Κωνσταντίας Γουρζή "Easter in Konstantinopel – Because of the Word. 11 moments between East und West", σε ποίηση Παν. Καποδίστρια (Μόναχο 2010)

Το 2009-2010 είχα την εξαιρετική ευκαιρία να γράψω ποίηση, την οποία μου παρήγγειλε η γνωστή και διάσημη συνθέτις ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΓΟΥΡΖΗ, η οποία ζει και δραστηριοποιείται στο Μόναχο της Γερμανίας. 

Η εξαιρετική μουσική της, κυμαινόμενη μεταξύ Ανατολής και Δύσης, έντυσε τους δικούς μου στίχους, που με γενικό τίτλο (τα δικά μου) "Λόγω Λόγου", πρωτοπαρουσιάστηκαν εκεί στο φιλόξενο και απλόχωρο Μόναχο, στις 2 Ιουλίου 2010, σε έναν υπέροχο γυάλινο Ναό (Herz Jesu church, Munich), από την μεγάλη Χορωδία και Ορχήστρα της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας, με σολίστα τον Βασίλη Αγροκώστα, γνωστό πρωτοψάλτη, καλλιτέχνη και εκπαιδευτικό από τον Βόλο. Στο βιολί ήταν ο εξαιρετικός Μιλτιάδης Παπαστάμου, ενώ μαέστρος ο σπουδαίος Ulf Schirmer.

Θυμάμαι, με πολλή συγκίνηση τόσες δεκάδες Γερμανών της Βαυαρικής Χορωδίας να αποδίδουν ελληνιστί τα ημέτερα γραφτά!!! Σημειωτέον ότι για τις ανάγκες της παρουσίασης και του έντυπου προγράμματος που κυκλοφορήθηκε τότε, τα ποιήματα μεταφράστηκαν και στα γερμανικά. [Στο τέλος της σημερινής ανάρτησης, αναδημοσιεύονται και στις δυο γλώσσες].

Μετά από τόσα χρόνια, βρήκα το έργο "Easter in Konstantinopel – Because of the Word" αρτιωμένο πλέον, στο YouTube και, με τη σειρά μου, σας το παρουσιάζω ακολούθως με πολλή χαρά, όπως και με πολλή ευγνωμοσύνη και νοσταλγία για την αγαπητή Κωνσταντίνα Γουρζή, η οποία τίμησε τόσο άξια και κατανυκτικά τους ταπεινούς στίχους μου.

π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Easter in Konstantinopel – Because of the Word

11 moments between East und West

op. 37, 2009/10

I. Arrival night (orchestra)

II. Aria I – opended tulip (duo)

III. Vósporos (choir)

IV. Fanári – long before sunrise (tutti)

V. Aria II – without words (duo)

VI. Good Friday – long after sunset (tutti)

VII. Gálata Bridge – beginning (choir, soloists)

VIII. Gálata Bridge – end (choir, soloists)

IX. Easter Saturday – morning (tutti)

X. Aria III – without words (duo)

XI. Farewell night (tutti)

For orchestra, choir, a Byzantine style psalm singer and violin solo (5 strings-tenor-violin and double-strings-violin)

Instrumentation: 2.2.2.2. – 4.2.3.0., timpani, 3 percussions, harp, strings

Duration: 43 min.

Commissioned by the Münchner Rundfunkorchester

World premiere: 2 July 2010, as part of the series “Paradisi Gloria” in the Herz Jesu church, Munich. Münchner Rundfunkorchester, Chor des Bayerischen Rundfunks, voice: Vassilis Agrokostas, violin: Miltiades Papastamov, conductor: Ulf Schirmer

 

Composer’s notes

This composition for orchestra, choir and two soloists was commissioned under the theme “logos”. Since “In the beginning was the word” is of Greek origin, I decided to take one or two lines from important works of the Greek history, e.g. from the Bible, from Homer, from Greek poets and from a the Greek author and priest Panagiotis Kapodistrias from the island of Zakynthos who continued these texts with his own poems.

When I visited Istanbul, I was fascinated by the sounds of the city. It seemed essential to structure the whole piece as a kind of sound bridge between East and West. Therefore, the title refers less to the sounds of Easter but more to the period of my visit. Then came the time to combine everything: the poems, the Byzantine, the improvised and the written music. My aim was to conflate all these musical elements from different origins to a new sound that embraces differences and similarities.

In the 11 moments pieces for orchestra, for orchestra and choir as well as only for choir alternate; in between there are intermezzi with the Byzantine style psalm singer and the violinist as duos. The violinist had two new instruments made in Athens especially for this composition: one instrument with five strings and one with eight strings. He plays between the written and dramaturgically composed music either solo parts or parts with the Byzantine style psalm singer and orchestra together. All 11 pieces are moments that characterise Istanbul (the former Konstantinopel) musically.

αναδρομή στο 2010

Βράδυ Παρασκευής, 2 Ιουλίου 2010
Herz Jesu Kirche του Μονάχου

... ενώ οι ήχοι της καθ' ημάς Ανατολής συνταιριάζονταν με την αναγεννησιακή Δύση

Konstantia Gourzi

Ostern in Konstantinopel - Des Wortes Wegen

11 Momente zwischen Ost und West

für Orchester, Chor, einen Orthodoxen Psalmisten und Violine Solo

(5 Strings Tenor Violine und Double Strings Violine)

(2009/10)

op. 37

I. Ankunftsnacht (Orchester)

II. Arie I – geöffnete Tulpe (Solisten Duo)

III. Vósporos (Chor)

IV. Fanári – lange vor Sonnenaufgang (Tutti)

V. Arie II – ohne Worte (Solisten Duo)

VI. Karfreitag – lange nach Sonnenuntergang (Tutti)

VII. Gálata Brücke – Anfang (Frauen Chor/Solisten)

VIII. Gálata Brücke – Ende (Männer/Soprane Chor/Solisten)

IX. Ostersamstag am Morgen (Tutti)

X. Arie III – ohne Worte (Solisten Duo)

XI. Abschiedsnacht (Tutti)

Κωνσταντία Γουρζή

Πάσχα στην Κωνσταντινούπολη – Λόγω Λόγου

11 στιγμές μεταξύ Ανατολής και Δύσης

για ορχήστρα, χορωδία, βυζαντινό ψάλτη και σόλο βιολί

Ι. Νυκτερινή άφιξη.

ΙΙ. Άρια 1 – Ανοικτή τουλίπα

ΙΙΙ. Βόσπορος

IV. Φανάρι – πολύ πριν το ξημέρωμα

V. Άρια 2 – Χωρίς λόγια

VI. Μεγάλη Παρασκευή – πολύ μετά το ηλιοβασίλεμα

VII. Γέφυρα του Γαλατά – αρχή

VIII. Γέφυρα του Γαλατά - τέλος

IX. Πρωί Μεγάλου Σαββάτου

X. Άρια 3 – Χωρίς λόγια

XI. Νυχτερινός αποχαιρετισμός

Auftragskomposition des Münchner Rundfunkorchesters

UA am 02.07.2010 im Rahmen der Reihe „Paradisi Gloria“ in der Herz-Jesu Kirche

Es spielt das Münchner Rundfunkorchester

Dirigent: Ulf Schirmer

* * * 

Text: Gedichte von Panagiotis Kapodistrias (*1961).

Geschrieben nach einer Idee von Konstantia Gourzi für dieses Stück.

Ποίηση: π. Παναγιώτης Καποδίστριας

λόγω λόγου

Δος μοι λόγον, Λόγε (1)

με τις θωπείες

των λέξεων ντύσε με

τον πολέμιο.

Στα θλιβερά μηδέν μου

το Ένα σου πρόταξε.


ουδέ τιν᾽ άλλην µύθου ποιήσασθαι επισχεσίην εδύνασθε (2)

μα τα είδατε

τα πλοία των συντρόφων

να ποντίζονται.

Η πατρίδα σιωπηλή

δηλοί απομάγευση.


Εν αρχή ην ο Λόγος (3)
μα νωρίτερα

Έρως ασχημάτιστος
για τα μη όντα
και παραλοϊσμένος –
ώσπου συνέβης Όλος.


Ο λόγος σου με χόρτασε (4)
ωστόσο νιώθω

κατάδρομα στην κάψα

κρώξιμο τρένων

ποίηση ακάθιστη

έφιππους τους νεκρούς της.


εμός γάρ λόγος τούτοις επέλαμψε τοις επιζητούσι με (5)

τώρ’ αζήτητος

γδύνομαι απ’ το σώμα

και τα φύλλα του

και στη γωνιά μου στέκω

νέος έως θανάτου.


Πολλοί 'ναι οι δρόμοι πώχει ο νους (6)

φως ποτιστικό.

Γι’ αυτό παραλογάω

κι ολοφύρομαι:

Ενεστώς Αόριστος

μαραίνει τις αγάπες.


Ψυχής πείρατα ιών ουκ αν εξεύροιο πάσαν επιπορευόμενος οδόν• ούτω βαθύν λόγον έχει (7).

Την Αρμονία

να ρέει απ’ το σώμα

έως τον βυθό

άπτερη επιποθώ

Κάλλος τετελεσμένο.


Αλλ’ έχετ’ εν φρεσί μύθον (8)

αν και οι σιωπές

σμήνος πουλιών σκοτίζουν

τη λογική μου.

Με σηκώνουν στα ψηλά

και με πετούν στη Γνώση.


Λαλήσωμεν, λαλήσωμεν - σιγή δεν μας αρμόζει (9)

και ό,τι γίνει.

Στον ύπνο δραπετεύεις

ωραιοπαθής

ευάλωτος σ’ αισθήσεις

και μύθους αγοραίους.

Übersetzung auf Deutsch von Théos Vótsos

Des Wortes wegen

Gib mir das Wort, Logos (10)

mit dem Zartgefühl

der Worte bekleide mich

den Kampfbereiten.

Meinen traurigen Nullen

deine Eins stelle voran.

und keinen anderen Vorwand konntet ihr geltend machen in euren Reden (11)

gleichwohl ihr saht sie

die Schiffe der Gefährten

im Meer versinken.

Die Heimat kündet still und

schweigend von Entzauberung.

Am Anfang war das Wort (12)

früher allerdings

ungestalteter Eros

für‘s Nichtseiende

und verfallen dem Irrsinn –

bis du Ganzes geworden.

Dein Wort ist mir genug (13)

dennoch spüre ich

der Gluthitze zueilend

Ächzen von Zügen

Dichtung in stehendem Akt

hoch zu Ross deren Tote.

mein Logos erleuchtete diejenigen, die nach mir verlangten (14)

nunmehr unverlangt

streife ich seinen Körper

und sein Blattwerk ab

und harre in meinem Eck

jung bis übern Tod hinaus.

Viele Wege stehen offen dem Geist (15)

fließend Quell des Lichts.

So rede ich irr daher

und raufe die Haare mir:

Präsens und Präteritum

lassen die Liebe welken.

Der Seele Grenzen kannst du nicht ausfinden, auch wenn du jegliche Straßen durchschrittest; so tiefen Grund hat sie. (16)

So begehre ich

dass bar von Schwingen fließe

einig Harmonie

vom Leibe bis zum tiefsten Grund

Vollendete Schönheit.

In eurer Brust aber bewahrt den Mythos (17)

auch wenn das Schweigen

gleich einer Vogelschar mir

den Geist verdüstert.

Es trägt mich in die Höhe

und führt mich zur Erkenntnis.

Lass uns reden, lass uns reden – das Schweigen ziemt uns nicht (18)

was immer geschieht.

Du fliehst in des Schlafes Trost

voll Selbstverliebtheit

empfänglich für Sinnesreiz

und Mythen, die käuflich.

Σημειώσεις

1. Από την Ορθόδοξη Υμνολογία της Μεγάλης Εβδομάδας.

2. Οδύσσεια, ραψωδία φ, 70-71: «Άλλη καμιά δεν έχετε να πείτε πρόφαση» (φράση της Πηνελόπης προς τους μνηστήρες).

3. Ιωάννου 1,1.

4. Λαϊκή ελληνική παροιμία.

5. Ρωμανού του Μελωδού, από Κοντάκιον της Αγίας και Πανσέπτου Γεννήσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

6. Από το β΄ Σχεδίασμα του συνθέματος «Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» του Διονυσίου Σολωμού.

7. Ηρακλείτου του Εφεσίου: «Της ψυχής τα πέρατα δεν θα τα βρεις, όποιο δρόμο κι αν πορευθείς, τόσο βαθύ λόγο έχει».

8. Προτροπή αποδιδόμενη στον Όμηρο, εξ ού και η μεταγενέστερη λέξη «εχεμύθεια».

9. Από το αποκηρυγμένο ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη «Λόγος και Σιγή».

10. Aus der Hymnologie der orthodoxen Karwoche.

11. Penelope zu den Freiern, aus: Odyssee, 21. Gesang, 70-71.

12. Johannes 1.1.

13. Griechisches Sprichwort; wörtliche Übersetzung: deine Worte reichen mir zum Sattwerden.

14. Romanos Melodos, aus dem Kontakion auf die Heilige, überaus Heilige Geburt unseres Herrn Jesus Christus.

15. Aus dem 2. Entwurf des Gedichts „Die freien Belagerten“ von Dionysios Solomos.

16. Heraklit aus Ephesos.

17. Homer zugeordnete Aufforderung, aus der sich das spätere Wort «εχεμύθεια» (Verschwiegenheit/ Diskretion) entwickelt hat.

18. Aus Konstantinos Kavafis‘ verworfenem Gedicht „Reden und Schweigen“.