Αρχιτεκτονικά σπαράγματα από το πάλαι ποτέ Μοναστήρι του Αγίου Πνεύματος στο Γαϊτάνι Ζακύνθου

Εξερευνά και παρουσιάζει η ΜΑΡΙΑ ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΙΤΗ-ΚΟΝΤΟΝΗ

 Ο δυτικός πεσσός του καμπαναριού

 Το κτίσμα που σκεπάζει τον Λινό

 Το διπλό σουληνάρι

 Αρχιτεκτονικό στοιχείο

 Τα δέντρα

 Οι τοίχοι του ναού σκεπασμένοι από την βλάστηση

 Η Φιλοξενία του Αβραάμ (θωράκιο), έργο του Νικολάου Καλέργη 

Τα Εισόδια της Θεοτόκου (θωράκιο), έργο του Νικολάου Καλέργη

Οδοιπορώντας στους ελαιώνες του Γαϊτανίου, αντίκρισα τα απομεινάρια ενός απλού καμπαναριού. Στην πορεία, έμαθα πως σε αυτή την θέση υπήρχε Εκκλησία και Μοναστήρι, αφιερωμένα στο Άγιο Πνεύμα.

Αναζητώντας πληροφορίες στο έργο του Ντίνου Κονόμου ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ, διάβασα πως είχε κτιστεί γύρω στο 1579 από τον Ιερέα Ιωάννη Δρακόπουλο, ήταν ιδιοκτησία της οικογένειας Κλαυδιανού  και είχε οριστεί να λειτουργεί ως Μονή Καλογραιών. Τώρα ευρίσκεται στο κτήμα Μερκάτη. Η εκκλησία είχε στο τέμπλο αξιόλογες εικόνες, οι οποίες -ευτυχώς- διασώθηκαν και ευρίσκονται στο Μεταβυζαντινό Μουσείο Ζακύνθου! Εκτίθενται στην αίθουσα Α και είναι: Η Φιλοξενία του Αβραάμ (θωράκιο) και τα Εισόδια της Θεοτόκου (θωράκιο) του Νικολάου Καλέργη, ιστορηθείσες το έτος ΑΨΛΘ (1739).

Και τώρα τι έχει απομείνει; Διέκρινα την κάτοψη της Εκκλησίας, σκεπασμένη με κισσούς που δεν μου επέτρεψαν να δω λεπτομέρειες, σκόρπιους λίθους, ένα πατητήρι σταφυλιών με διπλό σουληνάρι σκεπασμένος με οικίσκο και το μισό καμπαναριό, το μόνο που μαρτυράει ότι εδώ υπήρχε το πάλαι ποτέ περικαλλής Ιερά Στέγη και όχι κάποια αστική κατασκευή! Και ναι, υπάρχει ακόμη και το δεντρί που περιγράφεται στον κώδικα του Ναού, που φυλάσσεται στο Ιστορικό Αρχείο Ζακύνθου. Και δια του λόγου το αληθές αντιγράφω διατηρώντας την ορθογραφία:

“Νόταν τον ιποσταντικόν και δεντρί όπου ποσεδέρη ο Θίως Νάως του Αγίου Πνεύματος ίς 

χ[ωρηο] Γαητάνι κατά τι νώτα πρεζεντάδα etc.”

Βιβλιογραφία: 
1. Κονόμος Ν., Εκκλησίες και μοναστήρια στη Ζάκυνθο, Αθήνα 1967. 
2. Μυλωνά Ζ., Μουσείο Ζακύνου, Αθήνα 1968. 
3. Κολυβά-Καραλέκα Μ., Κατάλογος Ιστορικού Αρχείου Ζακύνθου-Α Γενικά αρχεία του κράτους 1981.

Ακρωτήρι, 10/12/2015