«…κι ήμουν δεμένος για να κρατηθώ»*
Σχεδιαστικό σχόλιο της αφίσας του αφιερώματος των 40 ετών από τον θάνατο του ποιητή Άθου Δημουλά, (1/10/25, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών)
Γράφει ο Ιωάννης-Πορφύριος Καποδίστριας
Το κολάζ–artwork που δημιουργήθηκε για τον Άθω Δημουλά αποτελεί μια προσωπική ανάγνωση της ποίησής του. Στη σύνθεση συναντιούνται δύο εμβληματικά ποιήματά του: το χειρόγραφο των «Απωλειών» και ο «Ηνίοχος των Δελφών». Πλαισιώνονται από μια γραφομηχανή, αποξηραμένα φύλλα λευκώματος και χαρτιά φθαρμένα, με σκισίματα και τσακίσματα. Όλα τοποθετούνται στον ίδιο χώρο και συνθέτουν μια νέα εικόνα.
Ο Ηνίοχος βρίσκεται στο κέντρο. Ο κεφαλόδεσμος γίνεται μια αθέατη κλειδαριά, που κρατά τις μνήμες φυλαγμένες στο εσωτερικό. Ιδιαίτερη σημασία έχει το ότι, ακριβώς έξω από το κεφάλι του Ηνίοχου, διακρίνεται η λέξη «λήθη». Σαν να έχει δραπετεύσει από το «κλειδωμένο» κεφάλι, η λέξη αυτή οπτικοποιεί τη μνήμη που ξεφεύγει, που δεν μπορεί να συγκρατηθεί πια. Λειτουργεί σαν εικόνα της ίδιας της ποιητικής διαδικασίας: μια προσπάθεια να συγκρατηθεί το ανείπωτο, να φυλαχτεί η μνήμη πριν χαθεί. Η σιωπή του δεσίματος στέκεται δίπλα στη λέξη, σαν δεύτερη φωνή. Έτσι, σχολιάζεται οπτικά ένας από τους πιο σταθερούς άξονες της ποίησης του Δημουλά: η διαρκής διαπραγμάτευση ανάμεσα στη μνήμη και στη λήθη.
Στο χειρόγραφο αποτυπώνεται η ίδια η στιγμή της έμπνευσης∙ η γραφομηχανή, πλάι του, παραπέμπει στην πειθαρχία που τη μετουσιώνει σε ποίηση. Τα ξερά φύλλα — και αυτά ως μνήμη, και τα ταλαιπωρημένα αποκόμματα — που «προσπαθούν» να πλαισιώσουν και να συγκρατήσουν την σύνθεση, σχολιάζουν το ευάλωτο και το προσωρινό, στοιχεία που επίσης εμφανίζονται στην ποίησή του.
Η σύνθεση, λοιπόν, καλεί τον θεατή να σταθεί απέναντι από αυτά τα ίχνη της ποιητικής διαδικασίας. Ίχνη σαν στρώματα που αλληλοκαλύπτονται και σχηματίζουν ένα παλίμψηστο μνήμης και γραφής — όπως η ίδια η ποίηση του Δημουλά. Μέσα από αυτά τα θραύσματα, ο θεατής καλείται να συνομιλήσει με τον ποιητή, να κρατήσει μαζί του ό,τι διαφεύγει και να γίνει συμμέτοχος στη συλλογική μνήμη του. __________
* Δημουλάς, Άθως. «Ο Ηνίοχος των Δελφών», από τη συλλογή Ορφεύς και άλλα ποιήματα. Αθήνα: Δίφρος, 1958.
To Καλλιτεχνικό Σύνολο ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ ευχαριστεί εγκάρδια τον Ιωάννη - Πορφύριο Καποδίστρια για την πολύτιμη συνεργασία και προσφορά του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου