© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΕΝΘΕΤΑ. Ό,τι νεότερο εδώ!

Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου 2021

“Lectures Αληθώς”: Ο Στ. Ζούλας παρουσίασε αντιλήψεις περί Θεού από την Προϊστορία ώς την Αναγέννηση

Το βράδυ της Τετάρτης, 1ης Δεκεμβρίου 2021 είχε πρεμιέρα μέσω διαδικτύου η 4η δράση του β΄ κύκλου τηλε-διαλέξεων του προγράμματος "LECTURES ΑΛΗΘΩΣ", δηλαδή της διαδικτυακής έκφρασης του Μορφωτικού Κέντρου Λόγου "Αληθώς" εν καιρώ Πανδημίας.

Φιλοξενούμενος αυτή τη φορά ήταν ο κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ ΖΟΥΛΑΣ, Μάστερ Θεολογίας - Εκπαιδευτικός, ο οποίος διαπραγματεύτηκε επιτυχώς το ιστορικο-θεολογικό θέμα: "ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΟ ΣΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (Α΄ μέρος: Από την Προϊστορία έως την Αναγέννηση)".

Κατά τον ομιλητή, “Η Θρησκειολογία σήμερα έχει καταλήξει στην άποψη ότι όλοι σχεδόν οι άνθρωποι πίστευαν και πιστεύουν σε κάποιο Θεό. Υπάρχουν όμως και άλλοι που δεν πιστεύουν ή αδιαφορούν και άλλοι που αμφισβητούν την ύπαρξη του Θεού. Επίσης, υπάρχουν και μερικοί που αμφιβάλλουν ή αμφιταλαντεύονται σε θέματα πίστης. Στη διαδρομή της ανθρώπινης ιστορίας συναντάμε όλους αυτούς τους τύπους ανθρώπων. Ο καθένας έχει τη δική του απάντηση στο ερώτημα για το Θεό. Η θρησκεία είναι «φαινόμενο καθολικό», όπως διαπιστώνεται από την ανθρωπολογία, την ιστορία και την ψυχολογία. Είναι συνάμα το περιεκτικότερο και το πολυπλοκότερο φαινόμενο και αναβλύζει από τα εσώτερα βάθη της ανθρώπινης ψυχής. Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος είναι όν θρησκευτικόν. Είναι «homo religiosus». Όλοι οι λαοί της γης, ακόμα και οι πιο άγριες και κανιβαλικές φυλές έχουν ζωή θρησκευτική. Γονατίζουν έστω μπροστά σε κάποιο ξόανο ή φετίχ που δείχνει ότι η ιδέα του Θεού είναι έμφυτη σε όλους. Η θρησκεία λοιπόν, σαν ένα πανανθρώπινο φαινόμενο αφορά σε κάθε άνθρωπο.”

Ακολούθως, ο κ. Ζούλας ανέφερε: Ο πολωνός εθνολόγος και ανθρωπολόγος Bronislaw Malinowski λέει ότι «η θρησκεία είναι ένα δύσκολο και απρόσιτο θέμα μελέτης… Δεν είναι εύκολο ν’ ανατέμνουμε με το ψυχρό νυστέρι της λογικής ό, τι μπορούμε να δεχτούμε μονάχα με πλήρη παράδοση της καρδιάς. Φαίνεται αδύνατο ν’ αντιληφθούμε με τον λόγο εκείνο που περιβάλλει η ανθρωπότητα με αγάπη και ύψιστη σοφία». Ό,τι λέει ο Malinowski για τη θρησκεία γενικά ισχύει φυσικά και για τo Θεό, και μάλιστα πολύ περισσότερο γι’ Αυτόν, που ως αντικείμενο της Θρησκείας είναι απρόσιτος στο ανθρώπινο λογικό. Όχι ο νους, αλλά η καρδιά αισθάνεται τον Θεό. Η θρησκευτικότητα είναι φυσική ανάγκη του ανθρώπου – ανάγκη ενστικτώδης. Ονομάζουμε φυσικές και ενστικτώδεις τις ανάγκες που δεν τις ελέγχει η λογική και η θέληση.”

Στη συνέχεια επεσήμανε: Είναι η θρησκευτικότητα ανάλογη με την πείνα, τη δίψα, τον φόβο για την αρρώστια και την οδύνη, τον τρόμο μπροστά στο θάνατο. Γιατί; Μια πρώτη αιτιολόγηση, οπωσδήποτε σχηματική αλλά όχι αυθαίρετη, λέει: Ο άνθρωπος βλέπει να απειλούν την ύπαρξή του δυνάμεις ή παράγοντες που δεν μπορεί να ελέγξει. Οι δικές του φυσικές δυνάμεις δεν αρκούν για να αποτρέψουν την αρρώστια, την οδύνη, τον θάνατο. Καταφεύγει γι’ αυτό σε επινοήματα που του προσφέρουν ελπίδα προστασίας, αυθυποβολή σιγουριάς: Λογαριάζει σαν υπερ-φυσικές τις αιτίες των απειλών που η δική του φύση αδυνατεί να ελέγξει, και επιπλέον τις προσωποποιεί. Αν όποιο κακό απειλεί τον άνθρωπο έχει υπερφυσική την αιτία ή τη διαχείρισή του, τότε οι ίδιοι υπερφυσικοί παράγοντες που το προκαλούν ή το επιτρέπουν είναι λογικό να έχουν και τη δύναμη της αποτροπής του. Επομένως, το να βρει ο άνθρωπος τρόπους εξευμενισμού και προσεταιρισμού αυτών των παραγόντων, ισοδυναμεί με δυνατότητα «ελέγχου» και «χειρισμού» των υπερφυσικών δυνάμεων. Ζητάει τη δύναμη-ικανότητα ο άνθρωπος να υποτάσσει τους υπερφυσικούς παράγοντες στη σκοπιμότητα της δικής του σωτηρίας από το κακό, της δικής του «αιώνιας» ευτυχίας (Μυθολογικός Θεός). Αυτή η δύναμη-δυνατότητα είναι το αίτημα της θρησκευτικής ανάγκης και αυτήν επαγγέλλονται οι θεσμοποιημένες θρησκείες.”.

Για να ισχυρισθεί κατόπιν ο έμπειρος ομιλητής: “Η θρησκεία αρχίζει με το δέος ενώπιον του ιερού και κορυφώνεται στην προσωπική συνάντηση, στη βιωματική σχέση του ανθρώπου με το Άγιο, στην οποία συμμετέχουν νόηση, συναίσθημα, βούληση, συνειδητό και υποσυνείδητο… Η θρησκευτική εμπειρία εμφανίζεται ήδη σε πρωτόγονες θρησκευτικές εκφράσεις, όπως η πνευματοληψία, φθάνει σε μυστικές πνευματικές ανατάσεις, για να κορυφωθεί στην υπαρξιακή υπέρβαση. Την κοινωνία αγάπης με τον Θεό.”

Σημειωτέον ότι πηγή βασική της συγκεκριμένης διάλεξης ήταν οι προσωπικές του κ. Ζούλα, ανέκδοτες σημειώσεις από τις προφορικές παραδόσεις του αειμνήστου καθηγητού της Συστηματικής Θεολογίας, της Θεολογικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α., Κωνσταντίνου Παπαπέτρου, στο μάθημα «Εγκυκλοπαιδεία της Θεολογίας», 1995-1999, εμπλουτισμένες, επεξεργασμένες και συστηματοποιημένες, με δικές μου έρευνες, για να λάβουν την μορφή διάλεξης, που παρουσιάστηκε στο Lectures Αληθώς.

Η εν λόγω τηλε-διάλεξη μεταδόθηκε μέσω του καναλιού του "Αληθώς" στο YouTube, όπου μόνιμα μπορούν να το δουν ή ξαναδούν οι ενδιαφερόμενοι.




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Οι πιο αναγνώστες μας Αναγνώστες

Related Posts with Thumbnails