© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2009

Χρέος τιμής στον Π. Β. Πάσχο, με αφορμή δυο νέα βιβλία του


Είχα τη μεγάλη τιμή να λάβω αυτές τις μέρες δυο νεότερα πονήματα, ευώδη αποστάγματα ψυχής εν εγρηγόρσει, από τον πολυσέβαστο Καθηγητή μου στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστήμιου Αθηνών, τον κ. Παντελή Β. Πάσχο, ειδικό Υμναγιολόγο και διακεκριμένο Ποιητή.

Οφείλω εκ προοιμίου να δηλώσω, ότι από τα πρώτα μου λογοπλεκτικά σκιρτήματα τού αποστέλλω με άκρα συστολή ό,τι εκδίδω. Εκείνος, μακρόθυμος και γαλαντόμος στην Αγάπη, ανταποδίδει πάντα πολλαπλάσιους γλυκύθυμους καρπούς από την νυκτική σκέψη και την προσευχητική του γραφή. Καλά, οι αφιερώσεις του!!! Α, αυτές οι καλλιγραφημένες του αφιερώσεις!!! Κοσμήματα βυζαντινής γραφής, συλλεκτικά και πολύτιμα!!! [Βλ. παραδείγματος χάριν, τη φωτό δίπλα]. Και όσα γράφει; Σε κάνουν να αισθανθείς ότι κάτι κι εσύ αξίζεις, παρότι γνωρίζεις την ανεπάρκειά σου. Σε καιρούς μάλιστα, κατά τους οποίους δεν ξεστομίζεται εύκολα λόγος ευγενικός για τον διπλανό μας, οι αγαπητικές - αφιερωματικές γραφές του Π. Β. Πάσχου, ενός τόσο σημαντικού ανθρώπου των Νεοελληνικών Γραμμάτων μας, αποτελούν πλούτο αδαπάνητο και πνευματική παρακαταθήκη!!!

Έχοντας εντός μου τόσα και άλλα τόσα ανεκλάλητα αισθήματα ευγνωμοσύνης για τον πνευματικό (στην κυριολεξία) Άνθρωπο Πάσχο, τον Δεκέμβριο του 1997, έγραψα γι' αυτόν μερικούς ισχνούς στίχους, δημοσιευμένους παλαιότερα στην ποιητική μου συλλογή "Ενύπνιο μετά τρούλλου" (Εκδόσεις Μπάστα, Αθήνα 1999, σελ. 48 εξ.). Το αντιγράφω:

ΚΥΡ ΠΑΝΤΕΛΗΣ Ο ΒΗΜΑΤΑΡΗΣ

Στον Π. Β. Πάσχο

1

Σού 'γινε πια συνήθεια

Παντέρημος να περπατάς ώρες μέσα στην κάψα
πάσχων Προφήτης
των μεγάλων μας ωρών Αναγνώστης

να μιλάς με τα ρείκια και τις σκουρκουρίτσες
το φίδι που ενεδρεύει με νέο πουκάμισο
και τους σκορπιούς

ρωμηός από κούνια
και βηματάρης.

2

Χαίρε κυρ Παντελή
ομόσκηνε των σπουργιτιών
έγκλειστε των ονείρων

πάλι θεάσαι λέει απόψε τα στερνά
τους ποιητές διακονιαραίους της Αγάπης

(των νηπίων η ισχύς)

κι αν επιμένεις
σού μιλώ για τα πατήματα που ακούω
την ώρα της μεταβολής
τα σημαδόφωνα του Απείρου στα δάχτυλά μου
το χάδι το ανεξίτηλο πάνω στα πράγματα
ο Ζέφυρος μετά που τ' αφθαρτίζει.

* * * * *

ΔΥΟ ΝΕΟΤΕΡΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ

Αυτές τις μέρες έλαβα ακόμη δύο βιβλία του Π. Β. Πάσχου, τα οποία πρόσφατα κυκλοφόρησαν:
Α) Το πρώτο τομίδιο τιτλοφορείται "Η πιο μεγάλη αρετή. Εμπειρίες και αφηγήματα των μεγάλων ασκητών της ερήμου περί παθών και αρετών", έκτο του Μικρού Γεροντικού, που επιμελείται. Κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2008 από τις Εκδόσεις Αρμός με 192 σελίδες, πλήρεις αγιοπνευματικής ευωδίας. Την εικονογράφηση έκαμε ο π. Χριστόδουλος Φεργαδιώτης.
Αντιγράφω δυο ενδεικτικές - κατατοπιστικές κουβέντες από τον Πρόλογό του:

"Οι εμπειρίες των οσίων Ασκητών μάς διδάσκουν στην πράξη την υπομονή και την ανδρεία, την αποφυγή της επιδείξεως, τις βλαβερές συνέπειες της κατακρίσεως και, πάνω απ' όλα, την πιο μεγάλη αρετή, που είναι η αρετή της διακρίσεως. Από τα χρόνια του αγίου Ιωάννου της Κλίμακος, όλοι οι Γέροντες υπογραμμίζουν τη μεγάλη αλλά δυσκολαπόκτητη αυτή αρετή, λέγοντας: μείζων πασών αρετών η διάκρισις"!

Κι ένα τυχαίο δείγμα από τ' ανατρεπτικά (θεωρώ) κειμενάκια του ιδιότυπου ετούτου Μικρού Γεροντικού (σελ. 156):

"Ένας μοναχός εργαζόταν, ενώ ήταν ημέρα μνήμης Αγίων μαρτύρων. Άλλος αδελφός, που τον είδε, τού λέει:
- Επιτρέπεται άραγε σήμερα να εργαζόμαστε;
Κι' εκείνος τού απάντησε:
- Σαν σήμερα τον δούλο του Θεού τον έγδερναν και τον βασάνιζαν. Δεν έπρεπε, λοιπόν, κ' εγώ, για την αγάπη του Κυρίου να κοπιάσω λίγο εργαζόμενος τη σημερινή μέρα;"


Β) Το δεύτερο βιβλίο τιτλοφορείται "Αγγέλων αγαλλίαμα" και πρόκειται για ποιήματα, μ' ένα προλογικό δοκίμιο του Κώστα Ε. Τσιρόπουλου. Κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 2009 από τις Εκδόσεις Ακρίτας, με 96 σελίδες.
Για μιαν ακόμη φορά ο έμπειρος κι έμπυρος Ποιητής Πάσχος μάς ελεεί με λόγον εκ Λόγου (όπως λέμε "φως εκ φωτός") και μάς διδάσκει αγαπητικά μες από τις τρεις ενότητες του βιβλίου, οι οποίες φέρουν τους χαρακτηριστικούς τίτλους: "Χρυσό καράβι", "Το σκληρό μαχαίρι" και "Αγγέλων αγαλλίαμα".

Επιλέγω στην τύχη δύο από τα ζουμερά αυτά λεπτουργήματα της ψυχής του Πάσχου (σελ. 55 εξ.), ώστε να κοινωνήσουμε όλοι λόγου αγαθού:

ΕΙΣ ΕΑΥΤΟΝ

Τι φλυαρείς, ποιητή μου, ασταμάτητα
και δεν αφήνεις τη σιωπή ν' ανθίσει κάποτε
στους μέσα στίχους που κυλούν κρυφά στο αίμα σου;
Όλη την ώρα σκέφτεσαι πώς θα διαβείς ακέραιος
την πύλη της αιωνιότητος, κι ωστόσο
βαρυφορτώνεις τη φτωχή σου ύπαρξη
μ' ασήμαντα στολίδια, λόγια μάταια, που κάνουν
ακόμη πιο βαρειά τη σάρκα, και τ' ανήμπορα
φτερά σου να κατρακυλούν στο χώμα...

Δεν συλλογιέσαι πότε της σιωπής τ' άχραντο ένδυμα
(εκείνο με την ένθεη μουσική την άρρητη)
κατάσαρκα θ' αξιωθείς να το φορέσεις,
για ν' ανεβείς την άγια κλίμακα του λόγου;


ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ

Του φωτός πολύ σού έλειψε το μάθημα.
Ακόμα κ' η σιωπή σού έγινε
βάρος ασήκωτο. Πια πώς ν' αγγίξεις
τ' ανέγγιχτα ψηλά Κλωνάρια;
Δοκίμασες ν' ανοίξεις έν' αληθινό παράθυρο
να ιδείς το χρώμα τ' ουρανού, και μόνο μαύρα
κοτσύφια βλέπεις να μαδούνε τον πυράκανθο
και τη μυρτιά. Ο αγαπημένος κήπος σου
σκεπάστηκε από χιόνι, παγωμένο σαν την πέτρα.
Κ' εσύ ψαύεις συνέχεια τη θέση των ματιών σου,
μη κ' έχουν πια χαθεί όλα τα φώτα, κ' έμεινες
μονάχος μες σε πνιγηρή και κατασκότεινη
σπηλιά, για πάντα κλειδωμένος...


Who is Who

O Π. Β. Πάσχος γεννήθηκε στη Λευκοπηγή Κοζάνης το 1933. Τελείωσε το Γυμνάσιο Κοζάνης και σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1951 χειροθετείται Αναγνώστης από τον Επίσκοπο Κοζάνης, που του δίνει και το όνομα Παντελής, γι' αυτό και άλλοι τον ξέρουν ως Πάσχο ή Πασχάλη και άλλοι ως Παντελή. Πάντως στο "Π. Β. Πάσχος" το πρώτο Π σημαίνει και τα δύο μικρά ονόματα.
Μετά τις σπουδές του υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία στην Ελληνική Αεροπορία και στη συνέχεια εργάζεται στις εκδόσεις και στη δημοσιογραφία. Το 1965 φεύγει με υποτροφία για μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι, όπου εκπονεί και την πρώτη του διδακτορική διατριβή στη Βυζαντινή Φιλολογία. Μετά συνεχίζει την ειδίκευση στη Βυζαντινή Υμνογραφία στο Πανεπιστήμιο της Oξφόρδης και κατόπιν μεταβαίνει στη Γερμανία για να συνεχίσει εκεί τις σπουδές του.
Κατά την διάρκεια της εκεί παραμονής του, τον καλεί ο αείμνηστος Καθηγητής Ανδρέας Φυτράκης να επιστρέψει και να εργασθεί κοντά του στη Θεολογική Σχολή. Έτσι, το 1972 διορίζεται και εργάζεται ως επιμελητής, ενώ παράλληλα ολοκληρώνει και την δεύτερη διδακτορική του διατριβή. Στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών ανέρχεται την κλίμακα των βαθμίδων και το έτος 2000 αποχωρεί λόγω ορίου ηλικίας.
Ωστόσο, δεν διέκοψε ούτε στιγμή τη συνεργασία του με το Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας καθώς συνεχίζει, ακόμα και σήμερα, τις παραδόσεις του προς τους μεταπτυχιακούς φοιτητές στα μαθήματα της Υμνολογίας και Κριτικής Εκδόσεως των Αρχαίων Κειμένων. [Πηγή βιογραφικού και φωτό του Π. Β. Π. : Καποδιστριακό, όπου και μια ενδιαφέρουσα συνέντευξή του].
Έχει γράψει πάνω από 100 βιβλία θεολογικού, υμναγιολογικού, λογοτεχνικού περιεχομένου, ενώ έχει τιμηθεί με σημαντικά βραβεία (Κρατικό Βραβείο Ποίησης, Βραβείο Ουράνη Ακαδημίας Αθηνών, Βραβείο Mathious κλπ).
Αξίζει να μνημονευτεί, ότι από τις Εκδόσεις Αρμός εκδόθηκε το 1996 ένας ογκώδης Τόμος 418 σελίδων, με τίτλο "Νεοελληνική Λογοτεχνία και Ορθοδοξία", αφιέρωμα στην πνευματική και λογοτεχνική πορεία του Π. Β. Πάσχου. Ολόκληρος ο Τόμος, με κείμενα θεολόγων και λογοτεχνών, θεωρήθηκε μια σημαντική συμβολή στη μελέτη της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και της σχέσης της με την Ορθοδοξία.

5 σχόλια:

Τατιάνα Καρύδη είπε...

Άξιος Μαθητής άξιου Δασκάλου.

Πολύ δυνατά όλα.
Όμως εγώ αγάπησα ξαφνικά το τελευταίο, τη Δοκιμασία, ολόκληρο και ιδαίτερα:
"..Δοκίμασες ν' ανοίξεις έν' αληθινό παράθυρο
να ιδείς το χρώμα τ' ουρανού.."
και:"..Κ' εσύ ψαύεις συνέχεια τη θέση των ματιών σου,
μη κ' έχουν πια χαθεί όλα τα φώτα, κ' έμεινες
μονάχος μες σε πνιγηρή και κατασκότεινη
σπηλιά, για πάντα κλειδωμένος..."

Anastasios είπε...

Πηγή έμπνευσης για πολλούς από εμάς.

Roni Bou Saba روني بو سابا είπε...

σας ευχαριστώ που παρουσιάζετε τέτοιες προσωπικότητες γιατί αλλιώς δεν θα τους μάθαινα! το Εις Εαυτόν αποτελεί μανιφέστο πνευματικής ποίησης.

π Παντελεήμων Kρούσκος είπε...

Ευτύχησα να τον έχω καθηγητή.
Δάσκαλος με όλη τη σημασία της λέξης.

panagiotisandriopoulos είπε...

Ο Παντελής Πάσχος είναι από τις μορφές της πρόσφατης ιστορίας της Θεολογικής Σχολής.
Δύσκολα θα συναντήσει κανείς πλέον καθηγητή ποιητή.
Του οφείλουμε πάρα πολλά! Συνεχώς θα προστρέχουμε στο έργο του. Θαυμάζω και την τωρινή δραστηριότητά του. Ακάματος!
Μπράβο και σε σένα, παμφίλτατε Π.Κ., που τον παρουσίασες με τρόπο βιωματικό και αγαπητικό.

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails