Ευρισκόμενος πριν από λίγες μέρες στον Μητροπολιτικό Ναό της Ευαγγελίστριας στη Λευκάδα, με συνεπήρε μια εικόνα της Παναγίας, την οποίαν είχαν φέρει από το σπίτι τους προς εκκλησιασμόν οι ιδιοκτήτριές της (μητέρα και κόρη), με τις οποίες μάλιστα είχα και συνομιλία.
Με συνεπήρε περισσότερο, διότι ο τύπος εκείνος της Δεομένης Παναγίας, την οποίαν είχα μπροστά μου, ήταν πολύ γνωστή και προσφιλής. Πρόκειται για τον εικονογραφικό τύπο της Σκοπιώτισσας. Το αναγράφει άλλωστε ολοκάθαρα και η ίδια η εικόνα στα δεξιά της (όπως διαπιστώνετε κι εσείς στις παραπάνω δύο φωτογραφίες), κάτι που προφανώς δεν είχαν διαβάσει οι ιδιοκτήτριες, διότι απλούστατα δεν ήταν υποψιασμένες και δεν ξεδιάκριναν τι ακριβώς μπορεί να λέει η επιγραφή.
Πώς βρέθηκε η Ζακυνθινή Παναγιά στη Λευκάδα, ουδείς μπορεί να γνωρίζει επακριβώς. Οι Κυρίες που την κατέχουν, με διαβεβαίωσαν πάντως, ότι δεν έχουν σχέση με τη Ζάκυνθο.
Τους μίλησα για το βουνό Σκοπός του Τζάντε, που δεσπόζει αριστερά στο έμπα του λιμανιού μας και το έχει μάλιστα υμνήσει ο Διονύσιος Σολωμός, για το παλιό Μοναστήρι εκεί πάνω, για την Κυρά του Βουνού, η οποία πήρε τ' όνομά της απ' το ίδιο το βουνό: "Σκοπιώτισσα", για τον εικονογραφικό αυτόν τύπο, που κυκλοφορεί σε πολλά αντίγραφα ανά τον κόσμο. Για παράδειγμα:
* Σκοπιώτισσες είναι δυό Παναγίες, τις οποίες έχει δημοσιεύσει ο Ντίνος Κονόμος στο βιβλίο του Ζάκυνθος (Πεντακόσια Χρόνια) 1478-1978, [Αθήνα 1979, τ. 2 (Ύπαιθρος Χώρα), 47 εξ.]. Η πρώτη της συλλογής Δημητρίου Οικονομοπούλου και η δεύτερη της Οικογενείας Κομούτου.
* Σκοπιώτισσα είναι η Παναγία στον ναό του Αγίου Θύρσου στο χωριό Αλυκανάς Ζακύνθου.
* Σκοπιώτισσα μάλλον είναι μια σωζόμενη δυσδιάκριτη εικόνα στον ναό της Φανερωμένης στο χωριό Μπανάτο Ζακύνθου.
* Σκοπιώτισσα είναι μια περίπυστη εικόνα σε γνωστό μου σπίτι στο Μπανάτο επίσης. Ατυχώς, οι ιδιοκτήτες της αμελούν να την συντηρήσουν, παρά τις οχλήσεις μου, και ήδη απολεπίζεται καταστρεφόμενη.
* Σκοπιώτισσα είναι και η εικόνα που θησαυρίζεται στη Γερμανία, στο γραφικό χωριό Morsbach, όχι μακρυά από το Siegen και το Olpe, στον ρωμαιοκαθολικό ναό St. Gertrud.
Γι' αυτή την τελευταία περίπτωση, εκείνο που γνωρίζουμε, είναι ότι το 1933 ο Karl Starck, ο τότε ρωμαιοκαθολικός εφημέριος του χωριού Morsbach, ανακάλυψε την εικόνα, που μάλιστα έφερε την επιγραφή "Η ΣΚΟΠΙΩΤΗΣΣΑ" σε παλαιοπωλείο της Κολωνίας και την αγόρασε για τον ενοριακό ναό του.
Από τότε αγαπήθηκε από τους κατοίκους του Morsbach και σχεδόν σε κάθε σπίτι του χωριού υπάρχει αντίγραφό της. Προσελκύει όμως και προσκυνητές από άλλα μέρη. Από το 1984 οι Έλληνες της περιοχής μαζί με συμπατριώτες από την Ρηνανία, την Βεστφαλία και την Έσση μαζεύονται κάθε χρόνο και την πανηγυρίζουν.
Τα παραπάνω στοιχεία για τη Σκοπιώτισσα του Morsbach, αντλήσαμε από την ιστοσελίδα του Pfarrer Panagiotis Tiriakidis, εδώ, όπου και εκτεταμένη παρουσίασή της.
Δείτε επίσης και στο λογοτεχνικό περιοδικό Περίπλους εδώ κι εδώ, το σχετικό άρθρο "Μια ζακυνθινή εικόνα στο Morsbach της Γερμανίας" της Δωροθέας Dumoulin-Λυκούρεση.
Παρατηρήστε, πόσο μοιάζουν οι δύο Σκοπιώτισσες, αυτή της Λευκάδας (1η και 2η φωτό) και αυτή της Γερμανίας (3η φωτό).
ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ: Αν κάποιος από τους φίλους αναγνώστες μας γνωρίζει καμιάν άλλη εκδοχή Σκοπιώτισσας, μπορεί να την φωτογραφήσει και να μάς την αποστείλει (στο pakapodistrias@yahoo.gr), ώστε να την ανακοινώσουμε από αυτή εδώ τη θέση.
8 σχόλια:
Να είναι βοήθειά μας η Παναγία η Σκοπιώτισσα!
Καλό βράδυ και καλό μήνα!
Ενδιαφέρουσα εικόνα.
Θα κοιτάξω μήπως βρω κάτι ανάλογο στην Αγγλία.
Χαθήκαμε!
Εὐχαριστοῦμε πάρα πολύ, ποὺ μᾶς μαθαίνετε τόσα γιὰ τὴν πατρίδα, πάτερ!
Τὴν εὐχή σας!
Το ότι βρήκες εικόνα της Υ. Θ. της Σκοπιώτισσας στη Λευκάδα δεν είναι και τόσο παράξενο. Επικοινωνία υπήρχε στα νησιά μας μεγάλη. Μέχρι το 1864 είμαστε ένα κράτος. Γάμοι, κουμπαρίες και άλλες κοινωνικές σχέσεις, υπήρχαν συχνώτατες μεταξύ των κατοίκων.
Από τη φωτο φαίνεται, λόγο μεγέθους, οτι είναι οικογενειακή εικόνα, οπότε με κάποιον, και όχι αναγκαία ανορθόδοξο τρόπο, έφτασε στη Χώρα της Αγίας Μαύρας.
Έχω να πω, οτι θα βαριόσουνα π.χ. να μετράς γουδία πέτρινα από σιδηρόπετρα των ορεινών μας χωριών (Κοιλιωμένου, Αγ. Λέοντα, Λούχας, Γυρίου) στα σπίτια των Αγιομαυριτών, αν μπορούσες να έκανες μία βόλτα, κτυπώντας τις πόρτες τους, αλλά και στη Σικελία, Μάλτα, Σαρδηνία και Καλάμπρια θα βρείς γουδιά από τη Ζάκυθο πολλά, που φτιάχνουν μέχρι και σήμερα, μέσα σε αυτά, την αλιάδα Τους (σκορδαλιά.
Η επικοινωνία με τα μέρη αυτά ήταν συχνή, και τα καΐκια στο πόρτο του Zante σχεδόν καθημερινά.
Έρχομαι στην εικόνα της εν Γερμανία Σκοπιώτισσας κι έχω να πω, ότι η ύπαρξή Της μας έγινε γνωστή από τον αγαπητό φίλο Νίκο Λυκουρέση, αρχιτέκτονα, με σχετικό άρθρο Του στο λογοτεχνικό περιοδικό «Περίπλους».
Εγώ πηγαίνοντας το 2002 στο Aachen γνώρισα τον συναδελφό π. Κωσταντίνο, εφημέριο εκείνης της περιοχής και η πρώτη Του κουβέντα που μου είπε ηταν «εμείς οι δύο έχουμε ένα κοινό», οπότε κατάλαβα ήταν η Σκοπιώτισσα.
-Πότε την γιορτάζεις τον ρώτησα!
-3 του Οκτώβρη λόγω της αργίας, για να μπορεί να έλθει κόσμος, μου απαντά.
Πράγματι, τι να πω! Πάνω από 20 πούλμαν, από ελληνορθόδοξες ενορίες και πλήθος Γερμανών. Είναι κάτι το μοναδικό!
Κάνω την ευχή να μπορέσουμε, έστω μιά χρονιά, να βρεθούμε εκεί.
Επίσης έχω να πω, ότι ενθυμούμαι Σκοπιώτισσα, αυτού του τύπου και στο Ιερό της Παναγίας στη Λιθακιά.
π. Γ.
Τί όμορφα όλα αυτά τα ονόματα εικονισμάτων της Παναγίας! Ταξιδεύουν και ριζώνουν σε τόπους και ψυχές.
Το οικογενειακό μας εικόνισμα, χαρισμένο σε μένα, μεγάλο και παμπάλαιο, από την
Αίγυπτο, γράφει το όνομα "ΗΠΟΡΤΑΪΤΗCA". Γλυκά έχει ακούσει όλες τις προσευχές μου από μικρό παιδί. Είναι γνωστό βέβαια το όνομα της Πορταϊτισσας από την εικόνα της Μονής Ιβήρων στο Άγιο Όρος.
Πολύ όμορφη και η "ανάβαση στο βουνό Σκοπός" του link.
Ξέρω μια κοπέλα, που την λένε έτσι. Πάντα είχα(-με) την απορία γιατί την βάφτισαν έτσι. Μαρία-Σκοπιώτισσα.
Ελπίζω να είναι καλά-όπου είναι.
Καλό σας βράδυ, κι ευχαριστώ πολύ.
Είναι ίδια η Παναγία η Προυσιώτισσα στον Προυσσό της Ευρυτανίας. Άν την έχετε δει θα τη θυμηθείτε.
Η Εικόνα αυτή είναι όμοια με την Παναγία την Παλαιοκαστρίτισσα. (Παλαιοκαστρίτσα Κέρκυρας)
Δημοσίευση σχολίου