"Ιστορία Εικονογραφημένη", τεύχος 549ο, αφιέρωμα στον Χορό του Ζαλόγγου: Εθνικός μύθος ή πραγματικότητα;

Μας πληροφορεί σχετικά ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗΣ, διευθυντής του εν λόγω περιοδικού, μες από το ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Η σχέση που τα παιδιά διαμορφώνουν με την ιστορία εντάσσεται στην ευρύτερη στάση που η κοινωνία επιφυλάσσει στην ιστορική γνώση. Στο κλίμα της εποχής ευδοκιμεί η υποταγή σ’ ένα παρόν που θεωρείται αυτονόητο και δεδομένο, ενώ συγχρόνως εκχερσώνονται τα ερωτήματα που μπορούν να υπονομεύσουν αυτή την εικόνα. Αν δεχτούμε ότι η άγνοια του παρελθόντος δεν προκαλεί μόνο συγχύσεις στη γνώση του παρόντος αλλά και υπονομεύει κάθε δυνατότητα δράσης στο παρόν, τότε πρέπει να αναρωτηθούμε όχι μόνο για τις ανιστόρητες απαντήσεις λίγων μαθητών αλλά και για το αν η ιστορική γνώση των υπολοίπων πολλών συμβάλλει στην ανάληψη τέτοιας δράσης. Αν τους βοηθά να γίνουν εξερευνητές του ζωντανού κόσμου και όχι ξεσαβανωτές των νεκρών. Αν, με άλλα λόγια, η γνώση τους για την ιστορία αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη της κριτικής τους συνείδησης και πρακτικής.

Πρέπει να επισημανθεί ότι παρά τις διαφοροποιήσεις που παρουσιάζουν, από τα σχολικά βιβλία της Ιστορίας απουσιάζει το ιστορικό πλαίσιο, οι κοινωνικές συγκρούσεις εξοστρακίζονται, ενώ η συνολική αφήγηση «κόβεται» σε πληροφορίες, εικόνες, αριθμούς και πηγές. Απομένει το απομονωμένο γεγονός, ενώ το «πώς» και το «γιατί» έχουν εξαφανιστεί. Πρόκειται για σπαράγματα-θραύσματα γεγονότων χωρίς συνέχεια. Παράλληλα, έχει διαπιστωθεί και ερευνητικά ότι η «αναγκαστική επικέντρωση της διδασκαλίας στην προετοιμασία των μαθητών για τις εξετάσεις» είναι βασική αιτία για την αδυναμία κατανόησης των ιστορικών γεγονότων. Τα μεγάλα γεγονότα του 20ού αιώνα, η Εθνική Αντίσταση, ο Εμφύλιος Πόλεμος, το Κυπριακό παρουσιάζονται συνοπτικά και παραποιημένα, απουσιάζει κάθε ουσιαστική αναφορά στον ρόλο του ΕΑΜ, της Αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων, ενώ αγιοποιείται η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ούτε ο έξαλλος σωβινισμός ούτε ο διεθνισμός που επιδιώκει να θεμελιώσει επάνω στην αποξένωση από την εθνική συνείδηση και Ιστορία είχαν ποτέ ή μπορούν να έχουν απήχηση στα αισθήματα και στις ιδέες του λαού μας που σεμνύνεται για τους αγώνες και τις θυσίες του, αλλά ποτέ δεν καταφρονεί τους αντιπάλους, και πολλές φορές έδειξε τη μεγαλοψυχία του απέναντι σε εκείνους που τον βασάνισαν σκληρά, χωρίς όμως και να δέχεται την ερμηνεία ότι η αδέλφωση των εθνών πρέπει να εξαγοραστεί με την κάμψη της εθνικής του φιλοτιμίας. Η διδασκαλία της Ιστορίας, είτε παγκόσμιας, είτε ελληνικής, έχει χρέος να προσπαθήσει με λεπτότητα να κάνει αυτές τις διακρίσεις και να επιμείνει να γίνουν κατανοητές από τους νέους, ώστε και νοητικά και συναισθηματικά να δοθεί σ’ αυτούς ορθός προσανατολισμός σε ένα ζήτημα τόσο σημαντικό για την παιδεία τους και γενικότερα για τον εθνικό μας πολιτισμό.

Το θέμα της μόρφωσης και της παιδείας των νέων εξαρτάται από όλους. Όχι μόνο από το Κράτος. Πρέπει κι εμείς να φροντίσουμε ώστε οι νέοι μας να μορφώνονται και να μαθαίνουν, με κάθε ευκαιρία που έχουμε. Η γνώση θα είναι το όπλο και η δύναμή τους που θα τους οδηγήσει στο αύριο. Χωρίς γνώση δεν θα έχουν μέλλον. Στείρα γνώση είναι νεκρή γνώση... Οι πρόγονοί μας κατέκτησαν τον κόσμο ειρηνικά, με τον Πολιτισμό τους. Τον ίδιο πολιτισμό που κληρονομήσαμε κι εμείς. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος, μόνο αυτός.