Σαββάτος, Αθανάσιος Αν. Αγγελόπουλος, Ζαφείρης Δ. Ακτύπης, Παναγής Δ. Αλιπράντης, Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος, Μ. Γ. Βαρβούνης, Αντώνης Βασιλάκης, Διονύσης Ζαχ. Βίτσος, Χρήστος Π. Βούλγαρης, Δημήτριος Β. Γόνης, Διονύσιος Γ. Δακουράς, Αθανάσιος Ι. Δεληκωστόπουλος, Αικατερίνη Π. Δελλαπόρτα, Κατερίνα Δεμέτη, Πρωτοπρεσβύτερος Γεράσιμος Ζαμπέλης, Σταματούλα Ζαπάντη-Πεντογάλου, Διονύσης Α. Ζήβας, Ευάγγελος Δ. Θεοδώρου, Αρχιμανδρίτης Νικόλαος Χ. Ιωαννίδης, Δέσποινα Καποδίστρια, Πρωτοπρεσβύτερος Παναγιώτης Καποδίστριας, Γεώργιος Καρρής, Ειρήνη Κασάπη, Ιωάννης Β. Κογκούλης, Σπυρίδων Κοντογιάννης, Κωνσταντίνος Κορναράκης, Ανδρέας Κούκος, Νικόλαος Κ. Κουρκουμέλης, Γεωργία Κουρτέση-Φιλιππάκη - Gert Jan van Wijngaarden - Ανδρέας Σωτηρίου, Δημήτριος Ευ. Κουτρούλας, Γεώργιος Ν. Λεοντσίνης, Νίκιας Λούντζης, Αρχιμανδρίτης Διονύσιος Λυκογιάννης, Δημήτριος Μαγριπλής - Ι. Σόλαρης - Ι. Μπουγάς, Λορ. Μερκάτης, Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Δ. Μεταλληνός, Δέσποινα Μιχάλαγα, Νικόλαος Λ. Μόττας, Διονύσης Ν. Μουσμούτης, Διονύσιος Ιω. Μούσουρας, Ηλίας Δ. Μπάκος, Μάριος Μπέγζος, Παναγιώτης Ι. Μπούμης, Ζωή Α. Μυλωνά, Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης, Χρήστος Κ. Οικονόμου, Θανάσης Ν. Παπαθανασίου, Κωσνταντίνος Γ. Πιτσάκης, Θεοδόσης Πυλαρινός, Γιάννης Ρηγόπουλος, Ζωή Σαμαρά, Αρχιμανδρίτης Ευτύχιος Σαρμάνης, Μανόλης Γ. Σέργης, Διονύσης Σέρρας, Ευθύμιος Θ. Σουλογιάννης, Ιωάννα Στουφή-Πουλημένου, Στέλιος Τζερμπίνος, Παναγιώτης Τζουμέρκας, Μιχ. Γ. Τρίτος, Σπύρος Ν. Τρωϊάνος, Διονύσης Φλεμοτόμος, Βασίλειος Δ. Χρυσοβιτσιώτης.

Η παρουσίαση του Τόμου και η επίσημη επίδοσή του στον Τιμώμενο θα πραγματοποιηθεί στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αρκαδίων Ζακύνθου (Σαρακηνάδο) στις 14 Νοεμβρίου 2009, στις 6.30 το βράδυ, με την παρουσία πλήθους υψηλών προσκεκλημένων του Κλήρου και της Διανόησης της πατρίδας μας, μεταξύ των οποίων ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος και οι Αρχιεπίσκοποι Κύπρου κ. Χρυσόστομος και Αθηνών κ. Ιερώνυμος.

Στη συνέχεια της βραδιάς θα γίνει η Ανακήρυξη του Μητροπολίτη Ζακύνθου σε Επίτιμο Καθηγητή του Τμήματος Τεχνολογίας Περιβάλλοντος και Οικολογίας ΑΤΕΙ Ιονίων Νήσων και τέλος ο Σεβ. Ζακύνθου θα ομιλήσει περί Θεολογικής Οικολογίας.
Η βραδιά θα κλείσει με ψαλμούς και άσματα από τα ζακυνθινά σχήματα: Χορωδία Αγίου Διονυσίου, Χορωδία Φανερωμένης και Τραγουδιστάδες τση Ζάκυθος.

Σημειωτέον, ότι η «Επιτροπή Πρωτοβουλίας για την Έκδοση Τιμητικού Τόμου» απαρτίζεται από τους: α) Πρωτοπρεσβύτερο Παναγιώτη Καποδίστρια - Πρόεδρο, β) Αρχιμανδρίτη Διονύσιο Λυκογιάννη, γ) Αρχιμανδρίτη Δανιήλ Μπιάζη, δ) Διονύση Σέρρα και ε) Διονύση Φλεμοτόμο.

Για το (νέο) σπίτι του Ούγου Φώσκολου

Το έτος 2007, με αφορμή τη συμπλήρωση 180 χρόνων από το θάνατο του γεννημένου στη Ζάκυνθο κορυφαίου ιταλόφωνου ποιητή Ούγου Φώσκολου (Ugo Foscolo, 1778–1827), και στο πλαίσιο των τιμητικών εκδηλώσεων ή ενεργειών γύρω από τη μορφή, το έργο και τη μνήμη του, προτάθηκε και η ανέγερση (στην αρχική – εν μέρει γνωστή – αρχιτεκτονική μορφή) του αλλοτινού σπιτιού όπου έζησε τα παιδικά του χρόνια ο νεοκλασικός και ρομαντικός δημιουργός των Τάφων, στον (μικρό, έστω, και όχι όπως πρέπει φροντισμένο) σωζόμενο οικοπεδικό χώρο, στην ομώνυμη οδό της γενέθλιας πόλης, εκεί όπου από χρόνια βρίσκεται μόνο ένα περίτεχνο γλυπτό του Ιωάννη Βιτσάρη (1844–1892), μεταφερμένο από το κεντρικό νεκροταφείο της Ζακύνθου (παρουσιάζοντας ορισμένες φθορές και χωρίς να έχει συντηρηθεί).

Η αξιόλογη αυτή πρωτοβουλία ανήκει στον γνωστό και αγαπητό Ζακυνθινό Νίκο Λαλώτη, συνταξιούχο τραπεζικό υπάλληλο, άτομο με πολλές ευαισθησίες, με ποικίλα ενδιαφέροντα και συνεχή πολιτιστική – οικολογική παρουσία, ενασχόληση και προσφορά. Την ιδέα του αυτή, τις σκέψεις του και τη βαθύτερη επιθυμία του, τις εμπιστεύθηκε και σε κάποιους άλλους φίλους συμπολίτες, έχοντας ως κίνητρό του (εκτός των άλλων) και το γεγονός ότι η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (Ε.Τ.Ε.) είχε αναλάβει την ευθύνη και το κόστος και είχε προχωρήσει τις διαδικασίες και τις εργασίες για την αναστήλωση ή την επισκευή π.χ. του σπιτιού του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη στη Λευκάδα (ή του Άγγελου Σικελιανού κ.ά.). Έτσι, αποφασίστηκε να προταθεί στην Τράπεζα αυτή και η ανάληψη, εκ μέρους της, της ανοικοδόμησης του σπιτιού του Ούγου Φώσκολου, με δεδομένη την αξία της μορφής και του έργου του και τη σημασία του για τον ευρύτερο ελληνικό – ευρωπαϊκό ιστορικοπνευματικό χώρο και κόσμο, αλλά και για την ενίσχυση ή την περαιτέρω σύσφιγξη των ελληνοϊταλικών πολιτιστικών σχέσεων, με τη συμπλήρωση ενός δυσάρεστου ή ανεπίτρεπτου κενού, και περ’ από την έννοια της εξόφλησης ενός ακόμη χρέους της Ζακύνθου απέναντι στον «δάσκαλο», στον ομότεχνο και ισότιμο του Κάλβου και του Σολωμού ποιητή, φιλόπατρη και φιλελεύθερο αγωνιστή.

Την πιο πάνω σχετική πρόταση προς την Ε.Τ.Ε. (στον Διοικητή της κ. Τάκη Αράπογλου) την υπέγραψαν, εκτός από τον εμπνευστή της Ν. Λαλώτη και τον γράφοντα, και οι: 1. Νίκος Βουτσινάς, Πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Ζακύνθου, 2. Κική Καρυδάκη, Πρόεδρος του πολιτιστικού σωματείου «Πλατύφορος» (σήμερα Αντιπρόεδρος), 3. Κώστας Κιτσίκης, Αρχιτέκτων – εκδότης και διευθυντής του περιοδικού Ραπόρτο, 4. Θεοδώρα Παπαδάτου, Διευθύντρια του ΤΕΙ Ζακύνθου (σήμερα συνταξιούχος) και 5. Διονύσης Φλεμοτόμος, εκπαιδευτικός της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης – Λογοτέχνης.

Εξάλλου, σχετική ενημερωτική επιστολή για το θέμα αυτό – και για ενίσχυση της προσπάθειας – στάλθηκε και σε αρμόδιο πρόσωπο του Ιταλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Η απάντηση, που δόθηκε από την Ε.Τ.Ε. στο πιο πάνω αίτημα, ήταν ότι η περίπτωση αυτή κρινόταν ιδιαίτερα και αυτονόητα, ως αξιόλογη και γινόταν κατ’ αρχήν αποδεκτή, αλλά, όπως ειπώθηκε, τη δεδομένη χρονική στιγμή (προς τα τέλη του 2007) δεν μπορούσε να περιληφθεί στο άμεσο σχετικό πρόγραμμα προϋπολογισμού και εκτέλεσης διαφόρων δαπανηρών έργων, όπως το προτεινόμενο, το οποίο και θα εξεταζόταν κατά το αμέσως προσεχές διάστημα.

Επίσης, κρίθηκε ορθό να συσταθεί στη Ζάκυνθο και ένας πολιτιστικός φορέας, υπεύθυνος για τη σωστή διαχείρισης και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του όλου θέματος, με τον οποίο θα επικοινωνούσε και θα συνεργαζόταν άμεσα, στο εξής, η Διοίκηση της Ε.Τ.Ε.

Όλες οι απαραίτητες ενέργειες, επαφές και συνεννοήσεις για τη δημιουργία του φορέα αυτού προχώρησαν και ολοκληρώθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους 2008 και το πρώτο εξάμηνο του 2009, χάρη και πάλι στο αμείωτο ενδιαφέρον και τον ένθερμο ζήλο του Νίκου Λαλώτη, που ενημέρωσε σχετικά ικανό αριθμό γνωστών και αξιόλογων Ζακυνθινών και μη, συγκεντρώνοντας υπογραφές από τριανταπέντε (35) περίπου πρόσωπα για την ίδρυση του εν λόγω σωματείου, με την ονομασία Πολιτιστικός Σύλλογος Ζακύνθου «Ούγος Φώσκολος», το καταστατικό του οποίου συντάχθηκε, ανιδιοτελώς, από τον έγκριτο και φίλο Ζακυνθινό δικηγόρο, Ρήγα Λευκαδίτη.

Παράλληλα, για την καλύτερη προώθηση και την απαραίτητη προετοιμασία του όλου ζητήματος, ο γνωστός και βραβευμένος Ζακυνθινός κ. Διονύσης Ζήβας, Αρχιτέκτονας – Ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και συγγραφέας πολλών αξιόλογων επιστημονικών και διασωστικών ζακυνθινολογικών εργασιών, δέχθηκε πρόθυμα και αφιλοκερδώς να συντάξει τη σχετική με το έργο αυτό μελέτη, η οποία και υποβλήθηκε στο Δήμο Ζακυνθίων, ως νόμιμο ιδιοκτήτη του οικοπέδου, με σύμφωνο για την όλη υπόθεση και το σημερινό Δήμαρχο Ζακυνθίων κ. Διονύση Ακτύπη, ο οποίος ανέλαβε στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου, εγκρίνοντας για την πρώτη φάση των εργασιών ένα αναγκαίο χρηματικό ποσό (βλ. και σχετικά δημοσιεύματα στον τοπικό τύπο). Σημειώνουμε, ακόμη, ότι ενημερωτική συνάντηση για το όλο ζήτημα (με παρουσίαση τής πιο πάνω ειδικής και άρτιας μελέτης) έγινε στο Δημαρχείο Ζακύνθου, πριν από δύο μήνες περίπου, μετά από πρόσκληση του κ. Δημάρχου, στην οποία παραβρέθηκαν, εκτός από τον ίδιο, ορισμένοι υπηρεσιακοί παράγοντες του Δήμου Ζακυνθίων και συγκεκριμένα επώνυμα πρόσωπα: ο κ. Διον. Ζήβας, ο Ν. Λαλώτης, ο Διον. Φλεμοτόμος και ο συντάκτης αυτού του κειμένου (ως εκπρόσωπος του πιο πάνω συσταθέντος φορέα).

Ασφαλώς, η από πολλούς επιθυμητή και αναμενόμενη υλοποίηση αυτού του έργου, εφόσον βέβαια πάνε όλα καλά, χωρίς απρόοπτα, αναστολές κτλ (και χωρίς καμία επέμβαση ή αλλαγή στη μελέτη του κ. Διον. Ζήβα, σύμφωνα και με την τελική δέσμευση του κ. Δημάρχου), θ’ αποτελέσει μια ευχάριστη και αξιοσημείωτη πολιτιστική πράξη και προσφορά, σε καιρούς όχι εύκολους και σε πολλά επίπεδα ή τομείς αρνητικούς, ενώ θα είναι και μια επιβεβλημένη (έστω και με μεγάλη καθυστέρηση) απότιση φόρου τιμής προς ένα οικουμενικής διάστασης και σημασίας πνεύμα, γέννημα και θρέμμα της Ζακύνθου του 18ου αιώνα, ενός ιταλόγλωσσου – μα και φορέα – κήρυκα ελληνικών ιδεωδών – δημιουργού κλασσικών πεζών και ποιητικών έργων, «τροφού» και συνομιλητή του Ανδρέα Κάλβου και θαυμαζόμενου και υμνημένου, σοφά και δίκαια, από το Διονύσιο Σολωμό…

Ελπίζουμε ότι το όλο εγχείρημα (με πολλές δυσκολίες ή επιφυλάξεις και για το σήμερα και για τη συνέχειά του) θα στεφθεί μ’ επιτυχία και η δημιουργία της νέας «Φωσκολιανής Βιβλιοθήκης» (τιμώντας μαζί και τη μνήμη του Σπυρίδωνος Δεβιάζη, 1849-1927) και του σχεδιαζόμενου να λειτουργήσει –στο ίδιο κτίσμα– «Μουσείου Ούγου Φώσκολου» θα σηματοδοτήσει κάτι πολιτιστικά ανώτερο, ουσιαστικό και εκφραστικό για τη Ζάκυνθο του 21ου αιώνα, την αναγκαστικά ή «μοιραία» (και άτυχα) απόμακρη από εκείνη την «ποθητή» και «μητρική γη» του διαχρονικά παρόντος ποιητή των Χαρίτων.

Διονύσης Σέρρας
10.07.2009

Λεζάντες φωτογραφιών: 1η. Ούγος Φώσκολος δια χειρός Μαρίας Ρουσέα (2007). 2η και 3η. Το σπίτι, όπου κατοίκησε ο Φώσκολος στη Ζάκυνθο. Οι φωτογραφίες προέρχονται από το έργο του L. Salvator, ZANTE, Πράγα 1904.

Μια έκδοση, κόσμημα της Επτανησιακής Γραμματείας: "Ιόνιοι Νήσοι - Ιστορία και Πολιτισμός"

Είχα τη μεγάλη χαρά να λάβω πριν από λίγο καιρό από τον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας Ιόνιων Νησιών κ. Σωτήρη Βόσδου, μέσα σε ειδικό προστατευτικό κουτί, ένα βιβλίο - σταθμό (θεωρώ) για την Επτανησιακή μας Γραμματεία. Πρόκειται για το ογκώδες λεύκωμα "Ιόνιοι Νήσοι - Ιστορία και Πολιτισμός" (σελίδες 456, Αθήνα 2007), συνοδευόμενο από έναν μικρό φάκελο "Ιόνιοι Νήσοι - Ιστορικά Τεκμήρια".

Το υπερπολυτελές αυτό έργο εκδόθηκε (να και κάτι σπουδαίο από την υπνώττουσα συνήθως Πολιτεία!!!) στο πλαίσιο του ΠΕΠ Ιονίων Νήσων 2000-2006 και παρουσιάζει με απλό και εύληπτο λόγο τη μακραίωνη και πολυτάραχη ιστορία των Επτανήσων και τον πολιτισμό, που αναπτύχθηκε από τους πολλούς φωτισμένους Επτανήσιους λογοτέχνες, λόγιους και καλλιτέχνες από την Αρχαιότητα ως τον 20ό αιώνα. Απεικονίζεται ο πρωτεύων (ή και κυριαρχικός) ρόλος, τον οποίον διαδραμάτισαν τα Ιόνια Νησιά στην ιστορική σκηνή και τον εν γένει Ελληνικό Πολιτισμό. Όπως μάλιστα υπογραμμίζει ο κ. Βόσδου στη συνοδευτική επιστολή του, "Το εγχείρημα αυτό, που δεν αποτελεί παρά μια μικρογραφία του τεράστιου μεγέθους του επτανησιακού πολιτισμού, πραγματοποιείται για πρώτη φορά και προσδοκούμε να αποτελέσει κίνητρο ώστε να συνεχιστεί η αξιόλογη αυτή προσπάθεια και να γίνει ευρύτερα γνωστή η ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα της Περιφέρειάς μας".

Το μεγάλου μεγέθους αυτό έγχρωμο λεύκωμα σπονδυλώνεται από τις παρακάτω ευσύνοπτες εργασίες, γραμμένες από τους πλέον ειδικούς του είδους, πανεπιστημιακούς και μη. Σημειωτέον, ότι αμέσως μετά την ελληνική εκδοχή (σελ. 1-262), ακολουθεί η αγγλική εκδοχή των κειμένων, με διαφορετική όμως εικονογράφηση (σελ. 262-444). Ύστερα υπάρχουν (στα ελληνικά και αγγλικά) Υπομνηματισμός Τεκμηρίων και ικανοποιητική Βιβλιογραφία:

ΜΕΡΟΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Τα Επτάνησα στην Αρχαιότητα. Σύντομο διάγραμμα από τα προϊστορικά έως τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια

Ευγενία Βικέλα

Τα Ιόνια Νησιά κατά τη Βυζαντινή Περίοδο

Ηλίας Γιαρένης

Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη στα Ιόνια Νησιά

Τένια Ρηγάκου

Τα Ιόνια Νησιά κατά τον Όψιμο Μεσαίωνα

Σπύρος Ν. Ασωνίτης

Η Βενετική Κυριαρχία στα Ιόνια Νησιά

Γεράσιμος Δ. Παγκράτης

Από τους Γάλλους Δημοκρατικούς έως τον 21ο αιώνα

Νίκιας Λούντζης

ΜΕΡΟΣ ΙΙ

ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Παιδεία και Φιλοσοφία στα Νησιά του Ιονίου (16ος-19ος αιώνας)

Αθανασία Γλυκοφρύδη-Λεοντσίνη

Η Επτανησιακή Λογοτεχνία

Θεοδόσης Πυλαρινός

Η εκδοτική δραστηριότητα στα Επτάνησα (1798-1900)

Χριστίνα Μπάνου

Το Επτανησιακό Θέατρο. Μια σύντομη επισκόπηση

Γιώργος Π. Πεφάνης

Η Μουσική στα Επτάνησα

Κώστας Καρδάμης

Η Τέχνη στα Επτάνησα (18ος-20ός αιώνας)

Θάνος Χρήστου

Η Αρχιτεκτονική των Επτανήσων

Διονύσης Α. Ζήβας

Η Ιστορία της Εκκλησίας των Ιονίων Νήσων

Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Δ. Μεταλληνός

Η Οικονομία της Επτανήσου

Χρήστος Μπαλόγλου.