Θωπείες Χάριτος, λόγου χάριν

Και καθώς ήμουν, όσο δεν παίρνει άλλο, καταθυμωμένος έως απογοητευμένος από τον θόρυβο του ενθάδε, εν μέσω μιας ζαχοπουλημένης πραγματικότητας, εκβιαστών bloggers, ατελέσφορων διαβουλεύσεων για τ' όνομα του κράτους των Σκοπίων ή και την ετσιθελική ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου, ήρθε ο ταχυδρόμος κι έφερε κάτι που με γέμισε χαρά κι αγαλλίαση, αισιοδοξία κι ελπίδα: Έναν καλοφροντισμένο φάκελο από τον πολυσέβαστο Καθηγητή Χρήστο Γιανναρά, προς τον οποίον προ καιρού είχα στείλει τη νέα μου ποιητική συλλογή, διότι ανέκαθεν τον υπολήπτομαι και γι' αυτό ακριβώς φροντίζω, ανάμεσα στους πρώτους, να λάβει τα εκάστοτε ταπεινά μου πονήματα. Πάντοτε ανταποκρίνεται! Πότε με σύντομη επιστολή και πότε με κάποιο του βιβλίο.

Σήμερα ο απαντητικός φάκελος εμπεριείχε δύο τινά: Πρώτον, ένα θερμότατο γράμμα, μη δημοσιεύσιμο και δεύτερον έναν ψηφιακό δίσκο με βιβλίο, μια εξαιρετική συσκευασία, στην οποία πρωταγωνιστεί ο ίδιος ο σοφός Καθηγητής.

Πρόκειται για το Ο Χρήστος Γιανναράς διαβάζει Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Οδυσσέα Ελύτη και δικά του τεχνήματα της σειράς Λόγου Χάριν - Αρχείο Ηχογραφήσεων Λόγου.

Η γλυκύτατη θωπεία της ιδιάζουσας γλώσσας του κυρ Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, η μυστηριακά ιδιωτική και σκανδαλιστικά δημεγερτική σκέψη του Οδυσσέα Ελύτη, αλλά και οι υψηλές πτήσεις νοός του ίδιου του Χρήστου Γιανναρά, με συνεπήραν σ' ένα γοητευτικό ταξίδι στα έγκατα του Νεοέλληνος Λόγου, όπου συνεχίζουν να κρύπτονται λίθοι πολύτιμοι λίθοι, τους οποίους ο σύγχρονος αυτός Φιλόσοφος φέρνει στην επιφάνεια με την τόσο κατα-νυκτική ανάγνωσή του.

Τι ακριβώς διαβάζει ο Γιανναράς; Προσέξατε:

α. Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη

1. Όνειρο στο κύμα (απόσπασμα),

β. Οδυσσέα Ελύτη

1. Τα δημόσια και τα ιδιωτικά (αποσπάσματα), 2. Πήρε να χειμωνιάζει, 3. Άρχισε τώρα και ψιλοβρέχει, 4. Τώρα οι τρίλιες των πουλιών, 5. Περιμένω τον καλλιτέχνη,

γ. Χρήστο Γιανναρά (Τα καθ' εαυτόν)

6. Ίχνη β΄, 7. Πατρίδα, 8. Η μέσα Ελλάδα, 9. Γιορτή (σχόλιο στο Άσμα Ασμάτων), 10. Ouverture, 11. Modulatio, 12. Imitation, 13. Te deum.

Οι πρωτότυπες μουσικές γέφυρες είναι του Βαγγέλη Μπόντα, ενώ η συνολική διάρκεια του cd είναι 75:32.

Είναι η ώρα των ειδήσεων των 8. Με το ένα αυτί ακούω, ότι ακραίοι των Σκοπίων εθνικιστές (έτσι τουλάχιστον χαρακτηρίζονται από τους δικούς μας δημοσιογράφους) διαδηλώνουν εναντίον των Ελλήνων, τους οποίους αποκαλούν "βαρβάρους". Με το άλλο, ακούω Ελύτη δια στόματος Χρήστου Γιανναρά:

"(...) να μπορούσαν και τη σημασία των λαών να τη μετράνε όχι από το πόσα κεφάλια διαθέτουνε για μακέλεμα, όπως συμβαίνει στις ημέρες μας, αλλά απ' το πόση ευγένεια παράγουν, ακόμη και κάτω από τις πιο δυσμενείς και βάναυσες συνθήκες, όπως ο δικός μας λαός στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όπου το παραμικρό κεντητό πουκάμισο, το πιο φτηνό βαρκάκι, το πιο ταπεινό εκκλησάκι, το τέμπλο, το κιούπι, το χράμι, όλα τους αποπνέανε μιαν αρχοντιά κατά τι ανώτερη των Λουδοβίκων" (Από τα Τα δημόσια και ιδιωτικά).

π. Π.Κ.

Η Καλομοίρα των Κακόμοιρων

Ίτε παίδες κακόμοιρων Ελλήνων!

Νυν υπέρ Καλομοίρας αγών!!!

Ο υπέρκαλος ναός της Φανερωμένης στη Χώρα της Ζακύνθου

Φωτογραφίζει, γράφει και παρουσιάζει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Η σεισμοπυρκαγιά του 1953 υπήρξε για το Τζάντε μας ιστορικός σταθμός πολυσήμαντος για όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής ζωής και συμπεριφοράς. Σήμα κατατεθέν του Μεγάλου Χαμού, ο περικαλλέστατος Ναός της Φανερωμένης στη Χώρα, ο οποίος, μαζί με το χαρακτηριστικό καμπαναρίο του, καταβαραθρώθηκαν, δημιουργώντας ανεπούλωτες πληγές στην ιδιάζουσα αυτοσυνειδησία του κάθε ευαίσθητου Ζακυνθινού.

Σε πρώτη φάση αποκαταστάθηκε η κτιριακή υποδομή του μνημείου, σε δεύτερη (και μετά από πλείστες όσες φάσεις και αντι-φάσεις) ολοκληρώθηκαν τα ξυλόγλυπτα και οι αγιογραφίες του εσωτερικού και ήδη προχωρούν τα χρυσώματα. Πενήντα πέντε ολόκληρα χρόνια μετά τη χρονολογία Μηδέν και ακόμη να τελειώσει το έργο... Όμως έχουν γίνει σημαντικότατα βήματα, τόσα που μπορούμε και πάλι, να ξαναεπιδεικνύουμε τη Φανερωμένη μας ως ένα καλό δείγμα της ζακυνθινοπρεπούς Τέχνης, αν και μπορούν να επισημανθούν και κάμποσα σοβαρά λάθη στα επιμέρους.

Το περασμένο Σάββατο ήμουν καλεσμένος στον Ναό, για να τελέσω το Μυστήριο του Γάμου κάποιων φίλων. Την ώρα που εισήλθα, ομολογώ θαμπώθηκα! Περιφερόταν στην ατμόσφαιρα κάτι από τα πολύ περασμένα, ενώ το φύλλο χρυσού που κυριαρχούσε στο Τέμπλο, στην Ουρανία, στον γυναικωνίτη, δίπλωνε στοργικότατα τα μεγαλόπνοα όνειρα των παρευρισκομένων. Αμέσως, σκέφτηκα ν' αποτυπώσω τον συγκλονισμό φωτογραφικά, αν και όσο είναι κατορθωτό να συμβεί κάτι τέτοιο.

Καθώς φωτογράφιζα, μου ήρθε στο νου ένα ποίημα της Ιωάννας Τσάτσου (αδελφής του Γιώργου Σεφέρη και συζύγου του Προέδρου της Δημοκρατίας και Φιλοσόφου Κωνσταντίνου Τσάτσου), που είναι γραμμένο ειδικά για την δική μας Φανερωμένη και τον Ναό της, δημοσιευμένο μάλιστα το 1979 στην ποιητική της συλλογή ΧΡΕΟΣ, [εκδόσεις Ίκαρος, με προμετωπίδα Γιάννη Μόραλη, σελ. 38]. Το αντιγράφω, ευχαριστώντας την, έστω και μεταθανάτια, διότι είχε την απλόχερη καλοσύνη να μού το στείλει, αν και ήμουν τότε ένας έφηβος ο οποίος απλώς μουτζούρωνε χαρτιά, παριστάνοντας (φευ!) τον ποιητή.

Ο ΤΑΓΙΑΔΟΡΟΣ

Θα ‘θελα να ’μουν ο ταγιαδόρος ο Μανιός
και να υπόγραφα ντακόρδο,
τη δούλεψή μου στο ξύλο Σου να τάξω
Φανερωμένη μου Οδηγήτρα
το Τέμπλο Σου να πελεκώ.
Στην προσευχή μου να νιώθω τη Χάρη Σου
την κάθε πιθυμιά Σου
να ονειρεύομαι στις νύχτες την άκανθο,
το αμπέλι,
να τα σκαλίζω την αυγή.

Ο έρωτας της πίστης μου να είναι το έργο μου,
όμως και το δικό Σου.

Θα ‘θελα νά ‘μουν ο ταγιαδόρος ο Μανιός
και να σε καμαρώνω
μεσ’ στα στολίδια που ο ίδιος Σού έχω στήσει
κι από το άπειρο που αγκαλιάζει η ματιά Σου
να σκύβεις προς εμένα και μυστικά να συναινείς
Φανερωμένη μου Χριστοβλεπούσα.

Το Μοναστήρι του Προδρόμου στη Λαγκάδα [β΄]

Το Μοναστήρι, με το οποίο ασχολούμαστε, έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που θα μπορούσαν να προσελκύσουν νεότερους Μοναχούς: Βρίσκεται κοντά σε κατοικημένη περιοχή, αυτήν του Δήμου Αλυκών (χωριά Χαρτάτα και Καταστάρι), αλλά και αρκούντως μακριά, ώστε να μπορεί να τελεσφορήσει η απαιτούμενη μοναχικότητα των ενδεχομένως ασκουμένων εκεί! Βουνίσιο περιβάλλον, άγρια πέτρα (όση αγριότητα μπορεί να παρουσιάζει η καθ' όλα ήπια φύση της Ζακύνθου) και ταυτόχρονα, από κάτω ακριβώς, στα πόδια του παρατηρητή, η άπλα της ήρεμης θάλασσας των Αλυκών και τα "τηγάνια" του αλατιού! Στην άκρη αριστερά του πλάνου διακρίνεται πολύ κοντινός και κυριαρχικός ο Αίνος, το ψηλό βουνό της γειτόνισσας Κεφαλονιάς, απ' όπου ευεργετικός ο Γραίγος πηγαινοέρχεται!

Λες και αντικρύζει κανείς έναν εξαιρετικό πίνακα ζωγραφικής!!! Και, ανάλογα με την κοσμοθεωρία του, θα ημπορούσε να υψώσει τον μεγαλυνάριο ψαλμικό λόγο: "Ως εμεγαλύνθη τα έργα σου, Κύριε, πάντα εν σοφία εποίησας"!!!

Το Μοναστήρι του Προδρόμου στη Λαγκάδα [α΄]

Το περιώνυμο, περικαλλές και ιστορικό Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου στη Λαγκάδα βρίσκεται κοντά στον συνοικισμό των Χαρτάτων Κατασταρίου, στη βόρεια πλαγιά του βουνού Μέλισσα. Ιδρύθηκε, αρχικά τον 16ο αιώνα, διαλύθηκε και επανιδρύθηκε το 1617 από τους ευσεβείς Κατασταριανούς Αντώνιο Μαρίνο και Γεώργιο Σαπάτη.

Μέσα στους αιώνες το Μοναστήρι γνώρισε πολλές δόξες και τιμές. Η Ιστορία διασώζει, ότι το 1753 στον περίβολό του είχε δύο εκκλησίες, εφτά σπίτια κι ένα πύργο. Στα μέσα του 19ου αιώνα διέθετε επίσης πλούσιο ιστορικό Αρχείο. Το Καθολικό, με λαμπρά έργα τέχνης, σώθηκε από το σεισμό του 1953, το Μοναστήρι όμως έζησε πολλά χρόνια ερήμωσης.

Στις ημέρες μας, με πρωτοβουλία του σημερινού Μητροπολίτη Ζακύνθου κ. Χρυσοστόμου Β' και υπό την άγρυπνη επιστασία του, δρομολογήθηκε η αποκατάστασή του, οι εργασίες μάλιστα βρίσκονται ήδη σε πολύ καλό δρόμο.

Η Μονή σήμερα διοικείται από τριμελή επιτροπή, ενώ ηγουμενεύει (μόνος προς Μόνον) ο Αρχιμανδρίτης Θεόφιλος Παυλάτος, ένας καλοσυνάτος και ταπεινός ιερομόναχος, ο οποίος έλκει την καταγωγή του από τη γειτονική Κεφαλονιά.

Τα παραπάνω συνοπτικά στοιχεία μάς έδωσε την ευκαιρία να θυμηθούμε, η όμορφη σημερινή μας βόλτα στον ευλογημένο αυτόν τόπο της Λαγκάδας, απ' όπου και το σχετικό φωτογραφικό υλικό.

Παίζοντας μ' ένα βιβλίο

Η φίλη Αλίκη μού έκαμε πρόσκληση σε παιχνίδι, όπως συχνά συνηθίζεται μεταξύ των bloggers. Το συγκεκριμένο παιχνίδι έχει το δικό του ενδιαφέρον, διότι καλείται ο παίκτης να πάρει στα χέρια του το πιο κοντινό του βιβλίο, να το ανοίξει στην 123η σελίδα και ν' αντιγράψει από αυτήν την 6η, 7η και 8η περίοδο της σελίδας.
Μού άρεσε η ιδέα, επειδή σε προσωπικό επίπεδο, από μικρός, ασχολούμενος διαρκώς με βιβλία και πάλι βιβλία έως πλησμονής, πολύ συχνά έπαιζα κάτι ανάλογο. Άνοιγα δηλαδή στην τύχη μια σελίδα (κυρίως ποίησης) και διάβαζα το τυχαίο που προέκυπτε.

Ύστερα μού ήρθε καταπρόσωπο η ίδια η Ποίηση!... Πάμπολλες φορές αφέθηκα αμαχητί σ' εκείνο που η χάρη της ήθελε... Που σημαίνει, ότι συχνάκις πήρα χαρτί και μολύβι, επιδιδόμενος στη λεγόμενη "αυτόματη γραφή", ως άσκηση στην Τέχνη του Λόγου, επηρεασμένος μάλιστα από το περίφημο "Μανιφέστο του Σουρεαλισμού" του Αντρέ Μπρετόν, που τότε, γύρω στα 1980-82 είχα γνωρίσει.

Σήμερα καλούμαι να θυμηθώ την πρώτη νεότητα και τα παιχνίδια της!!!

Παίρνω από τη βιβλιοθήκη το τυχαίο βιβλίο, που είναι και πολύ αγαπημένο μου. Πρόκειται για το βιβλίο "Υπερίων ή Ο Ερημίτης στην Ελλάδα" του περίφημου Γερμανού ποιητή Φρίντριχ Χέλντερλιν, από τις εκδόσεις Ηριδανός, σε μετάφραση του Λαυρέντιου Γκέμερεϋ. Σύμφωνα με τη σημείωση, που συνήθιζα παλαιότερα να θέτω στην πρώτη λευκή σελίδα, προμηθεύτηκα το βιβλίο στις 6 Απριλίου 1982, ευρισκόμενος εν Πάτραις και ιεροσπουδάζων.

Αναθυμάμαι τη χαρά μόλις το απέκτησα! Νιώθω ακόμη την ηδονή του πρώτου αγγίγματος των λέξεων στο χαρτί! Νοσταλγώ την αλησμόνητη μυρωδιά των φρεσκοτυπωμένων σελίδων, διότι πρέπει να γνωρίζετε, ότι, αν δεν οσφρανθώ βαθύτατα ένα καινούργιο βιβλίο, αδύνατο να το διαβάσω στη συνέχεια!...

Για τον Johann Christian Friedrich Hölderlin (1770–1843), τον μεγάλο αυτό λυρικό Ποιητή μπορείτε να πληροφορηθείτε κάνοντας κλικ εδώ.

Ανοίγω το βιβλίο, σύμφωνα με τους όρους του παιχνιδιού και σάς μεταφέρω, τι ακριβώς μεγαλόφωνα διαβάζω:

[...]

Οι μαρμάρινοι βράχοι του Υμηττού και της Πεντέλης ξεπήδησαν από την κούνια του σαν τα παιδιά από τον κόλπο της μάνας και πήραν μορφή και ζωή κάτω από τα τρυφερά αθηναϊκά χέρια.

Μέλι τού πρόσφερε η φύση και τους ωραιότερους μενεξέδες και τις μυρτιές και τις ελιές.

Η φύση ήταν ιέρεια και ο άνθρωπος ο θεός της και κάθε ζωή μέσα της και κάθε μορφή και κάθε ήχος της μόνο μια ενθουσιαστική ηχώ εκείνου, του εξαίσιου, στον οποίον ανήκε.

[...]

Πάει, έγινε κι αυτό! Στ' αλήθεια, αισθάνθηκα πολύ καλά! Σύμφωνα με τους κανόνες, πρέπει να συγκαλέσω πέντε άλλους Ιστολόγους, ώστε το παίγνιο να εξακτινωθεί. Προς τούτο, λοιπόν, προσκαλώ τους καλούς Συμπλογκίτες Capo d' Istria, Καλειδοσκόπιο, Ονειρομαγειρέματα, Ιδιωτική Οδό και The Blue, να πάρουν τη σκυτάλη.

Πρόσωπα της πόλης του Γιοχάνεσμπουργκ [β΄] / Faces from Johannesburg [b]

Είναι αλήθεια, ότι εμείς οι επισκεπτόμενοι περιστασιακά τους μακρινούς και απαραμύθητους τόπους της Αφρικής, όπως συνέβη στην δική μου περίπτωση, δεν είναι εύκολο ν' αλλάξουμε τον δυτικό τρόπο σκέψης ή ν' αποδυθούμε τα δυτικότροπα μάτια μας.

Έκαμα όμως προσπάθεια, να προσεγγίσω με πνεύμα αγάπης και ανυπόκριτο συναίσθημα τους ανθρώπους, τους οποίους συναναστράφηκα. Τους κοιτούσα κατευθείαν στα μάτια και όλοι μού ανταπέδιδαν το καλύτερό τους χαμόγελο, έστω κι αν από πίσω διέβλεπα (όσο μού ήταν δυνατόν) τις ρυτίδες της καθημερινότητας και τις ουλές των παθών, προσωπικές ή προγονικές.

Σήμερα στο Γιοχάνεσμπουργκ συμβιώνουν όπως-όπως Έγχρωμοι και Λευκοί, γι' αυτό και η παρακάτω φωτογραφική παράθεση Προσώπων της πόλης έχει απ' όλους: α) Μαύρους εντόπιους, β) απογόνους των αποικιοκρατών Μπόερς (6η φωτό), γ) ένα γλυκύτατο κοριτσάκι στο πρόσωπο του οποίου διασταυρώνεται το έγχρωμο και λευκό στοιχείο (8η φωτό), δ) αλλά κι ένα πρόσωπο-θρύλο στην Ιστορία της Νοτίου Αφρικής (7η φωτό): Τον Γιώργο Μπίζο, δικηγόρο του Νέλσον Μαντέλα, ο οποίος συνέβαλε τα μέγιστα στην κατάργηση (όση κατορθώθηκε) των διακρίσεων στη χώρα, πιστός συνεργάτης του μεγάλου εκείνου εργοδότη του, σε μέρες μάλιστα ολόμαυρες...

Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι σύγχρονοι Έλληνες εκεί κάτω δεν συμπαθούν και τόσο τον συνΈλληνα Μπίζο, παρότι οι πάντες εκεί τον θεωρούν το δεξί χέρι του ήρωά τους Μαντέλα. Στις επίμονες ερωτήσεις μου, γιατί στέκονται με τόση επιφύλαξη απέναντί του, δικαιολογήθηκαν, ότι υπήρξε κομμουνιστής και ως εκ τούτου συμπαραστεκόταν στους Μαύρους εις βάρος των Ελλήνων κι εν γένει των Λευκών... Αυτό ήταν και είναι το "ασυγχώρητο έγκλημά του"...

Τώρα που το ξανασκέφτομαι, σχολιάζω: Ένας πάλλευκος στον μαύρο κόσμο των Λευκών του Γιοχάνεσμπουργκ.

“Το μεγάλο Ιερό Τάγμα της Ζακύνθου. Τέσσερις αιώνες μνημοσύνης Γασπάρου Καστελιού” δια χειρός π. Παναγιώτη Καποδίστρια

Γράφει ο Βασίλης Αθ. Μούτσιος

vmouts@imerazante.gr

[Εφημερίδα ΗΜΕΡΑ ΤΣΗ ΖΑΚΥΘΟΣ, 22.2.2008, φ. 3234, σ. 14]

Από τον 19ο αιώνα, οπότε και τέθηκαν οι θεωρητικές και μεθοδολογικές βάσεις της επιστήμης της λαογραφίας, και έως τα μέσα περίπου του 20ου αιώνα, ο παραδοσιακός πολιτισμός θεωρείτο ένα στατικό και ακίνητο σώμα στοιχείων του πολιτισμού, τα οποία ανάγονται σε προγενέστερες μορφές της κοινωνικής εξέλιξης. Πρόκειται για στοιχεία πολιτισμού τα οποία επιβιώνουν στο περιθώριο του σύγχρονου βιομηχανικού πολιτισμού. Οι επιβιώσεις αυτές, που θεωρούνταν ότι έμεναν αναλλοίωτες στον χρόνο και ανεπηρέαστες από τις σύγχρονες μορφές κοινωνικής οργάνωσης, αναζητήθηκαν στον αγροτικό χώρο.

Τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο, έχει επικρατήσει στον χώρο των λαογράφων μια διαφορετική θεώρηση σε ό,τι αφορά στον παραδοσιακό πολιτισμό. Αναγνωρίζεται πλέον ότι τα στοιχεία του πολιτισμού διαμορφώνονται και μεταλλάσσονται όντας σε άμεση επικοινωνία και αλληλεπίδραση με τις άλλες σφαίρες της κοινωνικής ζωής. Στο πλαίσιο των νέων αυτών προσεγγίσεων υποστηρίζεται ότι ο παραδοσιακός πολιτισμός δεν είναι στατικός αλλά δυναμικός και επομένως τα στοιχεία του δεν επιβιώνουν απλώς στο περιθώριο της σύγχρονης κοινωνίας αλλά μεταλλάσσονται.

Η ενασχόληση κάποιου με περιφερειακά θέματα ιστορίας και λαογραφίας που στοχεύουν στην ανάδειξή τους, αποτελεί τύχη αγαθή για κάθε μελετητή, που επιθυμεί την εκτίμηση και αποτίμηση τους ως γεγονότα, και κάθε τοπική κοινωνία. Μια τέτοια έκφανση του λαϊκού πολιτισμού εξετάζει, καταγράφει και ταξινομεί, ο αγαπητός Πρωτοπρεσβύτερος, π. Παναγιώτης Καποδίστριας, από τη σειρά “Μελέτες Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Ζακυνθου”, της Ιεράς Μητροπόλεως Ζακύνθου. Πρόκειται για μια προσπάθεια να επικοινωνήσει στον αναγνώστη την αποτύπωση ψηγμάτων του ιστορικού παρελθόντος της Εκκλησίας της Ζακύνθου, προσθέτοντας μια ακόμη ψηφίδα στο ψηφιδωτό της τοπικής μας ιστορίας. Το διακύβευμα της παρούσας μελέτης αφορά σε ένα κληροδότημα του 17ου αιώνα, το λεγόμενο “Μεγάλο Ιερό Τάγμα” το οποίο ίδρυσε το καλοκαίρι του 1622 ενας ευγενής Ζακύνθιος, ο Γάσπαρος Καστελιός, αφήνοντάς το, με διαθήκη του στο ιερατείο της πόλης, υπο συγκεκριμένους όρους.

Το ανα χείρας πόνημα του π. Καποδίστρια, που αποτέλεσε ανακοίνωσή του, στο Συνέδριο “Επτανησιακά Ιδρύματα και Κληροδοτήματα (19ος αι. – 1953)” που διοργανώθηκε στην Κεφαλονιά το Μάιο του 2004 από την Εταιρία Κεφαλληνιακών Ιστορικών Μελετών, απασχολεί με σοβαρά και εύλογα ερωτήματα όπως το "Tέσσερις αιώνες μετα, τι γίνεται με αυτό το ίδρυμα; Υπάρχει ακόμα; Λειτουργεί; Και αν ναι, με ποιες προοπτικές για το μέλλον;"

Υπο μια τέτοια, λοιπόν, οπτική, φαίνεται να μελετά τον παραδοσιακό ή όπως συχνά αναφέρεται τον λαϊκό -κοινωνικο- πολιτισμό. Οι μέθοδοι έρευνας, καταγραφής και ερμηνείας που χρησιμοποιούνται αντλούν λίγο-πολύ το δυναμικό τους από τις δοκιμασμένες μεθόδους της ανθρωπολογίας, οι τρόποι καταγραφής και η μεθοδολογία της ερμηνείας αρμονικά συνδυαζόμενα παρέχουν μια ακριβή εικόνα παρελθόντων ή παρόντων συμβάντων μέσα στο πλέγμα της τοπικής κοινωνίας. Σε επίπεδο υλικής τεκμηρίωσης βρίσκεται η αναζήτηση ευρημάτων που έρχονται από το παρελθόν, χρηστικών αντικειμένων που συνθέτουν την εικόνα της λαϊκής έκφρασης και μπορούν να ταξινομηθούν σε συλλογές και οπτικοακουστικού υλικού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μαρτυρία.

Το παρόν έργο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα και σοβαρότερα ερευνητικά και επιστημονικά βήματα της τοπικής ιστορίας. Ανήκει στο είδος των προσωπικών δημιουργημάτων και επιτευγμάτων, τα οποία έχουν γίνει σπάνια στην εποχή μας, εποχή της ομαδικής εργασίας. Εντυπωσιάζει τόσο χάρη στην κυρίαρχη κατοχή του υλικού και στη λεπτομερή γνώση των πηγών όσο και χάρη σε μια αίσθηση για τις μεγάλες στιγμές εξέλιξης της ιστορικο κοινωνικής και φιλοσοφικής σκέψης των ανθρώπων της μακρινής εκείνης εποχής, που διατηρείται αμείωτη μέσα στις σύντομες σελίδες του και που μεταδίδεται ευχάριστα στον αναγνώστη. Είναι ένα έργο για σκέψη, για γνώση και απόλαυση από την αρχή μέχρι το τέλος, που με εμπνευσμένο και δελεαστικό τρόπο μας παρουσιάζει την ανάπτυξη του αισθήματος κοινωνικής προσφοράς των ανθρώπων. Είναι ένα έργο θαυμάσιο, που είναι απαραίτητο να διαβαστεί από όλους. Διαβάζεται συναρπαστικά και αυτό οφείλεται στην επιδεξιότητα του συγγραφέα, που έχει την ικανότητα να “σκηνοθετεί” και να παρουσιάζει με τρόπο δελεαστικό την ιστορία των ιδεών. Το έργο του π. Καποδίστρια είναι εκπληκτικό από πολλές απόψεις:

· Ως προς την επιστημονική ακρίβεια, ως προς την πληθώρα των γεωγραφικών, ιστορικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και φιλοσοφικών στοιχείων.

· Ως προς την παρουσίαση αξιόπιστων πηγών, ως προς τη γλώσσα, το ύφος και τη δομή του κειμένου, ως προς την έκταση.

· Ως προς την άμεση επαφή με το υλικό και την ταυτόχρονη κριτική και αμερόληπτη στάση απέναντι στο εξεταζόμενο αντικείμενο.

· Ως προς το πλήθος των κατάλληλων και δεικτικών παρατηρήσεων, τόσο ως προς το εξεταζόμενο θέμα όσο και ως προς την κριτική στάση απέναντι στις απόψεις κορυφαίων ερευνητών του συγκεκριμένου χώρου.

· Ως προς τον κυρίαρχο χειρισμό τόσο της ιστορικής όσο και της συστηματικής επιχειρηματολογίας.

Ο συγγραφέας δεν έγραψε ένα βιβλίο απλά διδακτικό και “λόγιο”, αλλά έδωσε κάτι περισσότερο από ένα κομμάτι ιστορίας και φιλοσοφίας. Με τρόπο προσωπικό και κυρίαρχο συνέλαβε την ιδέα εξαρχής και παρουσίασε στις ενότητες του έργου του δομικές σκέψεις της φιλοσοφίας και της πνευματικής ιστορίας. Τα ήθη, τα έθιμα, τα λαϊκά δρώμενα και οι συνήθειες εν γένει συνθέτουν μια ομάδα παραμέτρων που αναδεικνύει λεπτομερειακά την εικόνα ενός τόπου και την πολιτιστική του κληρονομιά. Οι λαογραφικού τύπου αφηγήσεις είναι λεπτομερειακές, καθώς η λεπτομέρεια σε τοπικό επίπεδο έχει ιδιαίτερη σημασία για την σύνθεση της τοπικής ιστορίας, και την ίδια στιγμή ερμηνευτικές, καθώς βοηθούν στην κατανόηση της συμπεριφοράς μιας ιδιαίτερης κοινωνίας, κυρίως σε τοπικό επίπεδο.

Επαγγέλματα πεζοδρομίου στη South Africa

Όχι, δε θ' αναφερθούμε στο γνωστότερο νυχτερινό επάγγελμα πεζοδρομίου, αν και αυτό λειτουργείται επιτυχώς και κατά κόρον και στη Νότιο Αφρική, μάλιστα δε με πολλά θύματα, λόγω της αυξημένης εγκληματικότητας, που ανθεί παγκοσμίως κυρίως τα βράδια. Πόσο μάλλον εδώ στο Γιοχάνεσμπουργκ, όπου το "ζην επικινδύνως" αποτελεί κοινό τόπο νύχτα-μέρα.

Αποτυπώνουμε κάποιες άλλες περιπτώσεις επαγγελμάτων που αναπτύσσονται κάθε μέρα στο πεζοδρόμιο, όπου κυκλοφορεί και η ίδια η ζωή των Έγχρωμων Νοτιοαφρικάνων. Διότι, οι Λευκοί βρίσκονται κλεισμένοι στα κλουβιά τους.

 
Μια μητέρα με τον ανάπηρο (ας τον πούμε έτσι) γιο της εκλιπαρούν τους περαστικούς αυτοκινητιστές για κάποιες ψευτοδεκάρες. Συνήθως ουδείς εμπιστεύεται ν' ανοίξει το τζάμι του, διότι δεν ξέρει από πού θα τού έρθει το μπαμ...

Ένα πολύ ενδιαφέρον υπαίθριο κουρείο. "Κόντρα ξούρα" στο πι και φι!!! Για την επαλήθευση της πράξεως υπάρχει και καθρεφτάκι!

Όλα στη σχάρα! Οι περαστικοί μπορούν να προμηθευτούν εν τη παρόδω τους τη μεσημεριανή τους μπριζόλα ή κάτι τέτοιο. Μάλλον επιτόπου θα το φάνε, διότι ταπεράκια ή αλουμινόχαρτο δεν αντιλήφτηκα στα πέριξ. Για καθαριότητα... Χμ, αμφιβάλλω...

Υποδηματοποιείον "Το καλό πατούμενο" ! Όλα εξελίσσονται κάτω απ' την κιτρινόλευκη τέντα: Το βγάζεις, το ράβεις, το φοράς και όπου φύγεις...

Η κυρία με το καρότσι και τα λοιπά συμπράγκαλα τι, άραγε, να πουλάει; Απλώς: Βρασμένα αυγά. Την σταματούν οι περαστικοί ή εκείνη τούς προσεγγίζει, αγοράζουν το αυγούλι τους, βάζουν το απαραίτητο αλατοπίπερο και το κάνουν αμέσως μια χαψιά!

 Ο καλύτερος είναι αυτός! Ένας από τους εργαζόμενους στους αχανείς κήπους του Πανεπιστημίου του Γιοχάνεσμπουργκ. Μόνο που, λόγω της "μεγάλης" του κούρασης, ξαποσταίνει αμέριμνος και ανενόχλητος στην ισκιάδα των δέντρων. Αμ, δε!!!... Ένα παιδάκι των φαναριών επί το έργον, αλλά λιγάκι αποσταμένο, το καημένο... Αποτελεί μια πολύ γνώριμη εικόνα και στα ελληνικά φανάρια στις μέρες μας.

Μικρή αναφορά στο "δοξάρι του Θεού" Νίκο Καζαντζάκη ή Σπάζοντας το αμύγδαλο της Γνώσης

Είχα την εξαιρετική τιμή να μου προταθεί προ ημερών από τους νέους φίλους μου, τους Ανεμολογίτες του ΣΚΑΪ 100,3, να συμμετάσχω στον ιστοχώρο τους και μάλιστα στη στήλη ΕΠΩΝΥΜΩΣ, μ' ένα προσωπικό κείμενο, που ν' αφορά στον Νίκο Καζαντζάκη, στο πλαίσιο της επόμενης θεματικής βραδιάς του Κωνσταντίνου Λαβίθη για τον εξέχοντα αυτόν Λογοτέχνη και Διανοητή, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 125 ετών από τη γέννησή του.

Τι να ψελλίσει όμως ο καθείς γι' αυτόν τον Κολοσσό; Τι να πρωτοπεί; Τι λόγο αρμόδιο να υψώσει;

Γιά να μην τα πολυλογώ, αφού κατέστειλα τις ποικίλες αναστολές μου, απέστειλα τελικά το παρακάτω ταπεινό κειμενάκι, το οποίο απλώς ακραγγίζει τον υπέρκαλο αυτόν Κρητικό:

Με θαρρούν λόγιο, διανοούμενο, γραφιά. Και δεν είμαι τίποτε απ' αυτά. Τα δάχτυλά μου, όταν γράφω, δεν μελανώνουνται, αιματώνουνται. Θαρρώ δεν είμαι παρά τούτο: μια απροσκύνητη ψυχή.

Ν. Καζαντζάκης για τον εαυτό του

Σε μια πρώτη αντιμετώπιση/ανάγνωση της ευθυτενούς φυσιογνωμίας του Νίκου Καζαντζάκη, θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για έναν Μεγάλο.

Έχω όμως την εντύπωση (βεβαιότητα μάλλον), ότι αυτός ο συνήθης για τους σπουδαίους χαρακτηρισμός δεν θ’ απέδιδε με πιστότητα και ακρίβεια εκατό τοις εκατό την πολυώροφη προσωπικότητα του πρωτοκορυφαίου αυτού Κρητικού.
Διότι καθ’ όλη τη ζωή του βίωσε μέχρι το μεδούλι της ύπαρξής του την ανελέητη αγωνία του πώς, του γιατί, του πότε, του έως πότε, πασχίζοντας ανά πάσα του αναπνοή, να σπάσει το αμύγδαλο της Γνώσης, ξεπερνώντας γονιμότατα τις ατραπούς της Απόγνωσης και να εισοδεύσει ύστερα, κυριαρχικά σχεδόν, στο όλον του Παντός, κατορθώνοντας έτσι επιτέλους την πολυποθούμενη θέα των Αθεάτων. Σε καιρούς μάλιστα που ίσχυε (ή, μήπως ισχύει ακόμα;) το αντι-ανθρώπινο αξίωμα: «Θέλει, λέει, νά 'ναι λεύτερος. Σκοτώστε τον!»…
Εάν κατάκτησε ό,τι με τόσο πάθος, πόθο και προπάντων αίμα της ψυχής επιδίωξε, ουδείς ποτέ θα μάθει. Άλλωστε, η ασκητική του καθενός μας δυνατότητα, η ιδιωτική του οδύσσεια στα πελάγη της Σκέψης, δεν μετριέται δια του πεπερασμένου ανθρώπινου λογισμού, αλλά διοδεύει μεσ’ από πλείστες όσες μυστικές/μυστηριακές διεργασίες και αφορά στην απόλυτη Αιωνιότητα που μάς μέλλει.
Άρα, πολύ πιο κοντά στον Καζαντζάκη, θεωρώ ότι είναι ο χαρακτηρισμός: Δοξάρι του Θεού. Και ισχύουν για τον ίδιο και οι τρεις μαζί προσευχές, που αναπέμπουν προς τον Ουρανό οι Τρεις Ψυχές στο μότο του βιβλίου του «Αναφορά στον Γκρέκο» :

«Α΄ Δοξάρι είμαι στα χέρια σου, Κύριε˙ τέντωσέ με, αλλιώς θα σαπίσω.

Β΄ Μη με παρατεντώσεις, Κύριε˙ θα σπάσω.

Γ΄ Παρατέντωσέ με, Κύριε, κι ας σπάσω!»

Σημείωση: Η ξυλογραφία του Νίκου Καζαντζάκη είναι έργο της πολύτιμης φίλης μου και γνωστής χαράκτριας Άριας Κομιανού (1983).

ΕΚΤΑΚΤΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η εν λόγω εκπομπή του ΣΚΑΪ 100,3 είχε προγραμματισθεί να βγεί στον αέρα στις 18 προς 19 του μηνός. Αναβλήθηκε όμως, λόγω της αναγκαιότητας έκτακτης εκπομπής για τον χιονιά και τον παγετό.

Ξαναπρογραμματίστηκε για τη νύχτα 25 προς 26 του ίδιου μηνός.

"Live And Let Live": Η ζωή και ο θάνατος ενός τυραννοκτόνου

Ένα χθεσινό απρόσμενο e-mail από τον Μανώλη Δημελλά, καμεραμάν στο MEGA, με πληροφορούσε: "(...) τελείωσα το ντοκιμαντέρ που έφτιαχνα στο Γιοχάνεσμπουργκ. Θα ήθελα να σου το στείλω. Διαγωνίζεται στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (7 / 16 Μαρτίου 2008) και έχει μπει στο επίσημο πρόγραμμα του φεστιβάλ. (..)"

Με τον Μανώλη βρεθήκαμε μαζί στο ταξίδι μου στη Νότιο Αφρική, το περασμένο Φθινόπωρο. Εκείνος κάλυπτε το ταξίδι μας, αλλά παράλληλα έκανε μια μεγάλη έρευνα, στο πλαίσιο του λεγόμενου "δημιουργικού ντοκιμαντέρ", με το οποίο ασχολείται τα τελευταία χρόνια. Πρώτη του σημαντική δουλειά ήταν "Το θεριό του Μάρτη" (2006), που απέσπασε μάλιστα ενθαρρυντικές κριτικές.

Τώρα ένα νέο, πολύ ενδιαφέρον θέμα, σχετιζόμενο με τον Ελληνισμό της Νοτίου Αφρικής και το Απαρτχάιτ, ήταν ήδη προ οφθαλμών: Προσπάθειά του, να βγάλει από την παρασκιά της νοτιοαφρικάνικης Ιστορίας και ν' αναδείξει με κάθε τρόπο τη μορφή και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Δημήτρη Τσαφέντα, ο οποίος δολοφόνησε το 1966, μέσα στην ίδια τη Βουλή, τον Χέντρικ Φερβούντ, Πρωθυπουργό του Απαρχάιντ. Πράγματι, μια γοητευτικά σκληρή περίπτωση!...

Χαίρομαι πολύ, που τ' όνειρο του Μανώλη, πήρε τελικά σάρκα και οστά και ήδη το "Live And Let Live" -όπως χαρακτηριστικά τιτλοφόρησε το έργο του- είναι έτοιμο, διαγωνιζόμενο μάλιστα στο 10ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης! Χαίρομαι περισσότερο, διότι έζησα από κοντά τους ανύστακτους κόπους και την υπερπροσπάθειά του εκεί κάτω στη μακρινή Νότιο Αφρική, συζητήσαμε πολύ για την δυσδιάκριτη μέχρι τότε -μα κυριαρχική- μορφή του παράξοδου εκείνου δολοφόνου και συν-αισθανθήκαμε τον Ήσκιο του να κυκλοφορεί ακόμη ζωντανός στις τριγύρω περιοχές!
Εύγε, φίλε Μανώλη! Είμαι κάτι περισσότερο από σίγουρος, ότι θα πάει άριστα η ταινία σου, διότι γνωρίζω καλά ότι έχεις καταθέσει την ψυχή σου εκεί μέσα, αθανατίζοντας πρόσωπα και καταστάσεις, τα οποία είναι ανάγκη να έρθουν οπωσδήποτε στο φωτιζόμενο προσκήνιο της Ιστορίας, προς γνώσιν και συμμόρφωσιν!!!

Η υπόθεση της ταινίας

Ο ελληνικής καταγωγής, Δημήτρης Τσαφέντας, εκτελεί τον Πρωθυπουργό του Απαρτχάιντ στα έδρανα του Κοινοβουλίου το 1966.

Γεννημένος στις 14 Ιανουαρίου 1918 από τον Κρητικό Μιχάλη Τσαφαντάκη και την ντόπια Αμίλια Βίλιανς, μεγαλώνει με τη γιαγιά του Κατερίνα, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Από τα εννέα του χρόνια ζει με τη θετή του μητέρα Μαρίκα, στην Πρετόρια της Ν. Αφρικής, για να μάθει αργότερα, στα 12 του, ότι είναι νόθος.

Στην εφηβεία δουλεύει ως εργάτης και βρίσκεται οργανωμένος στο κομμουνιστικό κόμμα.

Στην ενηλικίωση ξεκινά ως ναυτεργάτης τα ταξίδια του, που θα κρατήσουν 20 ολόκληρα χρόνια. Ταξίδια που έγιναν μύθος από τα γράμματα που έστελνε στους γονείς του απ' όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου: Από την Αμερική, όπου νοσηλεύτηκε σε ψυχιατρείο, έπειτα από τορπιλισμό που δέχθηκε το πολεμικό πλοίο που δούλευε, μέχρι τον Καναδά και από τη Γερμανία, την Πορτογαλία και την Ολλανδία μέχρι και την Παλαιστίνη, που -όπως λέει στο γράμμα του- η παρουσία του στη χώρα έφερε βροχή και θεωρήθηκε πολύ σπουδαίος.

Μια διαδρομή πολυτάραχη, με σταθμούς την Τουρκία, όπου δούλεψε και ως καθηγητής ξένων γλωσσών στην Άγκυρα, αφού μιλούσε άπταιστα περισσότερες από οκτώ γλώσσες, αλλά και την Ελλάδα, όπου έζησε δύο χρόνια, αλλά την κουβάλησε στην ψυχή του μια ζωή. Στην Αφρική γυρίζει στις αρχές του 1960, μετά από τον θάνατο του πατέρα του και ύστερα από πρόσκληση και βοήθεια του γαμπρού του.

Το Απαρτχάιντ όμως δεν τον δέχεται, γιατί είναι κολοράτος: ούτε άσπρος, ούτε μαύρος. Οι συγγενείς του δεν αντέχουν τη γκρίνια του, αλλά και η ελληνική κοινότητα, μέσα στην οποία προσπαθεί να επιβιώσει, δεν του δίνει σημασία.

Ένα πιάτο φαΐ, καφές, αλλά -όπως πάντα- είναι ένας άνθρωπος χωρίς όνομα, δίχως ταυτότητα, χωρίς καμιά αποδοχή. Κομμουνιστής αλλά και χριστιανός, γνωρίζει στο Κέιπ Τάουν μια οικογένεια μαύρων. Όχι μόνο μένει μαζί τους, αλλά ζητά ν' αλλάξει το χρώμα, το αναγραφόμενο στο διαβατήριό του και να γίνει μαύρος, ώστε να παντρευτεί την κόρη τους.

Την ίδια περίοδο πιάνει δουλειά στη Βουλή. Περίεργο, λένε πολλοί. Πώς μπήκε ένας μικτής καταγωγής σ' έναν χώρο, όπου μόνο λευκοί μπορούσαν; Μα, μιλούσε πολλές γλώσσες και ήταν πανέξυπνος, λένε άλλοι.

Στις 14:30 στις 6 Σεπτεμβρίου 1966 κατάφερε 4 μαχαιριές στον Πρωθυπουργό της χώρας Φερβούντ. Στην ανάκριση είπε, ότι έπαιρνε εντολές από ένα σκουλήκι που ζούσε μέσα στο στομάχι του. Δύο ψυχίατροι κατέληξαν: Είναι ψυχοπαθής. Ο δικαστής έκρινε, ότι δεν μπορεί να δικάσει ένα ζώο. Δίκη δεν έγινε ποτέ. Μεταφέρθηκε όμως στις φυλακές υψίστης ασφαλείας της Πρετόρια. Εκεί, σ' ένα κελί, που χωρά ίσα ίσα ένα κρεβάτι, βασανίζεται πολλές φορές την μέρα, ενώ ακούει αλλά και βλέπει να κρεμούν θανατοποινίτες.

Εκεί γνωρίζεται με τον καταδικασμένο για δράση κατά του Απαρτχάιντ Αλέξη Μουμπάρη και του λέει σε μια ανάπαυλα από τα βασανιστήρια "...τον σκότωσα τον νταή τους..." κι ενώ ο Μουμπάρης κάνει την περίφημη απόδραση, ο Μίμης παραμένει στην ίδια φυλακή μέχρι που ο Μαντέλα ανεβαίνει στην εξουσία και τον βάζει σε ψυχιατρείο.

Στο Στέρκφοντεϊν (θυμίζει περισσότερο ψυχιατρικές φυλακές) ζει τα τελευταία χρόνια της ζωής, αν και ήθελε να περάσει τα τελευταία χρόνια του στην Ιεριχώ. Λιγοστοί περνούν να τον δουν. Ακόμη πιο λίγοι, τέσσερις Έλληνες και τρεις ντόπιοι, τον συνοδεύουν στην τελευταία του κατοικία στις 10 Οκτωβρίου 1999.

Ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει τάφος, παρά μόνο μια πέτρα στο σημείο που είναι θαμμένος.

Ένα γελαστό απομεσήμερο στο Ακρωτήρι του Τζάντε

α. Τριγυρίζοντας ανάμεσα σ' ευωδίες

Το Ακρωτήρι της Ζακύνθου είναι τόπος αγαπημένος και πανεύοσμος. Προάστιο της Χώρας, κατάφυτο από λιοστάσια και μια διαρκή λες Άνοιξη. Η θέα προς ανατολικά και βορειοανατολικά καταπλήσσει, ενώ το Ιόνιο πέλαγος αναπτύσσει μπροστά στα μάτια περιηγητών και ντόπιων τα θέλγητρά του δίχως φειδώ. Η περιοχή συναντάται σε παλιά συμβόλαια και ως "Λόφος του Ακρωτηριού". Καταπράσινοι μικρολοφίσκοι, λουλουδιασμένες πλαγιές, βαθιά χνάρια της Ιστορίας εμφανέστατα, πλήθος νεότερων οικοδομημάτων (κάποια ποιοτικά, καλαίσθητα και αξιοπρόσεκτα, τα περισσότερα όμως κιτσάτα κι εγωπαθή), συνθέτουν μια πραγματικότητα, στην οποία συνυπάρχουν οι μυρωδιές της επερχόμενης-πολυαναμενόμενης Άνοιξης, οι αισθήσεις προπερασμένων μεγαλείων και η σύγχρονη αμφιλεγόμενη έμψυχη και άψυχη κτίση.

Την περασμένη Κυριακή (10 Φεβρουαρίου) και προτού "πλακώσουν" οι ασυγκράτητες ορδές των νεοΑποικιοκρατών (κοινώς, τουριστών) σκεφτήκαμε ορισμένοι ντόπιοι bloggers, να πραγματοποιήσουμε μια μικρή περιήγηση στον ευλογημένο αυτό χώρο του Ακρωτηριού, για να μεταλάβουμε από τα δώρα του ηλιοπερίχυτου απογεύματος, γευόμενοι παράλληλα λαχταριστά γλυκίσματα και Ονειρομαγειρέματα με θέα.

Μια μεγάλη βόλτα ποδαριστί στα πέριξ αποδείχτηκε μεγαλείο, διότι μάς αποκάλυψε στιγμές που είναι πλέον πολύ δύσκολο να καταγραφούν στη γρήγορη, αγχωμένη και διαδικτυωμένη εποχή μας.

Δυο υπέροχα άλογα βόσκουν αμέριμνα στα λιοστάσια, δίχως καθόλου να πτοούνται από την απορημένη παρουσία μας. Διότι, όπως καταλαβαίνετε, σαν να προερχόμαστε από τον κόσμο του Τίποτα, βαλθήκαμε να συλλάβουμε, όσο καλύτερα μπορούσαμε, τ' αξιοθέατα ζώα στις ψηφιακές μας "φάκες".

Ο υπερμεγέθης ευκάλυπτος στην είσοδο των Κατασκηνώσεων της Καθολικής Αρχιεπισκοπής στέκεται φρουρός και κυρίαρχος του γύρω χώρου, με τα τεράστια κλαδιά του, σαν ανθρώπινους βραχίονες, υψωμένους σε στάση προσευχής ή εγρήγορσης.

Να, και ο άλλος θεόρατος φρουρός του τοπίου. Των τηλεπικοινωνιών αυτός! Δηλαδή και ημών των bloggers!... Διότι, εάν αυτός ο πύργος του ΟΤΕ πάθει οτιδήποτε, τούτο θα σημαίνει, ότι νεκρώσαμε στη Ζάκυνθο από πλευράς τηλεφώνων και διαδικτύου. Αντιαισθητική παρουσία, αλλά "ανάγκα και θεοί πείθονται"!!!...

Άλλος ένας κυρίαρχος των αγροτικών δρόμων και των φιδάτων μονοπατιών της περιοχής: Ο λεγόμενος "αθάνατος". Αυστηρό γλυπτό της Φύσης, απόλυτο, αγέρωχο και με αγκάθια σουβλερά για κάθε περίπτωση.

β. Στο φερόμενο ως "Αρχοντικό του Σολωμού"

Να και το πάλαι ποτέ Αρχοντικό, που συνδέεται με την Οικογένεια του Διονυσίου Σολωμού. Εδώ κατά μια παράδοση (η οποία πάντως δεν έχει αποδειχθεί ποτέ ιστορικά), κατά την διάρκεια της πολιορκίας του Μεσολογγιού, άκουε ο Ποιητής την αγωνία των Πολιορκημένων.

Το φωτογραφίζω από την δυτική-κύρια, διπλή και καλά κλειδωμένη είσοδο. Εκείνο που θαυμάζει κανείς είναι η μεγάλη παλιά "σκαλουνάδα", η οποία οδηγεί στο σημερινό κεντρικό σπίτι του κτήματος, το οποίο πλέον δεν έχει καμιά σχέση με την αίγλη του παρελθόντος του.

Στο παρακάτω σχέδιο του Robert Sargint, διαπιστώνει αμέσως ο κάθε φιλίστορας την ομορφιά και το μεγαλείο της παλιάς βίλας Νικολάου Κυβετού, αργότερα ιδιοκτησίας Νικολάου Λούντζη, Δημητρίου Λούντζη-Σολωμού και Ιωάννου Χρονόπουλου.

[Σημειωτέον, ότι τα ιστορικά στοιχεία για την Έπαυλη αντλούμε από το λεύκωμα: Robert Sargint, Η Ζάκυνθος κάποτε... / Zakynthos once upon a time... , κείμενα Νίκος Λούντζης, 1990]:

Η έπαυλη χτίστηκε σε σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα Bocher μετά το 1765. Στο σχέδιο φαίνεται η κύρια(δυτική) όψη της βίλας, με τις τρεις στοές, τις περιβάλλουσες βεράντες και την εξαίσια κάθετη "σκαλουνάδα", που δίνει έμφαση στο πολυεπίπεδο της εικόνας. Το φτερουγιστό αέτωμα έχει τρεις σφαίρες* σύμβολο, φαίνεται, του αρχιτέκτονα Bocher. Στα ακρόποδα της "σκαλουνάδας", κήπος με οπωροφόρα* ολόγυρα πάρκο, που ψηλώνει και πυκνώνει κατά την ανατολή. (...) Η έπαυλη στην "αγγλική προστασία" στέγαζε τον Αρμοστή και γνώρισε δόξες κοινωνικές. Το 1833 φιλοξένησε τον Όθωνα! Είναι κάποιες ενδείξεις αυτές της αισθητικής αξίας και του εσωτερικού διάκοσμου. [σ. 15 εξ.]

Το αρχοντικό και η χαρακτηριστική του "σκαλουνάδα", όπως ήταν πριν από τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1953. Φωτό Μ. Χρουσάκη.

Βρισκόμαστε τώρα στο πισινό - ανατολικό πορτόνι της έπαυλης. Καλλιτεχνημένο, αλλά σιδηρόφρακτο, μάς απαγορεύει την είσοδο, παρότι πολύ το επιθυμώ χρόνια τώρα...

Το απλοϊκό πορτόνι της νότιας πλευράς της πάλαι ποτέ έπαυλης ανοιχτό. Χαράς ευαγγέλια! Η πρόσβαση στο σπίτι (απλοϊκό κι αυτό στις μέρες μας, όπως είδαμε παραπάνω) δείχνει ελεύθερη, αλλά δεν τολμάμε να μπούμε, διότι από παντού ακούγονται σκυλιά να προπονούνται ήδη. Άσε καλύτερα, μήπως...

Από εκεί στη νότια είσοδο βλέπουμε και το φτωχόσπιτο του σημερινού επιστάτη (;) του κτήματος. Υπάρχει εκεί μια κινητικότητα: Κάποιος καιροφυλακτεί από το ανοιχτό παράθυρο, προσπαθώντας μάλλον να διαπιστώσει τις προθέσεις των απρόσκλητων... Λέμε να μην επιμείνουμε, διότι ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί... Μιαν άλλη φορά...

Κρίμα... Εάν μπαίναμε στο κτήμα και καθώς ο ήλιος υποχωρεί ολοένα πίσω από τον Βραχιώνα, θα αισθανόμασταν δίχως άλλο τριγύρω μας ήσκιους παλαιών περιπατητών και διάφορων ιστορικών προσώπων, έως του νεότερου, του Οδυσσέα Ελύτη, να φωτογραφίζεται δίπλα στο πέτρινο τραπέζι του κήπου.

Ο Οδυσσέας Ελύτης βρέθηκε στη Ζάκυνθο κατά το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου 1980, λίγους μόλις μήνες μετά τη μεγάλη βράβευσή του με το Νόμπελ της Λογοτεχνίας για το 1979. Ένα πολύ ενδιαφέρον στιγμιότυπο από την επίσκεψη αυτή, αφορά στον συγκλονισμό που υπέστη στην έπαυλη αυτή.

Η φωτογραφική απεικόνιση της όμορφης και ποιητικής αυτής στιγμής, που βλέπετε παραπάνω (πρωτοδημοσιευμένη από την δημοσιογράφο Ν. Κοντράρου-Ρασσιά στο περιοδικό Εικόνες, 6.11.1991, τευχ. 366, σ. 44), σχολιάστηκε ποιητικά από τον ίδιο τον Ελύτη στην ποιητική του συλλογή "Ο Μικρός Ναυτίλος" [εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 1985, σ. 106]. Διαβάζουμε σχετικά, τη σύντομη, μα εξόχως ποιητική αναφορά, η οποία στην πραγματικότητα είναι λεζάντα της φωτογραφίας του:

ΖΑΚΥΝΘΟΣ

Δειλινό στο Ακρωτήρι, στο παλιό σπίτι του Διονυσίου Σολωμού. Μπρος από το μεγάλο, στρογγυλό, πέτρινο τραπέζι του κήπου. Δέος και σιωπή. Και συνάμα, υπόκωφη, παράξενη παρηγορία.