Μπαχ και Χατζιδάκις με ακουστικά στην Γερμανία και την Ελλάδα

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Στον Γιώργο Βλαντή

Ο φίλος, ταλαντούχος νεαρός καλλιτέχνης Ιωάννης-Πορφύριος Καποδίστριας, πριν από ένα μήνα και κάτι φιλοτέχνησε μια αφίσα για την διάλεξή μας «Μάνος Χατζιδάκις και Ρώσοι συνθέτες του 20ού αιώνα», που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του κύκλου «Οι Δευτέρες της Στέπας στο πατάρι του Αρμού» (μια πρωτοβουλία του Περιοδικού «Στέπα»). 

Στην ευφάνταστη αυτή αφίσα ο Ιωάννης-Πορφύριος Καποδίστριας δανείζεται μια νεανική, σχετικά, φωτογραφία του Μάνου Χατζιδάκι και προσθέτει στον συνθέτη… κατακόκκινο κινητό με ακουστικά, απ’ όπου ο Χατζιδάκις ακούει Ρώσους συνθέτες (σημειώνονται τα ονόματά τους). 

Έτσι, πηγαίνουμε 70 χρόνια πίσω, τότε που ο Χατζιδάκις πήγαινε στο Μουσικό Τμήμα της Αμερικανικής Βιβλιοθήκης, στο γνωστό τότε ως Music Room και άκουγε σπουδαίους συνθέτες του καιρού εκείνου – μεταξύ αυτών και τους αγαπημένους του Ρώσους – από πικάπ, μιας και δεν υπήρχαν τότε τα μέσα σε αφθονία. Τι πικάπ τι κινητό! Άλλωστε ο Χατζιδάκις αγόραζε με μανία τα πιο εξελιγμένα συστήματα και ενημερωνόταν συνεχώς. Είχε πει στους στενούς του φίλους: «Όταν πεθάνω, θα έρχεστε πάνω από τον τάφο μου και αντί για λουλούδια θα μου αφήνετε προσπέκτους με τα πιο μοντέρνα μηχανήματα!». 

Η έκπληξη ήρθε από τη Γερμανία, αυτές τις μέρες. Ο μέγιστος J. S. Bach πρωτοσέλιδο της μεγαλύτερης εβδομαδιαίας εφημερίδας της Γερμανίας, της Die Zeit, με κίτρινα ακουστικά! Προφανώς λόγω της Μ. Εβδομάδος των Καθολικών. Και δεν έχει άδικο η εφημερίδα όταν γράφει για τον συνθέτη των περίφημων Παθών (Κατά Ματθαίον και Κατά Ιωάννην): «Ένα πάθος που ονομάζεται Bach. Ακόμη και για ανθρώπους που δεν πιστεύουν στο Θεό, ο ουρανός ανοίγει ξαφνικά.» 

Έτσι, ο Χατζιδάκις με κόκκινα ακουστικά στην Ελλάδα, κατά Ιωάννη-Πορφύριο Καποδίστρια, και ο Μπάχ με κίτρινα ακουστικά –μάλλον για να δηλωθεί η παντοκρατορία του και στους καιρούς μας– στη Γερμανία. Μια –ας την πούμε– μοντέρνα εκδοχή δύο συνθετών, από διαφορετικές αφετηρίες, αλλά σχεδόν στον ίδιο χρόνο.

Με την ευκαιρία, προτείνουμε τα «Kατά Ιωάννην Πάθη» του Μπαχ με όργανα εποχής από τους Μουσικούς της Καμεράτας-Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής υπό τη διεύθυνση του χειμαρρώδους Μάρκελλου Χρυσικόπουλου. Την Κυριακή των Βαΐων 1 Απριλίου (8:30 μ.μ., με ελληνικούς υπέρτιτλους) στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Artwork: Ιωάννης - Πορφύριος Καποδίστριας

Λεπτομέρειες Μεγαλοβδόμαδου από το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων

Το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, με την ευκαιρία του φετινού Πάσχα, οργανώνει ειδικό μεγαλοβδομαδιάτικο αφιέρωμα με θέμα: «Λεπτομέρειες Μεγαλοβδόμαδου από το  Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων». Κάθε μέρα και μια δημοσίευση, από Σάββατο του Λαζάρου 31/3 έως Κυριακή του Πάσχα  8/4, σε όλες τις Ψηφιακές του Πλατφόρμες και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, που θα δίνουν την ευκαιρία στους επισκέπτες-followers να ανακαλύψουν λεπτομέρειες από τα εκθέματα της μόνιμης συλλογής του μουσείου που απεικονίζουν το Θείο Πάθος.

Διευθύνσεις ψηφιακής έκθεσης:

Ιστοσελίδα: zakynthos-museumsolomos.gr

Facebook: facebook.com/museumsolomos

Instagram: instagram.com/museumsolomos

Γυναίκα αδαμαντωρύχος σε βάθος γης στο Cullinan της Νοτίου Αφρικής [473η φωτογραφία ταυτότητας]

"Προεπαναστατικά κινήματα στον ελληνικό χώρο κατά την Τουρκοκρατία" από την Καθ. Μαρία Ευθυμίου

Τετάρτη 28 Μαρτίου 2018, ώρα 19.00

Το Σπίτι της Κύπρου και η Εταιρεία Μελέτης Έργου Ιωάννη Καποδίστρια έχουν την τιμή να σας προσκαλέσουν στη διάλεξη της κ. Μαρίας Ευθυμίου, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Ιστορίας στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα: 

Προεπαναστατικά κινήματα στον ελληνικό χώρο κατά την Τουρκοκρατία

για τον κύκλο διαλέξεων "Προς την Επανάσταση και τη συγκρότηση του Ελληνικού Κράτους".

Συντονίζει ο κ. Ανδρέας Κούκος, Νομικός, Ιστορικός Ερευνητής, Πρόεδρος Δ.Σ. ΕΜΕΙΚ

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο Σπίτι της Κύπρου (Ξενοφώντος 2Α- Σύνταγμα)

Όσοι ενδιαφέρονται,μπορούν να παραλάβουν τη βεβαίωση παρακολούθησης του Κύκλου Διαλέξεων, ο οποίος θα ολοκληρωθεί το Δεκέμβριο του 2018.

Αστυνόμος της ερήμου στην Πέτρα της Ιορδανίας [471η και 472 φωτογραφίες ταυτότητας]

Στο Κίεβο της Ουκρανίας περιδιαβαίνοντας {4}

Φωτο-αποτυπώσεις: π. Παναγιώτης Καποδίστριας 

"Ρόδον το αμάραντον". Το μεγάλο αφιέρωμα του Κέντρου Λόγου "Αληθώς" στον Ακάθιστο Ύμνο [video]

Μορφωτικό Κέντρο Λόγου Ενορίας Μπανάτου ΑΛΗΘΩΣ 

Ναός Παναγούλας, Κυριακή Δ΄ των Νηστειών, 18 Μαρτίου 2018 
Μαγνητοσκόπηση: Νίκος Παπαδάτος 

[Διευκρίνηση: Ατυχώς, το πρώτο 10λεπτο της εκδήλωσης αυτής, εξαιτίας τεχνικού προβλήματος, δεν καταγράφηκε. Ζητάμε την επιείκεια των φίλων του "Αληθώς".]

«Η προσφορά του Διονυσίου Ρώμα στον αγώνα της Ανεξαρτησίας (στην Επανάσταση του 1821)». Ομιλία του Νάσου Λαβράνου στην Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών

Ομιλία με θέμα: «Η προσφορά του Διονυσίου Ρώμα στον αγώνα της Ανεξαρτησίας (στην Επανάσταση του 1821)» θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 28 Μαρτίου 2018 και ώρα 20.00 στο Μουσείου Σολωμού.

Ο Διονύσιος Ρώμας γεννήθηκε στη Ζάκυνθο περίπου το 1771. Με την επιστροφή του στη Ζάκυνθο από την Πάδοβα, όπου ο νεαρός ευπατρίδης είχε σπουδάσει νομικά, ο νους του έχει αρχίσει να περιστρέφεται γύρω από τη σκλαβιά, που από χρόνια πολλά σκεπάζει την Ελλάδα, και παρακολουθεί τις κάποιες κινήσεις αγώνων που έχουν αρχίσει να διαφαίνονται, για την απελευθέρωσή της. Αργότερα μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Μαζί με τον Κολοκοτρώνη συναντήθηκε με τον Γάλλο στρατηγό Δανζελώτ, στον οποίον ανέπτυξαν τα σχέδια της Ελληνικής Επανάστασης. Ο Διονύσιος Ρώμας ξόδεψε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του στην υπόθεση του Αγώνα και πέθανε σχεδόν φτωχός. Πέθανε το 1857.

Επιτάφια επιγραφή NIKOLAI PAUL στην πόλη της Ζακύνθου

Εξερευνά και παρουσιάζει η ΜΑΡΙΑ ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΙΤΗ-ΚΟΝΤΟΝΗ

Στις αρχές του χρόνου έλαβα από φίλο μια φωτογραφία επιτάφιας επιγραφής, με την παράκληση να την μελετήσω. Είπα να κάνω μια προσπάθεια, φυσικά επιστρατεύοντας την καλοσύνη των φίλων.

ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΕΠΙΤΑΦΙΑ

Τόπος: Ζάκυνθος, Ζάκυνθος, Εκκλησία Αγίου Νεκταρίου

Περίοδος: Βενετοκρατία (1485-1797)

Χρονολογία: MDCCLXXXV (1785)

Γλώσσα: Λατινική

Περιεχόμενο:

D.O.M.

CINERES EXIMII VIRI NICOLAI PAUL

QUI MIRA CUM LAUDE COMPLURES

IN PELOPONESOS GESSIT CONSULATUS:

CAESARIS NIMIRUM BRITANIAE,

DANIAE, SUECIAE, BELGIJ & OBIIT A.D.

MDCCLXXXV

AETAS LXXV.

Η Κυθήρια φίλη, φιλόλογος Ελένη Χάρου είχε την καλοσύνη και την μετέφρασε, σε ελεύθερη απόδοση, στα ελληνικά, ως ακολούθως:

ΘΕΟΣ ΑΡΙΣΤΟΣ ΜΕΓΙΣΤΟΣ

του έξοχου ανδρός NICOLAI PAUL

ο οποίος με αξιοθαύμαστο κλέος υπηρέτησε

στην Πελοπόννησο ως πρόξενος

του βασιλείου της Βρεττανίας,

της Δανίας, της Σουηδίας, του Βελγίου και απεβίωσε

το 1785

ετών 75.

και ο Dr Maurits Biesbrouckο είχε την καλοσύνη να γράψει το λατινικό κείμενο και την μετάφρασή του στα Αγγλικά:

To the good almighty God

Remains of the distinguished gentleman Nicolaus Paul

those with remarkable success for the Emperor numerous consulates

founded, namely: from England, Denmark, Sweden, Belgium, etc.

He died in the year 1785 at the age of 75.

Στην βιβλιογραφική αναζήτηση για το ποιος ήταν ο Nicolai Paul διαβάζω στο List of British Consular Officials Turkey (1581-1860), στη σελίδα 28 “cf. Nicolo Paul VC for Holland 1745-1784, succ. by son Giorgio”, ότι ήταν πρόξενος στην Πάτρα και τον διαδέχτηκε ο γιος του George.

Πάντως στον ίδιο κατάλογο υπάρχουν πολλοί πρόξενοι με την επωνυμία Paul. Ο πιο γνωστός πρόξενος στην Πάτρα ήταν ο Daniel Paul, πιθανόν συγγενής του.

Επίσης πρόξενος στη Ζάκυνθο ήταν και ο James Paul, o οποίος είναι θαμμένος στο Αγγλικό Νεκροταφείο (απέθανε το 1728): http://pampalaia.blogspot.gr/2011/06/blog-post_10.html

Ο Λεωνίδας Χ. Ζώης στο ΛΕΞΙΚΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΝ ΖΑΚΥΝΘΟΥ, Αθήναι 1963, στη σελίδα 555 και στο λήμμα Πωλ Πάουλ αναφέρει τους:

Paul Ιάκωβος, πρόξενος της Αγγλίας εν Ζακ. Επί Βεν. απεθ. και ετάφη εν τω νεκροταφείω Αγ. Ιωάννου του Τράφου, όπου υψούται μαρμάρινος ουρανός. Δια διαθήκης, αφήκε το εις Αργάσι αγροκήπιον του ΤΖΑΝΠΙΚΛ προς χρήσιν των εν Ζακ. Άγγλων προξένων.

Δανιήλ πρόξενος Αγγλίας 1736.

Νικόλαος προξ. Αγγλίας ως η από 2 απρ. 1782 διαθήκη του. Είχεν ανεψιούς τους Σαμουήλ και Νικόλαον Στράνην.

Τα ερωτήματα που δημιουργούνται είναι, γιατί ο Nicolai Paul δεν είχε ταφεί στο Αγγλικό νεκροταφείο, αλλά στην ορθόδοξη εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, στη θέση της οποίας σήμερα είναι ο Άγιος Νεκτάριος. Ο Ναός των Αγίων Αποστόλων το 1605 ήταν αδελφάτο της συντεχνίας των κτιστών. Μήπως λόγω της συγγένειάς του με την οικογένεια Στράνη;

Ο Λεωνίδας Ζώης στο προαναφερόμενο Λεξικόν του και στην σελίδα 471 αναφέρει ότι, ένεκα των μεικτών γάμων, επετρέπετο να ενταφιάζονται εις ορθόδοξους ναούς και Δυτικοί εις οικογεν. τάφους και τανάπαλιν ορθόδοξοι εις δυτικούς ναούς.

Δύσκολο να απαντηθούν τα ερωτήματα.

Ας είναι αναπαυμένος!

Ο Ακάθιστος Ύμνος ως "Ρόδον το αμάραντον" στο Μορφωτικό Κέντρο Λόγου "Αληθώς" (18.3.2018)

Το Κέντρο Λόγου της Ενορίας Μπανάτου «ΑΛΗΘΩΣ», πολιτισμική έκφραση της Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου, συνεχίζοντας τις επιμορφωτικές συνάξεις του, παρουσίασε την 4η για το τρέχον ακαδημαϊκό έτος δράση του, το βράδυ της Κυριακής Δ΄ των Νηστειών (18 Μαρτίου 2018), στον Ναό της Παναγούλας εν Βανάτω της Ζακύνθου.

Παρόντες ήταν, εκ προσώπου του απουσιάζοντος Μητροπολίτου Ζακύνθου, ο Καθηγούμενος της Μονής Στροφάδων και Αγίου Διονυσίου Αρχιμανδρίτης Διονύσιος Λιβέρης, αρκετοί Κληρικοί, ο Πρόεδρος Μπανάτου κ. Τιμόθεος Ελ. Στραβοπόδης και πλήθος φίλων του “Αληθώς”, οι οποίοι κατέκλυσαν τον Ναό έως και το υπερώο.

Η εν λόγω εκδήλωση αφορούσε στον Ακάθιστο Ύμνο προς την Παναγία, με γενικό τίτλο “Ρόδον το αμάραντον”. Προς τούτο, η κ. Δήμητρα Σταμίρη, έγκριτη φιλόλογος και ποιήτρια, ομίλησε συνοπτικά, αλλά με επιστημονική επάρκεια, για το κοσμαγάπητο αυτό βυζαντινό ποίημα, προσεγγίζοντάς το αισθητικά.

Η έμπειρη ομιλήτρια κατέληξε ως εξής: «Στον Ακάθιστο Ύμνο η ποιητική τέχνη αποκτά ένα ρωμαλέο χαρακτήρα και μια αξεπέραστη δυναμική. Ο λόγος είναι ουσιώδης, πνευματικός και καλλιτεχνικός. Στίχοι μελίρρυτοι που σφύζουν από πάθος, με συγκινησιακή φόρτιση, με δραματικές εντάσεις, με χαρισματική απόδοση μιας δυνατής, φροντισμένης γλώσσας, πλημμυρισμένης από στοιχεία καλολογικά και περίτεχνα σχήματα λόγου. Μεταφορές, αντιθέσεις, παρηχήσεις, παρομοιώσεις, απουσία χασμωδίας, ιδιαίτερη χρήση των γραμματικών όρων και κυρίως γλαφυρές και παραστατικές εικόνες από το φυσικό περιβάλλον. Κι εδώ ισχύει ο λόγος του καθηγητή Ερατοσθένη Καψωμένου ότι και στη βυζαντινή λογοτεχνία λειτουργεί ο “σημασιακός κώδικας όπου η συνάρτηση του κάλλους με το αγαθό εμφανίζεται σταθερά ως σχέση ισοδυναμίας ή ταυτότητας. Μέσα στην ποιητική παράδοση η υπέρτατη έκφραση τιμής και αναγνώρισης προέρχεται από τη φύση, από τα maxima membra mundi, ουρανό / ήλιο, γη και θάλασσα. Η έκφραση αυτή ισοδυναμεί με έπαινο σε υπερθετικό βαθμό, καθώς η φύση αποτελεί το μέγιστο μέτρο που δίνει στο αντικείμενο του θαυμασμού και του επαίνου συμπαντική αξία”. Η φύση είναι θεία, άρα και τα πρόσωπα των οποίων τα χαρακτηριστικά παραλληλίζονται με τα στοιχεία της φύσης είναι εξίσου θεϊκά. Τέλος, θεωρούμε ότι όλα τα στοιχεία που παρατέθηκαν δικαιολογούν με απόλυτο τρόπο ότι ο Ακάθιστος Ύμνος αποτελεί “μνημείο άφθαστης γλωσσικής τελειότητας, αξεπέραστο και μοναδικό, όχι μόνο σε εθνικό, θρησκευτικό, θεολογικό και λογοτεχνικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο”.»

Η ανωτέρω ομιλία της κ. Σταμίρη διανθίστηκε από σταχυολόγηση ψαλμάτων εκ του Ακαθίστου Ύμνου. Συγκεκριμένα, η 30μελής Μικτή Χορωδία “Το όνειρο του παιδιού”, υπό την διεύθυνση του κ. Δημήτρη Κάνδηλα, Πρωτοψάλτη Μπανάτου, παρουσίασε αποσπάσματα από τον Ακάθιστο Ύμνο, αφενός μεν σε βυζαντινή απόδοση, κυρίως δε στο ζακύνθιο ύφος της ψαλτικής.  

Ομιλήτρια και Χορωδία καταχειροκροτήθηκαν από το ενθουσιώδες κοινό, ο δε υπεύθυνος του “Αληθώς”, Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας, κατακλείοντας την κατανυκτική βραδιά, ευχαρίστησε όσους μόχθησαν για την επιτυχία της, αλλά και τους πολυπληθείς φίλους των διαφόρων μορφωτικών δράσεων του Κέντρου, οι οποίοι φροντίζουν να είναι πάντα παρόντες! 

Αξίζει να επισημανθεί ότι, κατά την διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκε στο κοινό η αρχαιότερη θεομητορική Εικόνα της Ενορίας, μια μικρή Βρεφοκρατούσα, έργο αγνώστου καλλιτέχνη του 16ου αιώνα, η οποία, αποκατεστημένη προ ολίγων ετών από τους συντηρητές έργων τέχνης Αδελφούς Ανδρέα και Μάριο Θεοδόση, είχε τεθεί για προσκύνημα!

[Φωτορεπορτάζ: Ιωάννης Πορφύριος Καποδίστριας]