Αποχαιρετώντας τον Μαθιό Γιαμαλάκη - Μαρτζώκη [Επιμέλεια: Διονύσης Σέρρας]

 

Από τον «Μονόλογο του Καθρέφτη»

ΚΑΘΕ ΠΡΩΙ

Κάθε πρωί χρόνια τώρα, Τον βλέπω στον Καθρέφτη, να χαίρεται, ή να πονάει, να γερνάει, να ξανανοιώνει, Δύναμη παίρνω, όταν θα με ψάξω, για να γράψω, να ειρωνευθώ, να γελάσω, και να ξανακλάψω.

Σένα ταξίδι μαζί θα περπατήσουμε, σε κάθε σελίδα θα έρχομαι κοντά σας, Αλητάκος, καλλιτέχνης, σκηνοθέτης, ζωγράφος, Ανάρχας, ερωτευμένος, ή απογοητευμένος, γεράζων, ως δημιουργός, μα πάντα ονειρευόμενος για ένα νέο Τώρα.

Το Χάος της σημερινής πραγματικότητας στον πλανήτη, δεν πρέπει ποτέ να σβήσει τη φλόγα της δημιουργίας μέσα μας. Η σκέψη πάντα ελεύθερη να ταξιδεύει προς το φως, τα μάτια μας ν’ αφήσουμε, να πλανηθούνε στο γαλάζιο κι όσο μπορούμε, να πετάμε με την Άνοιξη μέσα μας, στον κόσμο της Δημιουργίας……

Να ενώνεις την περιπέτεια με τη ζωή σου, να δίνεις νόημα στο ταξίδι σου, να αρχίζεις την προσπάθεια, σιγά σιγά κι υπομονετικά, να χτίζεις την Ιθάκη μέσα σου…

Μαθιός Γιαμαλάκης - Μαρτζώκης

Μνήμες και γραφές

Αποχαιρετώντας τον Μαθιό Γιαμαλάκη - Μαρτζώκη

«Σκέψου, σκέψου τους ανθρώπους που αγαπάς και

πάρε τους μαζί στα όνειρά σου, στο ταξίδι σου,

σ’ ένα ταξίδι χωρίς τέλος»

Μ.Γ.-Μ. (Αυτόθι, σ. 232)

Λίγα προεισαγωγικά έγραψε ο Μαθιός Γιαμαλάκης - Μαρτζώκης, μα εκφραστικά και εξομολογητικά, στο ξεκίνημα του μοναδικού του βιβλίου Ο Μονόλογος του Καθρέφτη (2016, σσ. 240), σκιαγραφώντας τον εαυτό του, τον κόσμο του, τα πιστεύω του. Και σήμερα, πέντε χρόνια μετά, «έφυγε» για πάντα, αδόκητα και λυπηρά, στη μακρινή Στοκχόλμη, όπου ζούσε, αφήνοντάς μας με τον «Καθρέφτη» του στα χέρια να τον βλέπουμε νοερά με την ιδιότυπη εμφάνισή του, τον δικό του προσωπικό λόγο, στη Ζάκυνθο των Μαρτζώκηδων, τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια, να μιλάει ελεύθερα, να παρατηρεί, να κρίνει και να επικρίνει, να παραπονιέται (δίκαια ή άδικα), να αντιτίθεται, να επιμένει στις δικές του επιλογές και απόψεις. Τον βλέπουμε στα σημεία της πόλης ή του νησιού, όπου πρόλαβε να βρεθεί και να γνωρίσει, συζητώντας λίγο-πολύ ήρεμα, φιλικά ή αντιπαραθετικά, μιλώντας οξύτονα για όσα δεν του άρεσαν, για τα λίγα που ενέκρινε, για το ταξίδι της ζωής του, τη βιοκαλλιτεχνική του περιπέτεια, τα όνειρά του για έναν κόσμο καλύτερο… Επέμενε, περιαυτολογούσε, απαιτούσε ό,τι ένιωθε πως έπρεπε να του δοθεί, αναγνωρίζοντας την αξία του, για τον ιδεολογικό του αγώνα, την επίδοσή του στη ζωγραφική (με το δικό του ύφος), την ενασχόλησή του με τη σκηνοθεσία (ντοκιμαντέρ), για την ικανότητά του στην αεροπλοΐα και την ιστιοπλοΐα, για τα πολλά ταξίδια του… Μέχρι που μάθαμε για το στερνό του «ταξίδι», το Ψυχοσάββατο 6 Μαρτίου 2021, ενώ ετοιμαζόμασταν να τον ξαναδούμε και πάλι στη γη της μητέρας του Μαρίας, όπου αναζητούσε έναν χώρο για την πληθώρα των πινάκων του, όπου πρόβαλε κάποιες από τις ταινίες του, όπου ήθελε να γυρίσει το «κύκνειο άσμα» του, δηλ. μια ταινία για τη Ζάκυνθο και για ό,τι τον ενοχλούσε κυρίως σ’ αυτήν. Στη γη όπου ήθελε να μένει περισσότερο, κοντά στους λίγους φίλους του, μακριά από τη μοναξιά της Σουηδίας…

Στον κόσμο πια των Σκιών ο κρητικοζακυνθινής καταγωγής Μαθιός Γιαμαλάκης - Μαρτζώκης, ιδιόρρυθμος, αιρετικός, αρεστός ή όχι, ειλικρινής, με λάθη ή με παραλείψεις, με αρετές και ελαττώματα (όπως όλοι), θα ταξιδεύει αιώνια στον κόσμο της Σιωπής, με άγνωστη την τύχη των έργων του, αφήνοντάς μας μια θύμηση ηδύπικρη, λίγο-πολύ αντιφατική αλλά και τον λόγο τού «Καθρέφτη» του, βιωματικό, παραστατικό, στοχαστικό, κοσμοπολίτικο, ρεαλιστικό αλλά και ρομαντικό, καθοδηγητικό, γλαφυρό… Μέσα από τον «Καθρέφτη» του τον νιώθουμε να «πετάει με την Άνοιξη μέσα του, στον κόσμο της Δημιουργίας…». Μέσ’ στις σελίδες τού βιβλίου του θα τον συναντάμε, όπως για λίγο τον γνωρίσαμε, βοηθώντας τον ελάχιστα, κατανοώντας τον, παρεξηγώντας τον, ίσως, ως φορέα μιας άλλης νοοτροπίας και στάσης ζωής. Κάτι, που έμελλε να τον κρατήσει μακριά από τη διαφορετική «σύγχρονη» Ζάκυνθο, με τον ίδιο και μεταθανάτια εδώ «παρόντα» ή μ’ αισθητή την «εικόνα» του, χάρη στα τυπωμένα αντίγραφα πινάκων του (με τα χρώματα, τα σχέδια και τα σύμβολά του), με τη θύμηση από την προβολή ταινιών του (για τη Βενετία, την Πάτμο, την Κρήτη, την Αθήνα) ‒ χάρη και στην άμεση συνεργασία των φίλων τής «Ίριδας» (Διονύση και Αδαμαντίας Παπαδάτου). Κι ακόμη με την ύπαρξη στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων τού πορτρέτου για τον ποιητή Στέφανο Μαρτζώκη (1855-1913), που πρόθυμα φιλοτέχνησε και δώρισε ο πολυσύνθετος Μαθιός, συνδέοντας το Σήμερα με το Χθες, το εφήμερο με το διαχρονικό, το παραδοσιακό με το μοντέρνο…

Αφήνοντας πίσω το «Χάος της σημερινής πραγματικότητας», ο τυχερός - άτυχος και δικαιωμένος ή αδικημένος Μαθιός Γιαμαλάκης - Μαρτζώκης, πορεύεται πια στο χάος της ανυπαρξίας, αφήνοντάς μας να κοιταχτούμε και να προβληματιστούμε στον δικό μας «Καθρέφτη», όσο είναι καιρός για τη δική μας πραγματικότητα ή τη δική μας «πλάνη».

Ονειροπόλος ταξιδιώτης, αεικίνητος, με ζωντάνια και διάθεση εφηβική, ο ανήσυχος και ανεξίκακα εγωκεντρικός αλλά και πολίτης του κόσμου Μαθιός Γιαμαλάκης - Μαρτζώκης σε κάθε σελίδα της οδοιπορίας του θα έρχεται κοντά μας, «πάντα ονειρευόμενος για ένα νέο Τώρα».

Ας του δώσει ο καθένας, όποιος θέλει και μπορεί, τη θέση που του αναλογεί στην προσωπική του πάλη και πορεία, με τον δικό του «μονόλογο» ν’ ανοίγει έναν ελεύθερο και σοβαρό διάλογο για τη ζωή και τον άνθρωπο.

Αιωνία η μνήμη του.

Διονύσης Σέρρας