© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου 2014

Με αφιέρωμα στη χρυσή εποχή του Ισλάμ (9ο-13ο αιώνα), το 555ο τεύχος του περιοδικού "Ιστορία Εικονογραφημένη"

Μας πληροφορεί σχετικά ΔΙΟΝΥΣΗΣ Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗΣ, καλός συνεργάτης μας και διευθυντής του περιοδικού Ιστορία Εικονογραφημένη, μες από το ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ


Όποτε γίνεται αναφορά σε χρυσή περίοδο, η έκφραση υποδηλώνει τους ευτυχείς χρόνους ενός πολιτισμού, οι οποίοι κατά γενικό κανόνα ακολουθούνται από λιγότερο μεγαλοπρεπείς περιόδους. Σε μία εποχή όπου οι ομιχλώδεις περιοχές της Βόρειας Ευρώπης δεν ακτινοβολούν κάποια ιδιαίτερη εκλέπτυνση, τρεις δυναστείες οδηγούν τον μουσουλμανικό πολιτισμό στο απόγειό του: οι Αββασίδες της Βαγδάτης από τον 8ο ως τον 13ο αιώνα, οι Ομεϋάδες της Κόρδοβας από τον 9ο ως τον 11ο αιώνα, οι Φατιμίδες του Καΐρου τον 10ο αιώνα. Μία κοινή θρησκεία (το Ισλάμ) και μία κοινή γλώσσα (η Αραβική), η ενότητα ενός βασιλείου, του οποίου το μέγεθος (από την Ισπανία ως την Ινδία) ευνοούν τις ανταλλαγές, η φωτισμένη διακυβέρνηση των χαλίφηδων – όλες αυτές οι προϋποθέσεις συγκεντρώνονται επιτρέποντας την έλευση ενός πραγματικού εκσυγχρονισμού.
Η προσπάθεια απόδοσης δικαιοσύνης σ’ αυτόν τον μουσουλμανικό πολιτισμό, ο οποίος έλαμψε από τον 8ο ως τον 13ο αιώνα στους τομείς των επιστημών, των τεχνών και της αρχιτεκτονικής, συνιστά ένα είδος τολμήματος: διακινδυνεύουμε να τον περιορίσουμε σε μία εποχή περασμένη, εξωραϊσμένη, που σίγουρα δεν πρόκειται να επιστρέψει ποτέ. Προφανώς, δεν είναι αυτός ο στόχος μας. Και, δεδομένων των διεθνών πολιτικών περιστάσεων, στις οποίες ο μουσουλμανικός φονταμενταλισμός γίνεται όλο και πιο ριζοσπαστικός, δεν θα ήταν περιττή η διευκρίνιση: η αναπόληση των χρυσών αιώνων του Ισλάμ δεν σκοπεύει να γίνει μία πολυτελής κηδεία του.
Κάθε φορά που το Ισλάμ διανύει μία άσχημη περίοδο, η φωνή της λογικής καταπνίγεται. Τα δόγματα, τα κινήματα και οι άνθρωποι υπήρξαν ενσαρκώσεις των ελπίδων για ελευθερία και πρόοδο, οι οποίες είναι εγγενείς σε κάθε ανθρώπινη κοινωνία. Όσον καιρό η Ευρώπη βρισκόταν σε μία πολιτιστικά κωματώδη κατάσταση, σπαρασσόμενη από φεουδαλικές διαμάχες, οι μεγάλες μουσουλμανικές πόλεις ήταν οι φάροι που φώτιζαν τον κόσμο. Μπορούμε, λοιπόν, να αναρωτηθούμε: τι συνέβη, ώστε να επέλθει η κατάρρευση ενός τέτοιου κοινωνικού και διανοητικού οικοδομήματος; Η ακλόνητη απόφαση των καθολικών βασιλέων να πάρουν πίσω την Ανδαλουσία, και – κυρίως – η επέκταση της οθωμανικής δυναστείας.
Από τότε το Ισλάμ βυθίστηκε στον σκοταδισμό, αναμασώντας αδιάκοπα τις πολυάριθμες αποτυχίες του και τρέφοντας τη νοσταλγία της Ανδαλουσίας. Αποκηρύσσει τη γεμάτη προκαταλήψεις και αρχαϊσμούς θρησκεία, που έχουν ιδιοποιηθεί σήμερα οι πολιτικοποιημένοι ιδεολόγοι. Οι τελευταίοι δεν βλέπουν πως η πραγματική τζιχάντ δεν είναι ένας ιερός πόλεμος, αλλά ο πόλεμος του Φωτός ενάντια στην άγνοια. Εκείνοι, που διεκδικούν την κληρονομιά μιας περασμένης δόξας, δεν φαίνονται έτοιμοι να αποδεχθούν την ελευθερία σκέψης που αυτή προϋποθέτει.
Ο 11ος αιώνας είναι για το Ισλάμ ό,τι υπήρξε ο 18ος αιώνας για την Ευρώπη. Το Ισλάμ βρίσκεται ακόμα σε στάδιο επεξεργασίας· οι διανοητές του δεν διστάζουν να οικειοποιηθούν τις γνώσεις των Ελλήνων, Περσών και Ινδών προκατόχων τους, χάρη σε στρατιές από έμπειρους μεταφραστές. Στον Οίκο της Σοφίας, ο οποίος ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα από τον αββασίδη χαλίφη αλ-Μαμούν, οι ειδικοί στα έργα της αρχαιότητας περιστοιχίζονται από ερευνητές και φιλοσόφους σε μία μοναδική πληθώρα διανοητικής παραγωγής και ανταλλαγής ιδεών, όπου το θρησκευτικό δεν αποκλείει το κοσμικό. Κάποια μεγάλα ονόματα είναι γνωστά και σε μας. Όπως ο Αβικέννας, ο οποίος συνέγραψε τον 10ο αιώνα έναν Κανόνα της Ιατρικής που θα παραμείνει ένα απαράμιλλο έργο αναφοράς, ο αστρονόμος Αλβατέγνιος, τα έργα του οποίου θα χρησιμοποιηθούν στην Ευρώπη ως τον 18ο αιώνα, ή ο φιλόσοφος Αβερόης. Αλλά υπάρχουν και πολλοί άλλοι. Kαλούμαστε στην ανακάλυψη όλου αυτού του υλικού και πνευματικού πλούτου. Και ίσως, ακόμη, στο να δούμε από μια νέα προοπτική την έννοια της βαρβαρότητας, όπως αυτή ισχύει για τον εαυτό της… ή για άλλους.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails