© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Σάββατο 22 Αυγούστου 2009

Η Ζωή Σαμαρά αθανατίζοντας "Το πέρασμα της Ευρυδίκης"

Είχα τη μεγάλη τιμή να λάβω πριν μερικές ημέρες, από την Ποιήτρια, θεωρητικό της Λογοτεχνίας και Θεάτρου και Ομότιμη Καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κυρία Ζωή Σαμαρά την ποιητική της συλλογή «Το πέρασμα της Ευρυδίκης» (εκδ. Νέα Πορεία 1997). Επισημαίνω μ’ έμφαση το «μεγάλη τιμή», επειδή η Κυρία Σαμαρά αποτελεί, κατά κοινή ομολογία, σημαντικότατο κεφάλαιο στην ελληνική και διεθνή Γραμματεία και Βιβλιογραφία, έχοντας παράξει πρωτογενές έργο μες από το «γεώργιον» των επιστημών στις οποίες επιδίδεται «εξ απαλών ονύχων» μέχρι και σήμερα.

Τα ποιήματα στο βιβλίο «Το πέρασμα της Ευρυδίκης» μού θύμισαν τα ευγενή σπαράγματα βυζαντινών νωπογραφιών, τα οποία μετά δέους και στοργής αποτοιχίζουν οι αφοσιωμένοι συντηρητές, αιώνες μετά την πρώτη Αιτία τους. Εεε, λοιπόν, τα ποιήματα της κ. Σαμαρά αποτελούν θραύσματα μιας αρχαιόθεν αρμονικής πολυεικόνας, η οποία δια του πυρός του Χρόνου ή των Δακρύων λαβώθηκε, φθάνοντας έως εμάς αποσπασματική μεν, πολλά ομιλούσα δε. Θα μπορούσαμε να ονομάσουμε την παλαιή αυτήν πολυεικόνα με μια λέξη: Μνήμη. Όμως Μνήμη, όχι ως συνήθως την αναφέρουμε, αλλά με την μυχιέστερη έννοια του όρου, ως προπατορικής πατρίδας (και μητρίδας) της ύπαρξης, στην οποίαν προσφεύγει κανείς σε ώρα «λοιμού, λιμού, σεισμού, καταποντισμού, πυρός, μαχαίρας, επιδρομής αλλοφύλων, εμφυλίου πολέμου και αιφνιδίου θανάτου», ώστε από αυτή την ανελέητα στοργική καταφυγή ν’ αντλήσει τον απαιτούμενο ανασασμό, για να συνεχίσει την οδοιπορία στην αγκαθερή ατραπό, που κατ’ ευφημισμόν ονομάζουμε Ζωή.

Αγάπησα την Ευρυδίκη της κ. Σαμαρά έως λυγμού και λατρείας, την συνόδευσα μάλιστα "στα έγκατα του λόγου", αφού "Τήρησα την υπόσχεσή μου και δεν έκλαψα", ήτοι στο ιδιωτικό Πάσχα της (το προσωπικό Πέρασμα - Πέταγμά της) από Σταυρού, Επιταφίου, Άδου Κάθοδο έως Ανάστασης και Ανάληψης. Δεν θεολογώ ή, τουλάχιστον δεν είναι στις προθέσεις μου κάτι τέτοιο. Απλώς, κατοπτεύω την Ευρυδίκη στα βήματα, που θα την καταστήσουν ξανά σώα και αβλαβή. Και αυτά τα βήματα ακούγονται καθαρά πλέον μόνο δια της Μνήμης. Η Μνήμη, για να τελεσφορήσει, είναι (ή πρέπει να είναι) συνομήλικη με την Αγάπη και τότε από κοινού έχουν την δυναμική να σπονδυλώσουν την Αθανασία.

Δεν θ' αποτολμήσω να μπω σε λεπτομέρειες φιλολογο-ερμηνευτικές επί των ομιλητικών ποιημάτων της ερίτιμης κ. Σαμαρά. Δεν διαθέτω άλλωστε την αρματωσιά για ένα τέτοιο εγχείρημα -όντας μαθητούδι κακομαθημένο και ισχυρόγνωμο επί των υψηλών ποιήσεων-, κυρίως όσον αφορά σε μια κορυφαία Δασκάλα, αφιερωμένη κατά πάντα στην Τέχνη και τη Μαγεία του Λόγου ως Παραμυθίας! Έκαμα μόνο νύξεις, παραθέτοντας τέσσερα μόνον ενδεικτικά ποιήματα παρακάτω από το πολύτιμο δώρο τής αγάπης της:




Η κόρη τού Οδυσσέα

Κοίταζε τον Ουρανό που την κοιτούσε με μάτια
τυφλά απ’ το περίσσιο φως το προγεγεννημένο
Περνούσε μέσα από αχτίνες
κατακερματισμένες
τα μάτια της άκουγαν
ναι άκουγαν
την αρμονία τού φωτός
να ψιθυρίζει γνώριμα τραγούδια
σε νότες άγνωστες λατρευτικές

Οι Σειρήνες σώπασαν
μπροστά στην κόρη τ’ Ουρανού
καθώς εκείνη έβλεπε το σύμπαν να σπαράζει
μέσα στα μάτια τού πρωτόγονου πατέρα της

Η Ιθάκη καρτερούσε στην αγκαλιά τού χρόνου
ζούσε στον αργαλειό τα όνειρά της
κεντούσε λέξεις χιλιοειπωμένες
που όμως ποτέ δεν είχαν ειπωθεί
Κι η κόρη κατακτούσε τις πέντε θάλασσες
ναύτης μαζί και νέα γοργόνα
ρωτούσε αν επέστρεψε ο Οδυσσέας


Αριάδνη

Ξεκίνησε για ένα άλλο ταξίδι
εκείνο που δεν έκανε ποτέ
Το είχε αφήσει χαραγμένο στα όνειρα
των παιδικών της χρόνων
Πήρε το δρόμο
τον ανηφορικό τον μόνο που ήξερε
κι ήταν πια ανάλαφρη
χωρίς αποσκευές
έτοιμη για το ξεκίνημα
Είπε πως όλα είναι τέλεια
γι' αυτό όλα τελειώνουν
Αν βρισκόταν στην άκρη τού ονείρου
θα άνοιγε την πόρτα
αυτήν που δεν μπόρεσε ποτέ να κλείσει
Θα έπεφτε θα ανέβαινε τι άραγε;
Ήξερε τι την περιμένει;
Η ζωή είναι όνειρο
Ε όχι
όχι
το όνειρο είναι ζωή
Πασιφάη με τον Μινώταυρο στα σπλάχνα της
Κι η Αριάδνη να κόβει το μίτο και να ψάχνει το δικό της Διόνυσο
ο μεγάλος Θησέας να τα εγκαταλείπει όλα για μια Φαίδρα
Κι ο Μινώταυρος μόνος
να φοβάται κρυμμένος στο λαβύρινθο


Το τραγούδι τής Νύχτας

Η Σελήνη έκρυψε το πρόσωπό της
Σκέπασε τον Ενδυμίωνα με μια λευκή δαντέλα
Την είχε υφάνει με όλη την υπομονή που δίνει η Νύχτα

Κι όμως δεν ήτανε αυτό το ποίημα που θέλησε να γράψει
Πάνω στο χαρτί έμοιαζε σώμα και ύλη
Είχε χάσει τη γοητεία τού φευγαλέου
Να το έσβηνε με μια κίνηση
με μια αχτίδα από το δάνειο φως της

Κι ο Ενδυμίων χαμογελούσε
είχε ξεφύγει από το βλέμμα της
όμμα ανέσπερο
Τρόμαξε την Ευρυδίκη
καθώς εκείνη περνούσε δήθεν αδιάφορη
από τη Νύχτα στο φως τής Ημέρας

Κι ο Ενδυμίων τώρα τραγουδούσε
«Η Σελήνη χάνεται κάθε πρωί
το ποίημα μένει πάντα νέο»


Αμίλητο νερό

Ο ήλιος ήταν πιο δυνατός απ' την αγάπη μου
Η πέτρα έσκαζε χωρίς μια λέξη θεϊκή
το χώμα άνοιγε στα δυο χωρίς μιλιά
και το νερό κυλούσε μέσα σε βουβά ρυάκια

Η αγάπη μου ήταν πιο δυνατή από τον Ήλιο
Πλησίαζε ο Ίκαρος περίεργα τη Γη
έσβηνε ο Φαέθων τη φλόγα του στον ποταμό Ηριδανό
κι εγώ γελούσα μες στις φωτιές τού Άη-Γιάννη

* * * Αυτά και περισσότερα ποιήματα από την ίδια συλλογή μπορείτε να διαβάσετε στα "παραΘέματα λόγου", κάνοντας κλικ εδώ.

18 σχόλια:

Roadartist είπε...

Ώστε αυτή είναι η Ζ. Σαμαρά..
Στις διακοπές μου διάβασα αρκετά βιβλία, ανάμεσα σε αυτά ήταν και ένα δικό της.. Το "με το βλέμμα του συγγραφέα" για θέατρο.

P. Kapodistrias είπε...

@ Roadartist,

Καλή σου ημέρα! Ναι, αυτή είναι η Κυρία Σαμαρά, δημιουργός Ουσίας και παραγωγός Ποιότητας!

Χαίρομαι που διάβασες ήδη το βιβλίο της "Με το βλέμμα του συγγραφέα", το οποίο είχαμε παρουσιάσει από αυτές τις σελίδες του ΙΣΚΙΟΥ μας παλαιότερα.
Θυμήσου το, κάνοντας κλικ εδώ

akb8862 είπε...

Προσπαθώ & γω με δέος να γράψω δυο λέξεις,αλλά τα έχεις πει τόσο ωραία, π. Παναγιώτη, που ο,τι και να πω εγώ θα ναι λίγο...Προσυπογράφω την ανάρτηση λοιπόν καθώς και τα 2 σχόλια που προηγούνται και καμαρώνω,γιατί και για μένα ήταν ιδιαίτερη τιμή να την έχω για πάνω από 2 χρόνια καθηγήτρια μου.

Έβαλε πολλά λιθαράκια στις γνώσεις μου & πιστεύω πως αν δεν την είχα καθηγήτρια μου,απλώς θα είχα κάνει ένα πέρασμα από το ΑΠΘ. Όχι μόνο ξέρει να γράφει, να διδάσκει με τρόπο (επ-)αναστατικό ,μα ξέρει ταυτόχρονα να ανοιγει πολλαπλούς ορίζοντες στους νέους ανθρώπους.

Και αυτά είναι προσόντα που δεν τα έχουν όλοι δυστυχώς.

Καλημέρα!

P. Kapodistrias είπε...

@ akb8862,

Πολύ μου αρέσει που καταθέτεις την εμπειρία σου την προσωπική από τη συνάφειά σου με την αξιόλογη αυτήν Κυρία των Ελληνικών Γραμμάτων!

Εκείνο που, εκτός των άλλων, οφείλω να καταθέσω είναι, ότι με τρόπο αγαπητικό αγκαλιάζει τους νεότερους δημιουργούς, διακρίνει στην προσπάθειά τους τα όποια καλά τους στοιχεία και τούς αναδεικνύει ως εάν επρόκειτο για ίσους της. Τούτο το λέω εξ ιδίας πείρας.

Οπότε, όλοι την ευχαριστούμε de profundis, (προσ)ευχόμενοι να έχει όλα τα δώρα τ' Ουρανού!

Χαίρε πανοικεί!

akb8862 είπε...

" Εκείνο που, εκτός των άλλων, οφείλω να καταθέσω είναι, ότι με τρόπο αγαπητικό αγκαλιάζει τους νεότερους δημιουργούς, διακρίνει στην προσπάθειά τους τα όποια καλά τους στοιχεία και τούς αναδεικνύει ως εάν επρόκειτο για ίσους της. Τούτο το λέω εξ ιδίας πείρας."

Και εγώ το προσυπογράφω ΕΞ ΙΔΙΑΣ ΠΕΙΡΑΣ! Ναι, έτσι ακριβώς είναι! Γι αυτό πάντα χαίρομαι να την βλέπω & να μιλώ μαζί της, όταν τυχαίνει πού & πού να την συναντώ στο ΑΠΘ.

Και δεν θα ταν υπερβολή ( είναι γνωστό σε όσους την ξέρουμε & την ζήσαμε στο ΑΠΘ ως φοιτητές της) πως είναι αυτή που με τις άοκνες προσπάθειές της αναμόρφωσε τις σπουδές στο Τμήμα Γαλλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ, μπολιάζοντας το παλιό με το καινούργιο,μιας και διετέλεσε & Πρόεδρός του επί σειρά ετών & σε εποχές αρκετά δύσκολες για τέτοια διοίκηση...

Και πάντα το μυαλό της ήταν στους φοιτητές της & στην ποιότητα της δουλειάς από κάθε πόστο της. Σε εποχές που τα "Erasmus" δεν υπήρχαν κινούσε γη & ουρανό για να βρει υποτροφίες για τους φοιτητές της...και πόσα άλλα!

Τέλος πάντων...συγκινήσθηκα & δεν θέλω να συνεχίσω άλλο. Εξάλλου η αξία της είναι εγνωσμένη . Έχει τιμηθεί τόσες φορές με ανώτερα βραβεία & διακρίσεις τόσο εδώ όσο & στη Γαλλία.

Εμείς, οι φοιτητές της της χρωστάμε πάρα πολλά...

Τατιάνα Καρύδη είπε...

Νοιώθω ευγνωμοσύνη που διάβασα αυτή την Ποίηση,
παρασυρμένη αρχικά από την περιγραφή των «λυγμών», και χωρίς άλλη σκέψη συνέχισα να διαβάζω, και ξαφνικά εκεί που δεν το περίμενα, ένοιωσα το λυγμό!!! Με διαπέρασε..!
Κάτι σαν Κάθαρση, και σαν Λύτρωση..
Αυτά! Δεν ξέρω να πω τίποτ άλλο.

Αριάδνη είπε...

Η Αγάπη είναι η Μόνη Μνήμη.
Νοιώθω εκστασιασμένη..

Η Αριάδνη βρήκε τον Ύμνο της!

Μπορεί και το μίτο της..

Τατιάνα Καρύδη είπε...

Όταν διαβάζω, ξεχωρίζω πάντα κάποια σπάνια πετράδια που τα θησαυρίζω έχουν αγγίξει κάτι πολύ βαθύ.
Εδώ δεν μπορώ να ξεχωρίσω γιατί είναι Όλα Πλούτος!

P. Kapodistrias είπε...

@ akb8862,

Χρήσιμα όσα μάς αναφέρεις για για χάρη της Αλήθειας, είναι ανάγκη να καταθέτουμε καλά όσα γνωρίζουμε!

Κρατάτω το ύστατο που γράφεις: "ΤΗΣ ΧΡΩΣΤΑΜΕ ΠΟΛΛΑ"!!!

P. Kapodistrias είπε...

@ Αναΐς,

Ναι, ο λόγος της Αλήθειας, ο λόγος ο πονετικός της κ. Σαμαρά αγγίζει διαπεραστικά και λυγμικά τον αναγνώστη!

P. Kapodistrias είπε...

@ Αριάδνη,

Ενώ αντέγραφα απ' το βιβλίο της κ. Σαμαρά το παραπάνω ποίημά της ΑΡΙΑΔΝΗ, εσένα ακριβώς σκεφτόμουν! Ότι δηλαδή θα σού ταιριάζει οπωσδήποτε, λόγω κυρίως συνωνυμίας!!!

Όσο για τον μίτο, μακάρι!!!

P. Kapodistrias είπε...

@ Ρεγγίνα, νέα μας φίλη,

καλώς εκόπιασες στην ιστογειτονιά μας! Όπως θα διαπιστώσεις, περνάτε σχετικώς καλά! Ο καθείς και η ιστορία του.

Μια ολόκληρη ιστορία και το βιβλίο της κ. Σαμαρά με πολλά ειπωμένα και ανείπωτα δρώμενα, όλα Πλούτος, όπως χαρακτηριστικά κι εύστοχα γράφεις!

Να μάς έρχεσαι!

Artanis είπε...

Πολύ όμορφα τα ποιήματά της...
καλημέρα αγαπητέ Π.Κ.

Τατιάνα Καρύδη είπε...

Μάλλον πολύ καλύτερα απο ..καλά, περνάτε!
Κρατήστε μου μια γωνιά..

Ευχαριστώ!

P. Kapodistrias είπε...

@ Αρτάνις,

Ναι, είναι βαθιά και στοχαστικά τα στιχηρά της κ. Σαμαρά!

Καλημέρα από μια κατακαμένη πατρίδα!...

P. Kapodistrias είπε...

@ Ρεγγίνα,

Η γωνιά σου είναι ήδη ρεζερβέ. Σε θεωρούμε από τόύδε και στο εξής Φίλη!
Εφόσον μάλιστα δεν αμφισβητείται η θέση της Προέδρου, Ερίτιμης κ. Αριάδνης, κάτσε όπου βρεις! Χα, χα!

Roni Bou Saba روني بو سابا είπε...

να πω ότι η παρουσίαση που κάνατε είναι από μόνη της ποίηση! πώς χειρίζεστε τόσο όμορφα την γλώσσα;!!! και η διεισδυτική σας ματιά είναι ομορφία επί ομορφιάς!

αυτή η παρουσίαση ήταν ευκαιρία να γνωρίσουμε φρέσκα και ξεχωριστή ποίηση, που φέρνει στο σήμερα την αρχαιόθεν Μνήμη, κάτι το πολύ απαιτητικό και τολμηρό.

P. Kapodistrias είπε...

@ Ρόνι,

Εάν κι εφόσον γράφουμε κάτι καλό (επειδή δεν υπάρχει παρθενογένεση), τ' οφείλουμε στο ερέθισμα. Κι εδώ το ερέθισμα, ήτοι η ποίηση της κ. Σαμαρά, ήταν ισχυρότατο!

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails