© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Τετάρτη 21 Απριλίου 2021

Νέα έκδοση: Τα ιταλικά έργα του Διονυσίου Σολωμού. Μετάφραση - Επιλεγόμενα: Γιώργος Κεντρωτής. GUTENBERG, Αθήνα 2021, σσ. 541

Γνωστός και εκλεκτός άνθρωπος των Γραμμάτων, πανεπιστημιακός Δάσκαλος, λογοτέχνης και έγκριτος και παραγωγικός μεταφραστής ο Γιώργος Κεντρωτής μάς δώρισε πρόσφατα, στη φετινή μάλιστα επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, την εξαίρετη έκδοση με Άπαντα τα Ιταλικά έργα του εθνικού μας ποιητή και υμνητή της Ελευθερίας Διονυσίου Σολωμού. Η έγκυρη και καλαίσθητη έκδοση είναι δίγλωσση, με τα ιταλόγλωσσα κείμενα (ποιητικά και πεζά) του Διον. Σολωμού σε νέα μετάφραση του γνώστη του σολωμικού «κόσμου» και έργου Γ. Κεντρωτή, μια ακόμη σημαντική προσφορά και του μεταφραστή (που υπογράφει και το κατατοπιστικό «Προλογικό σημείωμα» του πονήματός του, σσ. 7-12) και των γνωστών και ποιοτικών εκδόσεων GUTENBERG, αλάθητα επιμελημένη και καλοτυπωμένη.

Το βιβλίο περιέχει τα ιταλικά ποιήματα και πεζά του Δ. Σολωμού από το 1815 έως το 1857, σ’ ένα κύκλο 42 χρόνων δημιουργίας, από τις νεανικές γραφές έως τον λόγο της ωριμότητας του Σολωμού, που ευτύχησε να βρει σ’ αυτήν την έκδοση ό,τι καλύτερο: ένα άριστο αποτέλεσμα, που διαπιστώνει κάθε καλοπροαίρετος κριτικός και ο όποιος θαυμαστής του σολωμικού πνεύματος.

Το συλλεκτικό αυτό πόνημα κλείνει με τα «Επιλεγόμενα» του Γ. Κεντρωτή (σσ. 517-530) στα οποία αναφέρεται, όπως σημειώνει, «σχεδόν αποκλειστικά στη μεταφραστική διαχείριση των ιταλικών έργων του Σολωμού», προσθέτοντας «ότι το μετάφρασμα, που προτείνω, επιτελέστηκε κατά μίμηση του Σολωμού ‒ και δη προγραμματικώς και ενσυνειδήτως».

Η μετάφραση είναι μια νέα δημιουργία, που πρέπει να διατηρεί και ν’ αποδίδει το πνεύμα, την ουσία, το ύφος, τη χάρη, το μέτρο, την αισθητική κλπ. του πρωτότυπου έργου, μ’ ένα νέο λόγο, αναδημιουργικό, εκφραστικό, ευρηματικό κλπ., όπως συμβαίνει με την απόλυτα επιτυχημένη φιλοσολωμική προσφορά του Γ. Κεντρωτή, ο οποίος παίρνει αυτοδίκαια τη θέση που του πρέπει στη σειρά των αναγνωρισμένων ή καταξιωμένων μελετητών-σολωμιστών ή άλλων έγκυρων μεταφραστών της σολωμικής ιταλικής δημιουργίας, όπως είναι ο Ιάκ. Πολυλάς, ο Λίνος Πολίτης, ο Γ. Καλοσγούρος, ο Σπ. Δεβιάζης, ο Στυλ. Αλεξίου, ο Λουί Κουτέλ κ.ά.

Στο «Προλογικό σημείωμά» του ο Γ. Κεντρωτής μνημονεύει τον Νίκο Παπαδόπουλο, «αείμνηστο φίλο» του και «δάσκαλό» του, συνεργάτη ικανό και άξιο αναφοράς, όπως και άλλα πρόσωπα που συνέβαλαν στο εκδοτικό αυτό δημιούργημα, το οποίο λειτουργεί μόνο ποιητικά και όχι φιλολογικά (χωρίς σχόλια, λεπτομερείς σημειώσεις, ερμηνείες, κρίσεις, λεξιλόγιο κ.ά.).

Ο αξιέπαινος Γ. Κεντρωτής τίμησε και πάλι με γνώση, σοβαρότητα και ποιότητα τον κορυφαίο Ζακυνθινό και Νεοέλληνα ποιητή, με μια έκδοση σημαντική, η οποία αξίζει ν’ αποκτηθεί από κάθε βιβλιόφιλο (συντοπίτη και μη), για να γνωρίσει το σύνολο του ιταλόγλωσσου σολωμικού έργου, σε μετάφραση με πλούτο γλωσσικό, με πνεύμα, ύφος και λόγο σολωμικής προέλευσης, συσχέτισης, «ταυτότητας» και έκφρασης…

Ένας πνευματικός άθλος, άξιος συγχαρητηρίων και δίκαιης (ευχόμαστε) βράβευσης, με γενική αποδοχή (από το κοινό, τους φιλολόγους, τους μελετητές, τους ομότεχνους του Γ. Κεντρωτή, τους επίσημους ή κρατικούς φορείς κ.ά.).

Εδώ, σαν δείγμα γραφής, αναδημοσιεύουμε δύο από τα πολλά θρησκευτικού περιεχομένου σονέτα τού Δ. Σολωμού, που η γιορτή τού Πάσχα ιδιαίτερα τον συγκίνησε και τον ενέπνευσε. Συγκριτικά με τη μετάφραση από άλλους, η παρούσα από την ποιητή - μεταφραστή Γιώργο Κεντρωτή κρίνεται ‒ και είναι ‒ ασφαλώς καλύτερη, πιο κοντά στον σύνθετο «κόσμο» και τον στοχαστικό Λόγο τού πνευματικά ιταλοθρεμμένου εθνικού μας ποιητή (με ανώτερη τελικά την ελληνόγλωσση δημιουργία του).

Διονύσης Σέρρας


Δύο από τα ιταλικά ποιήματα του Διον. Σολωμού,

σε μετάφραση Γιώργου Κεντρωτή


[Α΄]

Η ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

(Με τις ομοιοκαταληξίες του Μιντσόνι)


Ότι έβγαλε ο Χριστός τον ύστατό Του θρήνο,

κι από 'ναν σπαραγμό εσείστηκεν η πλάση·

οι τεθνεώτες όλοι ενιώσαν τότε κείνο

τον φόβο, που ξανά μπορεί να σ’ ανεβάσει


στη γη. Άγγελος πεμφθείς εξ ουρανού, απευθύνο-

ντας λόγο ευθύς στους πάντες (σε άστεα, σε δάση

παντού), φωνάζει για το θεϊκόν εκείνο

όν, που ‘χε μόλις στον σταυρό τη ζωή Του χάσει.


Αγίων απάντων τότε αναχεντρώθη η κόμη

και τα χλομά τους μάγουλα μεμιάς γουβιάναν,

καθώς μπροστά τους ορθωθήκαν πλήθος τρόμοι.


Τον πόνο τούτο στην καρδιά του ο κόσμος βάναν

και νόμιζες ότι εθρήνουν τα βουνά, κι ακόμη οι

λειμώνες, που το θέατρο της θανής Του φτιάναν.


[Β΄]

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

(Με ομοιοκαταληξίες προσυμφωνημένες)


Φως υπερούσιον ο Χριστός περιενδεδυμένος

σηκώθηκε απ’ το μνήμα Του τον θάνατο πατώντας

θανάτω. Αθάνατος, υπέροχος, πανάγιος όντας

σαν κέδρος έστεκε σε ωριά βουνοκορφή υψωμένος.


Φτερά υπερούσια ετάνυζε ένας άγγελος σταλμένος

και «Ηγέρθη!» ανέκραζε περήφανα φωνοκοπώντας·

η όψη του, πυρή κι ωσάν σμάλτο αστραποβολώντας,

εξάναβε στο βλέμμα του το φως με κάθε σθένος


νοητό οπλισμένο. Αστράφτουν κι άλλο τότε οι ουρανοί ‒ αιώνια

μες στων ψυχών τα μάτια τη χαρά έχουνε σφαλίσει

κι οι κόρες όλες στεφανώθηκαν με χρυσοκλώνια.


Η χάρις του Θεού δεν αναβλύζει οχ κάποια φλέβα

και γλώσσα ανθρώπου δεν μπορεί το βάθος να λαλήσει,

το δε κατέβα στη γαλήνη της δεν έχει ανέβα.


(Εκδόσεις GUTENBERG, Αθήνα 2021, σσ. 167 και 169)


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails