Η "δόξα" της Γουρνοπούλας

Οι ψητές "Γουρνοπούλες" (και) στη Μεσσηνία λατρεύονται γαστριμαργικώς. Στις εθνικές οδούς, στους δρόμους και παράδρομους της Καλαμάτας, εκτίθενται ολόκορμες στα γυάλινα πυρίμαχα κουτιά τους (λάρνακες τα λέω εγώ) οι δύσμοιρες οι Γουρ(ου)νοπούλες, προ-καλώντας τους περαστικούς προς αγοράν και βρώσιν.

Και ποιος δεν αγοράζει!... Ο καταστηματάρχης κόβει δια της χατζάρας του και μετά πολλής επιτηδεύσεως κι ευχαριστήσεως, διπλώνει στο κατάλληλο στρατσόχαρτο, ενώ ο αγοράζων, μετά μπόλικου συσσωρευμένου σιέλου, δεν βλέπει την ώρα να εκφράσει την ηδονή του προς τις καλοψημένες σάρκες, αλλά κυρίως τις πέτσες του ζώου.

Χαιρέτωσαν!

Μια έκδοση, κόσμημα της Επτανησιακής Γραμματείας: "Ιόνιοι Νήσοι - Ιστορία και Πολιτισμός"

Είχα τη μεγάλη χαρά να λάβω πριν από λίγο καιρό από τον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας Ιόνιων Νησιών κ. Σωτήρη Βόσδου, μέσα σε ειδικό προστατευτικό κουτί, ένα βιβλίο - σταθμό (θεωρώ) για την Επτανησιακή μας Γραμματεία. Πρόκειται για το ογκώδες λεύκωμα "Ιόνιοι Νήσοι - Ιστορία και Πολιτισμός" (σελίδες 456, Αθήνα 2007), συνοδευόμενο από έναν μικρό φάκελο "Ιόνιοι Νήσοι - Ιστορικά Τεκμήρια".

Το υπερπολυτελές αυτό έργο εκδόθηκε (να και κάτι σπουδαίο από την υπνώττουσα συνήθως Πολιτεία!!!) στο πλαίσιο του ΠΕΠ Ιονίων Νήσων 2000-2006 και παρουσιάζει με απλό και εύληπτο λόγο τη μακραίωνη και πολυτάραχη ιστορία των Επτανήσων και τον πολιτισμό, που αναπτύχθηκε από τους πολλούς φωτισμένους Επτανήσιους λογοτέχνες, λόγιους και καλλιτέχνες από την Αρχαιότητα ως τον 20ό αιώνα. Απεικονίζεται ο πρωτεύων (ή και κυριαρχικός) ρόλος, τον οποίον διαδραμάτισαν τα Ιόνια Νησιά στην ιστορική σκηνή και τον εν γένει Ελληνικό Πολιτισμό. Όπως μάλιστα υπογραμμίζει ο κ. Βόσδου στη συνοδευτική επιστολή του, "Το εγχείρημα αυτό, που δεν αποτελεί παρά μια μικρογραφία του τεράστιου μεγέθους του επτανησιακού πολιτισμού, πραγματοποιείται για πρώτη φορά και προσδοκούμε να αποτελέσει κίνητρο ώστε να συνεχιστεί η αξιόλογη αυτή προσπάθεια και να γίνει ευρύτερα γνωστή η ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα της Περιφέρειάς μας".

Το μεγάλου μεγέθους αυτό έγχρωμο λεύκωμα σπονδυλώνεται από τις παρακάτω ευσύνοπτες εργασίες, γραμμένες από τους πλέον ειδικούς του είδους, πανεπιστημιακούς και μη. Σημειωτέον, ότι αμέσως μετά την ελληνική εκδοχή (σελ. 1-262), ακολουθεί η αγγλική εκδοχή των κειμένων, με διαφορετική όμως εικονογράφηση (σελ. 262-444). Ύστερα υπάρχουν (στα ελληνικά και αγγλικά) Υπομνηματισμός Τεκμηρίων και ικανοποιητική Βιβλιογραφία:

ΜΕΡΟΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Τα Επτάνησα στην Αρχαιότητα. Σύντομο διάγραμμα από τα προϊστορικά έως τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια

Ευγενία Βικέλα

Τα Ιόνια Νησιά κατά τη Βυζαντινή Περίοδο

Ηλίας Γιαρένης

Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη στα Ιόνια Νησιά

Τένια Ρηγάκου

Τα Ιόνια Νησιά κατά τον Όψιμο Μεσαίωνα

Σπύρος Ν. Ασωνίτης

Η Βενετική Κυριαρχία στα Ιόνια Νησιά

Γεράσιμος Δ. Παγκράτης

Από τους Γάλλους Δημοκρατικούς έως τον 21ο αιώνα

Νίκιας Λούντζης

ΜΕΡΟΣ ΙΙ

ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Παιδεία και Φιλοσοφία στα Νησιά του Ιονίου (16ος-19ος αιώνας)

Αθανασία Γλυκοφρύδη-Λεοντσίνη

Η Επτανησιακή Λογοτεχνία

Θεοδόσης Πυλαρινός

Η εκδοτική δραστηριότητα στα Επτάνησα (1798-1900)

Χριστίνα Μπάνου

Το Επτανησιακό Θέατρο. Μια σύντομη επισκόπηση

Γιώργος Π. Πεφάνης

Η Μουσική στα Επτάνησα

Κώστας Καρδάμης

Η Τέχνη στα Επτάνησα (18ος-20ός αιώνας)

Θάνος Χρήστου

Η Αρχιτεκτονική των Επτανήσων

Διονύσης Α. Ζήβας

Η Ιστορία της Εκκλησίας των Ιονίων Νήσων

Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Δ. Μεταλληνός

Η Οικονομία της Επτανήσου

Χρήστος Μπαλόγλου.

Λοξές ματιές στην πόλη των Πατρών

Λέω "λοξές ματιές", διότι τότε που είναι τραβηγμένες οι φωτογραφίες αυτές στους δρόμους της αχαϊκής πρωτεύουσας (τέλη Ιουλίου 2008), σε προσωπικό επίπεδο αντιμετώπιζα τέτοιας έντασης προβλήματα, ώστε οι αποτυπώσεις με τον φωτοφακό μου ήταν αναγκαστικά πρόχειρες, γρήγορες και ως εκ τούτου αποσπασματικές. Δεν ξέρω, αν αυτό είναι πλεονέκτημα ή μειονέκτημα. Εκείνο, που γνωρίζω είναι, ότι νοιώθω την Πάτρα σαν μια απλόχωρη και φιλόξενη πόλη ή και (γιατί όχι;) σταυροδρόμι πολιτισμών, η οποία πάντως, αν είχε προσεχθεί περισσότερο από τους πολιτικούς και τους πολίτες της, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι "Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης" κατ' ουσίαν και διαρκώς. Θα μπορούσε, αλλά...

Στην Κύπρο την πολυαγαπημένη [γ΄]

Στην Κύπρο επαναπαύεται πάντα η μισή μας καρδιά, αν όχι ολόκληρη. Επιστρέφουμε συχνά, έστω και με τη σκέψη.

Το Ιστολόγιό μας έχει ήδη παρουσιάσει δυο προηγούμενες αναρτήσεις με φωτογραφίες και μνήμες (ποιητικώ τω τρόπω) από ένα παλιό μας ταξίδι στο νησί της Αφροδίτης. Μπορείτε να περιηγηθείτε σ' αυτές, κάνοντας κλικ εδώ κι εδώ.

Σήμερα ξανανοίγουμε το φωτολεύκωμα των αναμνήσεων και μεταφέρουμε σ' εσάς, τους διαδικτυακούς μας φίλους, μερικά επιπλέον στιγμιότυπα από εκείνο το ταξίδι.

Είναι Άνοιξη του 1989. Αμέσως μετά τη Λαμπρή. Βρισκόμαστε στη Μεγαλόνησο με τους συμφοιτητές, οι οποίοι διαμένουμε στο Θεολογικό Οικοτροφείο της Αποστολικής Διακονίας, υπό τον τότε Διευθυντή του Ιδρύματος Αρχιμανδρίτη Νικόλαο Πρωτοπαπά, σήμερα Μητροπολίτη Φθιώτιδος.

Είχαμε την ευκαιρία, να γνωρίσουμε από κοντά τον τότε Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο Α΄, μακαριστό σήμερα, ο οποίος μάς δεξιώθηκε στην Αρχιεπισκοπή. Στη φωτό, δίπλα του, ο φιλόξενος Ηγούμενος της Μονής Μαχαιρά, σήμερα Μητροπολίτης Κηρυνείας κ. Παύλος.

Μια γενική άποψη της περιώνυμης και απαστράπτουσας καθ' όλα Μονής του Κύκκου. Λίγο πιο πάνω, στο βουνό, υπάρχει ο τάφος (τόπος πλέον προσκυνήματος) του Εθνάρχη Μακαρίου.

Το Κουβούκλιο της Αγίας Τράπεζας, στο Ιερό Βήμα του Μητροπολιτικού Ναού της Μητρόπολης Κιτίου, στην πόλη της Λάρνακας.

Είναι Διακαινήσιμος Εβδομάδα, βρισκόμαστε στη Μονή του Μαχαιρά και κάθε απόγευμα αυτών των χαρμόσυνων ημερών συνηθίζεται, μετά τον Αναστάσιμο Εσπερινό, να γίνεται μια μικρή λιτάνευση γύρω από το Καθολικό της Μονής. Προΐσταται ο Ηγούμενος π. Παύλος.

Μοναδική εμπειρία του ταξιδιού υπήρξε το προσκύνημα στη Μονή του Σταυροβουνίου και η πνευματική επαφή με τον χαρισματικό Ηγούμενό της Αρχιμανδρίτη Αθανάσιο (στη φωτό, ο γέροντας στη μέση). Να σημειωθεί, ότι στη συγκεκριμένη φωτογραφία εικονίζονται τρεις μετέπειτα Επίσκοποι της Εκκλησίας μας: α) Ακριβώς στο κέντρο της φωτό, ο Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Νικόλαος, β) δεύτερος γονατιστός από αριστερά, ο αφρικανός φιλέλληνας Μητροπολίτης Μουάνζα κ. Ιερώνυμος Μουζέι (στην Τανζανία) και γ) δεύτερος γονατιστός από δεξιά, ο Επίσκοπος Κνωσού κ. Ευγένιος (κατά κόσμον Ευάγγελος Αντωνόπουλος).

Η είσοδος της Μονής του Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου (1134-1215), έξω από την όμορφη πόλη της Πάφου.

Στις δυο παραπάνω φωτογραφίες, το εξωτερικό και το εσωτερικό της Εγκλείστρας, του τόπου δηλαδή της άσκησης, της μόνωσης και της ταφής του Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου. Ο λιγογράμματος και πολυγραφότατος αυτός ασκητής από το χωριό Λεύκαρα της Κύπρου διέμεινε εδώ για 55 ολόκληρα χρόνια. Για τον βίο και την πολιτεία του, βλ. κείμενο του Φώτη Κόντογλου, εδώ.

Στο πατρικό σπίτι της Μαρίας Κάλλας

Γράφει και παρουσιάζει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Είχα από πολύ παλιά ακούσει, ότι ο τόπος καταγωγής της θρυλικής Μαρίας Καλογεροπούλου (Κάλλας) είναι το μικρό χωριό Νεοχώρι της Ιθώμης στη Μεσσηνία, κοινώς Νιοχώρι. Χρόνια περνούσα από εκεί κοντά, λόγω οικογενειακής συγγένειας με διπλανό χωριό, αλλά ποτέ δεν έψαξα περαιτέρω τα πράγματα.

Φέτος, ευρισκόμενος ξανά στα ίδια μέρη, είπα ν' αναζητήσω τα ίχνη της οικογένειας της μεγάλης αοιδού κι ενδεχομένως κάποιο απομεινάρι της μνήμης της σ' εκείνο τον καταπράσινο τόπο. Κυρίως ένα σπίτι, για το οποίο είχα πληροφορηθεί.

Προερχόμενος από τη γειτονική κωμόπολη του Μελιγαλά και διαβαίνοντας το βυζαντινό γιοφύρι της Μαυροζούμαινας, το οποίο εσχάτως αποκαθίσταται (βλ. φωτό παραπάνω), ρωτώ τους περαστικούς για το σπίτι του Γιώργου Καλογερόπουλου, πατέρα της Μαρίας.

Σε λίγο βρίσκομαι μπροστά στην επιτοίχια δίγλωσση ταμπέλα "ΟΔΟΣ ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ (ΚΑΛΛΑΣ) / MARIAS KALOGEROPOULOU (KALLAS)". Συλλογίζομαι, μ' ευχαρίστηση, ότι επιτέλους πάμε καλά! Μπράβο! Ακόμη και οδός! Οργάνωση σπουδαία! Κάτι κινείται, λέω, εν τω μέσω της σύγχρονης πολιτισμικής ακηδίας!!! Ρωτώ για το σπίτι της Οικογενείας και να: Όλα μεμιάς καταρρέουν...

Το σπίτι των Καλογεροπουλαίων δεν είναι πια σπίτι, αλλά μονάχα ερείπια τοίχων θλιβερότατα, που πασχίζουν ν' αντέξουν όρθια στις κάθε λογής θεομηνίες, μέσα σε χόρτα, καλάμια και άκρα εγκατάλειψη... Πέτρες πάνω σε πέτρες... Βουερές σιωπές στοιβαγμένες στο εντελώς πένθιμο τοπίο...

Τα πάντα -δυστυχώς- φορούν τη φθορά τους εδώ, ο δε Χρόνος ολοκληρώνει ολοένα, το καταλυτικό του έργο, ανενόχλητος... Ουδείς ενδιαφέρεται -ως φαίνεται- και ουδείς πτοείται από την παρακμιακή αυτή κατάσταση ενός τόπου, ο οποίος θα μπορούσε με χίλιους δυο τρόπους, ν' αποκατασταθεί και ν' αναδειχθεί... Αισθήματα βαθιάς πικρίας με κατέλαβαν...

Σύμφωνα μ' έγκυρες πληροφορίες μας, η σημερινή ιδιοκτήτρια δεν έχει αντίρρηση ν' αξιοποιηθεί από την Πολιτεία το σπίτι, αλλά -ισχυρίζεται- είναι ανάγκη, να υπάρξει πραγματική βούληση από πλευράς του κράτους, δίχως τις γνωστές παλινωδίες και τους αδιέξοδους δικολαβισμούς. Μέχρι τώρα, ένα μεγάλο Τίποτα, παρότι ο προβληματισμός έχει παλαιότερα τεθεί πάλι και πάλι από διάφορους φορείς... Για το θέμα αυτό, περισσότερες πληροφορίες, βρήκα στο Διαδίκτυο, εδώ. Μπορείτε να εμβαθύνετε στην υπόθεση.

Καλαματιανά τοιχο-γραφήματα

Κι εδώ στην Καλαμάτα, τη μεσσηνιακή πρωτεύουσα, τα συναντάς κατά κόρον, διότι "φύονται" οπουδήποτε τ' αγαπητά μας γκράφιτι και οι μπροσούρες τοίχου. Τα διαβάζεις και μπαίνεις αναπόφευκτα σε σκέψεις. Σκέψεις θετικές; Δεν μπορώ να ξέρω. Ανάλογα με τη στάση ζωής ή και την κοσμοθεωρία ενός εκάστου.

Από πλευράς μου, προσπάθησα να φωτο-αποτυπώσω όσα περισσότερα μπορούσα για τη συλλογή του ιστολογίου μας. Λάβετε, λοιπόν, γεύση!...

Archivio di Stato di Venezia

Μια επίσκεψη στη Βενετία δεν μπορεί να μην περιλαμβάνει τα περιώνυμα Αρχεία του Κράτους (L'Archivio di Stato di Venezia). Κι όταν εδώ λέμε Κράτος, οπωσδήποτε συμπεριλαμβάνονται και τα Ιόνια Νησιά, τα οποία υπήρξαν επί αιώνες κάτω από τη Βενετική Κυριαρχία. [Σημειωτέον, ότι η επίσημη κατοχή π.χ. της Ζακύνθου έγινε την 1η Μαΐου 1485 έως το Καλοκαίρι του 1797].

Στο Αρκίβιο τση Βενέτσιας (δίπλα ακριβώς στην εκκλησία Σάντα Μαρία Γκλοριόζα ντέι Φράρι, βλ. φωτό 1) απόκεινται τα παλαιότερα και πολυτιμότερα των επτανησιακών εγγράφων τριών συναπτών εκατονταετιών, όπου κατ' ανάγκην προσφεύγουν πλέον όλοι οι σύγχρονοι ερευνητές αυτής της περιόδου, για ν' αρτιώσουν επιστημονικότερα και ασφαλέστερα τα όποια ιστορικά τους πορίσματα.

Φωτογραφίες Ιουνίου 2005, από τη συμμετοχή μας στην 51η Biennale Βενετίας.

Για φαγητό και καφέ στις Γαλλικές Άλπεις

Ορθόδοξος Μοναχισμός στις Γαλλικές Άλπεις [3]

Η Μονή το 1970

Τρίτο μέρος της ξενάγησής μας στην, υποδειγματική καθ' όλα, ανδρώα Μονή της Notre Dame του π. Victor και του π. Elie.

Εκείνο που θέλγει εδώ, εξάλλου, είναι το υπέροχο αλπικό τοπίο, το οποίο παρουσιάζει πολλές συγγένειες με το ελληνικό, αν εξαιρέσουμε τις συχνές και ξαφνικές συννεφιές και βροχοπτώσεις εν μέσω κατακαλόκαιρου. Για του λόγου το αληθές, οι αναγνώστες μας μπορούν να προσέξουν και τις παραπάνω φωτογραφίες: Ήταν τέλη Ιουλίου (2006), όταν βρεθήκαμε εκεί, ήδη -όπως βλέπετε- έχουν σηκωθεί απειλητικά σύννεφα, σε λίγο θα βρέξει καταρρακτωδώς και ύστερα ο ήλιος και η ζέστη κυρίαρχοι ξανά της περιοχής.

Αλλά οι εικόνες και τα χρώματα αποζημιώνουν τους επισκέπτες / προσκυνητές! Σε συνδυασμό μάλιστα με την όντως αυθεντικότητα της βιοτής και την καθαρότητα του βλέμματος των μοναζόντων στα μέρη ετούτα, δημιουργείται αμέσως η αίσθηση της μακαριότητας και της ψυχικής ανάτασης εδώ! Ένας άλλος Άθωνας εκτός Ελλάδος!

"Καλόν εστίν ημάς ώδε είναι", κατά την ωραία αγιογραφική έκφραση!

Για τους ενδιαφερόμενους, υπάρχει μάλιστα και ιστοσελίδα της Μονής, όπου μπορούν να βρουν περισσότερα στοιχεία. Προς τούτο, κάντε κλικ εδώ.