© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Σάββατο 21 Μαρτίου 2009

Ο Γιάννης Ρίτσος στην αραβική γλώσσα / يانّيس ريتسوس بالعربيّة

Ο Λιβανέζος φίλος Roni Bou Saba μ' εκπλήσσει κάθε μέρα και περισσότερο. Πρόκειται για μια χαρακτηριστική περίπτωση νέου Έλληνα, ως μετέχοντος της ημετέρας Παιδείας!

Πτυχιούχος Αραβικής Φιλολογίας και Ορθόδοξης Θεολογίας στη γενέτειρά του ο Roni, σπουδάζει τώρα Ελληνική Φιλολογία στην Πάτρα. Ασχολείται με τις μεταφράσεις σημαντικών έργων της Λογοτεχνίας και της Θεολογίας, είναι πολιτικοποιημένος μετά παρρησίας, αγαπά τους πολύ τους Έλληνες Λογοτέχνες, παλαιούς και νεότερους, είναι καλλίφωνος και διαπρέπει στην Βυζαντινή Ψαλτική! Τι περισσότερο να επισημάνω; Πόσα περισσότερα να κάμει ένας σύγχρονος νέος άνθρωπος, ώστε να κεντρίσει το ενδιαφέρον μας;

Αφορμή του σημερινού αφιερώματος είναι η μεταγραφή που έκαμε αυτές τις μέρες, από τα Ελληνικά στα Αραβικά, του πασίγνωστου και συγκινητικότατου αποσπάσματος "Μέρα Μαγιού" του Γιάννη Ρίτσου από τον έξοχο "Επιτάφιο", παρουσιάστηκε χθες το βράδυ σ' εκδήλωση, που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Πάτρας και το ηλεκτρονικό λογοτεχνικό περιοδικό Διαπολιτισμός, σε συνεργασία με την Φιλαρμονική Εταιρεία Πατρών, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης (από εκεί και η φωτό).

Σήμερα μάλιστα η μετάφρασή του πρωτοδημοσιεύτηκε στον εξαίρετο και υποδειγματικό πολιτισμικό ιστότοπο του Παναγιώτη Ανδριόπουλου "Ιδιωτική Οδός", απ' όπου και το μεταφέρουμε παρακάτω, με πολλή χαρά μας, ώστε να λάβουν γνώση και οι φίλοι του "Ίσκιου" μας!
Αξίζει εδώ να μνησθώ (αν δεν με απατούν οι πληροφορίες, τις οποίες μόλις τώρα συλλέγω), ότι τον Ρίτσο μετέφρασαν διακεκριμένοι Άραβες Ποιητές: Ο Άδωνης μετέφρασε ένα ανθολόγιο είκοσι ποιημάτων από τις δυο συλλογές «Η τελευταία προ Ανθρώπου Εκατονταετία» και «Ο τοίχος μέσα στον καθρέφτη». Η μετάφραση του Άδωνη έγινε από τα γαλλικά. Ρίτσο εξάλλου μετέφρασε και ο Ιρακινός ποιητής Σάντη Γιούσουφ, βασιζόμενος στις αγγλικές μεταφράσεις του Edmund Keeley και στη μετάφραση του Νikos Stangos (Gestures, and Other Poems, 1968-1970) για τη συλλογή "Χειρονομίες" που κυκλοφόρησε το 1979 στα αραβικά (στη Βηρυτό). Έχει επίσης μεταφράσει και ο Μαροκινός ποιητής Χισάμ Φάχμι "Τα Ερωτικά" του Ρίτσου (δεν ανεύραμε πότε), αλλά και ο Αιγύπτιος ποιητής Ρίφατ Σαλάμ πολλά ποιήματά του σε μορφή ανθολογιών, π.χ. "Το Μακρινό", που κυκλοφόρησε το 1997 με ποιήματα από άλλες συλλογές, όπως τη "Ρωμιοσύνη". Ο ίδιος αυτός ποιητής ετοιμάζει τη μετάφραση της συλλογής "Η σονάτα του σεληνόφωτος", αλλά και τα Άπαντα του Καβάφη!

Όλες πάντως οι παραπάνω μεταφράσεις στ' αραβικά προήλθαν από την αγγλική και γαλλική γλώσσα. Απ' όσο μπορούμε να γνωρίζουμε, η πρώτη που γίνεται από τα ελληνικά στ' αραβικά είναι αυτή του Roni!

Ακολουθεί λοιπόν το ελληνικό "Μέρα Μαγιού" και αμέσως μετά η αραβική εκδοχή, κατά Roni Bou Saba:


Γιάννη Ρίτσου
Επιτάφιος

VI

Μέρα Μαγιού μού μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω,
άνοιξη, γιε, που αγάπαγες κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης

Και με το δάχτυλο απλωτό μου τάδειχνες ένα-ένα
τα όσα γλυκά, τα όσα καλά κι αχνά και ροδισμένα

Και μούδειχνες τη θάλασσα να φέγγει πέρα, λάδι,
και τα δεντρά και τα βουνά στο γαλανό μαγνάδι

Και τα μικρά και τα φτωχά, πουλιά, μερμήγκια, θάμνα,
κι αυτές τις διαμαντόπετρες που ίδρωνε δίπλα η στάμνα.

Μα, γιόκα μου, κι αν μούδειχνες τ' αστέρια και τα πλάτια,
τάβλεπα εγώ πιο λαμπερά στα θαλασσιά σου μάτια.

Και μού ιστορούσες με φωνή γλυκειά, ζεστή κι αντρίκια
τόσα όσα μήτε του γιαλού δε φτάνουν τα χαλίκια

Και μούλεες, γιε, πως όλ' αυτά τα ωραία θάναι δικά μας,
και τώρα εσβήστης κ' έσβησε το φέγγος κ' η φωτιά μας.

[Από τη συγκεντρωτική έκδοση του Ποιητή, Ποιήματα, εκδ. Κέδρος, Αθήνα 1978, τ. 1, 168]


يانّيس ريتسوس
المرثيّة


يومَ نوّارٍ هجرتني، يوم نوّار أفقدك
في ربيعٍ يا ابني أحببتَه، كنتَ تصعدُ إلى فوق

إلى السطح، تنظر، وبلا أن تشبع
ترضع بعينَيك نور المسكونة

كنتَ بأُصبعكَ الممدودة ترينيه واحداً واحداً
كلَّ حلوٍ، كلَّ جميلٍ، وشاحبٍ وورديّ

تريني البحر يلتمع هناك كالزيت
والأشجارَ والجبالَ في الوِشاح الأزرق

والصغيرةَ الفقيرةَ العصافيرَ والنملَ والعُشَيبات
وهذه الماسات وقد رشحت جنبها الجرّة

فيا بُنيَّ وإن تُرِني النجوم والكواكب
أشاهدْها أنا أبهى في عينيك البحريّتين

وتروي لي بصوت عذب دافئ رجوليّ
ما لِعَدِّه لا تكفي حِصيُّ البحر

وتقول لي يا ابني أنّ هذي كلَّها ستصبح لنا
والآن انطفأتَ وانطفأ وهجُ نارِنا

7 σχόλια:

Τατιάνα Καρύδη είπε...

Πολλά και αξιοσημείωτα μας πληροφορείτε. Είναι πολύ σπουδαίο να μεταφράζονται και να "επικοινωνούν" οι Μεγάλοι Ποιητές σε τόσες γλώσσες.
Ο Γιάννης Ρίτσος ανήκει βέβαια στους Αθανάτους. Μιλάει κατευθείαν στην καρδιά.
Πολλά συγχαρητήρια στον Roni Bou Saba. Eίναι πολύ νέος και ήδη έχει κάνει τόσο σημαντικά πράγματα, για δυό ζωές..
Καλή συνέχεια Roni και πάντα επιτυχίες.

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Εξοχη δουλειά. Μπράβο και στον μεταφραστή- ποιητή και στην Ενωση Φιλολόγων Πάτρας. Οι αραβόφωνοι ποιητές θεωρούν συχνά τον Ρίτσο δάσκαλό τους.

Ανώνυμος είπε...

Θερμές ευχές και εγκάρδια συγχαρητήρια!
Μακάρι οι ιθαγενείς Έλληνες να είμασταν σαν τον Ρόνι! Απλά εμείς καυχόμαστε για τις μαραμένες μας δάφνες...

panagiotisandriopoulos είπε...

Θερμές ευχαριστίες γι' αυτη την ανάρτηση αγαπητέ μας Π.Κ.
Χαίρομαι τόσο πολύ που σε αγγίζουν κάποιες απ' τις δραστηριότητες του Πολύτροπον, το οποίο κοσμεί με την παρουσία του ο φίλος Roni Bou Saba.

Αλλά, επίτρεψέ μου,να σταθώ σε μια μεγάλη και σπάνια αρετή σου που αποτελεί για μας υπόδειγμα και υπογραμμόν.
Δεν προβάλεις, δεν προτείνεις απλώς έργα και ημέρες άλλων, μέσα από τα θαυμάσια ιστολόγιά σου, αλλά το κάνεις με ενθουσιασμό! Με ένταση και αληθινή αγάπη!

Αυτό δεν συνηθίζεται στην μπλογκόσφαιρα, αλλά και γενικώς. Κυριαρχεί η χλιαρότης και η μιζέρια.
Και εδώ, λοιπόν, είσαι μοναδικός! Με την δύναμη του πνεύματος και της ψυχής μας συνεγείρεις!

Να'σαι πάντα καλά!Σε χρειαζόμαστε!

Artanis είπε...

Καταπληκτικά νέα...Πολύ αξιόλογη προσπάθεια...
καλά να περνάτε, φιλιά στην όμορφη Ζάκυνθό μας...

Roni Bou Saba روني بو سابا είπε...

ό,τι και να πω πάντα χρωστάω.
σε σας πάτερ Παναγιώτη που με ενθαρρύνετε και αγκαλιάζετε τις μικρές προσπάθειες μου αυτές.
στον κ. Παναγιώτη Ανδριόπουλο που πάντα έχει προκλητικές, για τις ικανότητές μου, προτάσεις.
σε όλους τους φίλους σχολιαστές για τα θερμά τους σχόλια.
Ευχαριστώ.

Katerina ante portas είπε...

Δείτε και αυτό το ενδιαφέρον (ας είναι καλά ο google translator!) άρθρο για το Ρίτσο

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails