© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου 2008

Ολίγα για τη φυγόκεντρη διάθεση της ζωγράφου Μαρίας Ρουσέα

Γράφει και παρουσιάζει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας




Με την Ζακυνθινή Ζωγράφο Μαρία Ρουσέα με συνδέει πολύχρονη και αδιατάρακτη φιλία. Από παιδί με συνέπαιρναν οι ψιλοφευγάτες δημιουργίες της: Άγγελοι νωπογραφημένοι, άλογα φτερωτά, γοργόνες αντρογυναίκες, κορίτσια ευφάνταστα, τοπία της γενέτειρας τεθλασμένα! Είχαν όλοι τους μια φυγόκεντρη διάθεση απροσδιόριστη, μιαν έντονη ροπή φτερουγίσματος έξω και πάνω απ’ τις καταστάσεις, που μού πήγαινε “γάντι”.

Κάπως έτσι έχω εντός μου χαρακτηρίσει και την ίδια την δημιουργό τους. Η Μαρία έζησε πάντα ως όντως Καλλιτέχνης: Εντός, εκτός κι επί τ’ αυτά ή, αν προτιμάτε, “μένουσα εν εαυτή” είχε συνθλίψει τους κατεστημένους κανόνες της καθημερινότητας. Και τούτο, δεν μπορεί να μη σημαίνει Επανάσταση, δηλαδή επιστροφή στην Ανάσταση, την κάθε λογής. Άλλωστε, μήπως αυτό δεν προκαλεί (αθόρυβα, πλην ευεργετικά) και η αυθεντική Τέχνη; Μες από τροπές και ανατροπές, πτώσεις και παλινδρομήσεις, στοχεύει στην Ανά(σ)ταση.

Στα γυρίσματα του Χρόνου είχα την τύχη να εικονογραφήσει (ή, μάλλον, να σχολιάσει ζωγραφικά) τρία ποιητικά μου βιβλία, μ’ έξι πρωτότυπα έργα της. Για παράδειγμα, δείτε τα του βιβλίου μου "Ενύπνιο μετά τρούλλου", εδώ.

Σαν ελάχιστη αντίδοση, επηρεασμένος μάλιστα από την τελευταία -μέχρι τώρα- Έκθεσή της, με θέμα “50 χρόνια ζωγραφική στο μαύρο και στο άσπρο”, τής αφιέρωσα τον Ιούλιο του 2005 μερικούς στίχους (δημοσιευμένους ήδη στο, “Ο αρχαίος Αγροφύλαξ”, σελ. 72), τους οποίους αντιγράφω εδώ, χάριν των αναγνωστών μας. Παρακαλώ, να εκληφθεί ως μια γενικότερη αποτίμηση του έργου και της προσωπικότητάς της:


ΜΕ ΑΣΠΡΟ ΜΑΥΡΟ ΦΩΣ
στη Μαρία Ρουσέα



Μια ζωή πηγαινέλα χαμηλά στο Ψήλωμα
με τον ήλιο απέναντι τραυματική εμπειρία
εντός εκτός
αλλόκοτες χημείες τ’ ουρανού
στο πρώτο αστροπελέκι
μηχανορραφίες εωσφόρων για το πώς
να ξαναγίνουν άγγελοι.

Μα, να σοβαρευτούμε:

Πάσχεις λοιπόν εκ γενετής
-το ξέρω καλά-
από χρωματοψία επιδεινούμενη
γι’ αυτό και κάθε που ακούς σεισμό
και μυρμηγκιάζεις
λούζεις με άσπρο μαύρο φως
έπιπλα αισθήσεις άλογα
πάντα με μαύρο άσπρο φως
παλέτες δέντρα σώματα

και μήτε που σε γνοιάζει πια
ότι σε λοιδορούν εν χορώ οι κοπέλες
για τον ισόβιο εγκλεισμό τους στην Ομορφιά
οι γοργόνες το ίδιο
και η Κυρά Πισκοπιανή γιατί εξαιτίας σου
ανάζησε
δίχως φιλίες προορισμό και μυρωδιές μεθυστικές.




WHO IS WHO

Η Μαρία Ρουσέα γεννήθηκε στη Ζάκυνθο, κόρη του ζωγράφου-αγιογράφου Χρήστου Ρουσέα (1896-1978), αδελφή της ηθοποιού Τζένης Ρουσέα και σύζυγος του ζωγράφου Κώστα Μπάρμπα (1928-1983). Είναι διπλωματούχος ζωγράφος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών (1951-1955), μ’ Έπαινο για τη σπουδή υπαίθρου και γυμνού. Κατέχει Δίπλωμα Καθηγήτριας τεχνικών μαθημάτων και θεωρητικών της Α.Σ.Κ.Τ. (1955). Καθηγητές της υπήρξαν κορυφαίοι εκπρόσωποι της Νεοελληνικής Τέχνης: Γιάννης Μόραλης, Ανδρέας Γεωργιάδης ο Κρης, Γιάννης Κεφαλληνός, Γιάννης Παππάς, Παντελής Πρεβελάκης κ. ά.

Υπήρξε σύνεδρο μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, μέλος του Συνδέσμου Διπλωματούχων Α.Σ.Κ.Τ., μέλος άλλοτε του Καλλιτεχνικού Σωματείου Ελληνίδων και μέλος άλλοτε της Διεθνούς Μορφωτικής Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδος. Διετέλεσε υπότροφος του Ι.Κ.Υ. (1962-1965). Έκανε τριετείς σπουδές και έλαβε δίπλωμα από το Instituto Centrale del Restauro της Ρώμης, σπούδασε τοιχογραφία (fresco) στη Scuola San Giacomo της Ρώμης και συντήρηση πινάκων σε μουσαμά το 1963 στο Dorner Institut του Μονάχου.


Δίδαξε στον Αθηναϊκό Τεχνολογικό Όμιλο, στις Σχολές Δοξιάδη (1976), όπου διηύθυνε το Εργαστήριο Συντήρησης και Αντιγραφής Έργων Τέχνης. Δίδαξε ζωγραφική στη Ν.Ε.Λ.Ε. Ζακύνθου, με την ιδιότητα της ζωγράφου, της εξειδικευμένης στην τοιχογραφία σε νωπό ασβεστοκονίαμα, καθώς και τη γενική συντήρηση έργων τέχνης. Εργάστηκε ως Συντηρήτρια Αγιογραφιών στο Μεταβυζαντινό Μουσείο Ζακύνθου.


Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Ζακυνθιακών Σπουδών, των Φίλων του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, της άλλοτε Ζακυνθινής Πολιτιστικής Κίνησης, της Κινηματογραφικής Λέσχης Ζακύνθου, της Εταιρείας Προστασίας Περιβάλλοντος Ζακύνθου, του Μουσικού Ασκηταριού της Ζάκυνθος, του Θεάτρου τση Ζάκυνθος και της Πανελλήνιας Ένωσης Συντηρητών Αρχαιοτήτων.


Έργα της βρίσκονται στη Ζάκυνθο (Δημαρχείο, Νομαρχία, Δημόσια Βιβλιοθήκη, Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίωνωκαι σε δυό ξενοδοχεία), στο Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας, στην Εθνική Πινακοθήκη και το Μουσείο Σούτζου. Πολλά έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στην αλλοδαπή, ενώ έχει επιτυχώς εικονογραφήσει πολλά βιβλία των Ζακυνθίων δημιουργών (κατά χρονολογική σειρά) Μάχης Μουζάκη, Διονύση Ρώμα, Διονύση Σέρρα, Ανδρέα Κάλβου, Νιόνιου Μελίτα, Γιάννη Δεμέτη και π. Παναγιώτη Καποδίστρια.


Με θερμές κριτικές για το έργο της έχουν εκφρασθεί, μεταξύ πολλών άλλων, οι: Ελένη Βακαλό, Μανόλης Χατζηδάκης, Τώνης Σπητέρης, Φ, Φραντζισκάκης, Γ. Σαββίδης, Στ. Λυδάκης, το δε λογοτεχνικό περιοδικό Περίπλους (τεύχος 37) του Διονύση Βίτσου έκαμε προς τιμήν της ειδικό, ιδιαίτερα ενδιαφέρον, ένθετο 40σέλιδο-αφιέρωμα, τον Χειμώνα του 1994.

ΕΚΘΕΣΕΙΣ

Ομαδικές

* Πανελλήνιες Ζαππείου 1955-1967 και 1975-1976.
* Επτανησίων Καλλιτεχνών Ζαππείου, 1964.
* Νέων Καλλιτεχνών “Ζυγού”, 1958-1959.
* Υπερωκεανίου “Ολύμπια” στη Νέα Υόρκη, 1959.
* Δήμου Θεσσαλονίκης, 1958.
* Γκαλερί “Κόσμος”, 1966.
* Γκαλερί “Σάρλα”, 1967.
* Καλλιτεχνικού Σωματείου Ελληνίδων σε Αθήνα κι επαρχία από το 1968.
* Πανιόνια Έκθεση στο Αργοστόλι, 1986.
* Β΄ Επτανησιακή Έκθεση Εικαστικών τεχνών στην Πάτρα, 1987.
* Έκθεση Ζακυνθινών Ζωγράφων στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, 1987.
* Β΄ Πανιόνια Έκθεση Εικαστικών Τεχνών στην Κέρκυρα, 1988.
* Μερικές εκθέσεις της διεθνούς Γυναικείας Μορφωτικής Ομοσπονδίας.
* Διεθνές Κέντρο Εικαστικών Τεχνών “Αέναον”, 1993.
* “Πλατύφορος”, Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου, 2003.

Ατομικές

* Γκαλερί “Κούρος”, Αθήνα 1958 (Πίνακες με λάδι σε μουσαμά).
* Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου, 1962 και 1968 (Πίνακες με λάδι και ακρυλικό σε μουσαμά).
* “Νέα Γκαλερί”, Αθήνα 1970 (Λάδι και ακρυλικό).
* Γκαλερί “Θόλος”, Αθήνα 1979 (Ακρυλικό, νωπογραφίες, σινική).
* Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου, 1980 (Ακρυλικό, νωπογραφίες, σινική).
* Γκαλερί “Ζυγός”, Αθήνα 1983 (Νωπογραφίες, ακρυλικό).
* Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου, 1983 (Νωπογραφίες, ακρυλικό).
* Πολιτιστικό Κέντρο Θεάτρου “Πύλη”, Αθήνα 1986 (αναδρομική).
* Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου, 1987 ([30χρόνια Ζωγραφική], αφιέρωμα στον Χρήστο Ρουσέα).
* Κατάστημα “Νότα”, Ψυχικό 1987 (Αφιέρωμα στη Γυναίκα).
* Ξενοδοχείο “Στράτα Μαρίνα”, Ζάκυνθος 1989.
* Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου, 1992 (“Έτος Κάλβου”, πίνακες σχετικοί με την ποίησή του).
* “Χώρος Τέχνης 24”, Αθήνα Ιανουάριος 1994.
* “Αίθουσα Τέχνης Ζακύνθου”, Απρίλιος 1994 (Εμπνεύσεις απ’ την ποίηση της Μάχης Μουζάκη).
* “Αίθουσα Τέχνης Ζακύνθου”, Νοέμβριος 1994 (“Πάροδος Χρόνου”, “Ξύλινη Γοργόνα”).
* Αίθουσα Τέχνης “Μετόπη”, Αθήνα 1998 (“Πνεύματα και Τόποι”, πάνω στο σολωμικό στίχο “Άγγελε, μόνο στ’ όνειρο μού δίνεις τα φτερά σου;” ).
* Μεταβυζαντινό Μουσείο Ζακύνθου, 2000 (“Εκατό χρόνια Ζωγραφική, Από τον Χρήστο Ρουσέα στη Μαρία”).
* “Κρύπτη”, Ζάκυνθος, 2003 (Αφιέρωμα στους σεισμούς του 1953).
* Αίθουσα Τέχνης “Μετόπη”, Αθήνα 2004 (“50 χρόνια ζωγραφική στο μαύρο και στο άσπρο”).
* “Κρύπτη”, Ζάκυνθος, 2005 (επανάληψη της παραπάνω έκθεσης).


15 σχόλια:

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Η Μαρία Ρουσσέα αποτελούσε πάντα, από τότε που μικρός την είχα πρωτοδεί, ένα μαγνήτη για μένα. Ο αρχοντικός της τρόπος, το αγέρωχο παράστημά της, η λεπτότητά της, η φυσική ευγένεια που εκπορευόταν βαθειά απ'την ψυχή της, η μεστή αξιοπρέπειας στάση της, το γλυκό της χαμόγελο, τα μάτια της, εξεταστικά, διεισδυτικά και ταυτόχρονα απαλά.

Και δεν τα γράφω, γιατί τα εγκώμια στα μπλογκς είναι συνηθισμένα και εύκολα. Τα γράφω γιατί είναι το ελάχιστο που μπορώ τώρα, μετά από τόσα χρόνια "ἑγκλεισμού" αυτής της εντύπωσης, μου δίνεται η ευκαιρία να το εκφράσω ανοιχτά.

Και, βέβαια, μένω στην προσωπική εντύπωση, στην έλξη που μου ασκούσε η προσωπικότητά της. Το πόσο μεγάλο κεφάλαιο για τη Ζάκυνθο είναι θα το πουν άλλοι με εγκυρότερη και πιο καταρτισμένη γνώμη.

Εύγε, Π.Κ, που τιμάς τέτοιους ανθρώπους.

panagiotisandriopoulos είπε...

Άξιον και δίκαιον το αφιέρωμα στην Κυρία Μαρία Ρουσσέα, αγαπητέ μας Π.Κ.
Τη γνώρισα από σε και όσο μπορώ και την παρακολουθώ, γοητεύομαι από την αρχοντιά και την καθαρότητά της!
Να 'ναι πάντα καλά να μας ευφραίνει με την ορχήστρα των χρωμάτων της και τις μεθυστικές μυρωδιές της φαντασίας της.

Ανώνυμος είπε...

Μου άρεσε πολύ η "...έντονη ροπή φτερουγίσματος", και το ποίημα φυσικά.. Είναι σαν να τη "γνώρισα" εγώ που δεν τη γνωρίζω. Φαίνεται να είναι πολύ σημαντική ζωγράφος και πολύ ξεχωριστός άνθρωπος.

Coco είπε...

Μ΄αρέσουν πολύ τ΄ασπρόμαυρα, ο άγγελος καβαλάρης και το μπλε φεγγάρι!

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Π.Κ Μπράβο για το αφιέρωμα στη Μαρία Ρουσσέα.Έχω την τύχη να στολίζουν το σπίτι μου, δύο υπέροχοι ασπρόμαυροι πίνακες που μου χάρισε η θεία μου Διονυσία Ζαρκάδη.

Porfyrogennitos είπε...

Πολύ ωραίοι οι πίνακες της κυρίας Ρουσέα.
Εύγε!

P. Kapodistrias είπε...

@ Διονύση Μάνεση,

Συμβολή, πράγματι, η γνώμη σου για την αρτίωση του παζλ της μορφής της Μαρίας! Είμαστε περήφανοι όλοι οι φίλοι της που υπάρχει ανάμεσά μας!

Μακάρι και οι τοπικοί πολιτικοί άρχοντες να την αξιοποιούσαν κατάλληλα, προσφέροντάς της Χαρά. Δημιουργώντας κάπου, π.χ. μια μόνιμη έκθεση των πολλών και ποικίλων έργων της, τα οποία νοτίζονται μες στις αποθήκες της!...

Αλλά αυτοί περί πολλά άλλα μεριμνούν... Στο "άλλα" βάλε εσύ ό,τι νομίζεις...

P. Kapodistrias είπε...

@ Παναγιώτη Ανδριόπουλε,

Οφείλουμε πολλά σε τέτοιους σπουδαίους ανθρώπους του καιρού και του τόπου μας, σαν τη Μαρία μας! Τουλάχιστον από πλευράς μου, κάνω ό,τι μπορώ. Αλλά δεν μπορώ και πολλά...

Η Πολιτεία, απλώς, βρίσκεται σε αγρανάπαυση...

P. Kapodistrias είπε...

@ Αριάδνη Δήμου,

Ναι, η Μαρία Ρουσέα μού έδινε ανέκαθεν αυτή την αίσθηση του λυτρωτικού "φτερουγίσματος"! Αυτή δια των έργων της.
Διότι το έργο καθρεφτίζει άφευκτα τον ψυχισμό και το κάθε μύχιο σκίρτημα του κάθε Καλλιτέχνη, έστω κι αν φορέσει πολλαπλά Πρόσωπα ή και Μάσκες ρόλων για να φανεί στην δημόσια σκηνή.

P. Kapodistrias είπε...

@ Μαρίνο, καλώς εκόπιασες!

Χαίρω που κατέχεις κι εσύ έργα της Ρουσέα. Τώρα που σού γράφω, πρέπει να πω, ότι με περιβάλλει η φίλη Καλλιτέχνις, με την έννοια, ότι στο γραφείο μου, γύρω μου δηλαδή, υπάρχουν 10 (!!!) έργα της.

υ.γ. Μνημονεύω πάντα (συν τοις άλλοις) την αείμνηστη θεία σου και κορυφαία πνευματική Άνθρωπο του νησιού μας Διονυσία Ζαρκάδη.

P. Kapodistrias είπε...

@ Πορφύρη μου,

Να είναι καλά και η Ζωγράφος κι εσύ!

Δέσποινα είπε...

Συγχαρητήρια στην κ. Ρουσέα για την μακρόχρονη και σημαντική πορεία της στα καλλιτεχνικά πράγματα του τόπου μας!

vertzak είπε...

Ένα περιστέρι, σταφύλια και κυδώνια, φτερωτές φιγούρες, άλογα και αναβάτες πάνω από τη Ζάκυνθο και τους λόφους της, το Σκοπό και το Κάστρο. Η ουσία του Τζάντε που λατρεύουμε, σαν μια οπτασία σε καλοκαιρινό απομεσήμερο

P. Kapodistrias είπε...

@ Δέσποινα,

Η Μαρία Ρουσέα είναι θησαυρός για όλους μας!
Συνήθως όμως αναγνωρίζονται οι Αξίες πολύ-πολύ μετά...

P. Kapodistrias είπε...

@ Βερτζάκ,

Αυτό ακριβώς κατορθώνει η αληθινή Τέχνη: Συμπυκνώνει τα ουσιωδέστερα της ανθρώπινης υπόστασης και περιπέτειας.
Αυτό, πράγματι, έχει καταφέρει και η Μαρία Ρουσέα για τον μικρό μας τόπο. Έχεις δίκιο!

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails