Ο συνεργάτης μας ΔΙΟΝΥΣΗΣ Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗΣ, εξηγεί το γιατί έγινε αφιέρωμα στον Βενιζέλο, στο τεύχος 512 (Φεβρουαρίου 2011) του Περιοδικού Ιστορία Εικονογραφημένη, του οποίου είναι Διευθυντής.
Κατά την πολυκύμαντη πολιτική σταδιοδρομία του, ο Ελευθέριος Βενιζέλος χρειάστηκε συχνά να προσαρμόσει τις σταθερές συνταγματικές του απόψεις στην πολιτική πραγματικότητα. Και αυτό εξηγεί ορισμένες μεταστροφές, που υπαγορεύθηκαν από την ιεράρχηση ανάμεσα σε βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους, καθώς και από τις εκάστοτε εκτιμήσεις ως προς το επιθυμητό και το εφικτό.
Τις συνταγματικές απόψεις του Βενιζέλου τις ενσωματώνει πληρέστερα το Σύνταγμα του 1911. Στο πεδίο της πολιτειακής οργάνωσης προτιμήθηκε ένας συμβιβασμός ως προς τη συνταγματική θέση του βασιλιά, προκειμένου να προωθηθούν οι λοιπές μεταρρυθμίσεις χωρίς πολιτικές αναταράξεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο Βενιζέλος έτρεφε ιδιαίτερη εκτίμηση στον βασιλικό θεσμό.
Ο Βενιζέλος απλούστευσε τη νομοθετική διαδικασία. Οι δημόσιοι υπάλληλοι κατέκτησαν τη μονιμότητα. Αναγνωρίστηκε ως δικαίωμα η δωρεάν εκπαίδευση. Κατοχυρώθηκε η φορολογική ισότητα, και εισήχθησαν ρυθμίσεις για την απαλλοτρίωση περιουσιών και την ίδρυση σωματείων. Κατά την τελευταία περίοδο της διακυβέρνησής του (1928-1932), το νομικό καθεστώς των ατομικών δικαιωμάτων επισκιάζεται από την κρίση του κοινοβουλευτισμού. Ακολουθώντας εξελίξεις αντίστοιχες με ολόκληρης της Ευρώπης, η Ελλάδα αποκτά περιοριστικό θεσμικό πλαίσιο (1931) σε σχέση με την ελευθερία του Τύπου, καθώς και κατασταλτικές διατάξεις για την άμυνα του αστικού καθεστώτος απέναντι σε αμφισβητήσεις ή πολιτικές αναταραχές.
Κορύφωση της νομοθετικής πολιτικής του Βενιζέλου σε θέματα δικαιοσύνης αποτέλεσε η ίδρυση, το 1929, του Συμβουλίου της Επικρατείας. Από την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησής του θα θεσπίσει νέους οργανισμούς των υπουργείων και θα ρυθμίσει κρίσιμους κλάδους της διοίκησης (νομαρχίες, οικονομικές εφορείες, τελωνεία, στατιστική υπηρεσία, πολεμικό ναυτικό, φυλακές), ενώ θα χαράξει εκ νέου τον χάρτη των δήμων και κοινοτήτων. Στο πεδίο του αστικού δικαίου, πολύ σύντομα ψηφίστηκαν νόμοι που αντικατέστησαν ή εκσυγχρόνισαν παρωχημένους θεσμούς καθώς και νόμοι που εισήγαγαν νέους θεσμούς. Ήδη από το 1930 ο Βενιζέλος πρότεινε τη θέσπιση της παράλληλης δυνατότητας πολιτικού γάμου, κάτι που τελικά πραγματοποιήθηκε μετά από μισόν αιώνα. Η βενιζελική μεταρρύθμιση προσάρμοσε την ελληνική οικονομία και κοινωνία στις νέες συνθήκες. Ο κρατικός μηχανισμός αναπτύχθηκε και ανέλαβε για πρώτη φορά ενεργό ρόλο στους περισσότερους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Μεταξύ 1911 και 1914 ιδρύθηκε το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και ψηφίστηκαν νόμοι για τη δημιουργία συνεταιρισμών, για την προστασία της μισθωτής εργασίας, για τη βιομηχανία, για τη φορολογία εισοδήματος, για την καταπολέμηση της τοκογλυφίας. Η ίδρυση της Τραπέζης της Ελλάδος το 1927 και της Αγροτικής Τραπέζης το 1929 έθεσαν τις βάσεις για τον έλεγχο της οικονομίας από το κράτος, αν και η παγκόσμια κρίση του 1929-1932 έπληξε καίρια την ελληνική οικονομία αλλά και τη μεταρρυθμιστική πολιτική του Βενιζέλου.
Η διακυβέρνηση της Ελλάδας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο συνδέεται με την άνοδο της αστικής τάξης, καθώς διαμορφώθηκαν θεσμοί και υποδομές που ευνόησαν την ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας, ανάπτυξη παράλληλη προς την ενίσχυση των ατομικών δικαιωμάτων. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει σαφείς ιδεολογικές κατευθύνσεις του Βενιζέλου και του πολιτικού χώρου που εκπροσωπούσε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου