Η ανόρθωση της Ορθόδοξης Πνευματικότητας μες από την ταινία OSTROV (Το νησί) του Pavel Lounguine

Παρουσίαση: π. Π. Κ.

Ο καλός μας φίλος και δεινός ιστολόγος Γεώργιος Χοιροβοσκός μερίμνησε προ καιρού, ώστε ν’ αποκτήσω και να δω τη ρώσικη κινηματογραφική ταινία OSTROV (Το νησί) του Μοσχοβίτη σκηνοθέτη Pavel Lounguine.

Η ταινία αποτελεί -τολμώ να πω- ένα από τα αριστουργήματα του σύγχρονου κινηματογράφου. Διακρίνεται για την ποιητικότητα, αφαιρετικότητα, πυκνότητα νοημάτων και αγγίζει μυστικές εσώτατες διεργασίες, «κάτι υπόθεσες ψυχικές» (κατά τη σολωμική ρήση), παραθεωρημένες πλέον στη σημερινή δυτικόφρονα και ακοινώνητη κοινωνία μας. Έννοιες και καταστάσεις, όπως Πίστη, Ελπίδα, Αγάπη, Ησυχασμός, Ασκητισμός, Θεία Χάρις, έχουν εξοβελισθεί από το χρηστικό καθ' ημέραν λεξιλόγιό μας, κάτι το οποίο ουδόλως τιμά τον (κατ’ ευφημισμόν) ανθρωπιστικό Πολιτισμό μας.

Ο Λουνγκίν ξύνει τεχνηέντως πληγές, μ’ επιτυχία μάλιστα κατορθώνει ν’ ανορθώσει την συγκύπτουσα πνευματικότητά μας, να θεολογήσει εξαίσια μες από την ευθεία ματιά του στα πράγματα της ψυχής, μεταβάλλοντάς τα σε ουσιαστική Ποίηση! Πετυχαίνει, εξάλλου, να παράξει κατα-νυκτική ποιότητα, σε πείσμα των κάθε λογής αδιέξοδων αμερικανιών, οι οποίες σωρηδόν μάς κατακλύζουν και που -αλίμονο- μάς αρέσουν κιόλας.

Το πρότυπο ενός αγίου ασκητή δεν πουλά στις μέρες μας, γι’ αυτό και τα κινηματογραφικά κυκλώματα της Ελλάδας απαξίωσαν ν’ ασχοληθούν, η δε ταινία -άκουσον, άκουσον!- κυκλοφορεί από χέρι σε χέρι, υποτιτλισμένη στη γλώσσα μας ιδιωτικά. Κάτι σα να βρισκόμαστε στην αντίσταση, δηλαδή... Πού πια καιρός γι’ αγιοσύνες και δια Χριστόν σαλούς, μάλιστα δε μες από τον Κινηματογράφο…

Και όμως! Η εν λόγω ταινία μιλά στην ψυχή του κάθε ευαίσθητου αναζητητή της Αλήθειας, διότι απλά, ο ταπεινός, μονόχνοτος και απόκοσμος Μοναχός Ανατόλιος, το κεντρικό πρόσωπο της ταινίας, δεν έχει τίποτε κοσμοπρεπές να επιδείξει, αλλά βρίσκεται παραδομένος στην Αυτομεμψία όλες τις ημέρες της άσκησής του μέχρι και την οσιακή κοίμησή του, τόσο που εντέλει (κι ερήμην του) έχει χαριτωθεί απ’ τον Ουρανό να κάνει θαύματα στους αναξιοπαθούντες, οι οποίοι τον προσέγγιζαν.

Αξίζει να δούμε αυτή την ταινία απαξάπαντες. Έχουμε να διδαχθούμε πολλά και σημαντικά!!!

Παίζουν: Pyotr Mamonov (πρώην ροκ σταρ), Viktor Sukhorukov, Dmitry Dyuzhev, Yuri Kuznetsov, Viktoria Isakova.

Φιλμογραφία Pavel Lounguine: 1990 Taxi Blues, 1993 Luna Park, 1996 Line of Life, 2000 The Wedding, 2002 Tycoon, 2004 Gogol’s Dead Souls (TV), 2005 Roots, 2006 The Island.

Ακολουθούν ενδεικτικά στιγμιότυπα της ταινίας από το YouTube:

Το μαράζι των πραγμάτων

ΟΡΘΟΣΤΑΣΙΑ

Πλησίον σου όλα:

Σπίτια καλόσπιτα

με βιολέττες κι αρμπαρόρριζα
γι' άλλοθι
σα να εκπαιδεύεται ο Θεός
στην αποστήθιση
θυμός κεκαλυμμένος.

Αχ, αυτή των Ελλήνων η θλίψη

ερωδιός ερημοσπίτης ο παππούς

με σπάει αμύγδαλο

ευσυγκίνητος ο πατέρας
με το παραμικρό

κι ο Χρόνος μεταπράτης.

[Από την ποιητική συλλογή του Παν. Καποδίστρια, Της αγάπης μέγας χορηγός, 2003, σ. 29]

Η ψυχή των πραγμάτων

ΕΙΔΗ ΠΡΟΙΚΟΣ

του Νικόλα (+26.7.2008)

Απ’ όλα τα πλανόδια έχει το τρίκυκλο:

Εμπριμέ ρουχαλάκια
κυριών
δεσποινίδων
ή καναπέδων
πούντρα στο πορφυρό κουτί
και άλλες απαλότητες

εύθραυστα δρακοπότηρα για στέρεους γάμους
κουβερτόρια πάθους
για τότε που θα μπει γαμπρός και δε θα βγαίνει
προσόψια τιμής
και σεντονάκια του μωρού

σκληρά κοντογούνια της δουλειάς
ή
γι’ αντρισμούς ανομολόγητους
κουβέρτες του στρατού ψυχρότερες απ’ όσο νόμιζα

για τα ψυχοπαράσκευα λιβάνι και λουμίνια
μπουρούκια του καφέ αρμόδια για τα πένθη
μα και τσεμπέρες σάβανα χηρών

καραμελίτσες του φιλιού
για να γλυκαίνονται οι καημοί
πρόστυχες δαχτυλήθρες
να μην ο πόνος περονιάζει
νυχοκόπτες ονείρων
και μαντηλάκια για συνάχι ευπρεπές
μυγοσκοτώστρες
και δοχεία νυκτός πρώτ’ απ’ όλα

επιπλέον
την ελληνική σημαία μάνα μου την αγαπώ
αφού εσύ την έραβες.



Αχ κι εκείνες οι πληκτικές αυγοθήκες Ιουλίων ασεβών
κανείς δε μ’ αγαπούσε τόσο που να με λυτρώσει-

-Αυγά τώρα ποιος έχει;

[Από την ποιητική συλλογή Παναγιώτη Καποδίστρια, Ο αρχαίος Αγροφύλαξ, 2007, σ. 70 εξ.]

Λίγο απ' το αίμα της ψυχής

Να φυλάξω καλά την Αφή
βαφή πασχαλινή των αυγών
μαλλιών γηρασμένων
λίγο απ’ το αίμα της ψυχής

τις λέξεις να φυλάξω αλώβητες στο σελοφάν της μη Λήθης
για τους τίτλους του τέλους.

Επιτέλους να:

Το πριόνι κόβει τον δρόμο ανενόχλητο
και σε πονάει στα φύλλα
ο δαρμός συνηθίζεται καλέ μου στα κάτεργα του σώματος



πάμε τώρα να φύγουμε

εκεί δεν έχει κυλιόμενες για να φοβάσαι.

(Γ.Ν.Ν.Ζ. 20-21.7.08)

Huub Oosterhuis: Ένας αξιοπρόσεκτος πνευματικός άνθρωπος της Ολλανδίας

[Η παρακάτω συνέντευξη του H. Oosterhuis προέρχεται από το Περιοδικό Plus Magazine 12 - 2003, σ. 14-19. Την ανακάλυψε και την μετέφρασε από τα Ολλανδικά μια καλή μου φίλη, η Μαρίνα Ιωσήφ, καλή μεταφράστρια κι ευαίσθητη ποιήτρια, κόρη της αξέχαστης δημοσιογράφου Μαρίας Ρεζάν.
Μού την έστειλε η Μαρίνα πριν από κάμποσο καιρό με το «ελεύθερο» να την χρησιμοποιήσω κατά το δοκούν. Σκέφτηκα, λοιπόν, ότι αξίζει να την παρουσιάσω από το Ιστολόγιό μας, ώστε να λάβουμε γνώση ενός αξιοπρόσεκτου πνευματικού ανθρώπου των Κάτω Χωρών.
Ο Hubertus Gerardus Josephus Henricus Oosterhuis γεννήθηκε τον Νοέμβριο του 1933 στο Άμστερνταμ και υπήρξε μέχρι το 1969 Ρωμαιοκαθολικός ιερέας. Πρόκειται για έναν καλό θεολόγο και ποιητή. Είναι συγγραφέας εξήντα και πλέον βιβλίων.

Ευαισθητοποιημένος δια βίου με τα κοινά, το 2006 κατέβηκε υποψήφιος με το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Πιστεύει ανέκαθεν, ότι μπορεί να συνδυασθεί η ιερατική ποιμαντική με τον πολιτικό ακτιβισμό.

Είναι πατέρας δυο πολύ γνωστών στην Ολλανδία μουσικών καλλιτεχνών: Της Trijntje Oosterhuis (γεν. 1973) και του Tjeerd Oosterhuis (γεν. 1971).

Για περισσότερα βιοεργογραφικά του Huub Oosterhuis, κάντε κλικ εδώ κι εδώ.]

Huub Oosterhuis

Καθώς ονειρεύομαι

Σαν ήμουνα παιδί, ήμουνα συχνά άρρωστος και μόνος. Το πιο δυνατό στον άνθρωπο είναι η ψυχή, η κλίση. Η εσωτερική δύναμη είναι η κλίση, στην ζωή του Χιούμπ Οουστερχάους. Ακόμα κι ο πρίγκιπας Κλάους, μπόρεσε να στηριχτεί σ’ αυτήν τις τελευταίες του ώρες.

Παλαιότερα ήμουνα συχνά άρρωστος. Θυμάμαι καλά, πως ήμουνα πέντε χρονών και είχα οστρακιά. Έπρεπε να είμαι ξαπλωμένος και μόνος έξι εβδομάδες σ’ ένα δωμάτιο. Στην μητέρα μου επιτρεπόταν τέσσερις φορές τη μέρα να μ’ επισκέπτεται. Σχεδόν, δεν περνούσε ο καιρός. Ήμουνα ένα παιδί που αγαπούσε την μελωδία κι έτσι τραγουδούσα λίγο και μπορούσα λίγο να διαβάζω, και κατά τα άλλα περίμενα ολόκληρα μεσημέρια. Μετά, ξαφνικά σκοτείνιασε, μια ελπίδα φανερωνόταν στην ατμόσφαιρα και ονειρευόμουνα ξαπλωμένος. Εγώ και η οικογένειά μου, κάναμε βόλτες με το ποδήλατο, κατά μήκος του ποταμού Άμστελ, όπου υπήρχαν πανέμορφα αγροτικά σπιτάκια με φανταστικούς κήπους. Έβαζα με το μυαλό μου ότι υπήρχε ένας διάδρομος από το σπίτι μας, ως ένα πανέμορφο κήπο. Είχα προσβληθεί από ένα μικρόβιο και δεν έπρεπε να με αγγίξουν, αλλά όλοι οι άνθρωποι σ’ εκείνον τον κήπο, θα με άγγιζαν. Θα ερχόταν όποιος μου άρεσε, θα ερχόταν ακόμα και ο μανάβης, με το κάρο του.
Η οστρακιά αρχίζει ορμητικά και ο πατέρας μου είχε τοποθετήσει ένα κουδουνάκι στην κρεβατοκάμαρά μου, για την περίπτωση που είχα πολλή ανάγκη την μητέρα μου. Τα πρώτα βράδια, θα είχα χτυπήσει γύρω στις τέσσερις φορές. «Μην παρακουδουνίζεις», έλεγε η μητέρα μου, «γιατί αν το κάνεις, δεν θα μπορώ να σε περιποιούμαι μέσα στη μέρα τόσο καλά». Κι έτσι, ξεκόλλησα το κουδουνάκι απ’ τον τοίχο. Ο πατέρας μου το ξανάφτιαξε, αλλά εγώ δεν το χτύπησα ποτέ ξανά. Ένοιωθα εγκαταλελειμμένος. Είναι φορές που από πολύ μικρή ηλικία, μαθαίνει κανείς πράγματα, που θα ήταν καλύτερα, να μην τα γνωρίζει. Υπήρξαν στιγμές στη ζωή μου, που σκέφτηκα «Το να είσαι μόνος, παραείναι εύκολο…».
Όταν τα παιδιά μου έφτασαν σ’ αυτήν την ηλικία, θέλανε να τα κρατάμε όλη μέρα αγκαλιά όταν αρρώσταιναν. Ο Τσιερτ δεν έφευγε από κοντά μου. Κάτι τέτοιες μέρες, έπρεπε να κάνω ακόμα και τα ψώνια. Έβλεπα τη μυτούλα του Τσιερτ κολλημένη στο παράθυρο και τότε ξαφνικά μου ήρθε ξανά στο νου μου εκείνο το κουδουνάκι. Την επόμενη μέρα μίλησα με την μητέρα μου. Μου είπε: «Ήσουνα τόσο δυνατό».
Σαν παιδί ήμουνα πολύ προσκολλημένος στον πατέρα μου. Τον χειμώνα του πολέμου, πηγαίναμε κάθε πρωί μαζί στην εκκλησία. Με το χέρι μου στην τσέπη του. Πριν να πέσω να κοιμηθώ, με σταύρωνε στο μέτωπο. Αυτό το έκανε, μέχρι το βράδυ που χειροτονήθηκα ιερέας. Μου είπε τότε: «Από ΄δω και μπρος, θα με σταυρώνεις εσύ». Και αυτό έκανε κάθε φορά που βλεπόμασταν. Το 1966 απεβίωσε. Κι εγώ έβαλα στο φέρετρό του έναν σταυρό στο μέτωπό του.
Μετά το θάνατό του, βρήκα όλα τα γράμματα που του είχα γράψει μετά τα δεκαοχτώ μου, που εισήλθα στο τάγμα των Ιησουϊτών. Συναντιόμασταν μόνο δυο φορές το χρόνο, σε μια Αίθουσα, γι’ αυτό αλληλογραφούσαμε. Πάντα με ρώταγε: «ποια βιβλία πρέπει να διαβάσω»; Στα δε βιβλία του έβρισκα σχόλια όπως «Να ρωτήσω τον Χιούμπ, σελίδα τριάντα οχτώ». Όταν το 1965 χειροτονήθηκα ιερέας της Εκκλησίας των Φοιτητών, καθόταν πάντα εκεί. Τον έψαχνα με τα μάτια μου και μετά κοιταζόμασταν στα μάτια.
Ήμουνα έξι χρονών, όταν ξέσπασε ο πόλεμος. Ο πατέρας μου έκανε τη θητεία του, δεν ξέραμε τι είχε απογίνει. Η μητέρα μου τότε είχε τέσσερα παιδιά, Αργότερα, κατά τη διάρκεια του πολέμου ήρθε και άλλη καταστροφή για την οικογένεια. Τρία παιδιά πέθαναν πάνω στη γέννα τους. Οι γονείς μου είχαν ασύμβατο ρέζους. Τα παιδιά είχαν αναιμία, πήραν αίμα απ’ τον πατέρα μου και μετά πέθαναν. Είδα τον πατέρα μου να κλαίει.
Μετά ήρθε η απελευθέρωση. Πακέτα τρόφιμα, έπεφταν απ’ τον ουρανό σαν να τα έστελνε κατ’ ευθείαν ο Κύριός μας, ο Αγαπητός. Χωρίς να το καταλάβω βρέθηκα στο Χάρλεμ, ανεβασμένος πάνω σ’ ένα καναδέζικο τανκ. Τέτοιο παιδί, εξαιρετικά παθιασμένος, μπορούσα να παρασυρθώ από κάτι: Οι γονείς μου έπρεπε να με ψάχνουν ταχτικά, ενώ εγώ βρισκόμουνα σε άλλη γειτονιά ή στην ταράτσα.
Στα δεκατέσσερά μου χρόνια, καθώς χτένιζα τα μαλλιά μου, έσπασα το λαιμό μου: Οι κλειδώσεις είχανε μολυνθεί απ’ την οστρακιά και τον υποσιτισμό του πολέμου. Τα πόδια μου είχαν παραλύσει και είχα προετοιμαστεί, πως δεν θα μπορούσα να ξαναπερπατήσω. Αντίθετα, ανάρρωσα. Θυμάμαι, ότι μετά απ’ αυτό πήγαμε διακοπές στο Βέικ αν Ζεει και ότι είχα έντονη την ανάγκη, να είμαι μόνος μου. Περπατούσα πολύ στην αμμουδιά. Ήμουνα χαρούμενος που ανάρρωσα, αλλά παράλληλα μου ήταν και λίγο ασυνήθιστο.
Το ότι ήθελα να γίνω και λίγο ιερέας, είχε ίσως να κάνει μ’ αυτό. Είχα σωθεί. Πίστευα πως κάτι έπρεπε να δώσω πίσω. Το χειρότερο που θα συνέβαινε, αν γινόμουνα ιερέας, ήταν ότι δεν θα αποκτούσα ποτέ παιδιά. Γι’ αυτό και το έβρισκα δύσκολο να διαλέξω, γιατί σκεφτόμουνα τα παιδιά που χάθηκαν στην οικογένειά μας. Το 1967 αποφάσισα ν’ απαρνηθώ την υποχρεωτική αγαμία του ιερέα, γιατί διαπίστωσα πως δεν ήταν αυτή η ζωή που ήθελα να ζήσω. Ήθελα μια συνηθισμένη ζωή. Είχα αποφασίσει νωρίτερα πως ήθελα μια οικογένεια και όχι έναν σύντροφο. Είμαι εξαιρετικά ευτυχισμένος με το γεγονός πως έχω δικά μου παιδιά, παρ’ όλο που ο γάμος μου δεν πήγε καλά. Έχουν σφραγίσει τη ζωή μου, το ότι μπορείς να τα φροντίζεις, το ότι αυτό πέτυχε, το ότι σ’ έχουν ανάγκη, σ’ αγαπάνε, το ότι θα υπάρχουν πάντα.

Τώρα αναγνωρίζω τον εαυτό μου στο παθιασμένο παιδί του τότε. Το ότι αφήνεις να παρασυρθείς από κάτι. Όταν τις Κυριακές πρέπει να κάνω το κήρυγμα, ή όταν πρέπει κάποιον να θάψω, επωφελούμαι απ’ αυτήν την κλίση. Τότε αφήνω τα πράγματα όπως είναι και συνεχίζω μέχρις ότου γίνονται καλά. Τα παιδιά μου έχουν κι αυτά κλίση, στη Μουσική: Τρέιντγε και Τσιερτ. Τους φώναξα κάποτε: «Ριχτείτε σ’ αυτό». Από πολύ νωρίς κατάλαβα ότι έπρεπε να τους αφήσω να πάρουν τον δρόμο τους με την ερημιά που είχαν μέσα τους. Κάποτε έγραψα ένα ποίημα για τον Τσιέρτ:

Θα μπορούσα επίσης
Χωρίς εσένα
Να ζήσω ευτυχισμένος
Αλλά όχι τώρα πια.

Έχω μια σύντροφο. Δεν μιλάω εύκολα για την αγάπη. Αυτό που έχω να πω, το λέω καλύτερα μ’ ένα ποίημα. Το ν’ αγαπάς, το βρίσκω πολύ ανήσυχο. Έχει να κάνει με τα χρόνια μου της Αγαμίας. Η φιλία είναι πιο ήρεμη. Όλα υπάρχουν στη ζωή, τα ορμητικά, οι απογοητεύσεις.
Είμαι ένας φανατικός ουτοπιστής. Τι άλλο μας απομένει; Πολλά όνειρα έχουν πραγματοποιηθεί. Θέλαμε να πετάξουμε: Τώρα, πετάμε. Πιστεύω πως το απίθανο είναι πιθανό. Πιστεύω πως η Ειρήνη είναι πιθανή, πρέπει να το πιστεύουμε. Δεν είμαι καθόλου απαισιόδοξος, αλλά έχω μάθει καλά να ζυγίζω καταστάσεις που δεν θάχουν καλή εξέλιξη. Η φαντασία μου κεντρίζεται εύκολα. Τώρα σχεδιάζω ένα βιβλίο για Αγγέλους που να εικονογραφηθεί από έναν εικαστικό καλλιτέχνη. Αυτή η επινόηση διαρκεί όλη την ημέρα. Έτσι, έχω έναν Άγγελο στο σπίτι, που κλέβει τα ρολόγια μου. Αυτό μου συμβαίνει όταν οδηγώ ή πριν πέσω να κοιμηθώ, κάνω τέτοια σχέδια. Όταν ήμουνα παιδί, είχα τη μεγαλύτερη δυσκολία να διαχωρίζω την αλήθεια απ’ το παραμύθι. Είναι επίσης πολύ δύσκολο, να ζεις με την Αλήθεια. Γι’ αυτό ψάχνεις την κατάλληλη χρεία για να την πεις και διαρρυθμίζεις τη φαντασία σου.
Έχω περάσει από πολύ δύσκολες καταστάσεις. Ευτυχώς αυτό δε σήμανε για μένα ότι βυθίστηκα στο μίσος. Υπήρξαν χρόνια που δεν ήξερα πώς θα τέλειωναν. Το ότι τα πράγματα έγιναν καλά, είναι η ευτυχία μου. Είμαι ανήσυχα ευτυχής. Πάντα υπάρχει κάτι, αλλά είμαι ευτυχής.

Στο μέλλον: Σε λίγο ελπίζω να γίνω νεότερος απ’ ό,τι τώρα. Ίσως τότε, να έχω λιγότερες έγνοιες και ν’ αποκτήσω μια δεύτερη αθωότητα.
Έχω στο σώμα μου μερικά πράγματα για τα οποία γνωρίζω, πως δεν προοδεύουν: Αρχίζω να κουφαίνομαι κι όταν λειτουργώ κουράζομαι, εξαντλούμαι πολύ περισσότερο απ’ ό,τι πέντε χρόνια πριν. Το να γίνεις 70 είναι πολύ κουραστική υπόθεση. Οι σκέψεις ότι αρχίζει η τελευταία περίοδος. Χάνεις πολλούς ανθρώπους.
Δεν μπορώ να ξεκαθαρίσω το πού βρίσκεται η δουλειά μου. Καμιά φορά σκέφτομαι: «Βρίσκομαι στην μέση», άλλες πάλι φορές σκέφτομαι: «Αυτό, το έχω ήδη εκεί, μόνο πρέπει να του δώσω μια πιο καθαρή φόρμα». Με ξαφνιάζει, καθώς τραγουδάω ένα τραγούδι μου, κι αμέσως νοιώθω: υπήρχε ακόμα ένας στίχος που έγραψα το 1974. Τότε δεν ήμουνα ικανοποιημένος με το στίχο αλλά παρ’ όλα αυτά, ο στίχος αυτός ήταν καλύτερος. Συχνά βάζω στόχο να τελειώσω με όλα τα επόμενα 5 χρόνια και έτσι, όταν φτάσω στα 75, να ξανακοιτάξω απ’ την αρχή τι θα προκύψει. Ίσως τότε να γράψω παιδικά βιβλία ή τελείως διαφορετικά ποιήματα.
Το να είναι κανείς αμέριμνος, το συσχετίζω περισσότερο με τη φύση. Πριν πολλά χρόνια ανακάλυψα ένα μέρος στη νότια Γαλλία: μια ακρογιαλιά, με ήρεμη αμμουδιά, ένα ξύλινο μαγαζάκι, που μπορεί κανείς να φάει ψάρι. Ξανά και ξανά εκπλήσσομαι, με το πόσο όμορφη βρίσκω την καμπύλη αυτής της βουνοπλαγιάς, γνωρίζω όλες τις αποχρώσεις του φωτός. Και ξεπλένονται άσπρες πετρίτσες στην αμμουδιά. Μαζεύω μονάχα τις ακηλίδωτες: αυτές βρίσκονται σπίτι μου σε γυάλινα βαζάκια, πάνω στη βιβλιοθήκη. Σ’ αυτό το σημείο της γης θα ΄θελα να βρίσκομαι ως το πικρό τέλος.
Τα γηρατειά κάνουν τον άνθρωπο λιγότερο φανατικό. Όταν στην εκκλησία πρέπει να προσευχηθώ δυνατά κι αυτό είναι πια ο κλάδος μου, γίνομαι πιο προσεχτικός με τα λόγια μου: «Εσύ που ζεις, αν ζεις και που μόλις μπορούμε να το κατανοήσουμε», προσπαθώ την αμφιβολία που έχουν οι άνθρωποι, παρ’ όλο που δεν ξεγράφουν το Θεό, ν’ αρθρώσω. Σε κηδείες, μπορείς να αδικήσεις τους ανθρώπους, εάν αποσιωπήσεις την λύπη και τον πόνο.
Απήγγειλα στον πρίγκιπα Κλάους έναν ψαλμό (κατά την τελευταία φάση της αρρώστιας του) που αρχίζει με τις λέξεις:

«Σώσε με
το νερό έχει
ανέβει στο στήθος μου».

Τέτοιες εικόνες, τότε είπε αυτός: «Γενηθήτω». Έχω γράψει ένα ποίημα για τον συναρπαστικό λόγο των τριών γιων του, που με τη βροχή κρατούσαν φρουρά δίπλα στο φέρετρο. Μπορείτε να καταλάβετε πώς αισθάνθηκαν.
Δεν φοβάμαι να πεθάνω. Θα το έβρισκα λυπηρό, εάν χάνονταν χρόνια απ’ τη ζωή μου, μέσα στον πόνο. Στα 45 μου, έπαθα ένα πάρα πολύ σοβαρό αυτοκινητιστικό ατύχημα. Σύρθηκα για να βγω απ’ το σαράβαλο. Αυτή ήταν μια στιγμή που πίστεψα, ότι όλα είχαν τελειώσει. Δεν είχα άγχος, είχα θυμό. Ίσως αυτό να μ’ έσωσε, δηλαδή, το ότι δεν ήθελα να πεθάνω.
Παλεύω με το μυαλό μου, όταν μιλώ για το επέκεινα. Σχεδόν δεν είναι ευπρεπές, σ’ έναν κόσμο, όπου σύμφωνα με συθέμελες μουσουλμανικές φαντασιώσεις, αποκτά 70 παρθένες στον ουρανό. Δεν μπορώ παρά να ελπίζω, ότι ο Θεός της Βίβλου, έχει τον τελευταίο λόγο και θα είμαστε καλά. Το ελπίζω, το ελπίζω.

Στη "Φωτοϊστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας του Εικοστού Αιώνα"

Στον μιλανέζικο Τόμο «ΦΩΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ. Φωτοϊστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας του Εικοστού Αιώνα» ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Γράφει ο π. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΥΠΡΙΩΤΗΣ

Από τις φημισμένες μιλανέζικες εκδόσεις Effigie κυκλοφορεί το υπέροχο λεύκωμα «Voci dall’ agorà. Fotostoria della letteratura greca del novecento». Στα ελληνικά σημαίνει, «Φωνές από την Αγορά. Φωτοϊστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας του Εικοστού Αιώνα». Την όλη προσεκτικότατη και αρτιότατη επιμέλεια του Τόμου αυτού είχε ο ελληνιστής Maurizio De Rosa, νέος ελληνιστής και φιλέλληνας, ενώ στηρίχτηκε πάνω σ’ ένα πλήθος καλαίσθητες φωτογραφίες, τραβηγμένες από το οξυδερκές μάτι τού επίσης Μιλανέζου φωτογράφου Gionanni Giovannetti.
Οι δυο αυτοί φίλοι της πνευματικής Ελλάδας και του μακραίωνου πολιτισμού της περιηγήθηκαν το 2003 την πατρίδα μας από άκρη σε άκρη, στα πλαίσια μάλιστα της Έκθεσης Βιβλίου του Τορίνο, με τιμώμενη τότε χώρα την Ελλάδα. Οι δυο τους, λοιπόν, επισκέφτηκαν επιτόπου τούς, κατά τη γνώμη τους, αξιολογότερους λογοτέχνες της σημερινής Ελλάδας (πεζογράφους και ποιητές) και τους αποτύπωσαν φωτογραφικά. Ένα πολύχρωμο και πολύφωνο παζλ προέκυψε, τα κομμάτια του οποίου ακούνε στα σημαντικότερα ονόματα της πνευματικής μας επικράτειας, παραδείγματος χάριν: Άλκη Ζέη, Γαλάτεια Σαράντη, Κική Δημουλά, Βασίλης Βασιλικός, Αντώνης Σαμαράκης, Τίτος Πατρίκιος, Νάνος Βαλαωρίτης, Μίλτος Σαχτούρης, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Τζένη Μαστοράκη, Γιάννης Κοντός, Γιάννης Βαρβέρης, Μάρω Δούκα, Αλέξης Πανσέληνος, Πέτρος Τατσόπουλος, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Νάσος Βαγενάς, Δημήτρης Καλοκύρης, Διομήδης Βλάχος, Κωστής Γκισομούλης, Μιχάλης Γκανάς, Διονύσης Καρατζάς, Διονύσης Σαββόπουλος, Θανάσης Νιάρχος, ο Χάρης Βλαβιανός, Σωτήρης Τριβιζάς, Δημήτρης Χουλιαράκης, Στρατής Πασχάλης, Ευγενία Φακίνου, Ιουλίτα Ηλιοπούλου, Ρέα Γαλανάκη, Ιωάννα Καρυστιάνη, Παύλος Μάτεσις, Κώστας Μουρσελάς, Ιάκωβος Καμπανέλης, Ζυράννα Ζατέλη και πολλοί επιπλέον, περί τους διακόσιους.

Ο Maurizio De Rosa, πάνω στο πλούσιο αυτό πολύπτυχο στιγμών και ανθρώπων, αποτύπωσε με σοβαρότητα και πληρότητα μια Ιστορία, ή πιο σωστά: Φωτοϊστορία, που αφορά στην Ελληνική Λογοτεχνία από τους Κοραή, Σολωμό, Παλαμά, Σικελιανό, Ψυχάρη, Παπαδιαμάντη, Ξενόπουλο, Μυριβήλη, Βενέζη, Καβάφη, Καρυωτάκη, Λαπαθιώτη, Σεφέρη, Ρίτσο, Βρεττάκο, Εγγονόπουλο, Ελύτη και όλους τους «πατριάρχες» των προηγούμενων αιώνων μέχρι και σήμερα. Μεταξύ αυτών και ο δικός μας λογοτέχνης και κληρικός π. Παναγιώτης Καποδίστριας, ως εκπρόσωπος της ζακυνθινής κουλτούρας, φωτογραφημένος μάλιστα από τον Giovanni Giovannetti μέσα στο ναό τού Βανάτου και με το ακόλουθο κατατοπιστικό σχόλιο τού Ντε Ρόζα:

«(…) Στους στίχους του ποιητή και ιερέα της Ζακύνθου Παναγιώτη Καποδίστρια (1961) υπάρχει ένα προσωπικό και τρυφερό ύφος, εμπνευσμένο από την πνευματική αφθονία του Ορθόδοξου Χριστιανισμού, όπως στο έργο “Της αγάπης μέγας χορηγός” (2003), όπου τα ποιήματα παραπέμπουν στη φυσιοκρατία του Οδυσσέα Ελύτη, με τον οποίον ο Καποδίστριας διατηρούσε αλληλογραφία».

Το λεύκωμα αυτό είναι κάτι που δεν έχει ξαναγίνει για την ελληνική Γραμματεία και μάλιστα από έναν Φιλέλληνα, που κατά τεκμήριο μπορεί να βλέπει τα πράγματα πιο αντικειμενικά, απ’ ότι εμείς. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο, ότι αυτή η «Φωτοϊστορία» πρόκειται να διδαχτεί στο Πανεπιστήμιο της Κατάνης, όπου οι εκεί φοιτητές έρχονται σε μια πρώτη ουσιαστική επαφή με τη λογοτεχνική παραγωγή της σημερινής Ελλάδας.
Για τη σημασία και την αξία της έκδοσης αυτής έγραψε στην Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ η έγκριτη δημοσιογράφος Μικέλα Χαρτουλάρη, μεταξύ άλλων τα εξής, άξια επισήμανσης:

«Τόσο ψαγμένη και εξαντλητική φωτογραφική απεικόνιση των Ελλήνων συγγραφέων δεν έχει υπάρξει ποτέ ώς τώρα.
[…] Όλα ξεκίνησαν από τη... βίδα του Ντε Ρόζα για την ελληνική γλώσσα στη διαχρονικότητά της. Ήταν 21 χρόνων όταν πρωτοεπισκέφθηκε την Ελλάδα το 1992, σπούδασε αρχαιοελληνική φιλολογία στο Μιλάνο, πήρε υποτροφίες για τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα, δίδαξε στη Σχολή Διερμηνέων στο Μιλάνο, συνεργάστηκε με τον φιλέλληνα εκδότη N. Κροτσέτι, μετέφρασε 20 ελληνικά βιβλία (πιο πρόσφατο το “Κιβώτιο”) και από πέρσι έχει εγκατασταθεί... στην οδό Θεμιστοκλέους! “Για να γίνω ακόμα πιο αποτελεσματικός στη διάδοση των ελληνικών”.
[…] Η γοητεία της “Φωτο-ιστορίας...” επεκτείνεται όμως και στο κείμενο του Ντε Ρόζα, ο οποίος χωρίς να παίζει ρόλο κριτικού, χωρίς να προβαίνει σε αξιολογικές κρίσεις, καταφέρνει να συνδυάσει την εκλαΐκευση με την επιστημονική επάρκεια και παρουσιάζει μια ευσύνοπτη και κατατοπιστική επισκόπηση της λογοτεχνίας μας κατά τον 20ό αιώνα. Ο αναγνώστης θα παρακολουθήσει τα λογοτεχνικά ρεύματα, τους (235) πρωταγωνιστές και τους δευτεραγωνιστές της ελληνόφωνης πεζογραφίας και ποίησης, θα σταθεί στα πλέον σημαδιακά έργα τους, θα αισθανθεί τη θερμοκρασία τους, θα “ακούσει” τον απόηχο της υποδοχής που είχαν, θα αποκτήσει εικόνα του εκδοτικού τοπίου, θα ενημερωθεί για τα μπεστ-σέλερ, για τους κινηματογραφιστές ή τους τραγουδοποιούς που άνοιξαν διάλογο με τη λογοτεχνία και, πάνω απ' όλα, θα γνωρίσει καλύτερα απ' ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη “Ιστορία” την τρέχουσα παραγωγή και τα πλέον ερεθιστικά ονόματα της τελευταίας δεκαπενταετίας.
[…] Θα άξιζε τελικά να μεταφραστεί στα ελληνικά αυτό το περιεκτικό λεύκωμα. Διότι εργαλεία για τους ειδικούς, “Ιστορίες” της νεοελληνικής λογοτεχνίας ως έργα υποδομής, διαθέτουμε στη γλώσσα μας, έστω ανολοκλήρωτες, έστω για περιορισμένες χρονικές περιόδους. Λείπει όμως παντελώς από την ελληνική βιβλιογραφία μια απλή “γενική λογοτεχνική ιστορία”, ένα ενημερωτικό πανόραμα για τον μέσο ανήσυχο αναγνώστη, που να χαρτογραφεί και το σημερινό λογοτεχνικό στρατόπεδο, όπως η “Φωτο-ιστορία”. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό το βιβλίο θα διδαχθεί στο Τμήμα Ελληνικών Πολιτισμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Κατάνια.» [Βιβλιοδρόμιο, 22.10.2005].

Στιγμές Τέχνης στη South Africa [γ΄ μέρος: Μπατίκ]

Το μπατίκ αποτελεί την πιο γνωστή και φημισμένη τεχνική βαψίματος πάνω σε ύφασμα. Πρωτοσυναντιέται ιστορικά στην Ινδονησία, στη Μέση Ανατολή, αλλά συν τω χρόνω και στις άλλες ηπείρους. Λόγω των ιδιαίτερων απαιτήσεων της τέχνης αυτής συναντιέται κυρίως σε αρχοντικά ενδύματα. Περισσότερα στοιχεία, δείτε εδώ.

Στη Νότιο Αφρική συναντήσαμε σε σπίτια και αγορές πολλά και ποικίλα μπατίκ, τόσα που η ματιά να ζαλίζεται, οι περισσότεροι μάλιστα συνταξιδιώτες μας γέμισαν (κυριολεκτικά) βαλίτσες και με αυτό το είδος εγχώριας Τέχνης, πλην των άλλων τιμαλφών. Βουλιμικοί γαρ...

Στη σημερινή μας ανάρτηση μεταφέρουμε ενδεικτικά παραπάνω τρεις τέτοιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις.

Στιγμές Τέχνης στη South Africa [β΄ μέρος: Σε δρόμους, κήπους και πλατείες]

  Ταξιδεύει και φωτογραφίζει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας  

Σκόρπια έργα Τέχνης στη Νότιο Αφρική, τα οποία -λες- ανοίγουν διάλογο με τους περαστικούς. Τοποθετημένα σε ζηλευτά ολάνθιστους κήπους, γρήγορες εθνικές οδούς, φροντισμένες πλατείες ή νησίδες των δρόμων του Γιοχάνεσμπουργκ έρχονται σε γόνιμη επαφή με τους περιηγητές. Νοιώθει μάλιστα ο υποψιασμένος, ότι επιχειρούν μια κάποια πολιτισμική ώσμωση μ' εμάς κυρίως τους ξένους.

Τα χαιρόμαστε κι επιχειρούμε ν' αποστηθίσουμε την ενέργεια, που εκπέμπουν. Είναι Κάτι κι αυτό!

Στιγμές Τέχνης στη South Africa [α΄ μέρος: University of Johannesburg]

Η Τέχνη (όπως και το Πνεύμα) "όπου θέλει πνει", γαληνεύοντας μάλιστα τους θεατές της κατά τρόπο αργόσυρτο και μυστικό, ευεργετώντας ή και θεραπεύοντας ύστερα τους συμμετέχοντες στις διεργασίες της. Βέβαια, υπό την αδήριτη πεποίθηση, ότι "πολλοί μεν οι κλητοί, ολίγοι δε οι εκλεκτοί".

Αυτές τις σκόρπιες σκέψεις έκαμα, περιδιαβαίνοντας τον Νοέμβριο του 2007, εδώ κι εκεί, στο Γιοχάνεσμπουργκ (Ιωαννούπολη, επί το ελληνοπρεπέστερον) της Νοτίου Αφρικής.

Με τη φωτομηχανή μου προσπάθησα ν' αποτυπώσω ακροθιγώς κάποιες στιγμές Τέχνης, ώστε οι φίλοι του Ιστολογίου ετούτου να λάβουν γνώση.

Η σημερινή ανάρτηση αφορά, λοιπόν, σε ορισμένα ζωγραφικά και γλυπτά έργα Τέχνης, τα οποία εντόπισα στους πολυδαίδαλους χώρους του Πανεπιστημίου του Γιοχάνεσμπουργκ. Χαρείτε τα κι εσείς! Αξίζουν τον κόπο!

Νοσταλγία της αλλοτινής Ζακύνθου

Ελήφθη χθες με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ένα μέιλ από φίλο του Ιστολογίου μας, τον κ. Γιάννη Καλογερόπουλο, ο οποίος, μαζί με πολύ θερμά λόγια για την διαδικτυακή μας παρουσία Στον ίσκιο του Ήσκιου, αποστέλλει ένα βίντεο YouTube, που ο ίδιος δημιούργησε, με φωτογραφικές στιγμές και γλυκούς ήχους από την αλλοτινή κυρίως περικαλλέστατη γενέτειρά μας, τη Ζάκυνθο, μέχρι και την Καταστροφή της, κατά τη σεισμοπυρκαγιά του 1953. Ευχαρίστως -εννοείται- βρίσκει τον χώρο του εδώ, επισημαίνοντας και μια ζακυνθινολογική ιστοσελίδα του κ. Καλογερόπουλου, την Zakynthos Tribute.

Αναδημοσιεύσεις αναρτήσεών μας σε άλλους ιστοχώρους

Μετά από ένα σύντομο ψάξιμο στο Διαδίκτυο προκύπτει, ότι διάφοροι Φίλοι έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιήσει αναρτήσεις μας στους δικούς τους ιστοχώρους, σημειώνοντας -εννοείται- την προέλευση:

*** Στο φόρουμ του ecogreens.gr, ο υπογράφων ως Maltezos αναδημοσιεύει στις 7 Οκτωβρίου 2007, από το οικολογικού ενδιαφέροντος Ιστολόγιό μας Κεφάλαια Θεολογίας του Περιβάλλοντος, ολόκληρη την ανάρτηση με τίτλο Ορθόδοξη Ασκητική και Φυσικό Περιβάλλον. Δείτε την εδώ.

*** Από το παραπάνω Ιστολόγιό μας, στις 5 Ιουνίου 2008, αναδημοσιεύεται η ίδια ανάρτησή μας στο θεολογικού περιεχομένου Ιστολόγιο Ορθόδοξος Κόσμος, με τίτλο Οι ορθόδοξοι άγιοι και προστασία του περιβάλλοντος. Για να μπείτε, κάντε κλικ εδώ.

*** Από το ίδιο παραπάνω Ιστολόγιό μας, ο π. Θεμιστοκλής Στ. Μπάζος, Εφημέριος Ι. Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Κοιλάδας Αργολίδας, στο αξιοπρόσεκτο Ιστολόγιό του υπό τον τίτλο Παρεμβάσεις, στις 5 Ιουνίου 2008, αναδημοσιεύει κείμενό μας για την Ημέρα Περιβάλλοντος, βάζοντας τίτλο «Αποδεικνυόμαστε ενάρετοι ή φαύλοι από το αν χρησιμοποιούμε εύλογα ή παράλογα τα πράγματα». Για να το διαβάσετε, πατείστε εδώ.

*** Στο φόρουμ Άθως, όρος άγιον, πολιτεία ανθρώπινη, η καλή φίλη συνιστολόγος Νηφάλια Μέθη αναδημοσιεύει στις 5 Ιουνίου 2008 το ποίημα Aurora Borealis, υπό τον σχολιαστικό τίτλο Όταν η φύση εμπνέει μουσική. Δείτε το εδώ.

*** Στο ενδιαφέρον Ιστολόγιο Ηλιοτρόπιο, από τη γειτονική Ηλεία, αναδημοσιεύονται στις 18 Ιουνίου 2008 αποσπάσματα της ανάρτησής μας για τον Δημήτρη Λιαντίνη. Χρησιμοποιείται μάλιστα ως τίτλος μια φράση από το ίδιο το κείμενο: Ο αυλητής του Σεισμού και του Χάους. Για να λάβετε γνώση, κάντε κλικ εδώ.

*** Χθες, η φίλη blogger Φλώρα, στ' ολάνθιστο Ιστολόγιο της Στου Ονείρου τα μπαλκόνια, αναδημοσίευσε ένα ποίημά μας το Αρτύματα καλοκαιριού, το οποίο μάλιστα επένδυσε με υπέροχες ελληνοπρεπέστατες φωτογραφίες, προσδίδοντας στους στίχους μιαν έκτακτη διάσταση. Μπορείτε να δείτε τη σχετική ανάρτηση εδώ.

Ευχαριστούμε από καρδίας όλους τους παραπάνω φίλους για την τιμή και την προτίμηση! Να είναι γεροί και δημιουργικοί!

Απόδραση στο ιστορικό κέντρο της Γκρενόμπλ [1] / Grenoble, Capitale des Alpes [1]

Ας μεταφερθούμε σήμερα φωτο-νοερά στη Γαλλία και μάλιστα σε μια πόλη, που κείται στα νοτιοανατολικά της χώρας, την Γκρενόμπλ (Grenoble). Η πόλη είναι πρωτεύουσα του διαμερίσματος Ιζέρ (Isère), με 160.000 περίπου κατοίκους, δεύτερη ορεινή πόλη των Άλπεων, μετά το Ίνσμπρουκ. Βρίσκεται περίπου 150 χιλιόμετρα νότια της Γενεύης και 100 χιλιόμετρα ανατολικά της Λυών. Το κέντρο της πόλης είναι χτισμένο σε υψόμετρο 213 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στην ευρύτερη περιοχή κατοικούν περί τους 515.000 άνθρωποι. Λίγα χιλιόμετρα από την Γκρενόμπλ υψώνονται οι κορυφές των Άλπεων με πάνω από 3000 μέτρα.

Βρεθήκαμε εκεί για μια εβδομάδα, προσκαλεσμένοι από τον ελληνορθόδοξο ιερέα και φίλο π. Γεράσιμο Σκαρτσή, τον Ιούλιο του 2006. Σχετικό ρεπορτάζ από τον συγχνοτισμό μας με τους Έλληνες της πόλης έχουμε κάμει ήδη, που μπορείτε να δείτε εδώ.

Σήμερα ξαναξεφεύγουμε από τα ενταύθα πολυπροβλήματα της καθημερινότητας και βολτάρουμε για καφέ ανέμελο στο ιστορικό κέντρο της όμορφης και φιλόξενης αυτής πόλης, όπου θαυμάζουμε τα πάντα, αποτυπώνοντάς τα με τον φωτοφακό μας.

Μια οικογενειακή χαρά

Η Δέσποινα, η οποία έκανε κατά το ακαδημαϊκό έτος 2007-8 το Μεταπτυχιακό της στην Ιστορία και Κριτική των Τεχνών στο Πανεπιστήμιο Rennes 2 - Άνω Βρετάνη στη γαλλική πόλη Ρεν (Rennes), ολοκλήρωσε αυτές τις μέρες την εργασία της, την υποστήριξε στις 27 Ιουνίου ενώπιον Επιτροπής στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Ρεν και έλαβε επιτυχώς τον σχετικό τίτλο. 

Το θέμα της μεταπτυχιακής διατριβής είναι "Aria Komianou et la gravure grecque contemporaine (1962-2008)" ["Η Άρια Κομιανού και η σύγχρονη Ελληνική Χαρακτική (1962-2008)"]. 

Είμαστε "σεμνά και ταπεινά" περήφανοι για την Δέσποινά μας και μάλιστα δεχόμαστε τα συγχαρητήριά σας!!!

Διαφημιστικά ταμπλό στο Johannesburg

Ποιος είπε, ότι ο κόσμος της διαφήμισης δεν εξωτερικεύει πολιτισμό; Ποιον πολιτισμό; Τον όποιο!... Εκεί, που το πράγμα γίνεται πασιφανέστατο είναι στα υπερμεγέθη διαφημιστικά ταμπλό των δρόμων, τα οποία -ως γνωστόν- πληθύνονται (άκομψα και αποκρουστικά συνήθως) κάθε μέρα και στον τόπο μας.

Σήμερα ξαναταξιδεύουμε στη Νότιο Αφρική, όπου περιδιαβαίνουμε στους πολύβουους (και συνάμα επίφοβους, λόγω εγκληματικότητας) δρόμους του Γιοχάνεσμπουργκ, αποτυπώνοντας μερικά μόνο στιγμιότυπα από την πηχιαία έκφραση του μάρκετιν στην απλόχωρη αυτή αφρικάνικη πόλη. Όντως μαρτυρούν πράγματα, καλώντας τους περαστικούς σε συμμετοχή, την όποια συμμετοχή. Ελάτε μαζί μου, να θαυμάσετε!

Αναμνήσεις από μια παλιά συναυλία Φαραντούρη - Λιβανελί

Κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου βρέθηκα στην Πάτρα, για λόγους υγείας προσφιλούς μου προσώπου... Κατανοείτε, πιστεύω, τα αισθήματα, καθώς ήμουν αναγκασμένος να ξημερωβραδιάζομαι στο Νοσοκομείο... Κάθε πρωί, με το πρώτο φως της ημέρας, η ίδια διαδρομή: Από την παλιά πόλη, δια της οδού Κορίνθου και της πλατείας Γεωργίου, στο Ρίο. Εκεί στην Πλατεία Γεωργίου το περίοπτο (αν κι εγκλωβισμένο μες στα κιτσάτα νεοκτίρια), Δημοτικό Θέατρο της πόλης "Απόλλων", έργο του 1872, σε σχέδια του Γερμανού Αρχιτέκτονα Ernst Ziller, χαρακτηριστικό δείγμα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα.

Οι αναμνήσεις με κατακλύζουν κάθε πρωί. Ο νους επιστρέφει στο ακαδημαϊκό έτος 1981-82, οπότε, νεαρός τότε σπουδαστής στην πόλη, πρωτομπαίνω στον βελούδινο εκείνον χώρο του Θεάτρου, για να παρακολουθήσω το σημαντικότερο γεγονός της χρονιάς: Τη συναυλία ενός νεαρού, ταλαντούχου και προοδευτικού Τούρκου Καλλιτέχνη, του Zülfü Livaneli (γεννημένου το 1946), ο οποίος -σε όχι εύκολες εποχές και περιστάσεις- συμπράττει στη μουσική σκηνή με τη Μαρία Φαραντούρη, διαμηνύοντας και με τον τρόπο αυτόν προς κάθε κατεύθυνση την αναγκαιότητα συναδέλφωσης και ειρηνικής συνύπαρξης των δύο γειτόνων λαών μας.

Η μουσική αυτή συνεύρεση με καθηλώνει, προκαλώντας μου ρίγη συγκίνησης. Μ' ευχαριστεί ιδιαίτερα, όχι μόνον η απλόχωρη φωνή της Φαραντούρη, την οποία βλέπω πρώτη μου φορά δια ζώσης, αλλά και το ότι ο Λιβανελί μεταφέρει στο ήδη ενθουσιασμένο κοινό, με το "σάζι" του, ποίηση ενός άλλου σπουδαίου Τούρκου, του ποιητή Ναζίμ Χικμέτ, τον οποίον γνωρίζαμε ήδη από τη μετάφραση του Γιάννη Ρίτσου. Μεγαλειώδεις στιγμές και πρωτόγνωρες για μένα, καθοριστικές πάντως για την όποια συνέχεια!

Είναι γνωστό, ότι ο Λευτέρης Παπαδόπουλος έγραψε αισθαντικούς ελληνικούς στίχους πάνω στη μουσική του διαπρεπούς πλέον Τούρκου συνθέτη και τραγουδιστή. Είναι μάλιστα πασίγνωστο το τραγούδι "Σαν τον μετανάστη", με τη Φαραντούρη και τον Λιβανελί.

Ιούνιος του 2008... Κάθε πρωί, διασχίζοντας την Πλατεία Γεωργίου, σαν τον μετανάστη κι εγώ στη δική μου γη, σιγοψιθυρίζω πάλι και πάλι τους σπαραχτικούς αυτούς στίχους, αναθυμούμενος εκείνη συνάμα την ανεπανάληπτη συναυλία των δύο μεγάλων αυτών Καλλιτεχνών, στο Θέατρο "Απόλλων", τότε, 1981 ή '82...

Σαν τον μετανάστη στη δική σου γη
μέρα νύχτα λύνεις δένεις την πληγή
κι όλα γύρω ξένα, κι όλα πετρωμένα
και δεν ξημερώνει νά 'ρθει η χαραυγή.

Στράγγισε η ζωή σου που αιμορραγεί
κάθε ώρα τρόμος πόνος και κραυγή
και σ' ακούν οι ξένοι, κι ο αδερφός σωπαίνει
αχ δεν είναι άλλη πιο βαθιά πληγή.

Σύρμα κι άλλο σύρμα και χοντρό γυαλί
μάτωσε ο ήλιος την ανατολή
κλαις κι αναστενάζεις, "λευτεριά" φωνάζεις
μα η ελπίδα μαύρο κι άπιαστο πουλί.