Το νέο τεύχος του περιοδικού Θεολογία (τόμος 82, τεύχος 4, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2011) είναι αφιερωμένο στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Έναν αιώνα μετά την κοίμησή του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης παρουσιάζει το εκπληκτικό φαινόμενο μιας θαυμαστής αντοχής και μιας αύξουσας βιβλιογραφίας γύρω από το πρόσωπο και το έργο του. Η έρευνα στρέφεται τώρα και στις μεταφράσεις που εκπόνησε ο Παπαδιαμάντης, οι οποίες φωτίζουν και διευρύνουν την εργογραφία του.
Εξάλλου, η ερμηνευτική και πλουραλιστική αποτίμηση του έργου του φαίνεται πως υπερβαίνει πλέον την παλαιά αντίληψη που τον στένευε άλλοτε στον ορίζοντα της ποιητικής ηθογραφίας και άλλοτε στο πλαίσιο της θρησκευτικής γραφικότητας της αγροτοπαραδοσιακής κοινωνίας. Μια σημαντική στροφή στην ερμηνευτική μελέτη του έργου του αποκαλύπτει στις μέρες μας καίριες θεολογικές όψεις της λογοτεχνικής ιδιοφυΐας του Σκιαθίτη.
Πρόκειται για τον εκκλησιαστικό, δηλονότι τον όλο Παπαδιαμάντη, όπως ο ίδιος ο συγγραφέας χαράσσει τις πνευματικές του ρίζες και προϋποθέσεις στον Λαμπριάτικο Ψάλτη και οι οποίες διαπερνούν ολόκληρο το έργο του. Στο Προλογικό με τίτλο «Φωνή εκ βαθέων αναβαίνουσα. Η δοξολογική θεολογία του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη» ο Σταύρος Γιαγκάζογλου αναδεικνύει με συντομία όψεις του εκκλησιαστικού ήθους στο έργο του Σκιαθίτη. Στο πρώτο κείμενο του αφιερώματος με τίτλο «Η ορθόδοξη πνευματικότητα και ο Παπαδιαμάντης» ο Μητροπολίτης Χαλκίδος Χρυσόστομος, αφού αναλύει τα γνωρίσματα της ορθόδοξης πνευματικότητας (βιβλική, εσχατολογική κ.λπ.) αναδεικνύει τη σχέση του Παπαδιαμάντη προς την Ορθόδοξη Παράδοση.
Ο Ανέστης Κεσελόπουλος στο κείμενό του με τίτλο «Η Εκκλησία στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη» αποτυπώνει τον τρόπο που περιγράφεται η Εκκλησία στο έργο του λογοτέχνη.
Ο π. Δημήτριος Τζέρπος στο μελέτημά του με τίτλο «Ορθόδοξο ιερατικό ήθος. Διδάγματα από τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη», αφού προβεί σε μια πολύ σύντομη αναφορά στις ποικίλες επικρίσεις που δέχθηκε το έργο του Παπαδιαμάντη, αναφέρεται σε επιμέρους περιγραφές ιερατικών μορφών.
Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος στο μελέτημά του με τίτλο «Η Ρωμηοσύνη του Παπαδιαμάντη» εξετάζει το πρόσωπο και το έργο του Σκιαθίτη συγγραφέα ως έκφραση της εκκλησιαστικής και φιλοκαλικής παράδοσης στο πλαίσιο της Ρωμηοσύνης.
Ο Δημήτρης Μαυρόπουλος στο άρθρο του «Η οδός και ο ιερός άξων στο έργο του Παπαδιαμάντη» αναδεικνύει τους βασικούς πνευματικούς άξονες του έργου του Παπαδιαμάντη σε αντίθεση με τις προτεραιότητες της μεταπρατικής ελληνικής κοινωνίας του 19ου αι.
Ο Άγγελος Καλογερόπουλος στο μελέτημά του «Ο Παπαδιαμάντης και η εμμονή στην Ορθόδοξη Παράδοση ως η κατ᾽ εξοχήν καινοτομία» παρουσιάζει το έργο και τις απόψεις του Σκιαθίτη για επιμέρους εκκλησιαστικά ζητήματα μέσα από την οπτική της παλινδρόμησης μεταξύ νεωτερισμού και παραδόσεως.
Ο Παναγιώτης Υφαντής στο άρθρο του «Μεταξύ ακαδημαϊκής σφύρας και μοναστικού άκμονος. Ο Παπαδιαμάντης στο θεολογικό στόχαστρο» πραγματοποιεί μιαν επισκόπηση των «θεολογικών» κριτικών που δέχθηκε, καταλήγοντας σε μιαν ισορροπημένη κριτική αξιολόγησή τους.
Ο Σωτήρης Γουνελάς στο κείμενό του με τίτλο «Η δοξαστική θεολογία του Παπαδιαμάντη» περιγράφει με γλαφυρό τρόπο τα θεμελιώδη θεολογικά στοιχεία του έργου του.
Ο π. Λάμπρος Καμπερίδης στο άρθρο του με τίτλο «Εκ των κατά Παπαδιαμάντην ζητουμένων: Πως ηλλοιώθη το κάλλος της φύσεως;» επιχειρεί να ανιχνεύσει τους λόγους για τους οποίους, κατά τον Παπαδιαμάντη, το κακό και η αμαρτία παρεισδύει στους κόλπους της ανείπωτης ομορφιάς και μαγείας της φύσης.
Ο Λάμπρος Σιάσος στο κείμενό του «"Νους αψηλός, οξύπτερος". Αρχαίος αλφάβητος για την ανάγνωση της Φόνισσας» προτείνει ορισμένα στοιχεία από την φιλοσοφική και θεολογική παράδοση ως εργαλεία για την σύγχρονη ανάγνωση της «Φόνισσας».
Στο μελέτημα με τίτλο «Παπαδιαμαντική φιλανθρωπία: το θέμα της αυτοκτονίας», ο Άγγελος Μαντάς επιχειρεί να παρουσιάσει το εκκλησιαστικό και ψυχοκοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο παρουσιάζονται οι σχετικές με το ζήτημα της αυτοκτονίας απόψεις του Σκιαθίτη λογοτέχνη.
Ο Δημήτριος Τριανταφυλλόπουλος στο άρθρο του «Ανάμεσα στο χείλος της Κολάσεως και στα χέρια του Ελεήμονος Θεού. Από τον πρίγκιπα των μελωδών στο ηδύμολπο τρυγόνι της Σκιάθου» αποπειράται να διερευνήσει, πέραν των συνήθων κοινωνιολογικών η ιδεολογικών αναγνώσεων, γιατί στη «Φόνισσα» η σε άλλα έργα και μεταφράσεις του ο Παπαδιαμάντης δεν προχωρεί σε μια ξεκάθαρη καταδίκη ακραίων εγκληματικών συμπεριφορών, επιδεικνύοντας μιαν ιδιαίτερα φιλάνθρωπη στάση.
Ο Μανόλης Βαρβούνης στο άρθρο του «Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και η Κολλυβαδική θεώρηση της ελληνικής λαϊκής λατρείας» επιχειρεί να απαντήσει σε ερωτήματα που αφορούν στην πνευματική σχέση του λογοτέχνη με το κίνημα των Κολλυβάδων.
Ο Νίκος Τριανταφυλλόπουλος με το άρθρο του «Ο Παπαδιαμάντης και ο Μεγάλος Κανόνας. Μαρτυρία και σχόλια για τον Παπαδιαμάντη» σχολιάζει ένα κείμενο-μαρτυρία όπου αναδεικνύεται η βαθιά μέχρι απομνημονεύσεως γνώση από τον Παπαδιαμάντη του Μεγάλου Κανόνα του Τριωδίου.
Ο Δημήτρης Κοσμόπουλος στο κείμενό του «Ο φάρος και ο λιμήν» ιχνογραφεί με γλαφυρότητα όψεις του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του Παπαδιαμάντη.
Ο Στέλιος Παπαθανασίου στο άρθρο του «Παπαδιαμάντης κοινωνιολογικός: Ταύτα όλα βασίζονται επί της πραγματικότητας᾽» εξετάζει κοινωνιολογικές όψεις του έργου του Σκιαθίτη συγγραφέα.
Στο μελέτημά του με τίτλο «Η επικαιρότητα του Παπαδιαμάντη» ο Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος σκιαγραφεί τη διαδρομή και τους προσανατολισμούς του Παπαδιαμάντη στο πλαίσιο της ελληνικής πραγματικότητας του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου, όπου κυριαρχεί μια σύγχυση ταυτότητας μεταξύ εκδυτικισμού και ανατολικής Ρωμηοσύνης, επιχειρώντας να αναδείξει την επικαιρότητα του λογοτέχνη στις μέρες μας.
Η Σπυριδούλα Αθανασοπούλου-Κυπρίου στο άρθρο της με τίτλο «Παρατηρώντας τον πόνο των άλλων. Η ευθύνη του χριστιανού αναγνώστη με αφορμή το διήγημα του Παπαδιαμάντη Ὁ Γάμος του Καραχμέτη᾽» με αφετηρία την κοινά αποδεκτή διασύνδεση του λογοτέχνη με την Ορθόδοξη Παράδοση επιχειρεί να εξετάσει την θεολογική σημασία του πόνου και της θυσίας του άλλου.
Η Χρυσή Καρατσινίδου στο άρθρο της με τίτλο «Οι μεταφράσεις του Παπαδιαμάντη κατὰ το θείον ρήμα᾽» επιθυμεί να δώσει με συγκεκριμένα παραδείγματα μια γεύση για το είδος του εμπνευσμένου μεταφραστικού έργου του λογοτέχνη, το οποίο δεν περιορίζεται σε λεξιλογικές προσαρμογές, αλλά και σε ορισμένη διατύπωση θεολογικών θέσεων.
Ο Παναγιώτης Δόικος στο κείμενό του «Η λογική της υποκειμενικής έντασης των μορφών: Υπό την βασιλικήν δρυν του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη» επιχειρεί να εξετάσει τη λογική της υποκειμενικής έντασης των μορφών στο εν λόγω διήγημα.
Στη συνέχεια η Βασιλική Λαμπροπούλου καταγράφει τον «Απολογισμό του Γ’ Διεθνούς Συνεδρίου για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη» που έλαβε χώρα στην Σκιάθο και την Αθήνα τον περασμένο Σεπτέμβριο και Οκτώβριο. Το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με μια «Ενδεικτική Βιβλιογραφία Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη έτους 2011» την οποία επιμελείται η Βασιλική Λαμπροπούλου. Το τεύχος του περιοδικού συμπληρώνεται με τις πλούσιες μόνιμες στήλες.
Τα Θεολογικά Χρονικά, όπου περιλαμβάνονται αναφορές σε επιστημονικά συνέδρια, θεολογικά γεγονότα, ανακοινωθέντα και πορίσματα συνοδικών συνδιασκέψεων, τα Περιοδικά Ανάλεκτα, όπου γίνεται σύντομη επισκόπηση των ελληνικών και ξένων θεολογικών περιοδικών, το Βιβλιοστάσιον, όπου δημοσιεύονται βιβλιοκριτικά δοκίμια και παρουσιάσεις θεολογικών μονογραφιών, βιβλίων και λοιπών εκδόσεων και, τέλος, το Αναλόγιον, όπου δημοσιεύεται ενημερωτικό δελτίο πρόσφατων θεολογικών εκδόσεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου