Το Θωρηκτό Αβέρωφ στην "Ιστορία Εικονογραφημένη", τεύχος Ιουλίου 2011

Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος (5167 / Ιουλίου 2011) του Περιοδικού ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ, αφιερωμένο στο ξακουστό και ιστορικό Θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ.

Σχετικά μάς πληροφορεί, στο Σημείωμα της Σύνταξης, ο Διευθυντής του Περιοδικού και συνεργάτης μας ΔΙΟΝΥΣΗΣ Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗΣ

Το θωρηκτό «Αβέρωφ» ήταν την εποχή του το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο στην Aνατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στο Αιγαίο. Ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία του Oρλάντο στο Λιβόρνο της Ιταλίας την περίοδο 1908-1911, και εντάχθηκε στο τότε Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό. Καθελκύστηκε στις 12 Μαρτίου 1910 και παραδόθηκε στη χώρα μας στις 16 Μαΐου 1911, και αμέσως απέπλευσε με κυβερνήτη τον πλοίαρχο Ι. Δαμιανό για την Αγγλία προκειμένου να λάβει μέρος στις εορτές στέψης του Βασιλέως Γεωργίου Ε΄ στο Πόρτσμουθ, αλλά και για να εφοδιασθεί με πυρομαχικά. Κατά την εκεί μεθόρμιση στις 19 Ιουνίου προσάραξε σε ύφαλο και χρειάστηκε να δεξαμενιστεί. Τότε σημειώθηκαν κάποια επεισόδια απειθαρχίας, οπότε λίγες μέρες μετά, στις 8 Ιουλίου, ο κυβερνήτης αντικαταστάθηκε από τον πλοίαρχο τότε Παύλο Κουντουριώτη, που πέτυχε την αποκατάσταση της τάξης και τη μέγιστη απόδοση του πλοίου. Την 1η Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου κατέπλευσε στο Φάληρο, όπου οι Έλληνες του επιφύλαξαν ενθουσιώδη υποδοχή. Κόστισε συνολικά 25.000.000 χρυσές ελληνικές δραχμές. Το 1/3 της τιμής του το κατέβαλε ο εθνικός ευεργέτης Γεώργιος Αβέρωφ και τα 2/3 το ελληνικό δημόσιο με εξωτερικό δανεισμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι Τούρκοι είχαν ενδιαφερθεί για την αγορά του πλοίου, αλλά άργησαν να καταθέσουν την προσφορά τους, όπως επίσης και ότι η ελληνική κυβέρνηση πέτυχε τελική τιμή κατά 2.000.000 δρχ. χαμηλότερη από το ποσό που πρόσφερε το Ιταλικό Βασιλικό Ναυτικό για το αδελφό πλοίο «Πίζα».

Το «Αβέρωφ» ήταν από τα πιο σύγχρονα πολεμικά της εποχής του, εξασφαλίζοντας το τεχνολογικό προβάδισμα στο στόλο του Αιγαίου. Ατμοκίνητο, έπλεε με ταχύτητα 23 κόμβων και είχε πλήρωμα 20 αξιωματικούς και 670 ναύτες. Αμέσως έγινε η ναυαρχίδα του απηρχαιωμένου ελληνικού στόλου. Σε επιχειρησιακό επίπεδο άλλαξε τις ισορροπίες στο Αιγαίο. Με κυβερνήτη τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη ηγήθηκε των ελληνικών ναυτικών δυνάμεων στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13. Οι νικηφόρες ναυμαχίες της Έλλης και της Λήμνου κατά του τουρκικού στόλου διέλυσε τις προσδοκίες του Σουλτάνου και της Υψηλής Πύλης για τον έλεγχο του Αιγαίου.

Τον Οκτώβριο του 1918 το «Αβέρωφ» ύψωσε την ελληνική σημαία στην Κωνσταντινούπολη, καθώς η χώρα μας ήταν μία από τις νικήτριες δυνάμεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Συμμετείχε στη Μικρασιατική Εκστρατεία, μεταφέροντας στρατεύματα και παραλαμβάνοντας τους πρόσφυγες μετά την Καταστροφή. Tο 1941 είχε καταφέρει να διαφύγει από την Ελευσίνα (παρά την αρχική εντολή να αυτοβυθιστεί ώστε να μην πέσει στα χέρια των Γερμανών) και να πλεύσει με τον υπόλοιπο ελληνικό στόλο στη Μέση Ανατολή, όπου χρησιμοποιήθηκε ως πλοίο συνοδείας νηοπομπών στον Ινδικό Ωκεανό. Τον Οκτώβριο του 1944, με την απελευθέρωση και το τέλος του πολέμου, είχε επιστρέψει πανηγυρικά επικεφαλής του κύριου μέρους του ελληνικού στόλου.

Το εύδρομο καταδρομικό, που συνδέθηκε άρρηκτα με τον ναύαρχο Κουντουριώτη και την πολιτική πίστη του Ελευθερίου Βενιζέλου στη ναυτική ισχύ της Ελλάδας, παροπλίστηκε το 1951 και μέχρι το 1983 ήταν αγκυροβολημένο στον Πόρο. Το 1984 το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να το μετατρέψει σε πλωτό μουσείο και το μετέφερε στο Φάληρο. Εκεί βρίσκεται έκτοτε, και τιμά με την παρουσία του το Ελληνικό Ναυτικό και τη ναυτική κληρονομιά της Ελλάδας.

Οφείλουμε να μη διαθέτουμε μόνο πατριωτική ευαισθησία, αλλά και να μην έχουμε κοντή μνήμη• οφείλουμε να θυμόμαστε τα γεγονότα που ανέδειξαν το θωρηκτό «Αβέρωφ» σε «κιβωτό» εθνικών αγώνων και, μακριά από στείρους εθνικισμούς, να το αντιμετωπίζουμε με τον σεβασμό που του αξίζει.