© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Κυριακή 2 Αυγούστου 2015

Αφιέρωμα στον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο ("Ιστορία Εικονογραφημένη", τευχ. 566)

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗΣ

Ο εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε το 1861 στις ΗΠΑ και διήρκεσε ως το 1865 υπήρξε γεγονός με καθοριστικό αντίκτυπο στην αμερικανική κοινωνία και οικονομία. Συχνά περιγράφεται ως ο πρώτος σύγχρονος πόλεμος, αν και μάλλον αποτέλεσε έναν πόλεμο μεταβατικού τύπου, μεταξύ παλαιού και νέου. Στοίχισε τη ζωή σε 620.000 στρατιώτες, 360.000 Βόρειους και 260.000 Νότιους· σε αυτούς προστίθενται οι μη καταμετρημένοι πολίτες, ένα σύνολο που ξεπερνάει τις απώλειες που είχαν οι ΗΠΑ σε όλους τους άλλους πολέμους στους οποίους συμμετείχαν.

Ο πόλεμος ήταν αποτέλεσμα κυρίως των πολύ σοβαρών οικονομικών διαφορών μεταξύ των πολιτειών, αλλά και των δυσλειτουργιών του πολιτειακού συστήματος των τότε ΗΠΑ, στο οποίο η θέση του προέδρου είχε μικρή επίδραση στην καθοδήγηση του συνόλου της οικονομίας των πολιτειών. Το ξέσπασμα προκλήθηκε λίγο πριν από την εκλογή του προέδρου Αβραάμ Λίνκολν, ο οποίος αντιμετώπισε την απόσχιση των πολιτειών του Νότου την ώρα που αναλάμβανε καθήκοντα. Ο πόλεμος για τον Λίνκολν και τις υπόλοιπες πολιτείες του Βορρά αποσκοπούσε στην επαναφορά στις ΗΠΑ των αποσχισθέντων πολιτειών και τη διατήρηση του κράτους. Για τον Νότο, στόχος ήταν η πολιτική του χειραφέτηση. Η τελική επικράτηση του Βορρά διατήρησε το κράτος των ΗΠΑ με τη μορφή (αν και όχι ακριβώς με την ίδια έκταση) που γνωρίζουμε σήμερα. Επιπλέον, με τη Διακήρυξη Χειραφέτησης που υπεγράφη το 1862-63, και κυρίως με τη 13η Τροπολογία του Συντάγματος το 1865, περίπου 3,5 εκατομμύρια Αφροαμερικανοί –το 40% του πληθυσμού των βόρειων πολιτειών προπολεμικά– απέκτησαν την ελευθερία τους, ενώ η θέση τους στην αμερικανική κοινωνία απασχόλησε έντονα τη χώρα κατά την περίοδο της ανασυγκρότησης των ΗΠΑ (π. 1863-77).

Υπήρχαν μεγάλες οικονομικές και πολιτιστικές διαφορές ανάμεσα στις Πολιτείες του Βορρά και του Νότου. Οι Βόρειοι, με ευρωπαϊκές πολιτισμικές ρίζες και βρετανική κυβερνητική και οικονομική παιδεία οι περισσότεροι, είχαν εκσυγχρονίσει την οικονομία τους. Το εμπόριο έγινε πηγή πλούτου και τα προϊόντα μπορούσαν να φθάσουν σε όλα τα σπίτια. Αντίθετα, ο Νότος, όπου η ισπανική παρουσία τριών και πλέον αιώνων ήταν εμφανής, έμεινε στάσιμος στη βάση της φυτοκαλλιέργειας και του εμπορίου. Η οικονομία του στηριζόταν –από τις αρχές του 18ου αιώνα– στα μεγάλα αγροκτήματα, όλα σχεδόν με φυτείες βιομηχανικών φυτών, κυρίως με βαμβάκι, το οποίο εξήγετο στην Ευρώπη αποδίδοντας μεγάλα κέρδη, και εργατική δύναμη, δούλους δηλαδή, με μηδαμινό κόστος. Η επένδυση σε δούλους ήταν από τις πιο ασφαλείς και κερδοφόρες, καθώς καθίστατο όλο και πιο δύσκολη η μεταφορά δούλων από την Αφρική. Ωστόσο στην Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική του 19ου αιώνα, η δουλεία ήταν μια «τερατώδης ανωμαλία», τόσο αναχρονιστική και απαράδεκτη εκείνη την εποχή όσο το απαρτχάιντ αργότερα.

Τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο θα μπορούσαμε να τον θεωρήσουμε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Η σύγκρουση επέφερε μεγάλες αλλαγές στην αμερικανική κοινωνία και προοιωνιζόταν την κτηνωδία των πολέμων που θα ακολουθούσαν στο μέλλον. Όσοι δεν σκοτώθηκαν ή δεν ακρωτηριάστηκαν σε μάχες γνώρισαν μια άλλη μορφή θανάτου. Υπήρξε και πόλεμος χαρακωμάτων, όπως ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ενώ κληροδότησε και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Από την εποχή του Διαφωτισμού, στα τέλη του 18ου αιώνα, η Δύση είχε αποδυθεί σε μια συνειδητή προσπάθεια να περιορίσει τις πιο φρικτές πλευρές του πολέμου. Ο Αμερικανικός Εμφύλιος αποτελούσε τη θλιβερή απόδειξη ότι, με βάση την επιδίωξη της νίκης, οι περιορισμοί των στρατιωτικών δράσεων θα αίρονταν πολύ γρήγορα. Η έκταση της αποτυχίας της ανθρωπότητας ως προς την ανάσχεση των φρικαλεοτήτων του πολέμου θα γινόταν ξεκάθαρη στο διάστημα μεταξύ του 1914 και του 1945.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails