Απριλιάτικα μοβ ανθάκια για τον Δημήτρη Λάγιο, 33 χρόνια μετά τη φυγή του (11.4.1991)

Γράφει ο π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Στις 11 Απριλίου 1991 ο ζακυνθινός Πολίτης του Κόσμου, ευαίσθητος Μουσικός και πιστός Φίλος ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΑΓΙΟΣ μάς άφησε χρόνους. Δεν ξεχνιέται όμως. Ήδη σε προγενέστερη ανάρτηση ξαναμίλησα γι' αυτόν, υπό τον τίτλο Ενθυμούμενοι πάλι και πάλι τον Δημήτρη Λάγιο, όπου και το ποίημα "Καλός οιωνός", που έγραψα έντεκα μέρες πριν πεθάνει, αμέσως μετά από μια σπαραχτική τηλεφωνική συνομιλία μαζί του.

Την ημέρα που έφυγε από τη ζωή, μέσα στην έκρηξη της Άνοιξης και της Ανάστασης, βρισκόμουν στη Μονεμβασιά. Μόλις το έμαθα, έμεινα εμβρόντητος εκεί πάνω στα τείχη της μακάριας Νεκρούπολης του Μοριά, να κλαίω φωναχτά εις επήκοον των παραξενεμένων περαστικών. Όχι τόσο γιατί έφυγε, ήταν προδιαγεγραμμένο άλλωστε από καιρό, αλλά επειδή έφευγε πολυπικραμένος από τους τα πρώτα φέροντες στην υπόθεση του Πολιτισμού συντοπίτες μας, οι οποίοι ποτέ δεν ανέχτηκαν τη φωτεινή και πρωτοποριακή παρουσία του ανάμεσά μας.

Λίγες μέρες μετά, στις 14 Απριλίου 1991, βαθιά θυμωμένος από το γεγονός και την πολεμική που είχε προηγηθεί, έγραψα ένα πολύ οργισμένο κείμενο, που δημοσιεύτηκε σε τοπική εφημερίδα [Ο Τύπος της Ζακύνθου, φ. 26, 14.4.1990, σ. 6], απευθυνόμενος ανωνύμως σ' Εκείνους τους διεστραμμένους τύπους της δήθεν θιγόμενης από τον Λάγιο Παράδοσης. Εε, λοιπόν, υπήρξε ένας από αυτούς, ο λιγότερο εμπλεκόμενος, ο οποίος, ως έχων μύγα, μυγιάστηκε, κόβοντάς μου τη μιλιά (σκασίλα μου!!!), μέχρι που κι εκείνος πέθανε... Τουτέστιν, όλα τα διορθώνει το φτυάρι του νεκροθάφτη... Τι κρίμα... Να λέμε και να πράττουμε, δίχως να υπολογίζουμε, πόσο πρόσκαιροι είμαστε...

Ο ίδιος ο Λάγιος ήταν πάντως απογοητευμένος. Ένα χρόνο πριν φύγει, τον Απρίλιο του 1990, όντας ασθενής, με πήρε τηλέφωνο και δειλά-δειλά με παρακάλεσε (κυριολεκτικά), να τον δεχτώ στη θεολογικο-λογοτεχνική εκπομπή "Από τα ρείθρα του Ιορδάνη στα κύματα των FM", την οποία έκανα τότε στον νεοσσό ιδιωτικό ραδιοσταθμό της "Ελεύθερης Ραδιοφωνίας Ζακύνθου (ΕΡΖ)". Είχε -είπε- μόλις εκδώσει ένα δίσκο, το "Έργα για Ορχήστρα νυκτών εγχόρδων" με τη Μαρίζα Κωχ και ουδείς ραδιοφωνικός αστέρας ή σταθμός της γενέτειράς του τον δέχονταν στα μικρόφωνά τους. Τού είχαν κάμει απαξάπαντες εμπάργκο. Τα έχασα!... Ποιον δεν ήθελαν; Ναι, αυτόν, που σήμερα υμνούν και χρησιμοποιούν... Αμέσως δέχτηκα την πρόταση και όντως συμπαρουσιάσαμε τον δίσκο του (τον οποίον μάλιστα μού χάρισε με θερμή αφιέρωση) στις 28 Μαρτίου 1990, μαζί με μιαν εκ βαθέων συζήτηση. Σημειωτέον, ότι αυτή η εκπομπή, απομαγνητοφωνημένη, δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό Επτανησιακά Φύλλα [26 (Φθινόπωρο-Χειμώνας 2006) 677-692]. Εσείς μπορείτε να την ακούσετε, κάνοντας κλικ ΕΔΩ!

Αυτά, ως προς τα παρασκήνια εκείνου του πικρού καιρού. Λυπάμαι ακόμη πολύ και που τα σκέπτομαι...

Ακολουθεί το οργισμένο μου εκείνο δημοσίευμα, έτσι για να μην ξεχνιόμαστε... Κάποτε, ελπίζω να είμαι σε θέση, να γράψω και τα ονόματα των εμπλεκόμενων...

Η ερωτική πρεμιέρα του Δημήτρη Λάγιου στον Θάνατο
[14.4.1991 - απόσπασμα]

Τώρα, που η όλο μουσική και αναζήτηση ψυχή του Δημήτρη Λάγιου, μετά την τελευταία της «ερωτική πρόβα στον θάνατο» έχει πια καταλήξει και κατακτήσει τη Γνώση του Απείρου που τόσο επόθησε, είναι καιρός να κάνουμε όχι αξιολόγηση του έργου του, δεν είναι άλλωστε του παρόντος, αλλά μια δική μας εσωστροφή, πρώτο κυριολεκτικά βήμα για τη μετάνοιά μας, όσον αφορά στην προσωπικότητά του και πώς την αντιμετωπίσαμε.

Επειδή ο Λάγιος ξεχώρισε απ’ όλους εμάς, του αποδώσαμε «πολύ κακό για το καλό», το όποιο καλό μας πρόσφερε, όπως ο ίδιος δήλωνε, την ώρα που όλες οι μορφές της μουσικής ζακυνθινής μας Παράδοσης ηδονίζονται δαφνηφόρες του παρελθόντος, χωρίς όμως εμφανείς ελπίδες ανάτασης και συνέχειας. Οι εξαιρέσεις εδώ επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Τον χρησιμοποιήσαμε σαν αποδιοπομπαίο τράγο, για να διατηρήσουμε στη σκιά την δική μας ανέχεια και την πνευματική δυστοκία μας. Τον βρίσαμε, τον πομπέψαμε αναπολόγητο για τα ενδεχόμενα λάθη του, χωρίς να του αναγνωρίσουμε καμιάν αξία, όταν σε όλα τα μέρη του κόσμου υπήρξε πάντα περιζήτητος και αποθεώθηκε παντού, πράγμα που εμείς ποτέ δεν του συγχωρήσαμε. Μείναμε στα μικρά και χάσαμε τα μεγάλα.

Κι όλα, γιατί σε ολόκληρο το διάστημα της σύντομης αλλά μεστής μουσικής διαδρομής του, με τις δυνάμεις που διέθετε, διαδήλωνε τη βαθύτατη προσήλωση και αγάπη του στη Ζάκυνθο, ένα κακομαθημένο νησί, που μπορεί να υπήρξε «ωραία και μόνη», σήμερα όμως σαν άλλη Ιερουσαλήμ αποκτείνει τους προφήτες της.

Όλα, γιατί η τιμιότητα και η ειλικρίνειά του δεν του επέτρεψαν ποτέ να εμπλακεί στις εντός κι εκτός των τειχών μας νεοζακυνθινές παρεούλες, κυκλώματα όλο εμπάθεια, τα οποία φορώντας το προσωπείο της κουλτούρας επιπλέουν (για πόσο ακόμα;) στην επιφάνεια των πνευματικών μας πραγμάτων, χαρακτηριστικά πάντως δείγματα στείρου επαρχιωτισμού και ακμής της παρακμής μας.

Και λίγα τινά για την αμφιλεγόμενη θρησκευτικότητά του: Καλυμμένοι και πάλι όλοι εμείς πίσω από τη σκανδαλώδη και φαρισαϊκή τυπολατρία μας, νεόκοποι «υπέρμαχοι» βωμών και εστιών, αγνοήσαμε ότι είναι προτιμότερη η υπαρξιακή αναζήτηση του Θεού, έστω κι αν κάποτε φτάνει κανείς σε άκρα, από τη χλιαρή και υποκριτική δήθεν χριστιανοσύνη μας, που περιορίζεται π.χ. στην «Γκλόρια» του Μεγάλου Σαββάτου, μα σε καμιά περίπτωση δε σημαίνει την Γκλόρια του Χριστού μέσα μας.

Τον πετροβολήσαμε, λοιπόν, λησμονώντας τη ριζοσπαστική θέση Εκείνου: «Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω».

Τι βάθος πλάνης και κακομοιριάς!